Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

alienato

  • 1 alieno

    ălĭēno, āre, āvi, ātum - tr. - [st1]1 [-] aliéner, transporter à d'autres son droit de propriété.    - (lege caverent) ne quis quem civitatis mutandæ causa suum faceret neve alienaret, Liv. 41, 8, 12: (qu'ils défendissent par une loi) d'adopter ou de retrancher de sa famille aucun allié en vue d'un changement de cité [pour qu'il pût devenir citoyen romain].    - vectigalia alienare, Cic. Agr. 2, 33: aliéner les revenus publics    - alienari: passer au pouvoir d'autrui.    - urbs alienata, Sall. J. 48, 1: ville tombée aux mains d'autrui. --- cf. Liv. 24, 28, 7. [st1]2 [-] éloigner (détacher), rendre étranger (ennemi).    - alienare aliquem a se, Cic. Sest. 40: s'aliéner qqn ; quædam pestes hominum.    - laude aliena dolentium te nonnumquam a me alienarunt, Cic. Fam. 5, 8, 2: les fléaux que sont certaines gens qui s'affligent du mérite d'autrui t'ont parfois détaché de moi.    - alienare aliquem alicui, Liv. 30, 14, 10; 44, 27, 8: aliéner qqn à qqn.    - alienare animos ab aliqua re, Cic. Sull. 64: rendre les esprits hostiles à qqch.    - alienari: se détacher, s'éloigner, avoir de l'éloignement, devenir ennemi.    - alienatus est a Metello, Cic. Læl. 77: il rompit avec Métellus.    - meque falsa suspicione alienatum esse sentiebam, Sall. C. 35, 3: et je me sentais mis de côté à cause de soupçons controuvés.    - urbs maxuma alienata (erat), Sall. J. 48, 1: une très grande ville était tombée aux mains de l'ennemi.    - timore ab eo alienati (sunt), Nep. Alc. 5, 1: [ils furent tenus éloignés de lui par leur appréhension] = leur appréhension les tint éloignés de lui.    - hinc alienatus ab senatu, Liv. 8, 12: *depuis lors devenu ennemi du sénat*, depuis lors en rupture avec le sénat.    - ea quoque ira alienavit a dictatore militum animos, Liv. 8, 35: *cette colère également détourna du dictateur les esprits des soldats*, encore plus en colère, les soldats se détachèrent de leur dictateur.    - (animal) alienari ab interitu iisque rebus quæ interitum videantur afferre, Cic. Fin. 3, 16: [selon les Stoiciens] l'animal a de l'aversion pour la mort et pour tout ce qui peut amener la mort.    - alienatus, a, um: qui a rompu avec qqn, adversaire, ennemi. --- Cic. Pis. 96; Sall. J. 66, 2; Liv. 29, 3, 14.    - (urbes) quæ bello alienata fuerant, Liv. 30, 24, 4: (les villes) qui avaient été rebelles (qui avaient fait défection) pendant la guerre.    - alienato erga Vespasianum animo, Tac. H. 4, 49: [les soldats] mal disposés pour Vespasien. [st1]3 [-] aliéner (l'esprit), ôter (la raison).    - mentem alienare, Liv. 42, 28, 12: aliéner l'esprit, ôter la raison.    - alienata mente, Caes. BG. 6, 41, 3: avec l'esprit égaré.    - alienatus ad libidinem animo, Liv. 3, 48, 1: égaré dans le sens de [par] sa passion.    - alienatus, Sen. Ep. 85, 24: égaré, qui n'est pas en possession de soi. [st1]4 [-] aliéner (la sensibilité, la mémoire).    - alienatus ab sensu, Liv. 2, 12, 3: étranger à toute sensation.    - alienatis a memoria periculi animis Liv. 7, 15, 3: ayant perdu tout souvenir du danger.    - velut alienati sensibus, Liv. 25, 39, 4: étrangers pour ainsi dire aux impressions des sens.    - alienari: perdre tout sentiment, être en léthargie, être paralysé. --- Cels. 7, 16, etc.    - in corpore alienato, Sen. Ep. 89, 19: dans un corps en léthargie.
    * * *
    ălĭēno, āre, āvi, ātum - tr. - [st1]1 [-] aliéner, transporter à d'autres son droit de propriété.    - (lege caverent) ne quis quem civitatis mutandæ causa suum faceret neve alienaret, Liv. 41, 8, 12: (qu'ils défendissent par une loi) d'adopter ou de retrancher de sa famille aucun allié en vue d'un changement de cité [pour qu'il pût devenir citoyen romain].    - vectigalia alienare, Cic. Agr. 2, 33: aliéner les revenus publics    - alienari: passer au pouvoir d'autrui.    - urbs alienata, Sall. J. 48, 1: ville tombée aux mains d'autrui. --- cf. Liv. 24, 28, 7. [st1]2 [-] éloigner (détacher), rendre étranger (ennemi).    - alienare aliquem a se, Cic. Sest. 40: s'aliéner qqn ; quædam pestes hominum.    - laude aliena dolentium te nonnumquam a me alienarunt, Cic. Fam. 5, 8, 2: les fléaux que sont certaines gens qui s'affligent du mérite d'autrui t'ont parfois détaché de moi.    - alienare aliquem alicui, Liv. 30, 14, 10; 44, 27, 8: aliéner qqn à qqn.    - alienare animos ab aliqua re, Cic. Sull. 64: rendre les esprits hostiles à qqch.    - alienari: se détacher, s'éloigner, avoir de l'éloignement, devenir ennemi.    - alienatus est a Metello, Cic. Læl. 77: il rompit avec Métellus.    - meque falsa suspicione alienatum esse sentiebam, Sall. C. 35, 3: et je me sentais mis de côté à cause de soupçons controuvés.    - urbs maxuma alienata (erat), Sall. J. 48, 1: une très grande ville était tombée aux mains de l'ennemi.    - timore ab eo alienati (sunt), Nep. Alc. 5, 1: [ils furent tenus éloignés de lui par leur appréhension] = leur appréhension les tint éloignés de lui.    - hinc alienatus ab senatu, Liv. 8, 12: *depuis lors devenu ennemi du sénat*, depuis lors en rupture avec le sénat.    - ea quoque ira alienavit a dictatore militum animos, Liv. 8, 35: *cette colère également détourna du dictateur les esprits des soldats*, encore plus en colère, les soldats se détachèrent de leur dictateur.    - (animal) alienari ab interitu iisque rebus quæ interitum videantur afferre, Cic. Fin. 3, 16: [selon les Stoiciens] l'animal a de l'aversion pour la mort et pour tout ce qui peut amener la mort.    - alienatus, a, um: qui a rompu avec qqn, adversaire, ennemi. --- Cic. Pis. 96; Sall. J. 66, 2; Liv. 29, 3, 14.    - (urbes) quæ bello alienata fuerant, Liv. 30, 24, 4: (les villes) qui avaient été rebelles (qui avaient fait défection) pendant la guerre.    - alienato erga Vespasianum animo, Tac. H. 4, 49: [les soldats] mal disposés pour Vespasien. [st1]3 [-] aliéner (l'esprit), ôter (la raison).    - mentem alienare, Liv. 42, 28, 12: aliéner l'esprit, ôter la raison.    - alienata mente, Caes. BG. 6, 41, 3: avec l'esprit égaré.    - alienatus ad libidinem animo, Liv. 3, 48, 1: égaré dans le sens de [par] sa passion.    - alienatus, Sen. Ep. 85, 24: égaré, qui n'est pas en possession de soi. [st1]4 [-] aliéner (la sensibilité, la mémoire).    - alienatus ab sensu, Liv. 2, 12, 3: étranger à toute sensation.    - alienatis a memoria periculi animis Liv. 7, 15, 3: ayant perdu tout souvenir du danger.    - velut alienati sensibus, Liv. 25, 39, 4: étrangers pour ainsi dire aux impressions des sens.    - alienari: perdre tout sentiment, être en léthargie, être paralysé. --- Cels. 7, 16, etc.    - in corpore alienato, Sen. Ep. 89, 19: dans un corps en léthargie.
    * * *
        Alieno, alienas, pen. prod. alienare. Plin. Aliener et estranger.
    \
        Alienari mente. Plin. Estre hors du sens et de raison, Estre aliené de l'entendement.
    \
        Alienare aliquem sententiis dicendis. Cic. Encourir sa male grace en disant son opinion.
    \
        Alienare quempian a se. Cic. Estranger de son amitié et familiarité.
    \
        Alienari ab interitu. Ci. Hair la mort, et s'en reculer et eslongner.
    \
        Alienari, pro Corrumpi, quod vulgo dicunt Alterari. Cor. Celsus. Comme quand quelque membre se corrompt et pourrit, ou estiomene.

    Dictionarium latinogallicum > alieno

  • 2 alieno

    aliēno, āvī, ātum, āre [ alienus ]
    2) отчуждать, уступать, передавать или продавать (domum, vectigalia C)
    3) удалять, устранять ( oves rejiculae alienandae Vr)
    5) прятать, скрывать
    velut occisos a. Justскрывать как будто (т. е. выдавая за) убитых
    6)
    а) отталкивать, отпугивать, отклонять, отвращать, враждебно настраивать (aliquem alicui L; animum, mentem alicujus L, VP etc.)
    voluntates a. suorum C — оттолкнуть от себя, т. е. лишиться расположения своих друзей
    alienato erga aliquem animo T — недружелюбно настроенный по отношению к кому-л.
    б) pass. alienari отпасть, выйти из состава ( a senatu C)
    insulae alienatae ab aliquo Nep — острова, отложившиеся (отпавшие) от кого-л.
    7)
    а) (тж. a. mentem) лишать чувств, оглушать или сводить с ума, приводить в состояние безумия ( odor sulphuris alienat Sen)
    alienata mens Cs, Su — безумие, помешательство
    б) pass.
    alienari или alienari mente (sensibus) L — быть вне себя, помешаться, сойти с ума
    8) pass. alienari отмирать, становиться нечувствительным ( corpus alienatum Sen)

    Латинско-русский словарь > alieno

  • 3 alieno

    aliēno, āvī, ātum, āre (alienus), gegen sich od. andere fremd machen, entfremden, I) eig.: 1) im allg., weggeben, wegschaffen, entfernen, verstoßen, verdrängen, in fremde Hände od. Gewalt geben od. bringen (im Passiv = in fremde Hände od. Gewalt geraten), mulier alienata est abs te, ist dir genommen, für dich verloren, Plaut.: usus fructus... iam mihi harum aedium... alienatus est, ist mir entrissen, Plaut.: reiculae sunt alienandae, Varr.: me falsā suspicione alienatum, verstoßen, zurückgesetzt, Sall.: urbs alienata, Sall.: u. so pars insulae prodita atque alienata, Liv.: sacopenium, quod apud nos gignitur, in totum transmarino alienatur, wird verfälscht, Plin. – dah. cum velut occisos alienasset, entfernt (verborgen) hatte, Iustin. 18, 3, 9.

    2) insbes.: a) als gerichtl. t.t., eine Sache (durch iuris cessio) einem andern abtreten, veräußern (u. zwar im streng. jurist. Sinne [nach Paul. dig. 50, 16, 67] so, daß wirkliche Übergabe der Sache in fremden Besitz stattfindet, was bei vendo nicht notwendig der Fall ist dah. verb. vendere atque alienare, nicht umgekehrt), vectigalia, Varr. u. Cic.: si res fuerint usucaptae ab eo, cui alienatae sint, ICt. – b) ein Kind, einen Sklaven gleichs. sich u. seiner Familie fremd machen, aus der Familie verstoßen, in fremde Gewalt geben (Ggstz. alqm suum facere, als Sohn annehmen; vgl. Ruhnken Ter. heaut. 5, 2, 26, die Auslgg. zu Liv. 41, 8, 12), ita nos alienavit, Ter.: ne quis quem civitatis mutandae causā suum faceret neve alienaret, Liv.: an pro non natis sint habendi, qui a familia sunt alienati? Quint.: dah. scherzh., tu me alienabis numquam quin noster siem (sagt Sofia zu Merkur, der sich für Sofia ausgibt), d.i. du sollst mich gewiß nie zum Fremden machen in unserem Haus, Plaut. Amph. 399. – c) (als mediz. t.t.) alienari, v. Körper u. dessen Teilen = absterben, intestina, Cels.: corpus, Sen.: u. Partic. subst., alienata, ōrum, n. pl., abgestorbene Glieder, Plin. – d) alcis mentem, jmds. Verstand od. Sinne betäuben = jmd. um seinen Verstand od. von Sinnen bringen, wahnsinnig od. verrückt machen, erat opinio, post censuram minus compotem fuisse sui (nicht völlig bei Verstande gewesen sei); vulgo Iunonis iram ob spoliatum templum alienasse mentem (ihn verrückt gemacht habe) ferebant, Liv. 42, 28, 12: u. so absol., odor sulphuris saepius haustus alienat, bringt von Sinnen, macht verrückt, Sen. nat. qu. 2, 53, 2 (vgl. § 1 dementes facit). – Öfter im Passiv, quorum alienatur mens, die von Sinnen kommen, verrückt werden, Plin.: alienatas discordiā mentes hominum (ganz verblendeten G.) eo piaculo compotes sui fecisse, Liv.: signum alienatae mentis, von Geistesabwesenheit, Suet. – dah. vom Menschen selbst: alienari mente, von Sinnen kommen, verrückt werden, Plin. u. Cael. Aur. – u. bes. alienatā mente, von Sinnen, vom Verstande gekommen, verrückt, wahnsinnig, Caes. u.a.: u. dafür auch alienatus mente, Plin.: u. velut alienatus sensibus, wie besinnungslos, wie von Sinnen, Liv.: alienatus in febri, phantasierend, Capitol.: alienatus ad libidinem animo, außer sich vor wilder Begier, Liv.; s. viele Belege bei Drak. Liv. 3, 48, 1.

    II) übtr.: 1) im allg., den Geist, Sinn von etw. entfernen, abziehen, gegen etw. fremd od. gleichgültig machen, alienatis a memoria periculi animis, indem sie alle Gefahr vergaßen, Liv.: velut alienato ab sensu animo, jedem Schmerzgefühl fremd, gegen jedes Sch. gleichgültig, Liv.

    2) insbes.: a) jmd. der Gesinnung nach sich od. einem andern entfremden = abstoßen, mit jmd. od. sich veruneinigen, jmd. abgeneigt-, abspenstig-, abtrünnig machen, gegen sich aufbringen u. dgl., im Passiv (bes. im Partic. Perf.) sich lossagen, aufhören Freund zu sein, feind od. abtrünnig werden, abfallen (Ggstz. conciliare, reconciliare, allicere), omnes a se bonos, Cic.: alcis voluntatem ab alqo, Cic.: omnium suorum voluntates (sc. a se), Caes.: regem socium alci, Liv. 30, 14, 10: sibi alqm, Liv. 44, 27, 8, od. sibi alcis animum, Vell. 2, 112, 7: plane alienari a senatu, Cic.: voluntate alienati, Sall.: alienatus ab senatu Aemilius, Liv.: alienati Romanis (Dat.), Liv. 35, 31, 4: alienatae discordiā (durch Zw.) mentes hominum, Liv.: insulas alienatas (abtrünnigen) ad officium redire coëgit, Nep.: alienato erga Vespasianum animo, Tac.: non vultu alienatus, keine Spur von Entfremdung (Ungnade) im Gesicht, Tac. – b) alienari ab alqa re, sich von etwas entfernt halten, d.i. einen natürlichen Widerwillen gegen etw. haben, es vermeiden, a falsa assensione u. ab interitu, Cic. de fin. 3, 16 u. 18.

    lateinisch-deutsches > alieno

  • 4 alieno

    aliēno, āvī, ātum, āre (alienus), gegen sich od. andere fremd machen, entfremden, I) eig.: 1) im allg., weggeben, wegschaffen, entfernen, verstoßen, verdrängen, in fremde Hände od. Gewalt geben od. bringen (im Passiv = in fremde Hände od. Gewalt geraten), mulier alienata est abs te, ist dir genommen, für dich verloren, Plaut.: usus fructus... iam mihi harum aedium... alienatus est, ist mir entrissen, Plaut.: reiculae sunt alienandae, Varr.: me falsā suspicione alienatum, verstoßen, zurückgesetzt, Sall.: urbs alienata, Sall.: u. so pars insulae prodita atque alienata, Liv.: sacopenium, quod apud nos gignitur, in totum transmarino alienatur, wird verfälscht, Plin. – dah. cum velut occisos alienasset, entfernt (verborgen) hatte, Iustin. 18, 3, 9.
    2) insbes.: a) als gerichtl. t.t., eine Sache (durch iuris cessio) einem andern abtreten, veräußern (u. zwar im streng. jurist. Sinne [nach Paul. dig. 50, 16, 67] so, daß wirkliche Übergabe der Sache in fremden Besitz stattfindet, was bei vendo nicht notwendig der Fall ist dah. verb. vendere atque alienare, nicht umgekehrt), vectigalia, Varr. u. Cic.: si res fuerint usucaptae ab eo, cui alienatae sint, ICt. – b) ein Kind, einen Sklaven gleichs. sich u. seiner Familie fremd machen, aus der Familie verstoßen, in fremde Gewalt geben (Ggstz. alqm suum facere, als Sohn an-
    ————
    nehmen; vgl. Ruhnken Ter. heaut. 5, 2, 26, die Auslgg. zu Liv. 41, 8, 12), ita nos alienavit, Ter.: ne quis quem civitatis mutandae causā suum faceret neve alienaret, Liv.: an pro non natis sint habendi, qui a familia sunt alienati? Quint.: dah. scherzh., tu me alienabis numquam quin noster siem (sagt Sofia zu Merkur, der sich für Sofia ausgibt), d.i. du sollst mich gewiß nie zum Fremden machen in unserem Haus, Plaut. Amph. 399. – c) (als mediz. t.t.) alienari, v. Körper u. dessen Teilen = absterben, intestina, Cels.: corpus, Sen.: u. Partic. subst., alienata, ōrum, n. pl., abgestorbene Glieder, Plin. – d) alcis mentem, jmds. Verstand od. Sinne betäuben = jmd. um seinen Verstand od. von Sinnen bringen, wahnsinnig od. verrückt machen, erat opinio, post censuram minus compotem fuisse sui (nicht völlig bei Verstande gewesen sei); vulgo Iunonis iram ob spoliatum templum alienasse mentem (ihn verrückt gemacht habe) ferebant, Liv. 42, 28, 12: u. so absol., odor sulphuris saepius haustus alienat, bringt von Sinnen, macht verrückt, Sen. nat. qu. 2, 53, 2 (vgl. § 1 dementes facit). – Öfter im Passiv, quorum alienatur mens, die von Sinnen kommen, verrückt werden, Plin.: alienatas discordiā mentes hominum (ganz verblendeten G.) eo piaculo compotes sui fecisse, Liv.: signum alienatae mentis, von Geistesabwesenheit, Suet. – dah. vom Menschen selbst: alienari mente,
    ————
    von Sinnen kommen, verrückt werden, Plin. u. Cael. Aur. – u. bes. alienatā mente, von Sinnen, vom Verstande gekommen, verrückt, wahnsinnig, Caes. u.a.: u. dafür auch alienatus mente, Plin.: u. velut alienatus sensibus, wie besinnungslos, wie von Sinnen, Liv.: alienatus in febri, phantasierend, Capitol.: alienatus ad libidinem animo, außer sich vor wilder Begier, Liv.; s. viele Belege bei Drak. Liv. 3, 48, 1.
    II) übtr.: 1) im allg., den Geist, Sinn von etw. entfernen, abziehen, gegen etw. fremd od. gleichgültig machen, alienatis a memoria periculi animis, indem sie alle Gefahr vergaßen, Liv.: velut alienato ab sensu animo, jedem Schmerzgefühl fremd, gegen jedes Sch. gleichgültig, Liv.
    2) insbes.: a) jmd. der Gesinnung nach sich od. einem andern entfremden = abstoßen, mit jmd. od. sich veruneinigen, jmd. abgeneigt-, abspenstig-, abtrünnig machen, gegen sich aufbringen u. dgl., im Passiv (bes. im Partic. Perf.) sich lossagen, aufhören Freund zu sein, feind od. abtrünnig werden, abfallen (Ggstz. conciliare, reconciliare, allicere), omnes a se bonos, Cic.: alcis voluntatem ab alqo, Cic.: omnium suorum voluntates (sc. a se), Caes.: regem socium alci, Liv. 30, 14, 10: sibi alqm, Liv. 44, 27, 8, od. sibi alcis animum, Vell. 2, 112, 7: plane alienari a senatu, Cic.: voluntate alienati, Sall.: alienatus ab senatu Aemilius, Liv.: alienati Romanis
    ————
    (Dat.), Liv. 35, 31, 4: alienatae discordiā (durch Zw.) mentes hominum, Liv.: insulas alienatas (abtrünnigen) ad officium redire coëgit, Nep.: alienato erga Vespasianum animo, Tac.: non vultu alienatus, keine Spur von Entfremdung (Ungnade) im Gesicht, Tac. – b) alienari ab alqa re, sich von etwas entfernt halten, d.i. einen natürlichen Widerwillen gegen etw. haben, es vermeiden, a falsa assensione u. ab interitu, Cic. de fin. 3, 16 u. 18.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > alieno

  • 5 erga

    ergā (vgl. ergo), Praep. m. Acc. I) eig., im Umkreise, im Bereiche, in der Umgebung von etw., erga regiam capitis, Apul. de dogm. Plat. 1, 13 extr.: erga Nun et Alethian, Interpr. Iren. 1, 2, 2: quidam qui sunt erga Simonem, Interpr. Iren. 1, 27, 1. – II) übtr., in Hinsicht auf, mit Rücksicht auf, in bezug auf, rücksichtlich, in Betreff, 1) zur Bezeichnung der Sache, um die sich eine Eigenschaft dreht, raro quisquam erga bona sua satis cautus est, Curt.: fuit hic vir de primis erga rem publicam domi forisque laudabilis, Treb. Poll.: princeps erga haec et similia palam obstinatus et gravis, Amm.: erga deferendas potestates nimium tardus, Amm.: atrocior semper erga dominantium exitus, Tac.: erga haec explicanda, quae Romae sunt, obsolescit (fama), Amm. – ea prima Tiberio erga pecuniam alienam diligentia fuit, Tac.: isque illi finis inscitiae erga domum suam fuit, Tac.: isdem erga aliena sumptibus, quibus etc., Tac. – 2) zur Bezeichnung der Pers. od. Sache, um die sich eine Gesinnung oder deren Äußerung dreht, in Hinsicht auf, für, gegen, a) im guten Sinne, ut fuerit animatus erga suum gnatum atque se, Plaut.: benignum esse erga alqm, Plaut.: si quid amicum erga bene feci, Plaut.: erga nos amice et benevole collegisti, Cic.: erga te animo esse amico, Ter.: amor erga te suus, Cic.: benevolentia erga alqm, Cic.: perpetuā erga populum Romanum fide, Caes.: erga meam salutem fide ac benevolentiā singulari, Cic.: Pompei merita erga me, Cic.: omne suum erga meam dignitatem studium, Cic.: tua erga me munera (Leistungen), Tac.: suprema erga memoriam filii sui munia (Pflichten), Tac.: non alius erga te honos (Ehrenbezeigung für dich) superest, Plin. pan.: quod illi quoque honestissima decreta erga (für) Ciceronem fecerant, Ascon. in Cic. Pis. enarr. p. 3, 14 K. – b) im üblen Sinne, in Hinsicht auf, deutsch vor, gegen, anxii erga Seianum, Tac.: fastu erga patrias epulas, Tac.: alienato erga Vespasianum animo, Tac.: odium erga alqm, Nep.: invidia erga alqm, Tac.: discordia (das unfriedliche Benehmen) erga Germanicum, Tac.: si quid med erga [tu] hodie falsum dixeris, Plaut.: quae numquam quicquam erga me commerita est (verbrochen hat), Ter. – / erga bei den Komik. oft dem regierten Worte (bes. einem persönl. Pronomen) nachgesetzt, s. Spengel Maccius Plautus p. 162.

    lateinisch-deutsches > erga

  • 6 alienus

    [zapst]¶1 d'autrui: suos agros colebant, non alienos appetebant, Cic. Amer. 50: ils cultivaient leurs propres champs, loin de convoiter ceux d'autrui; (stella) luce lucebat aliena, Cic. Rep. 6, 16: (cette étoile) brillait d'une lumière empruntée; cito exarescit lacrima, præsertim in alienis malis, Cic. Part. 57: les larmes se sèchent vite, surtout quand il s'agit du malheur d'autrui; suo alienoque Marte pugnare, Liv. 3, 62, 9: combattre avec leurs méthodes propres et avec celles des autres II æs alienum, dette, v. æs II alienum, i, n., le bien d'autrui, ce qui appartient aux autres; ex alieno largiri, Cic. Fam. 3, 8, 8: faire des largesses avec le bien d'autrui; exstruere ædificium in alieno, Cic. Mil. 74: construire sur la propriété d'autrui; quicquam nec alieni curare nec sui, Cic. Div. 2, 104: ne s'occuper en rien ni des affaires des autres ni des leurs. [zapst]¶2 étranger: quem hominem? familiarem? immo alienissimum, Cic. Com. 49: quel homme est-ce? un ami intime? non, au contraire, un étranger au premier chef; per Staienum, hominem ab utroque alienissimum, Cic. Clu. 87: par l'intermédiaire de Staiénus, qui est complètement étranger à l'un et à l'autre; alienus alicui, Cic. Fam. 8, 12, 2; Liv. 1, 20, 3: étranger à qqn II [pris substt] æquabiliter in alienos, in suos inruebat, Cic. Mil. 76: il fonçait indistinctement sur les étrangers et sur les siens; alienissimos defendimus, Cic. de Or. 2, 192: nous défendons les personnes qui nous sont le plus étrangères [des gens tout à fait inconnus]. [zapst]¶3 étranger [de patrie]: aliena religio, Verr. 4, 114: culte qui vient de l'étranger; aliena instituta imitari, Sall. C. 51, 37: copier les institutions étrangères II [pris substt] non advenam nescio quem nec alienum, sed civem Romanum, Cic. Verr. 5, 156: [il dépose que tu as fait frapper de la hache] non pas je ne sais quel étranger domicilié (métèque) ou étranger de passage, mais un citoyen romain. [zapst]¶4 [rhét.] verbum alienum: terme qui n'est pas le mot propre; in propriis usitatisque verbis... ; in alienis... Cic. Or. 80: parmi les mots propres et usuels... ; parmi ceux qui ne le sont pas... ; (res) quam alieno verbo posuimus, Cic. de Or. 3, 155: (l'idée) que nous avons exprimée avec un mot qui n'est pas le sien.
    * * *
    [zapst]¶1 d'autrui: suos agros colebant, non alienos appetebant, Cic. Amer. 50: ils cultivaient leurs propres champs, loin de convoiter ceux d'autrui; (stella) luce lucebat aliena, Cic. Rep. 6, 16: (cette étoile) brillait d'une lumière empruntée; cito exarescit lacrima, præsertim in alienis malis, Cic. Part. 57: les larmes se sèchent vite, surtout quand il s'agit du malheur d'autrui; suo alienoque Marte pugnare, Liv. 3, 62, 9: combattre avec leurs méthodes propres et avec celles des autres II æs alienum, dette, v. æs II alienum, i, n., le bien d'autrui, ce qui appartient aux autres; ex alieno largiri, Cic. Fam. 3, 8, 8: faire des largesses avec le bien d'autrui; exstruere ædificium in alieno, Cic. Mil. 74: construire sur la propriété d'autrui; quicquam nec alieni curare nec sui, Cic. Div. 2, 104: ne s'occuper en rien ni des affaires des autres ni des leurs. [zapst]¶2 étranger: quem hominem? familiarem? immo alienissimum, Cic. Com. 49: quel homme est-ce? un ami intime? non, au contraire, un étranger au premier chef; per Staienum, hominem ab utroque alienissimum, Cic. Clu. 87: par l'intermédiaire de Staiénus, qui est complètement étranger à l'un et à l'autre; alienus alicui, Cic. Fam. 8, 12, 2; Liv. 1, 20, 3: étranger à qqn II [pris substt] æquabiliter in alienos, in suos inruebat, Cic. Mil. 76: il fonçait indistinctement sur les étrangers et sur les siens; alienissimos defendimus, Cic. de Or. 2, 192: nous défendons les personnes qui nous sont le plus étrangères [des gens tout à fait inconnus]. [zapst]¶3 étranger [de patrie]: aliena religio, Verr. 4, 114: culte qui vient de l'étranger; aliena instituta imitari, Sall. C. 51, 37: copier les institutions étrangères II [pris substt] non advenam nescio quem nec alienum, sed civem Romanum, Cic. Verr. 5, 156: [il dépose que tu as fait frapper de la hache] non pas je ne sais quel étranger domicilié (métèque) ou étranger de passage, mais un citoyen romain. [zapst]¶4 [rhét.] verbum alienum: terme qui n'est pas le mot propre; in propriis usitatisque verbis... ; in alienis... Cic. Or. 80: parmi les mots propres et usuels... ; parmi ceux qui ne le sont pas... ; (res) quam alieno verbo posuimus, Cic. de Or. 3, 155: (l'idée) que nous avons exprimée avec un mot qui n'est pas le sien.
    * * *
        Alienus, pen. longa, Deriuatum ab Alius. Qui est à autruy.
    \
        Alienus homo. Plaut. Un estrangier.
    \
        Alieno more viuere. Terent. A la mode, ou à la guise d'autruy.
    \
        Aliena oratio. Plaut. La parolle d'un autre.
    \
        Alienus orbis. Plin. Estrange pais, qui est fort loingtain.
    \
        Alienae res. Cic. Choses d'autruy.
    \
        Alienum, Absolute, pro re aliena. Sallust. Cic. L'autruy.
    \
        Aliena loqui. Ouid. Resver, et parler sans propos, comme font ceuls qui sont fort malades, ou qui sont troublez de l'entendement.
    \
        Alienus, pro Alienigena. Plin. Estrangier, Qui n'est point de nostre pais.
    \
        Alienus, pro Alienato. Terent. Aliené, Estrangé.
    \
        Alienum, pro Absurdo. Caesar, Non alienum esse videtur. Il semble n'estre point mal convenable, ne hors de propos.
    \
        Alienus, Corruptus. Scribonius Largus, Si os putre vetustate vitii factum est, educit quantum eius alienum est. Autant qu'il y en a d'alteré et corrompu ou gasté.
    \
        Equitare, podagricisquoque alienum est. Corn. Cels. Le chevaucher leurs est contraire, et mal sain.
    \
        Alienus cibus stomacho. Corn. Celsus. Contraire et nuisant à l'estomach.
    \
        Alienum, cum genitiuo. Cic. Alienum dignitatis. Contraire à la dignité, et mal convenable.
    \
        Non aliena consilii domus. Sallust. Maison propre pour consulter de quelque chose.
    \
        Alienus, com datiuo. Quintil. Nihil arti oratoriae alienum. Il n'y a rien qui ne luy convienne bien.
    \
        Illi causae maxime est alienum. Cic. Fort contraire et nuisant, Nullement à propos, Impertinent du tout.
    \
        Alienus, cum ablatiuo. Alienum amicitia nostra. Cic. Contraire à nostre amitié.
    \
        Alienum dignitate. Cic. Qui n'affiert pas, ou ne convient pas à la dignité de l'homme.
    \
        Alienum ingenio suo. Plaut. Contre sa nature.
    \
        Alienum institutis meis. Cic. Chose repugnante à ma facon et maniere de vivre.
    \
        Non erit alienum hoc meis rationibus. Cic. Mes affaires ne s'en porteront point pis, Cela ne me nuira point.
    \
        Non alienus sanguine regibus. Liu. Qui est de sang Royal.
    \
        Alienus locus, pro Incommodo. Caesar. Mal propre.
    \
        Alienus animus alicui. Tacit. Quand on n'ayme point quelcun.
    \
        Alieno animo esse ab aliquo. Cic. Estre courroucé contre quelcun.
    \
        Non alienum animum ab eo habemus. Cic. Nous ne le hayons point, Nous ne l'avons pas hors de nostre affection.
    \
        Alienum tempus. Liu. Temps mal propre, ou mal convenable, Temps impertinent, mal sortable.
    \
        Alienus a literis. Cicero. Qui est sans congnoissance des lettres et sciences.
    \
        Non alienus a literis. Cicero. Qui n'est point sans congnoissance des, etc.
    \
        Alienum a sapiente. Cic. Chose mal convenante à un sage.
    \
        Alienus ab aetate nostra labor. Cic. Mal convenant à nostre aage, Impertinent à nostre aage.
    \
        Alienum ab amore nostro. Qu. Cic. Contraire à nostre amour.
    \
        Epicurus in physicis totus est alienus. Ci. N'y entend rien.
    \
        Alieniore aetate post faceret tamem. Terent. En autre temps beaucoup plus mal propre.
    \
        Alienior haeres. Cic. Qui n'appartient en rien de parenté.
    \
        Alienior est a me. Cic. Il est fort courroucé contre moy.
    \
        Alienissimi homines a Clodio. Cic. Qui n'estoyent en rien ses parents ne alliez.
    \
        Alienissimum Reip. tempus. Cic. Tresmauvais et tresdangereux pour le faict public.
    \
        Alienissimus rusticae vitae. Columel. Mal propre à la vie rustique, et ne luy duit point, Tresimpertinent, Tresmal convenable à la, etc.

    Dictionarium latinogallicum > alienus

  • 7 erga

    ergā (vgl. ergo), Praep. m. Acc. I) eig., im Umkreise, im Bereiche, in der Umgebung von etw., erga regiam capitis, Apul. de dogm. Plat. 1, 13 extr.: erga Nun et Alethian, Interpr. Iren. 1, 2, 2: quidam qui sunt erga Simonem, Interpr. Iren. 1, 27, 1. – II) übtr., in Hinsicht auf, mit Rücksicht auf, in bezug auf, rücksichtlich, in Betreff, 1) zur Bezeichnung der Sache, um die sich eine Eigenschaft dreht, raro quisquam erga bona sua satis cautus est, Curt.: fuit hic vir de primis erga rem publicam domi forisque laudabilis, Treb. Poll.: princeps erga haec et similia palam obstinatus et gravis, Amm.: erga deferendas potestates nimium tardus, Amm.: atrocior semper erga dominantium exitus, Tac.: erga haec explicanda, quae Romae sunt, obsolescit (fama), Amm. – ea prima Tiberio erga pecuniam alienam diligentia fuit, Tac.: isque illi finis inscitiae erga domum suam fuit, Tac.: isdem erga aliena sumptibus, quibus etc., Tac. – 2) zur Bezeichnung der Pers. od. Sache, um die sich eine Gesinnung oder deren Äußerung dreht, in Hinsicht auf, für, gegen, a) im guten Sinne, ut fuerit animatus erga suum gnatum atque se, Plaut.: benignum esse erga alqm, Plaut.: si quid amicum erga bene feci, Plaut.: erga nos amice et benevole collegisti, Cic.: erga te animo esse amico, Ter.: amor erga te suus, Cic.: benevolentia erga alqm, Cic.: perpetuā erga po-
    ————
    pulum Romanum fide, Caes.: erga meam salutem fide ac benevolentiā singulari, Cic.: Pompei merita erga me, Cic.: omne suum erga meam dignitatem studium, Cic.: tua erga me munera (Leistungen), Tac.: suprema erga memoriam filii sui munia (Pflichten), Tac.: non alius erga te honos (Ehrenbezeigung für dich) superest, Plin. pan.: quod illi quoque honestissima decreta erga (für) Ciceronem fecerant, Ascon. in Cic. Pis. enarr. p. 3, 14 K. – b) im üblen Sinne, in Hinsicht auf, deutsch vor, gegen, anxii erga Seianum, Tac.: fastu erga patrias epulas, Tac.: alienato erga Vespasianum animo, Tac.: odium erga alqm, Nep.: invidia erga alqm, Tac.: discordia (das unfriedliche Benehmen) erga Germanicum, Tac.: si quid med erga [tu] hodie falsum dixeris, Plaut.: quae numquam quicquam erga me commerita est (verbrochen hat), Ter. – erga bei den Komik. oft dem regierten Worte (bes. einem persönl. Pronomen) nachgesetzt, s. Spengel Maccius Plautus p. 162.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > erga

  • 8 aliēnō

        aliēnō āvī, ātus, āre    [alienus], to make strange, make another's, transfer, make over, part with: de vectigalibus alienandis: a vobis alienari (sc. res): parvo pretio ea.—To make subject to another, give up, lose: urbs maxima alienata, i. e. subjected to a foreign power, S.: pars insulae alienata, L.—Fig., to alienate, estrange, set at variance: omnium suorum voluntates, Cs.: quae alienarat: omnīs a se bonos: a dictatore militum animos, L.: voluntate alienati, S.: me falsā suspicione alienatum esse, estranged, S.: gentium regem sibi, L.—Pass. with ab, to have an aversion for, shrink from: a falsā adsensione alienatos esse.—To alienate, deprive of reason, make delirious, drive mad: alienatus animo, L.: alienatā mente, Cs.: alienato ab sensu animo, L.: alienatus ad libidinem animo, L.
    * * *
    alienare, alienavi, alienatus V TRANS
    alienate, give up, lose possession, transfer by sale, estrange; become numb

    Latin-English dictionary > aliēnō

  • 9 alieno

    ălĭēno, āvi, ātum, 1, v. a. [id.] (purely prosaic, but class.).
    I.
    Orig., to make one person or thing another:

    facere, ut aliquis alius sit. Thus, in Plaut., Sosia says to Mercury, who represented himself as Sosia: certe edepol tu me alienabis numquam, quin noster siem,

    Plaut. Am. 1, 1, 243. So also Pliny:

    sacopenium, quod apud nos gignitur, in totum transmarino alienatur,

    is entirely other than, different from, the transmarine one, Plin. 20, 18, 75, § 197.—Hence, of things, a t. t. in the Roman lang. of business, to make something the property of another, to alienate, to transfer by sale (in the jurid. sense, diff. from vendere: Alienatum non proprie dicitur, quod adhuc in dominio venditoris manet? venditum tamen recte dicetur, Dig. 50, 16, 67; the former, therefore, includes the idea of a complete transfer of the thing sold):

    pretio parvo ea, quae accepissent a majoribus, vendidisse atque alienāsse,

    Cic. Verr. 2, 4, 60:

    venire vestras res proprias atque in perpetuum a vobis alienari,

    id. Agr. 2, 21, 54:

    vectigalia (opp. frui),

    id. ib. 2, 13, 33; so Varr. R. R. 2, 1; Dig. 4, 7, 4.—Esp., to remove, separate, make foreign:

    urbs maxuma alienata,

    Sall. J. 48, 1.—
    II.
    Transf. to mental objects, and with esp. reference to that from which any person or thing is separated or removed, to cast off, to alienate, estrange, set at variance, render averse, make enemies ( Abalienatus dicitur, quem quis a se removerit; alienatus, qui alienus est factus, Paul. ex Fest. p. 25 Müll.; class., esp. freq. in the part. alienatus).
    A.
    In gen.:

    eum omnibus eadem res publica reconciliavit, quae alienārat,

    Cic. Prov. Cons. 9:

    legati alienati,

    id. Pis. 96:

    alienati sunt peccatores,

    Vulg. Psa. 51, 4; ib. Col. 1, 21:

    alienari a Senatu,

    Cic. Att. 1, 14:

    studium ab aliquo,

    id. Pis. 76:

    si alienatus fuerit a me,

    Vulg. Ezech. 14, 7:

    alienati a viā Dei,

    ib. Eph. 4, 18:

    voluntatem ab aliquo,

    Cic. Phil. 2, 38; id. Fam. 3, 6:

    tantā contumeliā acceptā omnium suorum voluntates alienare (sc. a se),

    Caes. B. G. 7, 10:

    voluntate alienati,

    Sall. J. 66, 2; Nep. Alcib. 5, 1:

    falsā suspitione alienatum esse,

    neglected, discarded, Sall. C. 35, 3:

    animos eorum alienare a causā,

    Cic. Prov. Cons. 21:

    a dictatore animos,

    Liv. 8, 35:

    sibi animum alicujus,

    Vell. 2, 112; Tac. H. 1, 59; Just. 1, 7, 18.—
    B.
    Esp.
    1.
    Mentem alienare alicui, to take away or deprive of reason, to make crazy, insane, to drive mad (not before the Aug. per., perh. first by Livy):

    erat opinio Flaccum minus compotem fuisse sui: vulgo Junonis iram alienāsse mentem ferebant,

    Liv. 42, 28:

    signum alienatae mentis,

    of insanity, Suet. Aug. 99:

    alienata mens,

    Sall. Rep. Ord. 2, 12, 6 (cf. Liv. 25, 39: alienatus sensibus).—And absol.:

    odor sulfuris saepius haustus alienat,

    deprives of reason, Sen. Q. N. 2, 53.—Hence, pass.:

    alienari mente,

    to be insane, Plin. 28, 8, 27, § 93:

    ita alienatus mente Antiochus (erat),

    Vulg. 2 Macc. 5, 17.—
    2.
    In medic. lang.: alienari, of parts of the body, to die, perish:

    intestina momento alienantur,

    Cels. 7, 16; 8, 10; 5, 26, n. 23:

    in corpore alienato,

    Sen. Ep. 89:

    (spodium) alienata explet,

    Plin. 23, 4, 38, § 76.—
    3.
    Alienari ab aliquā re, to keep at a distance from something, i. e. to be disinclined to, have an aversion for, to avoid = abhorrere (only in Cic.):

    a falsā assensione magis nos alienatos esse quam a ceteris rebus,

    Cic. Fin. 3, 5, 18:

    alienari ab interitu iisque rebus, quae interitum videantur afferre,

    id. ib. 3, 5, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > alieno

См. также в других словарях:

  • alienato — [part. pass. di alienare ]. ■ agg. 1. (med.) [malato di mente] ▶◀ demente, Ⓖ folle, Ⓖ matto, Ⓖ pazzo. ⇓ paranoico, psicotico, schizofrenico. ◀▶ sano (di mente). 2. (filos., soc.) [che è in uno stato di alienazione: sentirsi a. ] ▶◀ estraniato …   Enciclopedia Italiana

  • alienato — a·lie·nà·to p.pass., agg., s.m. 1. p.pass., agg. → alienare, alienarsi 2. agg., s.m. TS psic. malato di mente | CO fig., che, chi si sente demotivato e frustrato perché svolge un attività in modo ripetitivo e senza responsabilità Sinonimi:… …   Dizionario italiano

  • alienato — {{hw}}{{alienato}}{{/hw}}A part. pass.  di alienare ; anche agg. 1 Venduto. 2 Distaccato. 3 Affetto da malattia mentale. B s. m.  (f. a ) 1 Chi è affetto da malattia mentale. 2 Chi vive un processo di alienazione …   Enciclopedia di italiano

  • alienato — pl.m. alienati sing.f. alienata pl.f. alienate …   Dizionario dei sinonimi e contrari

  • alienato — part. pass. di alienare; anche agg. 1. venduto, ceduto CONTR. acquistato, comprato 2. pazzo, demente, folle, infermo di mente, psicopatico, matto CONTR. sano di mente. SFUMATURE ► demente …   Sinonimi e Contrari. Terza edizione

  • Алиенация — (alienato mentis, отчуждение духа) душевное смятение, болезнь духа …   Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона

  • demente — agg.; anche s. m. e f. 1. folle, pazzo, matto, squilibrato, alienato, dissennato, insano, psicopatico, forsennato, maniaco CONTR. sano di mente, savio, assennato, equilibrato 2. (fam.) idiota, stupido, deficiente CONTR. intelligente, sveglio.… …   Sinonimi e Contrari. Terza edizione

  • maniaco — /ma niako/ [dal lat. mediev. maniacus, der. del lat. tardo mania mania ] (pl. m. ci ). ■ agg. 1. (psicol., non com.) [di sintomo o fenomeno rientrante nella mania: furore m. ] ▶◀ maniacale. 2. (psicol.) [di soggetto affetto da mania] ▶◀ alienato …   Enciclopedia Italiana

  • Johann Gottlieb Siegel — (* 25. April 1699 in Klosterhäseler; † 1755 in Leipzig) war ein deutscher Rechtswissenschaftler. Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Werke 3 Literatur 4 …   Deutsch Wikipedia

  • alienabile — a·lie·nà·bi·le agg. TS dir., econ. che può essere alienato, ceduto: beni alienabile Sinonimi: cedibile, negoziabile, trasferibile, vendibile. Contrari: inalienabile. {{line}} {{/line}} DATA: 1712 …   Dizionario italiano

  • alienata — a·lie·nà·ta s.f. → alienato …   Dizionario italiano

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»