Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

affectĭo

  • 1 affectio

    affectĭo ( adf-), ōnis, f. [adficio].
    I.
    The relation to or disposition toward a thing produced in a person by some influence (in this and the two foll. signif. almost peculiar to the philos. lang. of Cic.): comparantur ea, quae aut majora aut minora aut paria dicuntur;

    in quibus spectantur haec: numerus, species, vis, quaedam etiam ad res aliquas adfectio,

    relation, Cic. Top. 18, 68, and § 70; cf. id. ib. 2, 7.—
    II.
    A.. A change in the state or condition of body or mind, a state or frame of mind, feeling (only transient, while habitus is lasting):

    adfectio est animi aut corporis ex tempore aliqua de causa commutatio ut, laetitia, cupiditas, metus, molestia, morbus, debilitas, et alia, quae in eodem genere reperiuntur,

    Cic. Inv. 1, 25, 36; 1, 2, 5; cf. 1, 2, 5, § 19. In Gellius = adfectus, as transl. of the Gr. pathos, Gell. 19, 12, 3.—
    B.
    A permanent state of mind, a frame of mind, a state of feeling, Gr. diathesis:

    virtus est adfectio animi constans conveniensque,

    Cic. Tusc. 4, 15, 34 Kühn (cf. in Gr. diathesis psuchês sumphônês hautêi, Stob. Ecl. Eth. 2, p. 104); id. Fin. 3, 26, 65 Goer.:

    non mihi est vita mea utilior quam animi talis adfectio, neminem ut violem commodi mei gratiā,

    id. Off. 2, 6, 29 Beier.—Also of body, as anal. to the mind, a fixed, permanent constitution: tu qui detinieris summum bonum firma corporis adfectione contineri, etc., Cic. Tusc. 5, 9, 27.—And metaph. of the stars, their position in respect to one another:

    astrorum,

    a constellation, Cic. Fat. 4:

    ex qua adfectione caeli primum spiritum duxerit,

    id. Div. 2, 47 (cf. affectus, a, um, B.).—
    C.
    Esp., a favorable disposition toward any one, love, affection, good-will (post-Aug. prose):

    simiarum generi praecipua erga fetum adfectio,

    Plin. 8, 54, 80:

    egit Nero grates patribus laetas inter audientium adfectiones,

    Tac. A. 4, 15:

    argentum magis quam aurum sequuntur, nullā adfectione animi, sed quia, etc.,

    id. G. 5; Just. 24, 3:

    Artemisia Mausolum virum amāsse fertur ultra adfectionis humanae fidem,

    Gell. 10, 18, 1.—Concr., the loved object: adfectiones, children, Cod. Th. 13, 9, 3.—
    D.
    In the Lat. of the Pandects, ability of willing, will, volition, inclination (cf. 2. affectus, II. D.):

    furiosus et pupillus non possunt incipere possidere, quia adfectionem tenendi non habent,

    Dig. 5, 16, 60.

    Lewis & Short latin dictionary > affectio

  • 2 affectio

    mental condition, mood, feeling, disposition; affection, love; purpose

    Latin-English dictionary > affectio

  • 3 adfectio

    affectĭo ( adf-), ōnis, f. [adficio].
    I.
    The relation to or disposition toward a thing produced in a person by some influence (in this and the two foll. signif. almost peculiar to the philos. lang. of Cic.): comparantur ea, quae aut majora aut minora aut paria dicuntur;

    in quibus spectantur haec: numerus, species, vis, quaedam etiam ad res aliquas adfectio,

    relation, Cic. Top. 18, 68, and § 70; cf. id. ib. 2, 7.—
    II.
    A.. A change in the state or condition of body or mind, a state or frame of mind, feeling (only transient, while habitus is lasting):

    adfectio est animi aut corporis ex tempore aliqua de causa commutatio ut, laetitia, cupiditas, metus, molestia, morbus, debilitas, et alia, quae in eodem genere reperiuntur,

    Cic. Inv. 1, 25, 36; 1, 2, 5; cf. 1, 2, 5, § 19. In Gellius = adfectus, as transl. of the Gr. pathos, Gell. 19, 12, 3.—
    B.
    A permanent state of mind, a frame of mind, a state of feeling, Gr. diathesis:

    virtus est adfectio animi constans conveniensque,

    Cic. Tusc. 4, 15, 34 Kühn (cf. in Gr. diathesis psuchês sumphônês hautêi, Stob. Ecl. Eth. 2, p. 104); id. Fin. 3, 26, 65 Goer.:

    non mihi est vita mea utilior quam animi talis adfectio, neminem ut violem commodi mei gratiā,

    id. Off. 2, 6, 29 Beier.—Also of body, as anal. to the mind, a fixed, permanent constitution: tu qui detinieris summum bonum firma corporis adfectione contineri, etc., Cic. Tusc. 5, 9, 27.—And metaph. of the stars, their position in respect to one another:

    astrorum,

    a constellation, Cic. Fat. 4:

    ex qua adfectione caeli primum spiritum duxerit,

    id. Div. 2, 47 (cf. affectus, a, um, B.).—
    C.
    Esp., a favorable disposition toward any one, love, affection, good-will (post-Aug. prose):

    simiarum generi praecipua erga fetum adfectio,

    Plin. 8, 54, 80:

    egit Nero grates patribus laetas inter audientium adfectiones,

    Tac. A. 4, 15:

    argentum magis quam aurum sequuntur, nullā adfectione animi, sed quia, etc.,

    id. G. 5; Just. 24, 3:

    Artemisia Mausolum virum amāsse fertur ultra adfectionis humanae fidem,

    Gell. 10, 18, 1.—Concr., the loved object: adfectiones, children, Cod. Th. 13, 9, 3.—
    D.
    In the Lat. of the Pandects, ability of willing, will, volition, inclination (cf. 2. affectus, II. D.):

    furiosus et pupillus non possunt incipere possidere, quia adfectionem tenendi non habent,

    Dig. 5, 16, 60.

    Lewis & Short latin dictionary > adfectio

  • 4 adfectus

    1.
    affectus ( adf-), a, um, P. a., nom. afficio.
    2.
    affectus ( adf-), ūs, m. [afficio].
    I.
    A state of body, and esp. of mind produced in one by some influence (cf. affectio, I.), a state or disposition of mind, affection, mood: adfectuum duae sunt species: alteram Graeci pathos vocant, alteram êthos, Quint. 6, 2, 8:

    qualis cujusque animi adfectus esset, talem esse hominem,

    Cic. Tusc. 5, 16, 47:

    dubiis adfectibus errat,

    Ov. M. 8, 473:

    mentis,

    id. Tr. 4, 3, 32:

    animi,

    id. ib. 5, 2, 8:

    diversos adfectus exprimere, flentis et gaudentis,

    Plin. 34, 8, 19, n. 10:

    adfectu concitati,

    Quint. 6, 2, 8:

    adfectus dulciores,

    id. 10, 1, 101; 1, 11, 2; 6, 1, 7 al.—Of the body:

    supersunt alii corporis adfectus,

    Cels. 3, 18; 2, 15.—
    II.
    Esp.
    A.
    Love, desire, fondness, good-will, compassion, sympathy (postAug.):

    opes atque inopiam pari adfectu concupiscunt,

    Tac. Agr. 30:

    si res ampla domi similisque affectibus esset,

    Juv. 12, 10:

    parentis,

    Suet. Tit. 8:

    adfectu jura corrumpere,

    Quint. Decl. 6, 11.—
    B.
    In Lucan and in later prose, meton. for the beloved objects, the dear or loved ones (in plur.; cf.

    adfectio, II. C.): tenuit nostros Lesbos adfectus,

    Luc. Phars. 8, 132: milites, quorum adfectus ( wives and children) in Albano monte erant, Capitol. Maxim. 23; id. Anton. Phil. 24; hence, adfectus publici, the judges as representatives of the people, Quint. Decl. 2, 17 al.—
    C.
    In Seneca and Pliny, low, ignoble passion or desire:

    adfectus sunt motus animi improbabiles subiti et concitati,

    Sen. Ep. 75; Plin. Pan. 79, 3.—
    D.
    In the Latin of the Pandects, ability of willing, will, volition (cf. affectio, II. D.):

    hoc edicto neque pupillum, neque furiosum teneri constat, quia adfectu carent,

    Dig. 43, 4, 1; 44, 7, 54; 3, 5, 19, § 2 al.

    Lewis & Short latin dictionary > adfectus

  • 5 affectus

    1.
    affectus ( adf-), a, um, P. a., nom. afficio.
    2.
    affectus ( adf-), ūs, m. [afficio].
    I.
    A state of body, and esp. of mind produced in one by some influence (cf. affectio, I.), a state or disposition of mind, affection, mood: adfectuum duae sunt species: alteram Graeci pathos vocant, alteram êthos, Quint. 6, 2, 8:

    qualis cujusque animi adfectus esset, talem esse hominem,

    Cic. Tusc. 5, 16, 47:

    dubiis adfectibus errat,

    Ov. M. 8, 473:

    mentis,

    id. Tr. 4, 3, 32:

    animi,

    id. ib. 5, 2, 8:

    diversos adfectus exprimere, flentis et gaudentis,

    Plin. 34, 8, 19, n. 10:

    adfectu concitati,

    Quint. 6, 2, 8:

    adfectus dulciores,

    id. 10, 1, 101; 1, 11, 2; 6, 1, 7 al.—Of the body:

    supersunt alii corporis adfectus,

    Cels. 3, 18; 2, 15.—
    II.
    Esp.
    A.
    Love, desire, fondness, good-will, compassion, sympathy (postAug.):

    opes atque inopiam pari adfectu concupiscunt,

    Tac. Agr. 30:

    si res ampla domi similisque affectibus esset,

    Juv. 12, 10:

    parentis,

    Suet. Tit. 8:

    adfectu jura corrumpere,

    Quint. Decl. 6, 11.—
    B.
    In Lucan and in later prose, meton. for the beloved objects, the dear or loved ones (in plur.; cf.

    adfectio, II. C.): tenuit nostros Lesbos adfectus,

    Luc. Phars. 8, 132: milites, quorum adfectus ( wives and children) in Albano monte erant, Capitol. Maxim. 23; id. Anton. Phil. 24; hence, adfectus publici, the judges as representatives of the people, Quint. Decl. 2, 17 al.—
    C.
    In Seneca and Pliny, low, ignoble passion or desire:

    adfectus sunt motus animi improbabiles subiti et concitati,

    Sen. Ep. 75; Plin. Pan. 79, 3.—
    D.
    In the Latin of the Pandects, ability of willing, will, volition (cf. affectio, II. D.):

    hoc edicto neque pupillum, neque furiosum teneri constat, quia adfectu carent,

    Dig. 43, 4, 1; 44, 7, 54; 3, 5, 19, § 2 al.

    Lewis & Short latin dictionary > affectus

  • 6 fortitudo

    fortĭtūdo, ĭnis, f. [fortis], strength.
    I.
    Physically (very rare).
    A.
    In gen.: haec feminalia de bysso retorta ob fortitudinem solent contexi, firmness, durability, Hier. Ep. 64, 10:

    galeae,

    Jul. Val. Rer. Gest. Al. 2, 25; cf.

    vini,

    Macr. S. 7, 6, 17.—
    B.
    Bodily strength in men and animals:

    hircorum,

    Phaedr. 4, 16, 6:

    corporis,

    Macr. S. 7, 9, 5:

    nervorum,

    id. ib. 7, 11, 8.— Absol. (opp. imbecillitas), Lact. 2, 2, 28; 2, 2, 67. —Far more freq. and class.,
    II.
    Mentally, firmness, manliness shown in enduring or undertaking hardship; fortitude, resolution, bravery, courage, intrepidity (cf. virtus):

    fortitudo est considerata periculorum susceptio et laborum perpessio,

    Cic. Inv. 2, 54, 163:

    fortitudo est, inquit (Chrysippus), scientia rerum perferendarum vel affectio animi in patiendo ac perferendo summae legi parens sine timore,

    id. Tusc. 4, 24, 53; cf.:

    fortitudo est animi affectio, cum in adeundo periculo et in labore ac dolore patiens, tum procul ab omni metu,

    id. ib. 5, 14, 41:

    quae (fortitudo) est dolorum laborumque contemptio... Fortitudinem quoque aliquo modo expediunt, cum tradunt rationem neglegendae mortis, perpetiendi doloris,

    id. Off. 3, 33, 117:

    fortitudo est rerum magnarum appetitio et rerum humilium contemptio et laboris cum utilitatis ratione perpessio,

    Auct. Her. 3, 2, 3; cf. ib. 4, 25, 35:

    probe definitur a Stoicis fortitudo, cum eam virtutem esse dicunt propugnantem pro aequitate,

    Cic. Off. 1, 19, 62 sq.:

    magnitudinis animi et fortitudinis est, nihil extimescere, omnia humana despicere, nihil quod homini accidere possit intolerandum putare,

    id. ib. 3, 27, 100:

    unde in laboribus et periculis fortitudo?

    id. Rep. 1, 2:

    illae sunt solae virtutes imperatoriae, labor in negotiis, fortitudo in periculis, industria in agendo, etc.,

    id. de Imp. Pomp. 11, 29:

    hoc sentire prudentiae est: facere fortitudinis,

    id. Sest. 40, 86: pro multitudine hominum et pro gloria belli atque fortitudinis, angustos se fines habere arbitrabantur (Helvetii), * Caes. B. G. 1, 2 fin.:

    fortitudinem Gallorum Germanorumque miramur,

    Quint. 8, 4, 20:

    malarum rerum audacia fortitudo vocatur,

    Sall. C. 52, 11.—In plur.: sunt igitur domesticae fortitudines non inferiores militaribus, proofs of valor, i. e. valiant decds, Cic. Off. 1, 2 fin.; Vitr. 10, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > fortitudo

  • 7 dis-sentiō

        dis-sentiō sēnsī, sēnsus, īre,    to differ, dissent, disagree, be at odds, contradict, quarrel: a te dissentiens senator: ab iudicio omnium: in hoc: a ceterarum gentium more: inter se: qui dissentiunt: nisi quid tu Dissentis, H.: tam valde reliquum tempus ab illo die dissensisse: condicionibus foedis, H.—To be unlike, differ: affectio a se ipsa dissentiens, inconsistent.

    Latin-English dictionary > dis-sentiō

  • 8 adfectiose

    affectĭōsus ( adf-), a, um, adj. [affectio], full of attachment or affection, Tert. Anim. 19.—
    * Adv.: adfectĭōsē, affectionately, Serv. ad Verg. E. 9, 27.

    Lewis & Short latin dictionary > adfectiose

  • 9 adfectiosus

    affectĭōsus ( adf-), a, um, adj. [affectio], full of attachment or affection, Tert. Anim. 19.—
    * Adv.: adfectĭōsē, affectionately, Serv. ad Verg. E. 9, 27.

    Lewis & Short latin dictionary > adfectiosus

  • 10 affectiosus

    affectĭōsus ( adf-), a, um, adj. [affectio], full of attachment or affection, Tert. Anim. 19.—
    * Adv.: adfectĭōsē, affectionately, Serv. ad Verg. E. 9, 27.

    Lewis & Short latin dictionary > affectiosus

  • 11 amicalis

    ămīcālis, e, adj. [id.], friendly (postclass.):

    affectio,

    Dig. 17, 1, 10, § 7: transactio, Cod. 6, 58, 15, § 5: Deus hospitalis, amicalis, App. de Mundo, p. 75, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > amicalis

  • 12 dissentio

    dis-sentĭo, si, sum, 4, v. n. (opp. consentio), to differ in sentiment, to dissent, disagree (freq. and class.).—Constr. usually ab aliquo; less freq. inter se, cum aliquo, the dat. or absol:

    soles nonnumquam hac de re a me in disputationibus nostris dissentire,

    Cic. de Or. 1, 2, 5; id. Fin. 2, 25, 80; id. Or. 63, 214; Quint. 7, 3, 8 et saep.; cf.

    also of actual enmity,

    Caes. B. C. 1, 20, 4; id. B. G. 7, 29, 6:

    (Galli) tantum a ceterarum gentium more ac natura dissentiunt,

    differ, Cic. Font. 9 fin.; so,

    ab relicuorum malis moribus,

    Sall. C. 3 fin.:

    ab hoc publico more,

    Quint. 1, 2, 2:

    a computatione,

    id. 1, 10, 35:

    illi inter se dissentiunt,

    Cic. Fin. 2, 6, 19:

    sibi ipsum dissentire,

    Auct. Her. 2, 26, 42:

    ilico dissentiamus cum Epicuro, ubi dicit,

    Sen. Ep. 18 fin.; Cic. Harusp. Resp. 25, 54; cf.

    also, secum,

    Quint. 3, 11, 18:

    dissentire condicionibus foedis,

    Hor. C. 3, 5, 14:

    qui ad voluptatem omnia referunt, longe dissentiunt,

    Cic. Lael. 9, 23; so absol., id. N. D. 1, 2 fin.; id. Fin. 5, 11, 33; Quint. 3, 3, 13; Hor. Ep. 2, 2, 61; Ov. F. 5, 9 al.;

    so also of positive enmity,

    Cic. Phil. 12, 11, 27; Caes. B. G. 5, 29 fin.;

    Auct. B. Hisp. 37: quia nescio quid in philosophia dissentiret,

    Cic. N. D. 1, 33 fin.; cf.:

    nisi quid tu dissentis,

    Hor. S. 2, 1, 79.—
    II.
    Transf., of inanimate or abstract subjects, to be unlike or dissimilar, to differ:

    affectio inconstans et a se ipsa dissentiens,

    Cic. Tusc. 4, 13, 29;

    so. quid ipsum a se,

    id. Fin. 5, 27:

    responsum ab interrogatione,

    Quint. 1, 5, 6:

    gestus ac vultus ab oratione,

    id. 11, 3, 67:

    verba ab animo,

    id. 12, 1, 29; Plin. 31, 7, 42, § 90 et saep.:

    scriptoris voluntas cum scripto ipso,

    Auct. Her. 1, 11, 19:

    orationi vita,

    to be out of harmony with, inconsistent with, Sen. Ep. 20, 2:

    nec fallebat Antipatrum dissentire ab animis gratulantium vultus,

    Curt. 6, 1, 17.—
    2.
    Absol.:

    observa numquid tua vestis domusque dissentiant,

    Sen. Ep. 20, 3; cf. Quint. 7, 3, 12.—
    * B.
    To protest, object:

    nec dissentit eum mortis potitum, quem mens vivom se cernere credit,

    Lucr. 4, 766; cf. Munro ad loc.
    Once in the dep.
    form: qui intellegunt, dissentiuntur, Cael. ap. Prisc. p. 801 P.

    Lewis & Short latin dictionary > dissentio

  • 13 innocentia

    in-nŏcentĭa, ae, f., harmlessness.
    I.
    Lit.:

    ferorum animalium,

    Plin. 37, 13, 77, § 201:

    fumi graveolentis,

    Pall. 1, 35 med.
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., blamelessness, innocence:

    est innocentia affectio talis animi, quae noceat nemini,

    Cic. Tusc. 3, 8, 16; id. Phil. 3, 10, 25:

    rigidae innocentiae Cato erat,

    Liv. 39, 40, 10:

    sola innocentia vivere,

    i. e. with no other support, id. 2, 3, 4:

    mutuā innocentiā tutum esse,

    where no one seeks to injure another, Plin. 12, 14, 32, § 59.—
    B.
    In partic., uprightness, integrity, disinterestedness:

    quantā innocentiā debent esse imperatores,

    Cic. de Imp. Pomp. 13, 36:

    suam innocentiam (opp. avaritiam) perpetuā vitā esse perspectam,

    Caes. B, G. 1, 40.—
    C.
    Collect. concr., innocent persons:

    innocentiam liberare,

    Cic. de Or. 1, 46, 202.

    Lewis & Short latin dictionary > innocentia

  • 14 Justitia

    justĭtĭa, ae, f. [justus], justice, equity, righteousness, uprightness:

    quae animi affectio suum cuique tribuens, atque hanc quam dico, societatem conjunctionis humanae munifice et aeque tuens, justitia dicitur, cui sunt adjunctae pietas, bonitas, liberalitas, benignitas, comitas, quaeque sunt generis ejusdem,

    Cic. Fin. 5, 23, 65:

    justitia est constans et perpetua voluntas jus suum cuique tribuendi,

    Just. Inst. 1, 1, 1:

    justitia erga deos religio, erga parentes pietas, creditis in rebus fides... nominatur,

    Cic. Part. Or. 22, 78:

    ordinata erat in duodecim tabulis tota justitia,

    the whole of the laws, Flor. 1, 24.—Personified: Justĭtĭa, the goddess of justice, Gell. 14, 4, 3.—
    B.
    Esp., righteousness, holiness, conduct in accordance with the divine law, Vulg. Gen. 15, 6; id. Rom. 9, 31 et saep.—
    II.
    Clemency, compassion, Caes. B. G. 5, 41 fin.; id. B. C. 1, 32; so Cic. Marcell. 4:

    ut meae stultitiae justitia tua sit aliquid praesidi,

    Ter. Heaut. 4, 1, 33.—
    III.
    Concr., plur., judgments, precepts, ordinances:

    Domini,

    Vulg. Psa. 18, 9; id. Deut. 4, 5 al.

    Lewis & Short latin dictionary > Justitia

  • 15 justitia

    justĭtĭa, ae, f. [justus], justice, equity, righteousness, uprightness:

    quae animi affectio suum cuique tribuens, atque hanc quam dico, societatem conjunctionis humanae munifice et aeque tuens, justitia dicitur, cui sunt adjunctae pietas, bonitas, liberalitas, benignitas, comitas, quaeque sunt generis ejusdem,

    Cic. Fin. 5, 23, 65:

    justitia est constans et perpetua voluntas jus suum cuique tribuendi,

    Just. Inst. 1, 1, 1:

    justitia erga deos religio, erga parentes pietas, creditis in rebus fides... nominatur,

    Cic. Part. Or. 22, 78:

    ordinata erat in duodecim tabulis tota justitia,

    the whole of the laws, Flor. 1, 24.—Personified: Justĭtĭa, the goddess of justice, Gell. 14, 4, 3.—
    B.
    Esp., righteousness, holiness, conduct in accordance with the divine law, Vulg. Gen. 15, 6; id. Rom. 9, 31 et saep.—
    II.
    Clemency, compassion, Caes. B. G. 5, 41 fin.; id. B. C. 1, 32; so Cic. Marcell. 4:

    ut meae stultitiae justitia tua sit aliquid praesidi,

    Ter. Heaut. 4, 1, 33.—
    III.
    Concr., plur., judgments, precepts, ordinances:

    Domini,

    Vulg. Psa. 18, 9; id. Deut. 4, 5 al.

    Lewis & Short latin dictionary > justitia

  • 16 maritalis

    mărītālis, e, adj. [1. maritus], of or belonging to married people, matrimonial, nuptial, conjugal ( poet. and post - Aug.):

    vestis,

    Ov. A. A. 2, 258:

    conjugium,

    Col. 12 praef. 1:

    fax,

    Val. Max. 9, 1, 9:

    supercilium,

    id. ib. 6, 3, 10:

    capistrum,

    the marriagehalter, Juv. 6, 43: honor et affectio, Fragm. Jur. Rom. Vat. 253 a, Huschke.—Hence, mărītālĭter, adv., matrimonially, Aug. in Johann. tr. 31, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > maritalis

  • 17 maritaliter

    mărītālis, e, adj. [1. maritus], of or belonging to married people, matrimonial, nuptial, conjugal ( poet. and post - Aug.):

    vestis,

    Ov. A. A. 2, 258:

    conjugium,

    Col. 12 praef. 1:

    fax,

    Val. Max. 9, 1, 9:

    supercilium,

    id. ib. 6, 3, 10:

    capistrum,

    the marriagehalter, Juv. 6, 43: honor et affectio, Fragm. Jur. Rom. Vat. 253 a, Huschke.—Hence, mărītālĭter, adv., matrimonially, Aug. in Johann. tr. 31, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > maritaliter

  • 18 pravus

    prāvus, a, um, adj. [cf. Sanscr. prahva, crooked], crooked, not straight, distorted, misshapen, deformed (opp. rectus; class.).
    I.
    Lit.:

    prava, cubantia, prona, supina atque absona tecta,

    Lucr. 4, 517:

    si quae in membris prava, aut debilitata aut imminuta sunt,

    Cic. Fin. 5, 17, 46:

    talus,

    Hor. S. 1, 3, 48.— Absol.: in pravum, into crookedness (post-Aug.):

    elapsi in pravum artus,

    Tac. H. 4, 81:

    quae in pravum induruerunt,

    Quint. 1, 3, 12.—
    II.
    Trop., perverse, irregular, improper, wrong, vicious, bad (syn.: improbus, malus, nequam).
    A.
    Of living beings:

    pravus factus est,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 8:

    impulsores,

    Tac. H. 4, 68:

    pravissimus homo,

    Vell. 2, 80, 3:

    quae belua ruptis, Cum semel effugit, reddit se prava catenis? i. e. stulta, incauta,

    Hor. S. 2, 7, 71.—
    (β).
    With gen. ( poet.):

    pravus fidei,

    faithless, Sil. 3, 253:

    pravus togae,

    id. 8, 260:

    audendi pravus,

    id. 12, 464.—
    B.
    Of things:

    nihil pravum, perversum,

    Cic. Rosc. Com. 10, 30:

    affectio,

    id. Tusc. 4, 13, 29:

    dociles imitandis Turpibus et pravis omnes sumus,

    Juv. 14, 40:

    a rectis in vitia, a vitiis in prava, a pravis in praecipitia pervenitur,

    Vell. 2, 10, 1:

    ad honesta, seu prava juxta levis,

    Tac. A. 11, 33:

    aemulatio,

    id. H. 4, 48:

    spes,

    id. A. 3, 56.— Comp.: quo pravius nihil esse possit, Cic. Tusc. 3, 33, 80.— Sup.:

    pravissima consuetudinis regula,

    Cic. Brut. 74, 258.— Absol.: in pravum, in perversity:

    frangas citius, quam corrigas, quae in pravum induruerunt,

    Quint. 1, 3, 12.—Hence, adv.: prāvē, crookedly; trop., improperly, wrongly, amiss, ill, badly (opp. recte;

    class.): hoc mihi videtur factum prave,

    Ter. Hec. 4, 4, 24:

    prave (facta), opp. recte facta,

    Cic. Ac. 1, 10, 37:

    ille porro male, prave, nequiter, turpiter cenabat,

    id. Fin. 2, 8, 25:

    prave sectus unguis,

    Hor. Ep. 1, 1, 104:

    sive ego prave, Seu recte hoc volui,

    id. S. 2, 3, 87:

    prave facti versus,

    id. Ep. 2, 1, 266:

    pudens prave,

    id. A. P. 88:

    prave aliquid intellegere,

    Plin. 17, 9, 8, § 57:

    prave detorta verba,

    Tac. A. 6, 5:

    facundus,

    id. ib. 1, 53:

    prave et perperam appellare,

    Gell. 4, 9, 4.— Sup.: pravissume, Sall. Or. Lepidi adv. Sull.

    Lewis & Short latin dictionary > pravus

  • 19 utile

    ūtĭlis, e, adj. [utor].
    I.
    In gen.
    A. 1.
    Absol.:

    hae hamae utiles sunt,

    Cato, R. R. 135, 2:

    non faciat quod utile sit, quod expediat?

    Cic. Off. 3, 19, 76:

    utiles et salutares res,

    id. N. D. 1, 15, 38:

    quid Sophocles et Aeschylus utile ferrent,

    Hor. Ep. 2, 1, 163:

    quernaque glans victa est utiliore cibo,

    Ov. F. 1, 676.—
    2.
    With dat. pers.:

    tibi,

    Plaut. Cist. 1, 1, 10:

    quam id mihi sit facile atque utile, Aliorum exempla commonent,

    Ter. And. 4, 5, 16:

    nec clam te est, quam illi utraeque res nunc utiles Et ad pudicitiam et ad rem tutandam sient,

    id. ib. 1, 5, 52; id. Hec. 1, 2, 76:

    si eam legem vobis adcommodatam atque utilem esse intellegerem,

    Cic. Agr. 2, 6, 14: sic fuit utilius finiri ipsique tibique, id. Tusc. poët. 1, 48, 115; id. Inv. 1, 1, 1:

    non enim mihi est vita utilior quam animi talis affectio,

    id. Off. 3, 6, 29 dub.; Nep. Milt. 3, 5; id. Them. 7, 6:

    alicui utiles esse amicos,

    Caes. B. G. 4, 7: quod tibi utilissimum erit consilii capies, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 2:

    loci muniti et sibi utiles,

    Sall. J. 97, 1.—So with dat. of thing benefited:

    fons... Infirmo capiti fluit utilis, utilis alvo,

    Hor. Ep. 1, 16, 14: vivit siliquis et pane secundo;

    Militiae quamquam piger et malus, utilis urbi,

    id. ib. 2, 1, 124:

    glycyrrhizae sucus utilissimus voci,

    Plin. 22, 9, 11, § 25:

    palmae non utiles stomacho,

    id. 23, 4, 51, § 97:

    ver utile silvis,

    Verg. G. 2, 323; Prop. 4 (5), 1, 138.—
    3.
    With ad and acc.:

    quem hominem inveniemus ad eam rem utilem,

    Plaut. Ep. 2, 2, 108; cf. Ter. And. 1, 5, 52 (supra, A. 2.):

    nonne igitur sapiens, si fame ipse conficiatur, abstulerit cibum alteri, homini ad nullam rem utili?

    Cic. Off. 3, 6, 29; cf.:

    quaecumque herba potens ad opem radixque medendi Utilis,

    Ov. H. 5, 148.—
    4.
    With abl. instr.:

    ter et viciens volneratus est, ob id neutrā manu, neutro pede satis utilis,

    Plin. 7, 28, 29, § 104:

    pedibus, naribus,

    Ov. M. 3, 212:

    bis pomis utilis arbos,

    Verg. G. 2, 150.—
    5.
    With inf. (poët.):

    adspirare et adesse choris erat utilis (tibia),

    Hor. A. P. 204.—
    B.
    Neutr. absol.: ūtĭle, is, n., what is useful, the useful: omne tulit punctum, qui miscuit utile dulci, Hor. A. P. 343:

    bonus atque fidus Judex honestum praetulit utili,

    id. C. 4, 9, 41:

    utilium tardus provisor,

    id. A. P. 164:

    sententiae de utilibus honestisque,

    Quint. 3, 8, 13; cf. id. 1, 2, 29. —
    C.
    Utile est, with a subject-clause:

    amicum castigare ob meritam noxiam... est utile Et conducibile,

    Plaut. Trin. 1, 1, 2:

    numquam est utile peccare,

    Cic. Off. 3, 15, 64:

    nimirum sapere est abjectis utile nugis,

    Hor. Ep. 2, 2, 141:

    id arbitror Apprime in vitā esse utile, ut ne quid nimis,

    Ter. And. 1, 1, 34; cf.:

    ut tu, si arbitrarere utile exque re publicā esse, persequerere bello Dolabellam,

    Cic. Ep. ad Brut. 1, 5, 1:

    utilissimum ratus inpendentem evitare tempestatem,

    Nep. Alcib. 4, 4.—
    II.
    In partic.
    A.
    Fit, suitable, adapted, proper, etc.:

    utilissimus ad vitilia holoschoenos,

    Plin. 21, 18, 69, § 113:

    hic castrensibus utilis armis,

    Prop. 3, 9 (4, 8), 19:

    utilium bello studiosus equorum,

    Ov. M. 14, 321:

    fraxinus hastis,

    id. ib. 10, 93:

    lignum Navigiis,

    Verg. G. 2, 442:

    passo psithia utilior,

    id. ib. 2, 93:

    calamus fistulis,

    Plin. 16, 36, 66, § 164:

    ventri lactuca movendo utilis,

    Mart. 11, 52, 6:

    (lapathum) silvestre ad multa medicamina utile est,

    Plin. 19, 12, 60, § 185.— Poet. with gen.:

    radix medendi Utilis,

    Ov. H. 5, 147.—
    B.
    In jurid. lang.: utilis actio, exceptio, interdictum, judicium, etc., i. e. which was brought on general principles of justice, in cases for which there was no express legal provision, or, as we say, in equity:

    actio,

    Dig. 13, 5, 5, § 9; 39, 3, 22 fin. al.:

    exceptio,

    ib. 4, 4, 41:

    interdictum,

    ib. 43, 20, 1, § 35 sq.:

    judicium,

    ib. 10, 2, 2, § 11.— Hence, adv.: ūtĭlĭter, usefully, profitably, beneficially, advantageously.
    1.
    In gen.:

    utiliter a naturā permotiones istas animis nostris datas,

    Cic. Ac. 2, 44, 135:

    modo ne laudarent iracundiam et dicerent utiliter a naturā datam,

    id. Off. 1, 25, 89; 2, 5, 17:

    utiliter in certamen respondere,

    Liv. 4, 6, 2 Weissenb. ad loc.; 28, 19, 3; Quint. 4, 1, 45; 6, 1, 8:

    serviet utiliter (captivus),

    Hor. Ep. 1, 16, 70 al. — Comp.:

    utilius starent etiam nunc moenia Phoebi,

    Ov. H. 1, 67.— Sup.:

    a Cicerone quidem utilissime praedicta sunt omnia,

    Quint. 4, 2, 57; Plin. 17, 14, 24, § 110.—
    2.
    In partic., in jurid. lang., rightly, duly, lawfully:

    stipulari,

    Dig. 45, 1, 97; 45, 1, 45; 45, 1, 46:

    agere ex empto,

    ib. 19, 1, 30 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > utile

  • 20 utilis

    ūtĭlis, e, adj. [utor].
    I.
    In gen.
    A. 1.
    Absol.:

    hae hamae utiles sunt,

    Cato, R. R. 135, 2:

    non faciat quod utile sit, quod expediat?

    Cic. Off. 3, 19, 76:

    utiles et salutares res,

    id. N. D. 1, 15, 38:

    quid Sophocles et Aeschylus utile ferrent,

    Hor. Ep. 2, 1, 163:

    quernaque glans victa est utiliore cibo,

    Ov. F. 1, 676.—
    2.
    With dat. pers.:

    tibi,

    Plaut. Cist. 1, 1, 10:

    quam id mihi sit facile atque utile, Aliorum exempla commonent,

    Ter. And. 4, 5, 16:

    nec clam te est, quam illi utraeque res nunc utiles Et ad pudicitiam et ad rem tutandam sient,

    id. ib. 1, 5, 52; id. Hec. 1, 2, 76:

    si eam legem vobis adcommodatam atque utilem esse intellegerem,

    Cic. Agr. 2, 6, 14: sic fuit utilius finiri ipsique tibique, id. Tusc. poët. 1, 48, 115; id. Inv. 1, 1, 1:

    non enim mihi est vita utilior quam animi talis affectio,

    id. Off. 3, 6, 29 dub.; Nep. Milt. 3, 5; id. Them. 7, 6:

    alicui utiles esse amicos,

    Caes. B. G. 4, 7: quod tibi utilissimum erit consilii capies, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 2:

    loci muniti et sibi utiles,

    Sall. J. 97, 1.—So with dat. of thing benefited:

    fons... Infirmo capiti fluit utilis, utilis alvo,

    Hor. Ep. 1, 16, 14: vivit siliquis et pane secundo;

    Militiae quamquam piger et malus, utilis urbi,

    id. ib. 2, 1, 124:

    glycyrrhizae sucus utilissimus voci,

    Plin. 22, 9, 11, § 25:

    palmae non utiles stomacho,

    id. 23, 4, 51, § 97:

    ver utile silvis,

    Verg. G. 2, 323; Prop. 4 (5), 1, 138.—
    3.
    With ad and acc.:

    quem hominem inveniemus ad eam rem utilem,

    Plaut. Ep. 2, 2, 108; cf. Ter. And. 1, 5, 52 (supra, A. 2.):

    nonne igitur sapiens, si fame ipse conficiatur, abstulerit cibum alteri, homini ad nullam rem utili?

    Cic. Off. 3, 6, 29; cf.:

    quaecumque herba potens ad opem radixque medendi Utilis,

    Ov. H. 5, 148.—
    4.
    With abl. instr.:

    ter et viciens volneratus est, ob id neutrā manu, neutro pede satis utilis,

    Plin. 7, 28, 29, § 104:

    pedibus, naribus,

    Ov. M. 3, 212:

    bis pomis utilis arbos,

    Verg. G. 2, 150.—
    5.
    With inf. (poët.):

    adspirare et adesse choris erat utilis (tibia),

    Hor. A. P. 204.—
    B.
    Neutr. absol.: ūtĭle, is, n., what is useful, the useful: omne tulit punctum, qui miscuit utile dulci, Hor. A. P. 343:

    bonus atque fidus Judex honestum praetulit utili,

    id. C. 4, 9, 41:

    utilium tardus provisor,

    id. A. P. 164:

    sententiae de utilibus honestisque,

    Quint. 3, 8, 13; cf. id. 1, 2, 29. —
    C.
    Utile est, with a subject-clause:

    amicum castigare ob meritam noxiam... est utile Et conducibile,

    Plaut. Trin. 1, 1, 2:

    numquam est utile peccare,

    Cic. Off. 3, 15, 64:

    nimirum sapere est abjectis utile nugis,

    Hor. Ep. 2, 2, 141:

    id arbitror Apprime in vitā esse utile, ut ne quid nimis,

    Ter. And. 1, 1, 34; cf.:

    ut tu, si arbitrarere utile exque re publicā esse, persequerere bello Dolabellam,

    Cic. Ep. ad Brut. 1, 5, 1:

    utilissimum ratus inpendentem evitare tempestatem,

    Nep. Alcib. 4, 4.—
    II.
    In partic.
    A.
    Fit, suitable, adapted, proper, etc.:

    utilissimus ad vitilia holoschoenos,

    Plin. 21, 18, 69, § 113:

    hic castrensibus utilis armis,

    Prop. 3, 9 (4, 8), 19:

    utilium bello studiosus equorum,

    Ov. M. 14, 321:

    fraxinus hastis,

    id. ib. 10, 93:

    lignum Navigiis,

    Verg. G. 2, 442:

    passo psithia utilior,

    id. ib. 2, 93:

    calamus fistulis,

    Plin. 16, 36, 66, § 164:

    ventri lactuca movendo utilis,

    Mart. 11, 52, 6:

    (lapathum) silvestre ad multa medicamina utile est,

    Plin. 19, 12, 60, § 185.— Poet. with gen.:

    radix medendi Utilis,

    Ov. H. 5, 147.—
    B.
    In jurid. lang.: utilis actio, exceptio, interdictum, judicium, etc., i. e. which was brought on general principles of justice, in cases for which there was no express legal provision, or, as we say, in equity:

    actio,

    Dig. 13, 5, 5, § 9; 39, 3, 22 fin. al.:

    exceptio,

    ib. 4, 4, 41:

    interdictum,

    ib. 43, 20, 1, § 35 sq.:

    judicium,

    ib. 10, 2, 2, § 11.— Hence, adv.: ūtĭlĭter, usefully, profitably, beneficially, advantageously.
    1.
    In gen.:

    utiliter a naturā permotiones istas animis nostris datas,

    Cic. Ac. 2, 44, 135:

    modo ne laudarent iracundiam et dicerent utiliter a naturā datam,

    id. Off. 1, 25, 89; 2, 5, 17:

    utiliter in certamen respondere,

    Liv. 4, 6, 2 Weissenb. ad loc.; 28, 19, 3; Quint. 4, 1, 45; 6, 1, 8:

    serviet utiliter (captivus),

    Hor. Ep. 1, 16, 70 al. — Comp.:

    utilius starent etiam nunc moenia Phoebi,

    Ov. H. 1, 67.— Sup.:

    a Cicerone quidem utilissime praedicta sunt omnia,

    Quint. 4, 2, 57; Plin. 17, 14, 24, § 110.—
    2.
    In partic., in jurid. lang., rightly, duly, lawfully:

    stipulari,

    Dig. 45, 1, 97; 45, 1, 45; 45, 1, 46:

    agere ex empto,

    ib. 19, 1, 30 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > utilis

См. также в других словарях:

  • Affectio-societatis — L affectio societatis est la volonté commune à plusieurs personnes physiques ou morales de s associer. C est un élément caractéristique de la société, ainsi qu un de ses éléments constitutifs, comme cela apparait clairement aux articles 1832 et… …   Wikipédia en Français

  • Affectio Societatis — L affectio societatis est la volonté commune à plusieurs personnes physiques ou morales de s associer. C est un élément caractéristique de la société, ainsi qu un de ses éléments constitutifs, comme cela apparait clairement aux articles 1832 et… …   Wikipédia en Français

  • Affectio societatis — L affectio societatis est la volonté commune à plusieurs personnes physiques ou morales de s associer. C est un élément caractéristique de la société, ainsi qu un de ses éléments constitutifs, comme cela apparait clairement aux articles 1832 et… …   Wikipédia en Français

  • Affectio papalis — Unter affectio papalis (oder affectio papae von lat. affectio = Einwirkung) versteht man das dem Papst zustehende Recht, neben den ihm von Rechts wegen ohnehin vorbehaltenen Angelegenheiten nach eigenem Ermessen weitere seiner Entscheidungsgewalt …   Deutsch Wikipedia

  • Affectio maritalis — La affectio maritalis es una locución latina que alude a la voluntad de afecto, socorro y auxilio mutuo entre los dos cónyuges durante el matrimonio. En derecho en ocasiones se alude a la affectio maritalis para justificar la inexistencia de la… …   Wikipedia Español

  • Affectio maritalis — La Affectio maritalis es una locución latina que alude a la voluntad de afecto, socorro y auxilio mutuo entre marido y mujer durante el matrimonio …   Enciclopedia Universal

  • Affectio societatis —     Définition de Affectio societatis     L affectio societatis , est une locution d origine latine pour désigner l élément intentionnel indispensable à la formation du lien qui unit les personnes qui ont décidé de participer au capital d une… …   Lexique de Termes Juridiques

  • affectio tua nomen imponit operi tuo — /afeksh(iy)ow t(y)uwa nowman impownat owparay t(y)uwow/ Your disposition (or motive, intention) gives name (or character) to your work or act …   Black's law dictionary

  • affectio tua nomen imponit operi tuo — /afeksh(iy)ow t(y)uwa nowman impownat owparay t(y)uwow/ Your disposition (or motive, intention) gives name (or character) to your work or act …   Black's law dictionary

  • affection — [ afɛksjɔ̃ ] n. f. • 1190; lat. affectio I ♦ 1 ♦ Psychol. État affectif, état psychique accompagné de plaisir ou de douleur. ⇒ affect, émotion, passion, sentiment. « Je nommerai affection tout ce qui nous intéresse par quelque degré de plaisir ou …   Encyclopédie Universelle

  • Matrimonio (Derecho romano) — Celebración de la Iusta nuptiae, institución base de la familia romana. En Derecho romano, el matrimonio o iustae nuptiae es el celebrado …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»