-
21 gratus
grātus, a, um1)а) приятный, привлекательный, милый (кому-л.) ( carmĭna grata legenti Prp)б) прелестный (Venus H; loca O; tellus V)2) принимаемый с благодарностью, заслуживающий признательностьgratum alicui aliquid facere C, Cs etc. — обязать кого-л. чём-л. (сделать одолжение кому-л.)mihi id, quod fecisti, est gratissimum C — тем, что ты сделал, ты чрезвычайно обязал меня3) благодарный, признательный (in и erga aliquem C, adversus aliquem Sen)4) вознаграждающий (за труд), урожайный ( terra PJ) -
22 injuriosus
-
23 jurgo
jūrgo, āvī, ātum, āre [ jus + ago ]1) ссориться, браниться (cum aliquo Ter; inter se C)2) ругать, бранить ( aliquem istis verbis H)3) судиться (adversus aliquem Just; in foro CTh) -
24 pergo
perrēxī, perrēctum, ere [ per + rego ]1)а) идти дальше, продвигаться ( eādem via C)video, quo pergat oratio C — вижу, к чему клонится (твоя) речьб) собираться, выступать, отправляться (ad aliquem C; in agros L; ad castra Cs; adversus aliquem Sl)2) начинать, приступатьperge! V — начинай!, давай!, ну же!perge audacter Su — смело вперёд!perge linquĕre Ctl — оставь, брось3) продолжать, не прекращать (perge, ut coeperas C)p. iter Sl, L — продолжать путь -
25 regressus
I a, um part. pf. к regredior II regressus, ūs m. [ regredior ]1) обратное движение (progressus et r. siderum C); возвращениеdare alicui regressum O — позволить кому-л. отступить (возвратиться)r. ab irā T — смягчение гнева2) воен. отступление, отход L, T3) обращение за помощью, возможность найти поддержку (est r. ad aliquem T)4) юр. регрессное право, регресс (regressum habere in или adversus aliquem Dig) -
26 sufficio
fēcī, fectum, ere [ facio ]1) покрывать краской, красить, пропитывать ( lanam medicamentis C)2)а) давать, доставлять (cunctarum rerum abundantiam alicui s. Just)salices umbram sufficiunt V — ивы дают, теньmilites excursionibus s. L — отправлять солдат для набеговanimos viresque s. V — даровать мужество и силуб) подавать, подносить ( pilas ludentibus Pt)3) избирать взамен, переизбирать (collēgam L; aliquem in locum alicujus или alicui L)4) заменять, восстанавливать ( prolem generando V)5) быть достаточным, хватать, (быть в состоянии) выдерживатьnon videntur tempora suffectura Q — времени, пожалуй, не хватитsolum sufficiens operi firmo QC — участок, способный выдержать тяжёлую постройкуs. non posse C — не (быть в состоянии) совладатьs. cupiditati alicujus C — удовлетворить чью-л. жадностьs. alicui rei Pt — быть пригодным для чего-л.suffĭcit, ut sinas PJ — достаточно, чтобы ты разрешилs. adversus aliquem L — быть в состоянии справиться с кем-л.s. tibi debet, si... PJ — хватит с тебя, если... — см. тж. suffectus -
27 contestari
в собст. см. призывать в свидетели (Fest. de verb. signif,): затем обоз. в присутствии свидетелей утверждать, сказать, = testato jubere (1. 1 § 1 D. 15, 4);contest. apud acta (1. 7 § 3 D. 50, 2. 1. 3 C. 4, 21);
contest. excusationum causas (1. 38 D. 27. 1). Contestatio, призыв свидетелей, acceptam mutuo sortem creditoribus post contestationem offerre (1. 19 C. 4, 32); (1. 8 C. 8, 28); (1. 1 C. 10, 70);
suprema contest., изъявление предсмертной воли в присутствии свидетелей (1. 20 § 8 D. 28, 1); вообще изъявление воли (1. 20 D. 50, 1);
poenitentiae contest. (1. 12 C. 4, 38);
publice, contestalione publica, nupsisse (1. 7 C. 5, 17). Litis contestatio в периоде legis actionum обозначало момент окончания производства перед магистратом (in jure), т. е. момент перехода спорного дела ex jure - in judicio, причем стороны обращались к свидетелям со словами: testes estote. Отсюда и сам этот момент получил свое название litis contestatio, засвидетельствование спора. С появлением формулярной системы уже не представлялось больше надобности в таком засвидетельствовании. Тут 1. с. считается тем моментом, когда стороны приняли взаимные заключения, уговорившись о том, что они в определении своих прав и обязательств подчиняютса формуле и решению судьи; аctor litem contestatur cum aliquo s. adversus aliquem. Выражения litis coutestatio, litem coutestari относятся обыкновенно к истцу, т. е. истец представляет свое требование перед магистратом и начинает процесс (1. 10 D. 2, 11. 1. 11 D. 5, 1. 1. 26 § 5 D. 9, 4. 1. 23 § 3 D. 12, 6. 1. 28 D. 46, 2); то самое обозн.: actionem s. judicium contest. (§ 1 J. 4, 12. 1. 7 § 1 D. 5, 3. 1. 19. D. 24, 3); тк. lis contestatur in aliquem s. cum aliquo (1. 14 D. 3, 2. 1. 11 pr. D. 13, 7. 1. 3 § 10 D. 46, 7); к ответчику относится термин litem contest. в 1. 32 § 9 D. 4, 8, хотя употребляется также выражение judicium accipere; в определениях: tempore litis contestatae s. contestandae, ante litem contestatam s. litis contestationem, post litem contest. обознач litem cont, заключительный акт производства ип jure, когда обе тяжущиеся стороны заканчивали свои объяснения перед сановником и дело переходило к судье для окончательного решения (1. 8 § 2. 1. 16. 17 pr. D. 3, 3. 1. 37 D. 3, 5. 31 pr. D. 12, 1 1. 25 § 8 D. 21, 1. 1. 3 § 1 D. 22, 1. 1. 8 D. 42, 1. 1. 11 pr. D. 44, 4). Когда со времен императора Диоклетиана все гражданские процессы стали производиться в форме extraordinariae cognitionis, не могло быть этого акта (litis cont.) в смысле формальном. По началам Юстинианового права litem contestari и litis contestatio обознач. момент, когда обе тяжущиеся стороны заканчивали свои судебные объяснения (требования истца и возражения ответчика) (1. 14 § 1 C. 3, 1); (1. 2 pr. C. 2, 59); (1. 33 C. 8, 54); рескрипт императора Септимия Севера (1. un. C. 3. 9): "lis tunc contestata videtur, quum judex per parrationem negotii causam audire coeperit, содержит в себе, вероятно, интерполяцию. Выражения источников: praescriptionem peremtoriam contestar i и exceptionis contestatio в 1. 8. 9 C. 8, 36, обозначают предъявление возражений со стороны ответчика и возникающее вследствие того производство. Также к начатию уголовного производства относятся litem contestari, litis contestatio (1. 20. D. 48, 2. 1. 3 C. 9, 44).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > contestari
-
28 indemnis
не потерпевший потери, indemnem praestare, conservare aliquem (1. 14 § 1 D. 11, 7. 1 38 pr. D. 12, 6. 1. 31 D. 13, 7. 1. 5 § 3 D. 17, 1. 1. 23 pr. D. 17. 2. 1. 29 § 3 D. 21, 1. 1. 16 D. 23. 3. 1. 17 D. 26, 7);ind. adversus aliquem (1. 29 D. 10, 2. 1. 19 § 2 D. 16, 1. 1. 29 D. 23, 3. 1. 5 § 16 D. 14, 4);
iudemnis esset (Gai. II. 252). Indemnitas, вознаграждение за вред и убытки, actionem in factum cum sua indemnitate competere (1. 33 D. 4, 3. 1. 1 § 6 D. 27, 4. 1. 6 pr. D. 12, 4. 1. 8 D. 27, 8. 1. 63 D. 31. 1. 8 § 1 D. 16, 1. 1. 29 D. 23, 3. 1. 7 pr. D. 33, 4. 1. 14 § 6. 1 16 § 14. 1. 59 pr. D. 36, 1. 1. 36 § 1. D. 50, 1. l. 4 C. 5, 75);
consulere (1. 32 pr. D. 3, 5. 1. 4 C. 3, 38. 1. 1 C. 5, 22);
prospicere (1. 3 C. 3, 36).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > indemnis
-
29 pervenire
1) приходить куда, perv. in adoptivam familiam (1. 3 § 9 D. 37, 4);in ius alienum (1. 14 § 3 D. 36, 2);
in potestatem patris (1. 33 § 1 D. 29, 1);
2) достигать, приобретать, получать, perv. ad annos XIV etc., ad annum vicesimum etc. (1. 21 § 2. 5 D. 33, 1. 1. 18 § 2 D. 34, 1. 1. 28 § 8 D. 34, 3. 1. 62 § 1 D. 36, 1. 1. 22 D. 34, 9. 1. 10 D. 43, 6. 1. 28 § 2 D. 49, 1);hostium (1. 5 D. 28, 3. 1. 12 pr. D. 49, 15).
ad statum suum (1. 77 § 14 D. 31);
ad civitatem (1. 6 § 2 D. 28, 5);
ad s. in libertatem (1. 54 § 2. 1. 113 § 1. 1. 114 § 10 D. 30, 1. 1. 6. 13 pr. § 3. 1. 17 § 2. 1. 30. 51 pr. 54 pr. 55 pr. D. 40, 4);
ad dignitatem (1. 34 D. 38, 1);
ad hereditatem (1. 93 D. 35, 1);
ad fideicommissum (1. 63 § 5 D. 36, 1);
3) переходить, доставаться, quo tutela redit, eo hereditas pervenit (1. 73 pr. D. 50, 17. 1. 94 § 1 D. 32, 1. 2 § 2 seq. D. 18, 4. 1. 16 § 1 D. 36, 1. cf. 1. 19 pr. 1. 25 pr. eod. 1. 3 § 3 D. 22, 1. 1. 29 § 2 D. 32, 1. 1 § 6 eod. 1. 20 § 17. 18 D. 5, 3. 1. 16 D. 4, 3. 1. 26. 27 D. 4, 3. cf. 1. 19 D. 4, 2. 1. 3 § 4. 1. 4 D. 25, 2. 1. 127 D. 50, 17. 1. 5 pr. D. 3, 6. 1. 16 § 2. 1. 17 D. 4, 2. 1. 1 § 48. 1. 2. 9 pr. D. 43, 16. cf. 1. 71. 164 § 2. 1. 171 D. 50, 16. 1. 157 § 2 D. 50, 17. 1. 9 D. 13, 1. 1. 9 § 2 D. 14, 4). 4) perven. ad s. adversus aliquem, предъявлять иск против кого = convenire aliquem (1. 1 § 43 D. 16, 3. 1. 21 D. 40, 12. 1. 4 C. 5, 75). 5) касаться (1. 5 D. 38, 1). 6) возникать, наступать, mors perventura (1. 23 § 3 D. 21, 1);ad suum (1. 1 D. 13, 4. 1. 1 § 16 D. 47, 4).
perv. fructus (1. 25 § 1 D. 36, 2);
reditus (1. 12 pr. D. 34, 1).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > pervenire
-
30 actio
āctio, ōnis f. [ ago ]2) тж. pl. действие, деятельность, активность ( virtutis laus omnis in actione consistit C)a. corporis C — физическая деятельность, тж. CC физиологические функцииa. vitae C — жизнедеятельность, образ жизни3) поступок, деяние (actiones honestae, rectae Sen)4) совершение, исполнениеgratiarum a. C, PJ и actiones PJ — изъявление благодарности5) совещание (tribunorum L, C); переговоры ( consulum de pace C)6) судебный процесс, дело, тяжба (a. civilis C); жалоба, иск (actionem constituere, instituere или intendere C, adversus aliquem VM)10) мероприятие, распоряжение (a. consularis, tribunicia L)11) юр. процессуальная формулаinde illa a.: «ope consilioque tuo furtum aio factum esse» C — отсюда формула: «я утверждаю, что кража совершена тобой и по твоему же замыслу»12) судебное заседание, слушание дела, сессия ( actio in C Verrem prima C)13) рит. выразительные средства, ораторская манера (a. vehemens, plena animi C)actionem Cicero alias quasi sermonem, alias eloquentiam quandam corporis dicit Q — под термином «actio» Цицерон понимает как будто то (самую) речь, то некое телесное красноречие (т. е. мимику и жестикуляцию)14) сценическое представление, актёрская игра (a. tragica C) -
31 amaritudo
amāritūdo, inis f. [ amarus ]1) горький вкус, горечь (olearum Vr; absinthii PM)2) горькое вещество (aliqua amaritudine circumlinere aliquid Aug)3) неприятное качество (a. semel percepta Q); резкость ( vocis Q)4) раздражённость, досада, злоба или язвительность ( verborum maledictorumque Sen)amaritudine odii uti adversus aliquem PJ — обрушивать на кого-л. свой гнев -
32 amor
I ōris m. (в поэзии иногда amōr)a. patriae (in patriam) C — любовь к родинеin amore esse alicui C — быть любимым кем-л.habere ali quem in amore C — любить кого-л.in amorem alicujus incĭdere L — влюбиться в кого-л.2) страсть, томление, сильное желание ( cognitionis C)a. habendi H — жадность, корыстолюбие, любостяжаниеa. sanguinis Sil — кровожадностьpl. amores et deliciae tuae C — предмет твоей любви и твоего наслажденияsi tantus a. casus cognoscere nostros V — если так велико твоё желание узнать о наших невзгодах3) (= hippomanes 2.) нарост на лбу новорождённых жеребят VII Amor, ōris m.Амор, бог любви, т. е. Купидон V, Q etc. -
33 antidotum
-
34 belligero
belli-gero, āvī, ātum, āre [ bellum ]воевать, вести войну, сражаться (cum aliquo Pl, rhH., C и adversus aliquem T) -
35 bello
āvī, ātum, āre [ bellum ]воевать, вести войну; сражаться (cum aliquo C; pro aliquo L; adversus aliquem Nep) -
36 benigne
benignē [ benignus ]1) радушно, ласково, приветливо, любезно (salutare C, invitare L)b. arma capere L — охотно взяться за оружиеb. facere alicui Ter, C etc. и b. facere adversus aliquem Sen — делать кому-л. добро, оказывать кому-л. услугу2) много, щедро, вдоволь (commeatūs b. advehere L)b. polliceri C — много обещать3) разг.b. dicis (facis) или просто b. Pl, Ter, C, H — ты очень добр, покорно благодарю, весьма обязан ( формула благодарности или вежливого отказа) -
37 benignus
a, um [из *. benigenus от bonus + gigno ]1) радушный, ласковый, кроткий, добрый, добросердечный (homo C; numen H)2) дружественный, благосклонный, мягкий (vultus et sermo L; oratio C)3) поэт. благоприятный, счастливый ( dies St)vini somnique b. H — слишком преданный вину и сну5) изобильный, плодоносный, плодовитый (terra Tib; ager O; ingenii vena Q); благотворный ( inventum PM) -
38 capesso
sīvī (siī), sītum, ere [intens. к capio I ]1) жадно хватать, ловить (dentibus cibum C; arma L)capessenda est, vobis amicitia mea Ap — вам следует с готовностью принять мою дружбу2) горячо приниматься, отдаваться, посвящать себя (c. magistratūs T; rem publicam Sl, C etc.)c. bellum adversus aliquem L — предпринять войну против кого-л.c. pugnam manu T — вступить в рукопашный бойc. fugam L — пуститься в бегствоc. viam L — отправиться по дорогеc. egregium spectaculum oculis L — доставить себе превосходное зрелищеc. noctem tutam et vigĭlem T — провести ночь в спокойствии и бдительности3)а) спешить, спешно направляться (Melitam C; Italiam V)se domum c. Pl — быстро отправиться домойpericula c. L — пойти навстречу опасностямб) устремляться, стремиться -
39 cautus
a, um [ caveo ]1)а) осторожный, осмотрительный, берегущий себя (c. in periculis C; c. adversus aliquem VM и aliquid L; c. erga bona sua QC)c. assumere dignos H — тщательно выбирающий тех, кто достойнееc. rei divinae Macr — точно соблюдающий религиозные обрядыб) недоверчивый, подозрительный ( senectus T)2) хитрый, лукавый ( vulpes H)3) обеспеченный, безопасный, надёжный, верныйnummi cauti H — деньги, помещённые в верное делоc. ab incursu belli Lcn — ограждённый от опасностей войныin eam partem potius peccare quae est cautior C — предпочитать ошибаться в ту сторону, которая безопаснее (представляет меньше риска) -
40 coitio
ōnis f. [ coeo ]1) соединение, союз (societatis c. Dig)3) столкновение, стычка ( acerrima Ter)4) поздн. соитие, половая связь Sol, Macr
См. также в других словарях:
ANTONIUS Gnipho — Poeta Gallus, Romae docuit Rhetoricam, et poemata in domo Iulii Caesaris adhuc pueri, cuius scholam Cicero et alii clari viri frequentâsse dicuntur. Nihil unquam de mercedibus pactus est, eoque plura ex discentium liberalitate consecutus est.… … Hofmann J. Lexicon universale
ԴԺՐԱՆՔ — (նաց.) NBH 1 0621 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c գ. ԴԺՐԱՆՔ ἑπιβουλή consilium adversus aliquem initum, insidiae, ἑπήρεια damna որ եւ ԴՐԺԱՆՔ. Նենգ. պատրանք, դաւ, դաւաճանութիւն. անիրաւութիւն. ... *Ընդ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԸՍՏԳՏԱՆԵՄ — (գտի, ըստգիւտ, գտեա՛.) NBH 1 0787 Chronological Sequence: Early classical, 6c, 10c, 12c, 13c ն. καταγινώσκω (որ է ըստգիտել, ստորաճանաչել, կամ ընդդէմ ճանաչել.) reprehendo, arguo, decerno adversus aliquem, condemno, accuso, incuso գրի նովին հնչմամբ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
Legio XV Primigenia — Sestercio emitido en Roma en 37 38 con el retrato y titulatura imperial de Calígula, creador de la Legio XV Primigenia Activa Desde 39 hasta 70 … Wikipedia Español
VESTIS — primi hominis innocentia fuit, cui postquam iniquitas successit, vidit se nudum esse, et consutis foliis fecit sibi subligacula, Genes. c. 3. v. 7. ut sic membris minime honestis honorem circumponeret, prout loquitur Paulus 1. Corinth. c. 12. v.… … Hofmann J. Lexicon universale
ABANNATIO — ἀπενιαυτισμός Graecis, annuum denotat exilium, quodindici olim apud Graecos, illis solebat, qui involuntariam caedem commisissent, Budaeus in Annotat. l. aut facta. 16. §. eventus, ff. de poen. vide Calvin. Lexic.Iurid. Sicariorum enim ἐκ… … Hofmann J. Lexicon universale
Capitulatio de partibus Saxoniae — Die Capitulatio de partibus Saxoniae ist ein 782 von Karl dem Großen erlassener Gesetzestext. Er diente der Zwangschristianisierung der soeben unterworfenen Sachsen und damit der Festigung der fränkischen Macht. Die hierfür erlassenen… … Deutsch Wikipedia
Legio X Gemina — Escudo de la Legio X Gemina a principios del siglo V, según la Notitia Dignitatum occ. Activa Desde el 70 a. C. hasta el siglo V … Wikipedia Español
Bibelverbot — Von einem Bibelverbot spricht man, wenn die Bibel insgesamt oder auch nur bestimmte Ausgaben der Bibel verboten werden. Mehrheitlich beschreibt man damit im Bereich des Protestantismus historische Bestimmungen der römisch katholischen Kirche,… … Deutsch Wikipedia
ALBIGENSES — ab Albiga seu Albigio, de quo supra, dicti, alias Catari, Publicani, Patarini, Gazari, ob varias rationes: Pasagieri, ab exilio; aliisque nominibus a doctoribus suis appellati, contra immensam Pontificum in rebus fidei auctoritatem, quam sibi… … Hofmann J. Lexicon universale
AQUILA — I. AQUILA apud Sugerium de Administrat. sua c. 32. Aquilam vero in medio chori ammirantium tactu frequenti deaur atam, reaurari fecimus, aliosque recentioris aevi Sctiptores, lectrum est seu analogium in modum aquilae alas expansas habentis… … Hofmann J. Lexicon universale