Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

accendi

  • 1 accendo

    1.
    accendo, ōnis, m. [2. accendo], an inciter, instigator; read by Salmasius in Tert. de Pall. 6, where the old reading cerdo is to be preferred.
    2.
    ac-cendo, ndi, nsum, 3, v. a. [cf. candeo], prop. to kindle any thing above, so that it may burn downwards (on the contr., succendere, to kindle underneath, so that it may burn upwards; and incendere, to set fire to on every side) (class., esp. in the trop. signif., very freq.).
    I.
    Lit., to set on fire, to kindle, light: ut Pergama accensa est, Liv. Andr. ap. Non. 512, 31 (Rib. Trag. Rel. p. 1):

    faces accensae,

    Cic. Pis. 5: lumen de suo lumine, to kindle, Enn. ap. Cic. Off. 1, 16, 51 (Trag. v. 388 ed. Vahl.); cf.:

    ita res accendent lumina rebus,

    Lucr. 1 fin.; and:

    Deus solem quasi lumen accendit,

    Cic. Univ. 9, 28; so,

    ignem,

    Verg. A. 5, 4 al.
    B.
    Meton., to light up, to illuminate:

    luna radiis solis accensa,

    Cic. Rep. 6, 17 (cf. id. N. D. 1, 31, 87);

    so of the lustre of gold: et gemmis galeam clypeumque accenderat auro,

    Sil. 15, 681 (but in Cic. Arch. 6, 14, the correct read. is accederet, v. Halm a. h. l.).
    II.
    Fig., to inflame a person or thing (by any thing), to set on fire, to kindle, to incite, rouse up; aliquem or aliquid aliqua re: placare hostem ferocem inimiciterque accensum, Att. ap. Non. 514, 22:

    quos meritā accendit Mezentius irā,

    Verg. A. 8, 50:

    nunc prece nunc dictis virtutem accendit amaris,

    id. ib. 10, 368 (7, 482, bello animos accendit, is more properly dat.). That to which one is excited is denoted by ad:

    ad dominationem accensi sunt,

    Sall. Jug. 31, 16; the person against whom one is excited, by in or contra:

    in maritum accendebat,

    Tac. A. 1, 53:

    quae res Marium contra Metellum vehementer accenderat,

    Sall. J. 64, 4; with quare c. subj.:

    accendis quare cupiam magis illi proximus esse,

    Hor. S. 1, 9, 53. The historians use this word very often, esp. with abstract substt.:

    certamen,

    Liv. 35, 10:

    discordiam,

    id. 2, 29:

    spem,

    Tac. Ann. 12, 34 (cf. Verg. A. 5, 183):

    dolorem,

    id. ib. 15, 1 al. In Cic. de Or. 1, 25, 114, praeclare enim se res habeat, si haec accendi aut commoveri arte possint, accendi is obviously the first enkindling, rousing, of talent (syn. with commoveri); cf. id. de Or. 2, 47; id. Phil. 3, 7. And so perhaps Sen. Ben. 7, 9: crystallina... quorum accendit fragilitas pretium, signifies vessels of crystal, whose fragility gives them value (in the eyes of luxurious men).

    Lewis & Short latin dictionary > accendo

  • 2 impēnsē (inp-)

        impēnsē (inp-) adv. with comp.    [impensus], exceedingly, greatly, very much, earnestly, eagerly, zealously: invidere, T.: eo facio id impensius, quod, etc.: agere gratias, L.: consulere, V.: venerari numina, O.: accendi certamina in castris, L.: impensius modo, more than ever, S.

    Latin-English dictionary > impēnsē (inp-)

  • 3 accendo

    I
    accendere, accendi, accensus V TRANS
    kindle, set on fire, light; illuminate; inflame, stir up, arouse; make bright
    II
    inciter, instigator

    Latin-English dictionary > accendo

  • 4 accendere

    light
    radio, television turn on
    * * *
    accendere v.tr.
    1 to light*: si accese la sigaretta, he lit his cigarette // accendere un fiammifero, to strike a match
    2 ( interruttore) to switch on: to turn on; to put* on: accendere la luce, to switch on the light (o the light on); accendere la radio, to turn on the radio (o the radio on)
    3 (fig.) to inflame; to kindle; to stir up, (form.) to foment; accendere la fiamma della passione, to kindle the flame of passion; accendere una rivolta, to stir up a revolt; accendere una speranza, to kindle hope
    4 (banca, econ., dir.): accendere un conto, to open an account; accendere un'ipoteca, to raise (o to take out) a mortgage; accendere un prestito, to raise a loan.
    accendersi v.intr.pron.
    1 to light* (up): tutte le luci si accesero d'improvviso, all the lights lit up (o went on) suddenly
    2 ( prendere fuoco) to catch* fire
    3 (fig.) to light* up; to become* inflamed: i suoi occhi s'accesero di passione, her eyes lit up with passion; accendere d'amore, to become inflamed with love // accendere in volto, to go red.
    * * *
    1. [at'tʃɛndere]
    vb irreg vt
    1) (fiammifero, candela, sigaretta, fuoco) to light
    2) (radio, TV, luce, lampada) to switch o turn on, (gas) to light, (Auto : motore) to switch on

    accendi il computer/il telefonino — switch on the computer/the phone

    3) (fig : speranza, desiderio) to arouse
    4) (Fin : conto) to open, (ipoteca) to raise
    1) (fuoco) to start, (legna secca) to catch fire, (riscaldamento, luce, TV) to come on
    2)

    (fig : di sentimenti) accendersi di gioia — (occhi, volto) to light up with joy

    3) (fig : disputa) to flare up
    * * *
    [at'tʃɛndere] 1.
    verbo transitivo
    1) (con una fiamma) to light* [fuoco, candela, sigaretta]; to strike* [ fiammifero]
    2) (elettricamente) to switch on, to turn on [luce, apparecchio]; to switch on [ motore]; to put* on, to turn on [ riscaldamento]; to turn on [ gas]
    3) fig. (eccitare) to fire, to inflame [ immaginazione]; to inflame, to kindle [ passione]
    4) fig. (suscitare) [notizia, decisione] to spark off [ polemica]
    5) banc. to raise, to take* out [ ipoteca]; to open [ conto]
    2.
    verbo pronominale accendersi
    1) (prendere fuoco) [ legna] to light*, to catch* (fire), to kindle; [ fiammifero] to strike*
    2) (elettricamente) [luce, apparecchio] to switch on, to turn on; [ riscaldamento] to turn on, to come* on; [ motore] to fire
    3) fig. (infiammarsi) [ persona] (di collera) to flare up (di with); (di desiderio) to become* aroused; [ dibattito] to get* heated
    4) (arrossire) [ viso] to flame
    5) fig. (illuminarsi) [ sguardo] to light* up (di with)
    * * *
    accendere
    /at't∫εndere/ [10]
     1 (con una fiamma) to light* [fuoco, candela, sigaretta]; to strike* [ fiammifero]; ha da accendere? have you got a light?
     2 (elettricamente) to switch on, to turn on [luce, apparecchio]; to switch on [ motore]; to put* on, to turn on [ riscaldamento]; to turn on [ gas]; accendere i fari to put on one's lights
     3 fig. (eccitare) to fire, to inflame [ immaginazione]; to inflame, to kindle [ passione]
     4 fig. (suscitare) [notizia, decisione] to spark off [ polemica]
     5 banc. to raise, to take* out [ ipoteca]; to open [ conto]
    II accendersi verbo pronominale
     1 (prendere fuoco) [ legna] to light*, to catch* (fire), to kindle; [ fiammifero] to strike*
     2 (elettricamente) [luce, apparecchio] to switch on, to turn on; [ riscaldamento] to turn on, to come* on; [ motore] to fire
     3 fig. (infiammarsi) [ persona] (di collera) to flare up (di with); (di desiderio) to become* aroused; [ dibattito] to get* heated
     4 (arrossire) [ viso] to flame
     5 fig. (illuminarsi) [ sguardo] to light* up (di with).

    Dizionario Italiano-Inglese > accendere

  • 5 chiavetta

    "key, spline;
    Schliesskeil;
    Keil;
    cunha"
    * * *
    chiavetta s.f.
    1 small key: chiavetta del gas, gas tap; gira la chiavetta e accendi il gas, turn on the gas
    2 (mecc.) key: chiavetta a cuneo, wedge; chiavetta trasversale, cotter.
    * * *
    [kja'vetta]
    sostantivo femminile
    1) (piccola chiave) small key
    2) mecc. key
    3) (rubinetto) stopcock
    * * *
    chiavetta
    /kja'vetta/
    sostantivo f.
     1 (piccola chiave) small key
     2 mecc. key
     3 (rubinetto) stopcock.

    Dizionario Italiano-Inglese > chiavetta

  • 6 faro sm

    ['faro]
    1) Naut lighthouse, Aer beacon
    2) Auto headlight, headlamp Brit

    Dizionario Italiano-Inglese > faro sm

  • 7 accendere

    1. [at'tʃɛndere]
    vb irreg vt
    1) (fiammifero, candela, sigaretta, fuoco) to light
    2) (radio, TV, luce, lampada) to switch o turn on, (gas) to light, (Auto : motore) to switch on

    accendi il computer/il telefonino — switch on the computer/the phone

    3) (fig : speranza, desiderio) to arouse
    4) (Fin : conto) to open, (ipoteca) to raise
    1) (fuoco) to start, (legna secca) to catch fire, (riscaldamento, luce, TV) to come on
    2)

    (fig : di sentimenti) accendersi di gioia — (occhi, volto) to light up with joy

    3) (fig : disputa) to flare up

    Nuovo dizionario Italiano-Inglese > accendere

  • 8 faro

    sm ['faro]
    1) Naut lighthouse, Aer beacon
    2) Auto headlight, headlamp Brit

    Nuovo dizionario Italiano-Inglese > faro

  • 9 idoneus

    ĭdōnĕus, a, um, adj. [Sanscr. root indh-, idh-, to kindle; prop. bright, conspicuous; cf. Idus], fit for something (esp. for an action), meet, proper, becoming, suitable, apt, capable, convenient, sufficient (of persons and things; class. and very freq. in prose and poetry; syn.: aptus, opportunus); constr. most commonly with ad, qui, the dat., or absol.; less freq. with in aliquid, the abl., or the inf.
    (α).
    With ad:

    tot quidem non potuisti adducere homines magis ad hanc rem idoneos, etc.,

    Plaut. Poen. 3, 2, 6:

    non essem ad ullam causam idoneus, judices, si hoc non viderem,

    Cic. Clu. 6, 17:

    ad amicitiam esse idoneus,

    id. Lael. 17, 62:

    loco pro castris ad aciem instruendam opportuno atque idoneo,

    Caes. B. G. 2, 8, 3:

    cum statim auditoris animum nobis idoneum reddimus ad audiendum,

    Auct. Her. 1, 4, 6:

    est enim (lex) ratio mensque sapientis, ad jubendum et ad deterrendum idonea,

    Cic. Leg. 2, 4, 8:

    scientia opportunitatis idoneorum ad agendum temporum,

    id. Off. 1, 40, 142:

    ad captandos lacertos tempestates non sunt idoneae,

    id. Att. 2, 6, 1:

    consilia idonea ad hoc nostrum negotium,

    id. ib. 5, 6, 1 al.—
    (β).
    With qui, or a rel. adverb:

    video hercle ego te me arbitrari, Euclio, hominem idoneum, Quem senecta aetate ludos facias,

    Plaut. Aul. 2, 2, 74; cf. Ter. And. 3, 2, 12; 4, 4, 18:

    utrum ille (Pompeius) idoneus non est, qui impetret, etc.,

    Cic. de Imp. Pomp. 19, 57:

    tibi fortasse idoneus fuit nemo, quem imitarere,

    id. Verr. 2, 3, 16, § 41:

    idonea mihi Laelii persona visa est, quae de amicitia dissereret,

    id. Lael. 1, 4:

    et rem idoneam, de qua quaeratur, et homines dignos, quibuscum disseratur, putant,

    id. Ac. 2, 6, 18:

    nequeo mearum rerum initium ullum invenire idoneum, Unde exordiar narrare, quae, etc.,

    Ter. Hec. 3, 3, 1.—
    (γ).
    With dat.:

    erit alius (discipulus) historiae magis idoneus,

    Quint. 2, 8, 7; 12, 10, 49:

    idoneus arti Cuilibet,

    Hor. Ep. 2, 2, 8:

    non sat idoneus Pugnae ferebaris,

    id. C. 2, 19, 26:

    vixi puellis nuper idoneus,

    id. ib. 3, 26, 1:

    cum idoneos rhetori pueros putaverunt,

    Quint. 2, 3, 1:

    Falernum mihi semper idoneum visum est deversorio,

    Cic. Fam. 6, 19, 1:

    castris idoneum locum deligit,

    Caes. B. G. 6, 10, 2; 7, 35, 4:

    ad cibos viribus conservandis idoneos redeunt,

    Quint. 2, 10, 6:

    (volunt poëtae) simul et jucunda et idonea dicere vitae,

    Hor. A. P. 334: metuensque futuri In pace, ut sapiens, aptarit idonea bello, id. S. 2, 2, 111:

    ut patriae sit idoneus,

    serviceable, Juv. 14, 71.—With dat. gerundi (post-Aug.):

    Julius, qui perferendis militum mandatis habebatur idoneus,

    Tac. A. 1, 23 fin.
    (δ).
    Absol.:

    cujus (Cethegi) eloquentiae est auctor, et idoneus quidem mea sententia, Q. Ennius, etc.,

    a proper, sufficient voucher, Cic. Brut. 15, 57:

    auctor,

    Quint. 1, 4, 20; 2, 4, 42:

    qui si adductus gratia minus idoneum hominem praemio affecisset, etc.,

    i. e. deserving, worthy, Cic. Balb. 3, 7; cf. id. Off. 2, 15, 54:

    idoneus suae rei quisque defensor,

    Quint. 4, 1, 46:

    imperator,

    id. 12, 3, 5:

    juvenis,

    id. 10, 5, 21: debitor, safe, able to pay (opp. inops), Dig. 4, 4, 27 fin.; so,

    tutor,

    ib. 26, 1, 9; 27, 8, 1:

    homines,

    ib. 35, 2, 88; cf. Sen. Ben. 4, 39:

    servi conscii, tempus idoneum, locus opportune captus ad eam rem,

    Cic. Rosc. Am. 24, 68:

    tempora,

    Quint. 12, 11, 18; cf.:

    lex promulgata idoneo die,

    id. 2, 4, 35:

    minus idoneis (verbis) uti,

    Cic. de Or. 1, 34, 154; cf.:

    aptum atque idoneum verbum,

    Quint. 9, 4, 144:

    vox actoris,

    id. 12, 7, 1:

    lectio,

    id. ib. 8 praef. §

    28: cautio,

    Dig. 40, 4, 50:

    paries,

    safe, sound, ib. 39, 2, 36:

    navis,

    ib. 19, 2, 13:

    pignora,

    sufficient, satisfactory, ib. 22, 1, 33.— Comp. (post-class.):

    si persona idoneior accedat ad emptionem,

    Dig. 18, 2, 4, § 6; cf. ib. 47, 23, 2; 43, 29, 3; 50, 6, 5 fin.; Tert. adv. Herm. 18; Anim. 18 (al. idonior or idoneor). — Subst.:

    in deligendis idoneis judicium et diligentiam adhibere,

    Cic. Off. 2, 18, 62:

    cum idoneis collocutus,

    Liv. 34, 25, 7:

    nullo idoneo respondente,

    Suet. Ner. 44; Quint. 7, 4, 39:

    novum illud exemplum a dignis et idoneis ad indignos et non idoneos transfertur,

    Sall. C. 51, 27:

    per idoneos et secreti ejus socios,

    Tac. A. 2, 39:

    apud idonea provinciarum,

    i. e. at proper stations, id. ib. 4, 5.—
    (ε).
    With in and acc.:

    infirmi et in nullam spem idonei,

    Sen. Contr. 5, 33:

    componere materias in hoc idoneas, ut, etc.,

    Quint. 6, 3, 15.—
    * (ζ).
    With abl. (like dignus):

    res idoneas dignitate suā judicare,

    Auct. Her. 3, 3, 5.—
    (η).
    With inf. ( poet. and postclass.):

    fons etiam rivo dare nomen idoneus,

    i. e. large enough, Hor. Ep. 1, 16, 12:

    si torrere jecur quaeris idoneum,

    id. C. 4, 1, 12:

    accendi idonea,

    Sen. N. Q. 1, 15, 1.— Comp.:

    idoneor (late Lat.),

    Dig. 18, 2, 4, § 6; 47, 23, 2; Tert. adv. Herm. 18; id. de Anim. 18.—Hence, adv.: ĭdōnĕē, fitly, suitably, properly, duly, sufficiently (very rare):

    exordium est oratio animum auditoris idonee comparans ad reliquam dictionem,

    Cic. Inv. 1, 15, 20:

    ergo cavendum est idonee. Quid est idonee? Satisdato utique aut pignoribus datis,

    enough, Dig. 40, 5, 4:

    cavere,

    ib. 5, 3, 41; 27, 8, 1:

    magis idonee reficere parietem,

    more safely, solidly, ib. 39, 2, 41.— Comp.:

    idonius,

    Tert. Pall. 3 med.

    Lewis & Short latin dictionary > idoneus

  • 10 impendo

    impendo ( inp-), di, sum, 3, v. a. [inpendo], to weigh out, lay out, expend (class.; cf.: insumo, erogo).
    I.
    Lit.:

    accipe inquam, nam hoc inpendit puplicum,

    Plaut. Stich. 5, 4, 35:

    non erunt tam amentes, ut operam, curam, pecuniam impendant in eas res, quas, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 30, § 68 fin.:

    nummos in navem,

    Dig. 14, 1, 1, § 9:

    pecuniam in opsonio, etc.,

    ib. 24, 1, 31 fin.:

    HS. octogies pro introitu novi sacerdotii,

    Suet. Claud. 9:

    istuc, quod tu de tua pecunia dicis impensum,

    Cic. Verr. 2, 5, 19, § 47:

    nescio quid impendit et in commune contulit,

    id. Quint. 3, 12:

    certus sumptus impenditur,

    id. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    intellegebant, sese sibi et populo Romano, non Verri et Apronio serere, impendere, laborare,

    id. ib. 2, 3, 52, §

    121: sed quid ego vos, de vestro inpendatis, hortor?

    Liv. 6, 15, 9:

    quis aegram et claudentem oculos gallinam impendat amico tam sterili,

    lay out the value of, Juv. 12, 96.—
    II.
    Transf., in gen., to expend, devote, employ, apply:

    impensurus omne aevi sui spatium in id opus,

    Vell. 2, 89:

    vitam usui alicujus,

    Tac. A. 12, 65:

    vitam patriae,

    Luc. 2, 382:

    vitam famae,

    Stat. S. 5, 1, 63:

    biennium libris componendis,

    Quint. Ep. ad Tryph. 1; cf. Suet. Aug. 98:

    tota volumina in hanc disputationem,

    Quint. 3, 6, 21:

    vim suam in plura,

    id. 1, 12, 2:

    operam, curam in aliquid,

    Cic. Verr. 2, 4, 30, § 68:

    nihil sanguinis in socios,

    Ov. M. 13, 266:

    quid censetis in hoc foedere faciendo voluisse Mamertinos impendere laboris, operae, pecuniae, ne? etc.,

    Cic. Verr. 2, 5, 20, § 51:

    omnis impendunt curas distendere, etc.,

    Verg. G. 3, 124:

    hunc oculum pro vobis impendi,

    Petr. 1:

    quae (studia) juvenibus erudiendis impenderam, Quint. prooem. § 1: omnia studiis,

    id. 12, 11, 19; cf.:

    tantum laboris studiis,

    id. 2, 4, 3; 1, 1, 3:

    aliquem exemplo,

    to use as a warning, Front. Strat. 4, 1, 33:

    verba animi proferre et vitam impendere vero,

    Juv. 4, 91.—Hence,
    1.
    impensus ( inp-), a, um, P. a. (lit., profusely expended; hence), ample, considerable, great.
    A.
    Lit.:

    impenso pretio,

    i. e. high, dear, Cic. Att. 14, 13, 5; * Caes. B. G. 4, 2, 2; Liv. 2, 9, 6; for which also absol.:

    impenso,

    Hor. S. 2, 3, 245.—
    B.
    Transf., large, great, strong, vehement: dear, expensive:

    in his rebus unus est solus inventus, qui ab hac tam impensa voluntate bonorum palam dissideret,

    Cic. Sest. 62, 130:

    voluntas erga aliquem,

    Liv. 35, 44, 3:

    libido,

    Lucr. 5, 964:

    studium,

    Fronto, Ep. ad M. Caes. 2, 4 Mai.:

    opera,

    Gell. 9, 14, 6.— Comp.:

    impensior cura,

    Ov. M. 2, 405; Tac. H. 1, 31:

    verbis laudare,

    Val. Max. 4, 3, ext. 1:

    injurias atrociores impensiore damno vindicare,

    Gell. 20, 1, 32:

    vae misero illi, cujus cibo iste factuist impensior,

    larger, stouter, fatter, Plaut. Capt. 4, 2, 26:

    nam pol ingrato homine nihil impensiu'st,

    more expensive, id. Bacch. 3, 2, 10.— Sup.:

    preces,

    Suet. Tib. 13.—Hence, adv.: im-pensē ( inp-).
    a.
    At great cost, expensively:

    impensius unge, puer, caules,

    Pers. 6, 68:

    bibliothecas incendio absumptas impensissime reparari curavit,

    Suet. Dom. 20. —
    b.
    Transf., exceedingly, greatly, very much; earnestly, eagerly, zealously (freq.; esp. in the comp.; cf.: magnopere, admodum, perquam, etc.).
    (α).
    With verbs:

    illi invidere misere, verum unus tamen impense,

    Ter. Eun. 3, 1, 23; cf.:

    aliquid impense cupere,

    id. Ad. 5, 9, 36:

    retinere,

    Liv. 40, 35, 7:

    petere,

    Quint. 10, 5, 18; Suet. Claud. 11:

    demirari,

    Gell. 9, 9, 15:

    atque acriter atque inflammanter facit (odium in Verrem),

    id. 10, 3, 13 (this the better read. al. incense).— Comp.:

    eo facio id impensius, quod, etc.,

    Cic. Fam. 13, 64, 1:

    agere gratias,

    Liv. 37, 56, 10:

    consulere,

    Verg. A. 12, 20:

    venerari numina,

    Ov. M. 6, 314:

    instare,

    id. ib. 7, 323:

    crescere his dignitas, si, etc.,

    Liv. 1, 40, 2:

    accendi certamina in castris,

    id. 4, 46, 2.—
    (β).
    With adjj.:

    impense improbus,

    Plaut. Ep. 4, 1, 39:

    impense doctus,

    Gell. 13, 10, 4.—
    2.
    impensa ( inp-), ae, f. (sc. pecunia), outlay, cost, charge, expense (cf.: sumtus, impendium).
    A.
    Lit. (class.; in sing. and plur.):

    impensam ac sumptum facere in culturam,

    Varr. R. R. 1, 2, 8:

    quoniam impensam fecimus in macrocola,

    Cic. Att. 13, 25, 3:

    nullam impensam fecerant,

    id. Phil. 6, 5, 19:

    arationes magna impensa tueri,

    id. Verr. 2, 3, 21, § 53:

    columnae nulla impensa dejectae,

    id. ib. 2, 1, 55, §

    145: sine impensa,

    id. Rep. 2, 14:

    exigua,

    Suet. Vesp. 18:

    publica,

    id. Claud. 6:

    matris ac vitrici,

    id. Tib. 7:

    sua,

    Plin. 36, 5, 4, § 42:

    nostra,

    Ov. H. 7, 188:

    quia inpensa pecuniae facienda erat,

    Liv. 44, 23, 1:

    haec nimia est inpensa,

    Juv. 12, 97:

    finem impensae non servat prodiga Roma,

    id. 7, 138:

    parcere impensae,

    to economize, id. 5, 156.—In plur.:

    atque etiam impensae meliores, muri, navalia, portus, aquarum ductus, etc.,

    Cic. Off. 2, 17, 60:

    ludorum ac munerum,

    Suet. Tib. 34:

    operum ac munerum,

    id. Dom. 12:

    itineris,

    id. Vit. 7:

    cenarum,

    Hor. Ep. 1, 19, 38:

    publicae,

    Tac. H. 4, 4; Plin. 12, 14, 32, § 63:

    nolo meis impensis illorum ali luxuriam,

    i. e. of my reputation, Nep. Phoc. 1, 4:

    inpensas conferre,

    to contribute to expenses, Juv. 3, 216. —
    B.
    Transf. (so perh. not ante-Aug.).
    a.
    In gen.:

    cruoris,

    Ov. M. 8, 63:

    operum,

    Verg. A. 11, 228:

    officiorum,

    Liv. 37, 53, 12. —
    b.
    In partic., that which is used up or expended for any purpose, materials, ingredients; for repairing an aqueduct (timber, stone, earth, etc.), Front. Aquaed. 124;

    of the stuffing for sausages, etc.,

    Arn. 7, 231;

    of sacrifices,

    Petr. 137;

    of masonry,

    Pall. 1, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > impendo

  • 11 inpendo

    impendo ( inp-), di, sum, 3, v. a. [inpendo], to weigh out, lay out, expend (class.; cf.: insumo, erogo).
    I.
    Lit.:

    accipe inquam, nam hoc inpendit puplicum,

    Plaut. Stich. 5, 4, 35:

    non erunt tam amentes, ut operam, curam, pecuniam impendant in eas res, quas, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 30, § 68 fin.:

    nummos in navem,

    Dig. 14, 1, 1, § 9:

    pecuniam in opsonio, etc.,

    ib. 24, 1, 31 fin.:

    HS. octogies pro introitu novi sacerdotii,

    Suet. Claud. 9:

    istuc, quod tu de tua pecunia dicis impensum,

    Cic. Verr. 2, 5, 19, § 47:

    nescio quid impendit et in commune contulit,

    id. Quint. 3, 12:

    certus sumptus impenditur,

    id. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    intellegebant, sese sibi et populo Romano, non Verri et Apronio serere, impendere, laborare,

    id. ib. 2, 3, 52, §

    121: sed quid ego vos, de vestro inpendatis, hortor?

    Liv. 6, 15, 9:

    quis aegram et claudentem oculos gallinam impendat amico tam sterili,

    lay out the value of, Juv. 12, 96.—
    II.
    Transf., in gen., to expend, devote, employ, apply:

    impensurus omne aevi sui spatium in id opus,

    Vell. 2, 89:

    vitam usui alicujus,

    Tac. A. 12, 65:

    vitam patriae,

    Luc. 2, 382:

    vitam famae,

    Stat. S. 5, 1, 63:

    biennium libris componendis,

    Quint. Ep. ad Tryph. 1; cf. Suet. Aug. 98:

    tota volumina in hanc disputationem,

    Quint. 3, 6, 21:

    vim suam in plura,

    id. 1, 12, 2:

    operam, curam in aliquid,

    Cic. Verr. 2, 4, 30, § 68:

    nihil sanguinis in socios,

    Ov. M. 13, 266:

    quid censetis in hoc foedere faciendo voluisse Mamertinos impendere laboris, operae, pecuniae, ne? etc.,

    Cic. Verr. 2, 5, 20, § 51:

    omnis impendunt curas distendere, etc.,

    Verg. G. 3, 124:

    hunc oculum pro vobis impendi,

    Petr. 1:

    quae (studia) juvenibus erudiendis impenderam, Quint. prooem. § 1: omnia studiis,

    id. 12, 11, 19; cf.:

    tantum laboris studiis,

    id. 2, 4, 3; 1, 1, 3:

    aliquem exemplo,

    to use as a warning, Front. Strat. 4, 1, 33:

    verba animi proferre et vitam impendere vero,

    Juv. 4, 91.—Hence,
    1.
    impensus ( inp-), a, um, P. a. (lit., profusely expended; hence), ample, considerable, great.
    A.
    Lit.:

    impenso pretio,

    i. e. high, dear, Cic. Att. 14, 13, 5; * Caes. B. G. 4, 2, 2; Liv. 2, 9, 6; for which also absol.:

    impenso,

    Hor. S. 2, 3, 245.—
    B.
    Transf., large, great, strong, vehement: dear, expensive:

    in his rebus unus est solus inventus, qui ab hac tam impensa voluntate bonorum palam dissideret,

    Cic. Sest. 62, 130:

    voluntas erga aliquem,

    Liv. 35, 44, 3:

    libido,

    Lucr. 5, 964:

    studium,

    Fronto, Ep. ad M. Caes. 2, 4 Mai.:

    opera,

    Gell. 9, 14, 6.— Comp.:

    impensior cura,

    Ov. M. 2, 405; Tac. H. 1, 31:

    verbis laudare,

    Val. Max. 4, 3, ext. 1:

    injurias atrociores impensiore damno vindicare,

    Gell. 20, 1, 32:

    vae misero illi, cujus cibo iste factuist impensior,

    larger, stouter, fatter, Plaut. Capt. 4, 2, 26:

    nam pol ingrato homine nihil impensiu'st,

    more expensive, id. Bacch. 3, 2, 10.— Sup.:

    preces,

    Suet. Tib. 13.—Hence, adv.: im-pensē ( inp-).
    a.
    At great cost, expensively:

    impensius unge, puer, caules,

    Pers. 6, 68:

    bibliothecas incendio absumptas impensissime reparari curavit,

    Suet. Dom. 20. —
    b.
    Transf., exceedingly, greatly, very much; earnestly, eagerly, zealously (freq.; esp. in the comp.; cf.: magnopere, admodum, perquam, etc.).
    (α).
    With verbs:

    illi invidere misere, verum unus tamen impense,

    Ter. Eun. 3, 1, 23; cf.:

    aliquid impense cupere,

    id. Ad. 5, 9, 36:

    retinere,

    Liv. 40, 35, 7:

    petere,

    Quint. 10, 5, 18; Suet. Claud. 11:

    demirari,

    Gell. 9, 9, 15:

    atque acriter atque inflammanter facit (odium in Verrem),

    id. 10, 3, 13 (this the better read. al. incense).— Comp.:

    eo facio id impensius, quod, etc.,

    Cic. Fam. 13, 64, 1:

    agere gratias,

    Liv. 37, 56, 10:

    consulere,

    Verg. A. 12, 20:

    venerari numina,

    Ov. M. 6, 314:

    instare,

    id. ib. 7, 323:

    crescere his dignitas, si, etc.,

    Liv. 1, 40, 2:

    accendi certamina in castris,

    id. 4, 46, 2.—
    (β).
    With adjj.:

    impense improbus,

    Plaut. Ep. 4, 1, 39:

    impense doctus,

    Gell. 13, 10, 4.—
    2.
    impensa ( inp-), ae, f. (sc. pecunia), outlay, cost, charge, expense (cf.: sumtus, impendium).
    A.
    Lit. (class.; in sing. and plur.):

    impensam ac sumptum facere in culturam,

    Varr. R. R. 1, 2, 8:

    quoniam impensam fecimus in macrocola,

    Cic. Att. 13, 25, 3:

    nullam impensam fecerant,

    id. Phil. 6, 5, 19:

    arationes magna impensa tueri,

    id. Verr. 2, 3, 21, § 53:

    columnae nulla impensa dejectae,

    id. ib. 2, 1, 55, §

    145: sine impensa,

    id. Rep. 2, 14:

    exigua,

    Suet. Vesp. 18:

    publica,

    id. Claud. 6:

    matris ac vitrici,

    id. Tib. 7:

    sua,

    Plin. 36, 5, 4, § 42:

    nostra,

    Ov. H. 7, 188:

    quia inpensa pecuniae facienda erat,

    Liv. 44, 23, 1:

    haec nimia est inpensa,

    Juv. 12, 97:

    finem impensae non servat prodiga Roma,

    id. 7, 138:

    parcere impensae,

    to economize, id. 5, 156.—In plur.:

    atque etiam impensae meliores, muri, navalia, portus, aquarum ductus, etc.,

    Cic. Off. 2, 17, 60:

    ludorum ac munerum,

    Suet. Tib. 34:

    operum ac munerum,

    id. Dom. 12:

    itineris,

    id. Vit. 7:

    cenarum,

    Hor. Ep. 1, 19, 38:

    publicae,

    Tac. H. 4, 4; Plin. 12, 14, 32, § 63:

    nolo meis impensis illorum ali luxuriam,

    i. e. of my reputation, Nep. Phoc. 1, 4:

    inpensas conferre,

    to contribute to expenses, Juv. 3, 216. —
    B.
    Transf. (so perh. not ante-Aug.).
    a.
    In gen.:

    cruoris,

    Ov. M. 8, 63:

    operum,

    Verg. A. 11, 228:

    officiorum,

    Liv. 37, 53, 12. —
    b.
    In partic., that which is used up or expended for any purpose, materials, ingredients; for repairing an aqueduct (timber, stone, earth, etc.), Front. Aquaed. 124;

    of the stuffing for sausages, etc.,

    Arn. 7, 231;

    of sacrifices,

    Petr. 137;

    of masonry,

    Pall. 1, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > inpendo

  • 12 inpensa

    impendo ( inp-), di, sum, 3, v. a. [inpendo], to weigh out, lay out, expend (class.; cf.: insumo, erogo).
    I.
    Lit.:

    accipe inquam, nam hoc inpendit puplicum,

    Plaut. Stich. 5, 4, 35:

    non erunt tam amentes, ut operam, curam, pecuniam impendant in eas res, quas, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 30, § 68 fin.:

    nummos in navem,

    Dig. 14, 1, 1, § 9:

    pecuniam in opsonio, etc.,

    ib. 24, 1, 31 fin.:

    HS. octogies pro introitu novi sacerdotii,

    Suet. Claud. 9:

    istuc, quod tu de tua pecunia dicis impensum,

    Cic. Verr. 2, 5, 19, § 47:

    nescio quid impendit et in commune contulit,

    id. Quint. 3, 12:

    certus sumptus impenditur,

    id. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    intellegebant, sese sibi et populo Romano, non Verri et Apronio serere, impendere, laborare,

    id. ib. 2, 3, 52, §

    121: sed quid ego vos, de vestro inpendatis, hortor?

    Liv. 6, 15, 9:

    quis aegram et claudentem oculos gallinam impendat amico tam sterili,

    lay out the value of, Juv. 12, 96.—
    II.
    Transf., in gen., to expend, devote, employ, apply:

    impensurus omne aevi sui spatium in id opus,

    Vell. 2, 89:

    vitam usui alicujus,

    Tac. A. 12, 65:

    vitam patriae,

    Luc. 2, 382:

    vitam famae,

    Stat. S. 5, 1, 63:

    biennium libris componendis,

    Quint. Ep. ad Tryph. 1; cf. Suet. Aug. 98:

    tota volumina in hanc disputationem,

    Quint. 3, 6, 21:

    vim suam in plura,

    id. 1, 12, 2:

    operam, curam in aliquid,

    Cic. Verr. 2, 4, 30, § 68:

    nihil sanguinis in socios,

    Ov. M. 13, 266:

    quid censetis in hoc foedere faciendo voluisse Mamertinos impendere laboris, operae, pecuniae, ne? etc.,

    Cic. Verr. 2, 5, 20, § 51:

    omnis impendunt curas distendere, etc.,

    Verg. G. 3, 124:

    hunc oculum pro vobis impendi,

    Petr. 1:

    quae (studia) juvenibus erudiendis impenderam, Quint. prooem. § 1: omnia studiis,

    id. 12, 11, 19; cf.:

    tantum laboris studiis,

    id. 2, 4, 3; 1, 1, 3:

    aliquem exemplo,

    to use as a warning, Front. Strat. 4, 1, 33:

    verba animi proferre et vitam impendere vero,

    Juv. 4, 91.—Hence,
    1.
    impensus ( inp-), a, um, P. a. (lit., profusely expended; hence), ample, considerable, great.
    A.
    Lit.:

    impenso pretio,

    i. e. high, dear, Cic. Att. 14, 13, 5; * Caes. B. G. 4, 2, 2; Liv. 2, 9, 6; for which also absol.:

    impenso,

    Hor. S. 2, 3, 245.—
    B.
    Transf., large, great, strong, vehement: dear, expensive:

    in his rebus unus est solus inventus, qui ab hac tam impensa voluntate bonorum palam dissideret,

    Cic. Sest. 62, 130:

    voluntas erga aliquem,

    Liv. 35, 44, 3:

    libido,

    Lucr. 5, 964:

    studium,

    Fronto, Ep. ad M. Caes. 2, 4 Mai.:

    opera,

    Gell. 9, 14, 6.— Comp.:

    impensior cura,

    Ov. M. 2, 405; Tac. H. 1, 31:

    verbis laudare,

    Val. Max. 4, 3, ext. 1:

    injurias atrociores impensiore damno vindicare,

    Gell. 20, 1, 32:

    vae misero illi, cujus cibo iste factuist impensior,

    larger, stouter, fatter, Plaut. Capt. 4, 2, 26:

    nam pol ingrato homine nihil impensiu'st,

    more expensive, id. Bacch. 3, 2, 10.— Sup.:

    preces,

    Suet. Tib. 13.—Hence, adv.: im-pensē ( inp-).
    a.
    At great cost, expensively:

    impensius unge, puer, caules,

    Pers. 6, 68:

    bibliothecas incendio absumptas impensissime reparari curavit,

    Suet. Dom. 20. —
    b.
    Transf., exceedingly, greatly, very much; earnestly, eagerly, zealously (freq.; esp. in the comp.; cf.: magnopere, admodum, perquam, etc.).
    (α).
    With verbs:

    illi invidere misere, verum unus tamen impense,

    Ter. Eun. 3, 1, 23; cf.:

    aliquid impense cupere,

    id. Ad. 5, 9, 36:

    retinere,

    Liv. 40, 35, 7:

    petere,

    Quint. 10, 5, 18; Suet. Claud. 11:

    demirari,

    Gell. 9, 9, 15:

    atque acriter atque inflammanter facit (odium in Verrem),

    id. 10, 3, 13 (this the better read. al. incense).— Comp.:

    eo facio id impensius, quod, etc.,

    Cic. Fam. 13, 64, 1:

    agere gratias,

    Liv. 37, 56, 10:

    consulere,

    Verg. A. 12, 20:

    venerari numina,

    Ov. M. 6, 314:

    instare,

    id. ib. 7, 323:

    crescere his dignitas, si, etc.,

    Liv. 1, 40, 2:

    accendi certamina in castris,

    id. 4, 46, 2.—
    (β).
    With adjj.:

    impense improbus,

    Plaut. Ep. 4, 1, 39:

    impense doctus,

    Gell. 13, 10, 4.—
    2.
    impensa ( inp-), ae, f. (sc. pecunia), outlay, cost, charge, expense (cf.: sumtus, impendium).
    A.
    Lit. (class.; in sing. and plur.):

    impensam ac sumptum facere in culturam,

    Varr. R. R. 1, 2, 8:

    quoniam impensam fecimus in macrocola,

    Cic. Att. 13, 25, 3:

    nullam impensam fecerant,

    id. Phil. 6, 5, 19:

    arationes magna impensa tueri,

    id. Verr. 2, 3, 21, § 53:

    columnae nulla impensa dejectae,

    id. ib. 2, 1, 55, §

    145: sine impensa,

    id. Rep. 2, 14:

    exigua,

    Suet. Vesp. 18:

    publica,

    id. Claud. 6:

    matris ac vitrici,

    id. Tib. 7:

    sua,

    Plin. 36, 5, 4, § 42:

    nostra,

    Ov. H. 7, 188:

    quia inpensa pecuniae facienda erat,

    Liv. 44, 23, 1:

    haec nimia est inpensa,

    Juv. 12, 97:

    finem impensae non servat prodiga Roma,

    id. 7, 138:

    parcere impensae,

    to economize, id. 5, 156.—In plur.:

    atque etiam impensae meliores, muri, navalia, portus, aquarum ductus, etc.,

    Cic. Off. 2, 17, 60:

    ludorum ac munerum,

    Suet. Tib. 34:

    operum ac munerum,

    id. Dom. 12:

    itineris,

    id. Vit. 7:

    cenarum,

    Hor. Ep. 1, 19, 38:

    publicae,

    Tac. H. 4, 4; Plin. 12, 14, 32, § 63:

    nolo meis impensis illorum ali luxuriam,

    i. e. of my reputation, Nep. Phoc. 1, 4:

    inpensas conferre,

    to contribute to expenses, Juv. 3, 216. —
    B.
    Transf. (so perh. not ante-Aug.).
    a.
    In gen.:

    cruoris,

    Ov. M. 8, 63:

    operum,

    Verg. A. 11, 228:

    officiorum,

    Liv. 37, 53, 12. —
    b.
    In partic., that which is used up or expended for any purpose, materials, ingredients; for repairing an aqueduct (timber, stone, earth, etc.), Front. Aquaed. 124;

    of the stuffing for sausages, etc.,

    Arn. 7, 231;

    of sacrifices,

    Petr. 137;

    of masonry,

    Pall. 1, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > inpensa

  • 13 inpense

    impendo ( inp-), di, sum, 3, v. a. [inpendo], to weigh out, lay out, expend (class.; cf.: insumo, erogo).
    I.
    Lit.:

    accipe inquam, nam hoc inpendit puplicum,

    Plaut. Stich. 5, 4, 35:

    non erunt tam amentes, ut operam, curam, pecuniam impendant in eas res, quas, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 30, § 68 fin.:

    nummos in navem,

    Dig. 14, 1, 1, § 9:

    pecuniam in opsonio, etc.,

    ib. 24, 1, 31 fin.:

    HS. octogies pro introitu novi sacerdotii,

    Suet. Claud. 9:

    istuc, quod tu de tua pecunia dicis impensum,

    Cic. Verr. 2, 5, 19, § 47:

    nescio quid impendit et in commune contulit,

    id. Quint. 3, 12:

    certus sumptus impenditur,

    id. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    intellegebant, sese sibi et populo Romano, non Verri et Apronio serere, impendere, laborare,

    id. ib. 2, 3, 52, §

    121: sed quid ego vos, de vestro inpendatis, hortor?

    Liv. 6, 15, 9:

    quis aegram et claudentem oculos gallinam impendat amico tam sterili,

    lay out the value of, Juv. 12, 96.—
    II.
    Transf., in gen., to expend, devote, employ, apply:

    impensurus omne aevi sui spatium in id opus,

    Vell. 2, 89:

    vitam usui alicujus,

    Tac. A. 12, 65:

    vitam patriae,

    Luc. 2, 382:

    vitam famae,

    Stat. S. 5, 1, 63:

    biennium libris componendis,

    Quint. Ep. ad Tryph. 1; cf. Suet. Aug. 98:

    tota volumina in hanc disputationem,

    Quint. 3, 6, 21:

    vim suam in plura,

    id. 1, 12, 2:

    operam, curam in aliquid,

    Cic. Verr. 2, 4, 30, § 68:

    nihil sanguinis in socios,

    Ov. M. 13, 266:

    quid censetis in hoc foedere faciendo voluisse Mamertinos impendere laboris, operae, pecuniae, ne? etc.,

    Cic. Verr. 2, 5, 20, § 51:

    omnis impendunt curas distendere, etc.,

    Verg. G. 3, 124:

    hunc oculum pro vobis impendi,

    Petr. 1:

    quae (studia) juvenibus erudiendis impenderam, Quint. prooem. § 1: omnia studiis,

    id. 12, 11, 19; cf.:

    tantum laboris studiis,

    id. 2, 4, 3; 1, 1, 3:

    aliquem exemplo,

    to use as a warning, Front. Strat. 4, 1, 33:

    verba animi proferre et vitam impendere vero,

    Juv. 4, 91.—Hence,
    1.
    impensus ( inp-), a, um, P. a. (lit., profusely expended; hence), ample, considerable, great.
    A.
    Lit.:

    impenso pretio,

    i. e. high, dear, Cic. Att. 14, 13, 5; * Caes. B. G. 4, 2, 2; Liv. 2, 9, 6; for which also absol.:

    impenso,

    Hor. S. 2, 3, 245.—
    B.
    Transf., large, great, strong, vehement: dear, expensive:

    in his rebus unus est solus inventus, qui ab hac tam impensa voluntate bonorum palam dissideret,

    Cic. Sest. 62, 130:

    voluntas erga aliquem,

    Liv. 35, 44, 3:

    libido,

    Lucr. 5, 964:

    studium,

    Fronto, Ep. ad M. Caes. 2, 4 Mai.:

    opera,

    Gell. 9, 14, 6.— Comp.:

    impensior cura,

    Ov. M. 2, 405; Tac. H. 1, 31:

    verbis laudare,

    Val. Max. 4, 3, ext. 1:

    injurias atrociores impensiore damno vindicare,

    Gell. 20, 1, 32:

    vae misero illi, cujus cibo iste factuist impensior,

    larger, stouter, fatter, Plaut. Capt. 4, 2, 26:

    nam pol ingrato homine nihil impensiu'st,

    more expensive, id. Bacch. 3, 2, 10.— Sup.:

    preces,

    Suet. Tib. 13.—Hence, adv.: im-pensē ( inp-).
    a.
    At great cost, expensively:

    impensius unge, puer, caules,

    Pers. 6, 68:

    bibliothecas incendio absumptas impensissime reparari curavit,

    Suet. Dom. 20. —
    b.
    Transf., exceedingly, greatly, very much; earnestly, eagerly, zealously (freq.; esp. in the comp.; cf.: magnopere, admodum, perquam, etc.).
    (α).
    With verbs:

    illi invidere misere, verum unus tamen impense,

    Ter. Eun. 3, 1, 23; cf.:

    aliquid impense cupere,

    id. Ad. 5, 9, 36:

    retinere,

    Liv. 40, 35, 7:

    petere,

    Quint. 10, 5, 18; Suet. Claud. 11:

    demirari,

    Gell. 9, 9, 15:

    atque acriter atque inflammanter facit (odium in Verrem),

    id. 10, 3, 13 (this the better read. al. incense).— Comp.:

    eo facio id impensius, quod, etc.,

    Cic. Fam. 13, 64, 1:

    agere gratias,

    Liv. 37, 56, 10:

    consulere,

    Verg. A. 12, 20:

    venerari numina,

    Ov. M. 6, 314:

    instare,

    id. ib. 7, 323:

    crescere his dignitas, si, etc.,

    Liv. 1, 40, 2:

    accendi certamina in castris,

    id. 4, 46, 2.—
    (β).
    With adjj.:

    impense improbus,

    Plaut. Ep. 4, 1, 39:

    impense doctus,

    Gell. 13, 10, 4.—
    2.
    impensa ( inp-), ae, f. (sc. pecunia), outlay, cost, charge, expense (cf.: sumtus, impendium).
    A.
    Lit. (class.; in sing. and plur.):

    impensam ac sumptum facere in culturam,

    Varr. R. R. 1, 2, 8:

    quoniam impensam fecimus in macrocola,

    Cic. Att. 13, 25, 3:

    nullam impensam fecerant,

    id. Phil. 6, 5, 19:

    arationes magna impensa tueri,

    id. Verr. 2, 3, 21, § 53:

    columnae nulla impensa dejectae,

    id. ib. 2, 1, 55, §

    145: sine impensa,

    id. Rep. 2, 14:

    exigua,

    Suet. Vesp. 18:

    publica,

    id. Claud. 6:

    matris ac vitrici,

    id. Tib. 7:

    sua,

    Plin. 36, 5, 4, § 42:

    nostra,

    Ov. H. 7, 188:

    quia inpensa pecuniae facienda erat,

    Liv. 44, 23, 1:

    haec nimia est inpensa,

    Juv. 12, 97:

    finem impensae non servat prodiga Roma,

    id. 7, 138:

    parcere impensae,

    to economize, id. 5, 156.—In plur.:

    atque etiam impensae meliores, muri, navalia, portus, aquarum ductus, etc.,

    Cic. Off. 2, 17, 60:

    ludorum ac munerum,

    Suet. Tib. 34:

    operum ac munerum,

    id. Dom. 12:

    itineris,

    id. Vit. 7:

    cenarum,

    Hor. Ep. 1, 19, 38:

    publicae,

    Tac. H. 4, 4; Plin. 12, 14, 32, § 63:

    nolo meis impensis illorum ali luxuriam,

    i. e. of my reputation, Nep. Phoc. 1, 4:

    inpensas conferre,

    to contribute to expenses, Juv. 3, 216. —
    B.
    Transf. (so perh. not ante-Aug.).
    a.
    In gen.:

    cruoris,

    Ov. M. 8, 63:

    operum,

    Verg. A. 11, 228:

    officiorum,

    Liv. 37, 53, 12. —
    b.
    In partic., that which is used up or expended for any purpose, materials, ingredients; for repairing an aqueduct (timber, stone, earth, etc.), Front. Aquaed. 124;

    of the stuffing for sausages, etc.,

    Arn. 7, 231;

    of sacrifices,

    Petr. 137;

    of masonry,

    Pall. 1, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > inpense

  • 14 inpensus

    impendo ( inp-), di, sum, 3, v. a. [inpendo], to weigh out, lay out, expend (class.; cf.: insumo, erogo).
    I.
    Lit.:

    accipe inquam, nam hoc inpendit puplicum,

    Plaut. Stich. 5, 4, 35:

    non erunt tam amentes, ut operam, curam, pecuniam impendant in eas res, quas, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 30, § 68 fin.:

    nummos in navem,

    Dig. 14, 1, 1, § 9:

    pecuniam in opsonio, etc.,

    ib. 24, 1, 31 fin.:

    HS. octogies pro introitu novi sacerdotii,

    Suet. Claud. 9:

    istuc, quod tu de tua pecunia dicis impensum,

    Cic. Verr. 2, 5, 19, § 47:

    nescio quid impendit et in commune contulit,

    id. Quint. 3, 12:

    certus sumptus impenditur,

    id. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    intellegebant, sese sibi et populo Romano, non Verri et Apronio serere, impendere, laborare,

    id. ib. 2, 3, 52, §

    121: sed quid ego vos, de vestro inpendatis, hortor?

    Liv. 6, 15, 9:

    quis aegram et claudentem oculos gallinam impendat amico tam sterili,

    lay out the value of, Juv. 12, 96.—
    II.
    Transf., in gen., to expend, devote, employ, apply:

    impensurus omne aevi sui spatium in id opus,

    Vell. 2, 89:

    vitam usui alicujus,

    Tac. A. 12, 65:

    vitam patriae,

    Luc. 2, 382:

    vitam famae,

    Stat. S. 5, 1, 63:

    biennium libris componendis,

    Quint. Ep. ad Tryph. 1; cf. Suet. Aug. 98:

    tota volumina in hanc disputationem,

    Quint. 3, 6, 21:

    vim suam in plura,

    id. 1, 12, 2:

    operam, curam in aliquid,

    Cic. Verr. 2, 4, 30, § 68:

    nihil sanguinis in socios,

    Ov. M. 13, 266:

    quid censetis in hoc foedere faciendo voluisse Mamertinos impendere laboris, operae, pecuniae, ne? etc.,

    Cic. Verr. 2, 5, 20, § 51:

    omnis impendunt curas distendere, etc.,

    Verg. G. 3, 124:

    hunc oculum pro vobis impendi,

    Petr. 1:

    quae (studia) juvenibus erudiendis impenderam, Quint. prooem. § 1: omnia studiis,

    id. 12, 11, 19; cf.:

    tantum laboris studiis,

    id. 2, 4, 3; 1, 1, 3:

    aliquem exemplo,

    to use as a warning, Front. Strat. 4, 1, 33:

    verba animi proferre et vitam impendere vero,

    Juv. 4, 91.—Hence,
    1.
    impensus ( inp-), a, um, P. a. (lit., profusely expended; hence), ample, considerable, great.
    A.
    Lit.:

    impenso pretio,

    i. e. high, dear, Cic. Att. 14, 13, 5; * Caes. B. G. 4, 2, 2; Liv. 2, 9, 6; for which also absol.:

    impenso,

    Hor. S. 2, 3, 245.—
    B.
    Transf., large, great, strong, vehement: dear, expensive:

    in his rebus unus est solus inventus, qui ab hac tam impensa voluntate bonorum palam dissideret,

    Cic. Sest. 62, 130:

    voluntas erga aliquem,

    Liv. 35, 44, 3:

    libido,

    Lucr. 5, 964:

    studium,

    Fronto, Ep. ad M. Caes. 2, 4 Mai.:

    opera,

    Gell. 9, 14, 6.— Comp.:

    impensior cura,

    Ov. M. 2, 405; Tac. H. 1, 31:

    verbis laudare,

    Val. Max. 4, 3, ext. 1:

    injurias atrociores impensiore damno vindicare,

    Gell. 20, 1, 32:

    vae misero illi, cujus cibo iste factuist impensior,

    larger, stouter, fatter, Plaut. Capt. 4, 2, 26:

    nam pol ingrato homine nihil impensiu'st,

    more expensive, id. Bacch. 3, 2, 10.— Sup.:

    preces,

    Suet. Tib. 13.—Hence, adv.: im-pensē ( inp-).
    a.
    At great cost, expensively:

    impensius unge, puer, caules,

    Pers. 6, 68:

    bibliothecas incendio absumptas impensissime reparari curavit,

    Suet. Dom. 20. —
    b.
    Transf., exceedingly, greatly, very much; earnestly, eagerly, zealously (freq.; esp. in the comp.; cf.: magnopere, admodum, perquam, etc.).
    (α).
    With verbs:

    illi invidere misere, verum unus tamen impense,

    Ter. Eun. 3, 1, 23; cf.:

    aliquid impense cupere,

    id. Ad. 5, 9, 36:

    retinere,

    Liv. 40, 35, 7:

    petere,

    Quint. 10, 5, 18; Suet. Claud. 11:

    demirari,

    Gell. 9, 9, 15:

    atque acriter atque inflammanter facit (odium in Verrem),

    id. 10, 3, 13 (this the better read. al. incense).— Comp.:

    eo facio id impensius, quod, etc.,

    Cic. Fam. 13, 64, 1:

    agere gratias,

    Liv. 37, 56, 10:

    consulere,

    Verg. A. 12, 20:

    venerari numina,

    Ov. M. 6, 314:

    instare,

    id. ib. 7, 323:

    crescere his dignitas, si, etc.,

    Liv. 1, 40, 2:

    accendi certamina in castris,

    id. 4, 46, 2.—
    (β).
    With adjj.:

    impense improbus,

    Plaut. Ep. 4, 1, 39:

    impense doctus,

    Gell. 13, 10, 4.—
    2.
    impensa ( inp-), ae, f. (sc. pecunia), outlay, cost, charge, expense (cf.: sumtus, impendium).
    A.
    Lit. (class.; in sing. and plur.):

    impensam ac sumptum facere in culturam,

    Varr. R. R. 1, 2, 8:

    quoniam impensam fecimus in macrocola,

    Cic. Att. 13, 25, 3:

    nullam impensam fecerant,

    id. Phil. 6, 5, 19:

    arationes magna impensa tueri,

    id. Verr. 2, 3, 21, § 53:

    columnae nulla impensa dejectae,

    id. ib. 2, 1, 55, §

    145: sine impensa,

    id. Rep. 2, 14:

    exigua,

    Suet. Vesp. 18:

    publica,

    id. Claud. 6:

    matris ac vitrici,

    id. Tib. 7:

    sua,

    Plin. 36, 5, 4, § 42:

    nostra,

    Ov. H. 7, 188:

    quia inpensa pecuniae facienda erat,

    Liv. 44, 23, 1:

    haec nimia est inpensa,

    Juv. 12, 97:

    finem impensae non servat prodiga Roma,

    id. 7, 138:

    parcere impensae,

    to economize, id. 5, 156.—In plur.:

    atque etiam impensae meliores, muri, navalia, portus, aquarum ductus, etc.,

    Cic. Off. 2, 17, 60:

    ludorum ac munerum,

    Suet. Tib. 34:

    operum ac munerum,

    id. Dom. 12:

    itineris,

    id. Vit. 7:

    cenarum,

    Hor. Ep. 1, 19, 38:

    publicae,

    Tac. H. 4, 4; Plin. 12, 14, 32, § 63:

    nolo meis impensis illorum ali luxuriam,

    i. e. of my reputation, Nep. Phoc. 1, 4:

    inpensas conferre,

    to contribute to expenses, Juv. 3, 216. —
    B.
    Transf. (so perh. not ante-Aug.).
    a.
    In gen.:

    cruoris,

    Ov. M. 8, 63:

    operum,

    Verg. A. 11, 228:

    officiorum,

    Liv. 37, 53, 12. —
    b.
    In partic., that which is used up or expended for any purpose, materials, ingredients; for repairing an aqueduct (timber, stone, earth, etc.), Front. Aquaed. 124;

    of the stuffing for sausages, etc.,

    Arn. 7, 231;

    of sacrifices,

    Petr. 137;

    of masonry,

    Pall. 1, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > inpensus

  • 15 libido

    lĭbīdo or lŭbīdo, ĭnis, f. [libet], pleasure, desire, eagerness, longing, fancy, inclination (cf.: appetitio, optatio, cupiditas, cupido, studium).
    I.
    In gen.:

    ubilubido veniet nauseae,

    Cato, R. R. 156, 4; Plaut. Pers. 5, 2, 26; Lucr. 4, 779:

    ex bonis (perturbationibus) libidinem et laetitiam, ut sit laetitia praesentium bonorum, libido futurorum,

    Cic. Tusc. 4, 6, 11:

    ipsa iracundia libidinis est pars: sic enim definitur iracundia, ulciscendi libido,

    id. ib. 3, 5, 11; id. Fin. 3, 9, 32:

    non omnibus delendi urbem libido erat,

    Liv. 5, 42:

    juventus magis in decoris armis et militaribus equis quam in scortis atque conviviis libidinem habebat,

    delighted in, Sall. C. 7:

    tanta libido cum Mario eundi plerosque invaserat,

    id. J. 84; id. ib. 86:

    tanta libidine vulgi auditur,

    Juv. 7, 85:

    rarus sermo illis, et magna libido tacendi,

    id. 2, 14:

    urinae lacessit,

    Gell. 19, 4: est lubido with inf. ( = libet, ante-class.):

    est lubido orationem audire,

    Plaut. Trin. 3, 1, 25; 4, 2, 23:

    est lubido homini suo animo opsequi,

    id. Bacch. 3, 3, 11; id. Men. 1, 1, 7; id. Ep. 2, 2, 56 al.—
    II.
    In partic.
    A.
    Unlawful or inordinate desire, passion, caprice, wilfulness, wantonness:

    ingenium est omnium hominum ab labore proclive ad libidinem,

    Ter. And. 1, 1, 51:

    ad libidinem suam vexare aliquem,

    Cic. Rosc. Am. 49, 141: fortuna res cunctas ex lubidine magis, quam ex vero celebrat obscuratque, arbitrarily, according to pleasure or caprice, Sall. C. 8:

    quod positum est in alterius voluntate, ne dicam libidine,

    Cic. Fam. 9, 16, 3:

    ad libidinem aliorum judicare,

    id. Font. 12, 26; id. Fin. 1, 6, 19:

    instruitur acies ad libidinem militum,

    Liv. 25, 21.—
    B.
    Sensual desire, lust (the usual meaning in plur.):

    procreandi,

    Cic. Off. 1, 17, 53:

    libidinis ministri,

    id. Lael. 10, 35:

    commiscendorum corporum mirae libidines,

    id. N. D. 2, 51, 128:

    qui voluptatum libidine feruntur,

    id. Tusc. 3, 2, 4:

    qui feruntur libidine,

    id. ib. 3, 5, 11:

    libidine accendi,

    Sall. C. 28:

    mala libido Lucretiae per vim stuprandae,

    Liv. 1, 57; Suet. Aug. 69; id. Galb. 22; Col. 8, 11, 6:

    eadem summis pariter minimisque libido,

    Juv. 6, 349:

    saltante libidine,

    i. e. passion goading on, id. 6, 318.—Esp., of unnatural lust, Suet. Aug. 71; Paul. Sent. 5, 23, 13. —Of unbridled indulgence:

    vinulentiam ac libidines, grata barbaris, usurpans,

    Tac. A. 11, 16.—Hence,
    2.
    Transf. (abstr. pro concreto): libidines, voluptuous or obscene representations in painting and sculpture, Cic. Leg. 3, 13, 31:

    in poculis libidines caelare juvit,

    Plin. 33 praef. §

    4: pinxit et libidines,

    id. 35, 10, 36, § 72.

    Lewis & Short latin dictionary > libido

  • 16 pertinacia

    pertĭnācĭa, ae, f. [pertinax], perseverance, constancy, in a good sense; and (more freq.) in a bad sense, obstinacy, pertinacity (syn.: perseverantia, pervicacia): dicitur quom demonstratur in quo non debet pertendi et pertendit, pertinaciam esse;

    in quo oportet manere, si in eo perstet, perseverantia sit,

    Varr. L. L. 5, § 2 Müll.; cf.:

    unicuique virtuti finitimum vitium reperietur, ut pertinacia, quae perseverantiae finitima est,

    Cic. Inv. 2, 54, 165; v. Att. ap. Non. 432, 32 sq.:

    certamen instituit non pertinaciā et studio vincendi, sed, etc.,

    Cic. Ac. 1, 12, 44:

    desistere pertinaciā,

    Caes. B. G. 1, 42:

    pertinaciae finem facere,

    id. B. C. 3, 10:

    muliebri pertinacia accendi,

    Tac. H. 4, 56:

    pertinaciam alicujus vincere,

    id. A. 2, 81.—In a good sense, Liv. 42, 62:

    patientia et pertinacia hostis,

    Suet. Caes. 68:

    in evitando inevitabili malo,

    Sen. Q. N. 4, praef. 12:

    auctorum pertinacia,

    steadfast opinion, Plin. 37, 3, 13, § 52.—Personified, the sister of Æther and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > pertinacia

  • 17 sacer

    săcer, sā̆cra, sā̆crum (ante-class. collat. form sacer, sacris, sacre; plur.:

    sacres porci,

    Plaut. Men. 2, 2, 16; id. Rud. 4, 6, 4; Varr. R. R. 2, 1, 20; 4, 16; sing. acc.: sacrem porcum, Fest. s. h. v. p. 318 Müll.), adj. [root sa-; Gr. saos, sôos, safe; whence Lat. sānus], dedicated or consecrated to a divinity, holy, sacred, = hieros (cf.: sanctus, augustus): Gallus Aelius ait, sacrum esse quocumque modo atque instituto civitatis consecratum sit, sive aedis, sive ara, sive signum, sive locus, sive pecunia, sive quid aliud quod dis dedicatum atque consecratum sit, Fest. s. v. sacer mons, p. 318 Müll.; cf.:

    quicquid destinatum est diis, sacrum vocatur,

    Macr. S. 3, 7:

    sacrae (res) sunt quae diis superis consecratae sunt: religiosae quae diis manibus relictae sunt,

    Gai. Inst. 2, 3.
    I.
    In gen.
    (α).
    Absol.:

    quicquam (opp. profanum),

    Plaut. Merc. 2, 3, 27; id. Trin. 2, 2, 8; cf.:

    aedificiis omnibus, publicis privatis sacris profanis, sic pepercit, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 54, § 129; so,

    locus sacer et profanus,

    id. Inv. 1, 26, 38; Auct. Her. 2, 4, 7; Quint. 5, 10, 38:

    miscebis sacra profanis,

    Hor. Ep. 1, 16, 54; id. A. P. 397; Nep. Them. 6, 5; Sall. C. 11, 6:

    villae signis et tabulis refertae partim publicis partim etiam sacris et religiosis,

    Cic. Leg. 3, 13, 31; so (with religiosus) id. Verr. 2, 4, 57, § 127; Suet. Tib. 61:

    mores autem rapere properant quā sacrum quā puplicum,

    Plaut. Trin. 4, 3, 37:

    (legum) genera sunt tria, sacri, publici, privati juris,

    Quint. 2, 4, 33; cf. in the sup.:

    deprecor hoc unum per jura sacerrima lecti,

    Ov. H. 9, 159:

    aedes,

    Plaut. Am. 4, 1, 5; Cic. Fam. 13, 11, 1; Quint. 4, 2, 8; Ov. M. 14, 315:

    lucus late sacer,

    Verg. A. 5, 761:

    arvum Martis,

    Ov. M. 7, 101:

    ara,

    Plaut. Aul. 4, 1, 20:

    aurum,

    Liv. 5, 50; cf.

    pecunia (opp. privata),

    Quint. 4, 2, 8:

    arma,

    Liv. 24, 21:

    tus,

    Ov. M. 14, 130:

    sanguis (of the sacrificial victim),

    Cat. 68, 75:

    ales (so called from its use in augury),

    Verg. A. 11, 721:

    luces (with profestae),

    Hor. C. 4, 15, 25; cf.

    dies (with religiosus),

    Suet. Tib. 61:

    tempus,

    Hor. C. S. 4:

    commissum,

    a crime against religion, Cic. Leg. 2, 9 et saep.— Poet.: vitis (as sacred to Bacchus), Enn. ap. Charis. p. 214 P. (Trag. v. 149 Vahl.); Hor. C. 1, 18, 1; so,

    laurus,

    id. ib. 3, 4, 18; Verg. A. 7, 60:

    robur,

    Ov. M. 8, 752:

    aqua,

    Hor. C. 1, 1, 22:

    fontes,

    Ov. M. 2, 464; Verg. E. 1, 53:

    focus,

    Hor. Epod. 2, 43:

    Tarentum,

    id. C. 1, 28, 29:

    fines,

    Sil. 3, 501; cf.

    montes (the Alps, because not to be ascended by men),

    id. 4, 70;

    vates (because dedicated to Apollo),

    Hor. C. 4, 9, 28; Tib. 2, 5, 113; cf.:

    sacer interpresque deorum Orpheus,

    Hor. A. P. 391;

    and (for sanctus) of the divinity itself: Vesta,

    Prop. 3, 4 (4, 3), 11; so,

    Cybebe,

    id. 3 (4), 22, 3 (but in Liv. 3, 19: ut sacrosancti habeantur, quibus ipsi dii neque sacri neque sancti sunt, so used only on account of the lusus verbb. with sacrosancti;

    v. the context).—Sacer Mons,

    a hill about three miles from Rome, beyond the Anio, and on the right of the Via Nomentana, to which the Roman people retired during their controversy with the Senate, Liv. 2, 32; 3, 52; Cic. Rep. 2, 37, 63; id. Brut. 14, 54:

    os sacrum, quod imum ventrem sustinet,

    Cael. Aur. Tard. 1, 4: Sacra Via, or ( poet.) Sacer Clivus, a street in Rome leading from the Forum to the Capitol, Cic. Planc. 7, 17; id. Att. 4, 3, 3; Hor. S. 1, 9, 1; id. C. 4, 2, 35; Mart. 1, 70, 5;

    v. also via, I. A. 2.: sacer morbus,

    the epilepsy, Cael. Aur. Tard. 1, 4:

    sacer lapis,

    a stone landmark, a mere-stone, Liv. 41, 13: os sacrum, anatom. t. t., = Gr. hieron osteon, the lowest bone of the spine, Cael. Aur. Tard. 1, 4, 24:

    litterae sacrae (eccl. Lat.),

    the Scriptures, Vulg. 2 Tim. 3, 15.—For its combinations with ignis, via, etc., v. those words.—
    (β).
    With gen. (class.):

    ego te sacram coronam surripuisse scio Jovis,

    Plaut. Men. 5, 5, 38; so,

    urna Veneris,

    id. Rud. 2, 5, 16 (for which:

    urna Veneria,

    id. ib. 2, 5, 18):

    Dianae celebris dies,

    Hor. C. 2, 12, 20:

    sepulcrum Batti veteris,

    Cat. 7, 6; cf. Plin. 8, 21, 31, § 76.—As a predicate: terra, ut focus domiciliorum, sacra deorum omnium est (a transl. of the Platon. Gê hiera pantôn theôn), Cic. Leg. 2, 18, 45:

    illa insula (sc. Delos) eorum deorum sacra putatur,

    id. Verr. 2, 1, 18, § 48.—
    (γ).
    With dat. (mostly poet. and in post-Aug. prose; cf.

    infra, II. A.): sacra Jovi quercus,

    Ov. M. 7, 623:

    esculus Jovi sacra,

    Plin. 16, 4, 5, § 11:

    Nymphis cervus,

    Ov. M. 10, 109:

    Cereri Polyphoetes (as a priest),

    Verg. A. 6, 484:

    pugionem templo Salutis detraxerat gestabatque velut magno operi sacrum,

    Tac. A. 15, 53:

    cupressus Diti sacra,

    Plin. 16, 33, 60, § 139:

    aesculus Jovi,

    id. 16, 4, 5, § 11.—As a predicate:

    Jani mensis, Qui sacer est imis Manibus,

    Ov. F. 2, 52, quercus antiqua, quae erat Marti sacra, Suet. Vesp. 5 (al. sacrata).—
    B.
    Transf., in gen., holy, sacred, awful, venerable (not till after the Aug. per., and very rare):

    silentium,

    Hor. C. 2, 13, 29:

    laedere amantes,

    Prop. 3, 16 (4, 15), 11:

    lingua (Ciceronis),

    Mart. 5, 69, 7:

    Maro,

    id. 8. 56, 3:

    quaedam patris memoria,

    Quint. 11, 1, 59:

    O sacer et magnus vatum labor,

    Luc. 9, 983:

    heu sacri vatum errores,

    Sil. 8, 100.—So used of the emperors;

    disapproved of by Tiberius: (Tiberius) alium dicentem sacras ejus occupationes verba mutare et pro sacris laboriosas dicere coëgit,

    Suet. Tib. 27.—But soon after Tiberius in general use:

    auris Caesaris,

    Mart. 7, 99, 4:

    sacri lateris custos,

    id. 6, 76, 1:

    apud aures sacras mentitus est,

    Amm. 28, 6, 26 (cf.:

    se Imperatori mentitum,

    id. 28, 6, 26, § 21); and hence, for ecclesiastical: domus, comitatus, scrinia, largitiones, etc., in the law books et saep.
    II.
    In partic., with a bad accessory signif., devoted to a divinity for destruction, forfeited; and absol., accursed, criminal, impious, wicked.
    (α).
    With dat.: si quisquam aliuta faxit, ipsos Jovi sacer esto, Lex Numae ap. Fest. p. 6 Müll.; cf.: ut caput ejus Jovi sacrum esset, an ancient plebiscitum ap. Liv. 3, 55, 7:

    non alienum videtur, de condicione eorum hominum referre, quos leges sacros esse certis diis jubent, quod, cum cetera sacra violari nefas sit, hominem sacrum jus fuerit occidi, etc.,

    Macr. S. 3, 7.—
    (β).
    Absol.: homo sacer is est, quem populus judicavit ob maleficium; neque fas est eum immolari; sed qui occidit, parricidii non damnatur. Nam lege tribuniciā primā cavetur: si quis eum, qui eo plebei scito sacer sit, occiderit, parricida ne sit. Ex quo quivis homo malus atque improbus sacer appellari solet, Fest. s. v. sacer mons, p. 318 Müll.: PATRONVS SI CLIENTI FRAVDEM FECERIT SACER ESTO, LEX XII. Tab. ap. Serv. Verg. A. 6, 609;

    in imitation: uter aedilis fuerit, etc.... is intestabilis et sacer esto,

    Hor. S. 2, 3, 181:

    eum, qui cuiquam nocuerit, sacrum sanciri,

    Liv. 3, 55.—
    B.
    Transf., in gen., accursed, execrable, detestable, horrible, infamous, etc. (only poet. and in post-Aug. prose).
    a.
    Of persons:

    ego sum malus, Ego sum sacer, scelestus,

    Plaut. Bacch. 4, 6, 14; Afran. ap. Non. 397, 22 (with malus); Lucil. ib. 397, 27.— Sup., Plaut. Most. 4, 2, 67:

    homo sacerrimus,

    id. Poen. prol. 90; id. Rud. 1, 2, 69; Turp. ap. Non. 397, 29 (with pessimus). —
    b.
    Of things: sacerrimum domicilium, Turp. ap. Non. 397, 30:

    di magni, horribilem et sacrum libellum,

    Cat. 14, 12:

    hircus alarum,

    id. 71, 1:

    auri fames,

    Verg. A. 3, 57 (for which:

    aurum fame,

    Plin. 33, 1, 3, § 6:

    venenum (Medeae),

    Val. Fl. 7, 165:

    nox,

    id. 8, 25:

    arma metu,

    id. 4, 185; cf.

    pavor,

    id. 1, 798:

    insania,

    Stat. Th. 10, 804:

    morbus,

    i. e. epilepsy, Cael. Aur. Tard. 1, 4.—With dat.:

    ut immerentis fluxit in terram Remi Sacer nepotibus cruor,

    Hor. Epod. 7, 20.— Comp. and adv. do not appear (as for the comp. v. Varr. L. L. 8, § 77 Müll.).—Hence, subst.: sā̆crum, i, n., something consecrated; a holy or sacred thing, a sacred vessel or utensil; a sanctuary, a temple; a religious act, a sacrifice, etc.; in plur. in gen., sacred rites, religious worship, religion (both of the State and of single races and families; and even of individuals; v. infra, b; class.; most freq. in plur.).
    A.
    Lit.
    (α).
    Sing.:

    sacrum sacrove commendatum qui cleperit rapsitque parricida esto,

    Cic. Leg. 2, 9, 22:

    ubi sacro manus sis admolitus,

    Plaut. As. 3, 2, 24:

    omne sacrum rapiente dextrā,

    Hor. C. 3, 3, 52:

    metuens velut contingere sacrum,

    id. S. 2, 3, 110:

    apud Cluacinae sacrum,

    Plaut. Curc. 4, 1, 10; Quint. 1, 4, 6:

    Minervae,

    Dict. Cret. 5, 12 fin.:

    theatrum veluti quoddam illius sacri templum vocabimus,

    Quint. 3, 8, 29: [p. 1611] quae (sacerdos Cereris) Graecum illud sacrum monstraret et faceret, Cic. Balb. 24, 55:

    sacrum Herculi facere,

    Liv. 1, 7:

    facere Junoni,

    Prop. 4 (5), 9, 43:

    facto per Magos sacro,

    Suet. Ner. 34:

    sollemne sacrum conficere,

    Flor. 1, 13, 16:

    ita se habet sacrum (Suovetaurilia),

    Quint. 1, 5, 67:

    arma lecta conici in acervum jussit consul sacrumque id Vulcano cremavit,

    Liv. 41, 12:

    sacrum piaculare fieri,

    id. 29, 19:

    sollemne Apollinis sacrum,

    Suet. Aug. 94; Ov. M. 12, 33:

    pyrā sacri sub imagine factā,

    id. ib. 14, 80:

    nec de lucernā fas est accendi sacrum,

    Phaedr. 4, 11, 13:

    neve initianto, nisi ut assolet, Cereri, Graeco sacro,

    according to the Grecian rites, Cic. Leg. 2, 9, 21; cf.:

    vetabo, qui Cereris sacrum Vulgarit arcanae,

    Hor. C. 3, 2, 26:

    morientibus operire (oculos) rursusque in rogo patefacere, Quiritium ritu sacrum est,

    Plin. 11, 37, 55, § 150:

    in sacro est,

    id. 18, 12, 30, § 118.—
    (β).
    Plur.: sacra deosque penates.. ex aedibus suis eripuisse dixit, sacred vessels or utensils, holy things, Cic. Verr. 2, 2, 5, § 13; cf. Liv. 5, 40:

    sacra omnia proferre, Auct. B. Alex. 32, 3: portabant canistris,

    Ov. M. 2, 713:

    Troïa,

    Tib. 2, 5, 40:

    velut qui Junonis sacra ferret,

    Hor. S. 1, 3, 11; cf.

    of the same,

    Verg. A. 2, 293; 2, 717 Heyne; Ov. F. 1, 527; id. H. 7, 80; 7, 158:

    cumque suis penetralia sacris,

    i. e. the images of the gods, Penates, id. M. 1, 287:

    jactata aequoribus sacra,

    Hor. C.4,4,54:

    pueri Sacra canunt,

    sacred songs, Verg. A. 2, 239; cf. Ov. Tr. 4, 10, 19:

    sacra ordine in mensā Penatium deorum Ponuntur,

    sacred gifts, offerings, Naev. B. Pun. 1, 11:

    neve ulla vitiorum sacra sollemnia obeunto,

    Cic. Leg. 2, 8, 19:

    sicut in sollemnibus sacris fieri consuevit,

    Sall. C. 22, 2:

    qui (Mercurius) sacris anniversariis coleretur,

    Cic. Verr. 2, 4, 39, § 84 (for which:

    sacrificiis anniversariis colebatur,

    id. ib. 2, 4, 57, §

    128: sacris e principum numero pontifices quinque praefecit,

    id. Rep. 2, 14, 26:

    (Romulus) sacra diis aliis Albano ritu, Graeco Herculi facit,

    Liv. 1, 7; cf.:

    sacra Jovi facturus erat,

    Ov. M. 3, 26:

    sacra Jovi Stygio Perficere,

    Verg. A. 4, 638:

    ipse (Numa) plurima sacra obibat,

    Liv. 1, 20:

    densi circumstant sacra ministri,

    Ov. M. 2, 717:

    arcana sacra,

    Hor. Epod. 5, 52; Ov. M. 10, 436:

    fera,

    id. ib. 13, 454:

    nefanda,

    id. ib. 10, 228:

    mystica,

    id. H. 2, 42:

    horrida,

    Sil. 3, 140:

    veneranda,

    id. 7, 382:

    casta,

    Stat. Achill. 1, 370.
    a.
    Divine worship or religion in gen.: publica sacra, quae publico sumptu pro populo fiunt, quaeque pro montibus, pagis, curiis, sacellis: at privata, quae pro singulis hominibus, familiis, gentibus fiunt, Fest. pp. 244 and 245 Müll.; Liv. 5, 52:

    quo foedere (Romulus) et Sabinos in civitatem ascivit, sacris communicatis,

    Cic. Rep. 2, 7, 13:

    quod per populum errari fas non erat propter religionem sacrorum,

    id. Agr. 2, 7, 18; so,

    religio sacrorum,

    id. Fl. 28, 69:

    sacra Cereris conficere,

    id. Balb. 24, 55; so,

    Cereris,

    Hor. S. 2, 8, 14 (cf. supra, a fin.):

    Eleusina,

    Suet. Claud. 23:

    Junonis,

    Hor. S. 1, 3, 11:

    Orphica,

    rites, solemnity, festival, Cic. N. D. 3, 23, 58:

    Bacchia,

    Ov. M. 3, 518:

    trieterica Bacchi,

    id. ib. 6, 587:

    Dianae,

    id. ib. 7, 94;

    15, 489: Isidis,

    Suet. Oth. 12 et saep.—
    b.
    The private religious rites of a gens, a family, etc. (observed by the Romans with the greatest care):

    sacra privata perpetua manento,

    Cic. Leg. 2, 9, 22; cf. id. ib. 2, 19, 47:

    an gentilicia sacra ne in bello quidem intermitti, publica sacra et Romanos deos etiam in pace deseri placet?

    Liv. 5, 52:

    ut ne morte patris familias sacrorum memoria occideret,

    Cic. Leg. 2, 19, 48:

    docebant (antiqui) tribus modis sacris adstringi,

    id. ib. 2, 20, 49:

    magnum est eadem habere monumenta majorum, eisdem uti sacris, sepulcra habere communia,

    id. Off. 1, 17, 55; cf.:

    ut qui natus sit, ignoret, cujus sanguinis, quorum sacrorum sit,

    Liv. 4,2:

    sacra interire illi (majores) noluerunt,

    Cic. Mur. 12, 27:

    sacrorum alienatio,

    id. Or. 42, 144 (v. alienatio); cf. sing.:

    sacrum familiare,

    Macr. S. 1, 16:

    nuptialia,

    marriage solemnities, Quint. 1, 7, 28;

    called also jugalia,

    Ov. M. 7, 700; cf. respecting the sacra privata of the Romans, Savigny, in his Zeitschr. 2, p. 397 sq.—
    c.
    Poet., poems (as sacred to the Muses):

    mihi jam puero caelestia sacra placebant, Inque suum furtim Musa trahebat opus,

    Ov. Tr. 4, 10, 19:

    vatum,

    Pers. prol. 7:

    Maronis,

    Mart. 7, 63, 5. —
    2.
    Prov.
    a.
    Inter sacrum saxumque stare, to stand between the victim and the knife, i. e. to be between the door and the wall, to be in great straits, Plaut. Capt. 3, 4, 84; cf.:

    inter sacrum et saxum positus,

    App. M. 11, p. 271 fin.
    b.
    Hereditas sine sacris, i. e. a great profit without trouble, = a rose without thorns, meat without bone, etc. (because the keeping up of the sacra privata was attended with great expense), Plaut. Capt. 4, 1, 8, and id. Trin. 2, 4, 83; cf. Fest. p. 290 Müll.—
    B.
    Transf., in gen. (the figure being borrowed from secret religious rites), in plur.: sacra, secrets, mysteries (not till after the Aug. period, and very rare):

    sacra tori coitusque novos referebam,

    Ov. M. 7, 709:

    peregisse mihi videor sacra tradentium artes,

    Quint. 5, 14, 27 (cf.:

    omnes fere, qui legem dicendi, quasi quaedam mysteria, tradiderunt,

    id. 5, 13, 60):

    litterarum colere,

    id. 10, 1, 92:

    studiorum profanare,

    Tac. Or. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > sacer

  • 18 scintillula

    scintillŭla, ae, f. dim. [id.], a little spark, sparklet (rare):

    eas in pueris virtutum quasi scintillulas videmus, e quibus accendi philosophi ratio debet,

    Cic. Fin. 5, 15, 43:

    vitae,

    Tert. Anim. 23:

    animae,

    Plaut. Trin. 2, 4, 91 Fleck.

    Lewis & Short latin dictionary > scintillula

  • 19 stimulus

    stĭmŭlus, i, m. [for stig-mulus, from the root stig; Gr. stizô; v. stilus].
    I.
    A goad for driving cattle, slaves, etc. (class., [p. 1760] esp. in the trop. sense).
    A.
    Lit.:

    jam lora teneo, jam stimulum in manu: Agite equi, etc.,

    Plaut. Men. 5, 2, 112:

    parce, puer, stimulis, et fortius utere loris,

    Ov. M. 2, 127:

    aut stimulo tardos increpuisse boves,

    Tib. 1, 1, 30 (12); cf. Ov. M. 14, 647:

    ita te forabunt patibulatum per vias Stimulis,

    Plaut. Ps. 1, 1, 54:

    aliquem stimulo fodere,

    id. Curc. 1, 2, 40:

    dum te stimulis fodiam,

    Cic. Phil. 2, 34, 86:

    numquam stimulo lacessat juvencum,

    Col. 2, 2, 26.—As a term of abuse of slaves:

    stimulorum seges,

    Plaut. Aul. 1, 1, 6; cf. id. Cas. 2, 8, 11:

    stimulorum tritor,

    id. Pers. 5, 2, 17.—Prov.:

    si stimulos pugnis caedis, manibus plus dolet,

    i. e. an evil is aggravated by foolish opposition, Plaut. Truc. 4, 2, 55; cf.:

    advorsum stimulum calces,

    kick against the pricks, Ter. Phorm. 1, 2, 28.—
    B.
    Trop., a goad (as in Engl., either that which vexes, irritates, torments, or, more freq., that which spurs on, incites, stimulates).
    1.
    A sting, torment, pang:

    mens sibi conscia factis... adhibet stimulos torretque flagellis,

    Lucr. 3, 1019; cf.:

    subesse caecum aliquem cordi stimulum,

    id. 3, 874:

    ne illa stimulum longum habet, quae usque illinc cor pungit meum,

    Plaut. Truc. 4, 3, 79:

    stimulos doloris contemnere,

    Cic. Tusc. 2, 27, 66; cf.:

    (res malae) lacerant, vexant, stimulos admovent, etc.,

    id. ib. 3, 16, 35:

    stimulos in pectore caecos Condidit,

    Ov. M. 1, 726.—
    2.
    A spur, incentive, incitement, stimulus:

    animum gloriae stimulis concitare,

    Cic. Arch. 11, 29:

    quidam industriae ac laboris (with illecebrae libidinum),

    id. Cael. 5, 12:

    quot stimulos admoverit homini victoriae studioso,

    id. Sest. 5, 12; cf.:

    defendendi Vatinii,

    id. Fam. 1, 9, 19:

    omnia pro stimulis facibusque ciboque furoris Accipit,

    Ov. M. 6, 480:

    ardet, et injusti stimulis agitatur amoris,

    id. F. 2, 779:

    non hostili modo odio sed amoris etiam stimulis,

    Liv. 30, 14, 1:

    ad hanc voluntatem ipsius naturae stimulis incitamur,

    Cic. Rep. 1, 2, 3:

    ad dicendum etiam pudor stimulos habet,

    Quint. 10, 7, 16:

    agrariae legis tribuniciis stimulis plebs furebat,

    Liv. 2, 54; cf.:

    acriores quippe aeris alieni stimulos esse,

    id. 6, 11:

    subdere stimulos animo,

    id. 6, 34:

    in aliquem stimulis accendi,

    Tac. H. 3, 45; cf.:

    suis stimulis excitos Moesiae duces,

    id. ib. 3, 53:

    secundae res acrioribus stimulis animos explorant,

    id. ib. 1, 15:

    acres Subjectat lasso stimulos,

    Hor. S. 2, 7, 94:

    stimulos sub pectore vertit Apollo,

    Verg. A. 6, 101:

    movere acres stimulos irarum,

    Luc. 2, 324:

    accensae stimulis majoribus irae,

    Stat. Th. 11, 497:

    dare stimulos laudum,

    id. Achill. 1, 203.—
    II.
    In milit. lang., a pointed stake concealed beneath the surface of the ground, to repel hostile troops (syn.:

    sudes, stipes),

    Caes. B. G. 7, 73 fin.:

    se stimulis induere,

    id. ib. 7, 82.

    Lewis & Short latin dictionary > stimulus

  • 20 Turbo

    1.
    turbo, āvi, ātum, 1, v. a. ( fut. perf. turbassit, for turbaverit, Cic. Leg. 3, 4; al. turbassitur) [turba], to disturb, agitate, confuse, disorder; to throw into disorder or confusion (freq. and class.; syn.: confundo, misceo, agito).
    I.
    Lit.:

    ventorum vi agitari atque turbari mare,

    Cic. Clu. 49, 138:

    aequora ventis,

    Lucr. 2, 1:

    hibernum mare,

    Hor. Epod. 15, 8; Ov. M. 7, 154; 14, 545 al.:

    eversae turbant convivia mensae,

    id. ib. 12, 222; cf. in a poet. transf.:

    ancipiti quoniam bello turbatur utrimque,

    Lucr. 6, 377:

    ne comae turbarentur, quas componi vetuit,

    Quint. 11, 3, 148:

    ne turbet toga mota capillos,

    Ov. Am. 3, 2, 75:

    capillos,

    id. M. 8, 859; id. Am. 3, 14, 33; cf.

    in a Greek construction: turbata capillos,

    id. M. 4, 474:

    ceram,

    the seal, Quint. 12, 8, 13:

    uvae recentes alvum turbant,

    Plin. 23, 1, 6, § 10.— Absol.:

    instat, turbatque ruitque,

    Ov. M. 12, 134.—Reflex.:

    cum mare turbaret (sc. se),

    Varr. R. R. 3, 17, 7 Schneid. ad loc. (al. turbaretur).—
    B.
    In partic.
    1.
    Milit. t. t., to throw into disorder, break the line of battle, disorganize:

    equitatus turbaverat ordines,

    Liv. 3, 70, 9:

    aciem peditum,

    id. 30, 18, 10.— Absol.:

    equites eruptione factā in agmen modice primo impetu turbavere,

    Liv. 38, 13, 12:

    turbantibus invicem copiis,

    Flor. 4, 2, 49:

    hic rem Romanam, magno turbante tumultu, sistet,

    Verg. A. 6, 857.—
    2.
    Of water, to trouble, make thick or turbid:

    lacus,

    Ov. M. 6, 364:

    fons quem nulla volucris turbarat,

    id. ib. 3, 410:

    flumen imbre,

    id. ib. 13, 889:

    limo aquam,

    Hor. S. 1, 1, 60:

    aquas lacrimis,

    Ov. M. 3, 475; cf.:

    pulvis sputo turbatus,

    Petr. 131.—
    II.
    Trop.:

    non modo illa permiscuit, sed etiam delectum atque ordinem turbavit,

    Cic. Verr. 2, 2, 50, § 123:

    qui omnia inflma summis paria fecit, turbavit, miscuit,

    id. Leg. 3, 9, 19:

    Aristoteles quoque multa turbat, a magistro Platone non dissentiens,

    id. N. D. 1, 13, 33:

    quantas res turbo!

    Plaut. Mil. 3, 2, 1:

    quas meus filius turbas turbet,

    id. Bacch. 4, 9, 1; cf.:

    quae meus filius turbavit,

    id. ib. 5, 1, 5; id. Cas. 5, 2, 6:

    ne quid ille turbet vide,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 7, § 24:

    haec, quae in re publicā turbantur,

    id. ib. 3, 9, 3:

    cum dies alicui nobilium dicta novis semper certaminibus contiones turbaret,

    Liv. 3, 66, 2: ne incertā prole auspicia turbarentur, id. 4, 6, 2:

    milites nihil in commune turbantes,

    Tac. H. 1, 85:

    turbantur (testes),

    Quint. 5, 7, 11; cf. id. 4, 5, 6; 5, 14, 29; 10, 7, 6:

    spem pacis,

    Liv. 2, 16, 5.— Absol.: Ph. Ea nos perturbat. Pa. Dum ne reducam, turbent porro, quam velint, Ter. Hec. 4, 4, 12 (cf. I. B. 1. supra):

    repente turbare Fortuna coepit,

    Tac. A. 4, 1:

    si una alterave civitas turbet,

    id. ib. 3, 47: M. Servilius postquam, ut coeperat, omnibus in rebus turbarat, i. e. had deranged all his affairs, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 2.— Impers. pass.:

    nescio quid absente nobis turbatum'st domi,

    Ter. Eun. 4, 3, 7:

    totis Usque adeo turbatur agris,

    Verg. E. 1, 12:

    si in Hispaniā turbatum esset,

    Cic. Sull. 20, 57.—Hence, turbātus, a, um, P. a., troubled, disturbed, disordered, agitated, excited.
    A.
    Lit.:

    turbatius mare ingressus,

    more stormy, Suet. Calig. 23:

    turbatius caelum,

    id. Tib. 69.—
    B.
    Trop.:

    hostes inopinato malo turbati,

    Caes. B. C. 2, 12:

    oculis simul ac mente turbatus,

    Liv. 7, 26, 5:

    turbatus religione simul ac periculo,

    Suet. Ner. 19; cf.:

    turbatus animi,

    Sil. 14, 678:

    placare voluntates turbatas,

    Cic. Planc. 4, 11: seditionibus omnia turbata sunt, Sall. Or. Phil. contr. Lepid. 1:

    turbata cum Romanis pax,

    Just. 18, 2, 10:

    omnia soluta, turbata atque etiam in contrarium versa,

    Plin. Ep. 8, 14, 7; cf.:

    quae si confusa, turbata, permixta sunt, etc.,

    id. ib. 9, 5, 3.—Hence, adv.: turbātē, confusedly, disorderly:

    aguntur omnia raptim atque turbate,

    in confusion, Caes. B. C. 1, 5, 1.
    2.
    turbo, ĭnis, m. (collat. form tur-ben, ĭnis, n., Tib. 1, 5, 3; id. ap. Charis. p. 118 P.; gen. turbonis, Caes. ib.) [1. turbo], that which spins or twirls round (cf. vertex).
    I.
    A whirlwind, hurricane, tornado: ventus circumactus et eundem ambiens locum et se ipse vertigine concitans turbo est. Qui si pugnacior est ac diutius volutatur, inflammatur, et efficit, quem prêstêra Graeci vocant:

    hic est igneus turbo,

    Sen. Q. N. 5, 13, 3:

    falsum est faces et trabes turbine exprimi,

    id. ib. 7, 5, 1; 2, 22, 2; id. Ep. 109, 18:

    procellae, turbines,

    Cic. N. D. 3, 20, 51; cf.: saevi exsistunt turbines, Pac. ap. Cic. de Or. 3, 39, 157 (Trag. Rel. p. 111 Rib.); Enn. ap. Schol. Vat. ad Ter. Heaut. 2, 3, 4 (Ann. v. 553 Vahl.):

    venti vis rapido percurrens turbine campos,

    Lucr. 1, 273; cf. id. 1, 279; 1, 294; 5, 217; Ov. M. 6, 310:

    senatus decrevit, ut Minerva, quam turbo dejecerat, restitueretur,

    Cic. Fam. 12, 25, 1:

    turbo aut subita tempestas,

    id. Cael. 32, 79:

    pulvis collectus turbine,

    Hor. S. 1, 4, 31:

    venti rotanti turbine portant,

    Lucr. 1, 294:

    ita turbine nigro Ferret hiemps,

    Verg. G. 1, 320:

    venti ruunt et terras turbine perflant,

    id. A. 1, 83:

    accendi turbine quodam aëris,

    Sen. Q. N. 7, 4, 1.—In apposition with ventus:

    exoritur ventus turbo,

    Plaut. Curc. 5, 2, 47:

    circumstabant navem turbines venti,

    id. Trin. 4, 1, 16.—
    B.
    Trop., whirlwind, storm, etc.:

    qui in maximis turbinibus ac fluctibus rei publicae navem gubernassem,

    Cic. Pis. 9, 20:

    tu, procella patriae, turbo ac tempestas pacis atque otii,

    id. Dom. 53, 137:

    ego te in medio versantem turbine leti Eripui,

    Cat. 64, 149:

    cum illi soli essent duo rei publicae turbines,

    Cic. Sest. 11, 25:

    miserae mentis,

    Ov. Am. 2, 9, 28:

    miserarum rerum,

    id. M. 7, 614:

    nescio quo miserae turbine mentis agor,

    id. Am. 2, 9, 28:

    Gradivi,

    i. e. tumult of war, Sil. 11, 101:

    virtutem turbine nullo Fortuna excutiet tibi,

    Luc. 2, 243:

    horum mala, turbo quīs rerum imminet,

    Sen. Agam. 196.—
    II.
    Lit., a spinning-top, whipping-top, Verg. A. 7, 378 sq.; Tib. 1, 5, 3.—
    B.
    Transf., of things that have the shape or whirling motion of a top, as a reel, whirl, spindle, etc., Cic. Fat. 18, 42; Varr. ap. Serv. Verg. A. 1, 449; Hor. Epod. 17, 7; Cat. 64, 315; Ov. M. 1, 336; Plin. 2, 10, 7, § 47; 9, 36, 61, § 130; 27, 4, 5, § 14; 36, 13, 19, § 90; 37, 4, 15, § 56.—
    III.
    A whirling motion, a whirl, twirl, twist, rotation, revolution, a round, circle (mostly poet.):

    cum caeli turbine ferri,

    Lucr. 5, 624:

    lunae,

    id. 5, 632:

    ignium,

    id. 6, 640; cf. Verg. A. 3, 573:

    teli (contorti),

    id. ib. 6, 594; cf. id. ib. 11, 284; Luc. 3, 465; Sil. 4, 542:

    saxi,

    whirling force, circular hurling, Verg. A. 12, 531:

    serpentis,

    i. e. the coiling, Sil. 3, 191:

    Aegaeus,

    whirlpool, vortex, Claud. Laud. Stil. 1, 287; so, rapax, Stat [p. 1918] Th. 4, 813:

    verterit hunc (servum in emancipatione) dominus, momento turbinis exit Marcus Dama,

    i. e. of whirling round, Pers. 5, 78: militiae turbine factus eques, i. e. through the round of military gradation or promotion, Ov. Am. 3, 15, 6:

    vulgi,

    i. e. a throng, crowd, Claud. II. Cons. Stil. 200.
    3.
    Turbo, ōnis, m., the name of a gladiator, Hor. S. 2, 3, 310.

    Lewis & Short latin dictionary > Turbo

См. также в других словарях:

  • accendi- — ac·cèn·di conf. che accende; che serve ad accendere: accendigas, accendisigaro {{line}} {{/line}} ETIMO: da accendere …   Dizionario italiano

  • CEREUS — I. CEREUS Paschalis, in Communione Romana dicitur, cui in Sabatho Paschatis a Diacono benedicitur et qui novô igne accenditur, auctore Zosimô Pontifice Romano, ut Amalarius, Rupertus, Durandus, Sigebertus, volunt. Baronius vero ad A. C. 418. n.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • LUMINUM Festum — Hebr. Gap desc: Hebrew Gr. Λυχνοκαΐα, Luminum accensio, festum erat apud Hebraeos, Encaeniis Maccabalcis coniunctum. Quasi πυρσῶν, Facularum festum, quod erat Argivis anniversarium, teste Paus. Corinth s. Λαμπάδος, cuius nominis triplex erat… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • RN 193 — Route nationale 193 N 193 Route nationale 193 Longueur 148 km Direction sud ouest / nord est Extrémité sud ouest Ajaccio …   Wikipédia en Français

  • Route nationale 193 — N 193 Caractéristiques Longueur 148 km Direction sud ouest / nord est Extrémité sud ouest Ajaccio Intersections …   Wikipédia en Français

  • Université de Parme — Université des Études de Parme Devise Accendi la voglia di sapere Nom original Università degli Studi di Parma Alma Universitas Studii Parmensis …   Wikipédia en Français

  • Candles — • The word candle (candela, from candeo, to burn) was introduced into the English language as an ecclesiastical term, probably as early as the eighth century Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Candles     Candles …   Catholic encyclopedia

  • AGNORUM juge sacrificium — in V. T. celebre fuit, quô videl. agni duo in dies offerebantur, unus mane, alter vesperi Exod. c. 29. v. 38. donec id morte sua CHRISTUS, cuius victimam aeternae virtutis pro nobis offerendam id sacrificii Israelitis significaverat, abolevit,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CANDELA — quid proprie, vide infra, Lucerna. At pro lucerna olearia, apud recentioris aevi Scriptores passim; sicut κανδήλα Graecis usurpatur. Sophronius Patriarch. Hierosolymit Τοῦ τῆς κανδηλας ἐλάιου ἄνω πρὸ τῶ τοῦ Σωτῆρος ἐικόνος ἀπτο μένης λαβών. Et… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CHIMAERA — I. CHIMAERA mcns Lyciae ignivomus, in cuius cacumine leones habitant: in medio autem, ubi pacuis abundat, caprae; in radicibus autem serpentes. Hinc factus fabulae locus, Chimaeram monstrum esse, quod flammas evomat, caput et pectus leonis habens …   Hofmann J. Lexicon universale

  • EBENUS — Hebr. hobnim, cum ebore, iungitur Ezech. c. 27. v. 15. quia utrique est extremus color, eodem excellentiae gradu; ebori viz. pulcherrimi candoris, hebeno speciosissimi nigroris. Utrumque politissimum, nitidisiimum et incomparabili laevore… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»