Перевод: с латинского на все языки

_cl_name

  • 1 DEFINITIO NOMINIS (DEFINITION OF NAME, NOMINAL DEFINITION)

    номинальная дефиниция, дефиниция имени; фраза, эксплицирующая значение имени, которым названа вещь. Петр Абеляр называет это второй импозицией: «Импозиция вторая - та, когда найденные при означивании вещей сказуемые были вторично названы другими именами, эти, например, были названы именами, а те - глаголами» (Петр Абеляр. Глоссы к «Категориям» Аристотеля. Т. 1. С. 411 нашей антологии). См. IMPOSITIO.

    Латинский словарь средневековых философских терминов > DEFINITIO NOMINIS (DEFINITION OF NAME, NOMINAL DEFINITION)

  • 2 NOMEN (WORD, SIGNIFICATIVE WORD, NOUN, NAME)

    имя; имя с устойчивым значением; грамматическая и логическая единица; название. По Августину, различавшему в слове звук, знак, значение, имя и слово взаимопредполагаемы и замещаемы. С одной стороны, «слово - знак имени, а имя - знак реки, река же - знак предмета, который может уже быть видим... Обозначаемое именем обозначается и словом, ибо как имя есть слово, так точно и река - слово же; но то, что обозначается словом, не всегда обозначается и именем. Ведь и „если"... и „из"... суть также слова, но отнюдь не имена... Поэтому так как все имена суть слова, но не все слова - имена, то различие между словом и именем ясно: оно такое, какое между знаком такого знака, который не означает уже никаких иных знаков, и знаком такого знака, который, напротив, означает еще и иные знаки... Всякий конь - животное, но не всякое животное - конь... Следовательно, между именем и словом такое же различие, как между конем и животным» (Августин. Об учителе // Творения. Т. 1.С. 275). Но, с другой стороны, поскольку «имя - это то, чем называется известный предмет», оно допускает подстановку, чем могут быть местоимение, союзы, наречия. Процесс восприятия всего, что произносится, состоит из двух действий: воздействия на слух и запоминания, «чтобы быть распознанным». О наличии этих двух действий свидетельствуют этимологии названий «слово» и «имя»: Августин verbum (слово) производит от verberare (бить, ударять), a nomen (имя) от noscere (знать). Потому слух и душа (как хранительница памяти) суть две составляющие именования. Местоимения распознаются как заместители имен, хотя и обозначают вещь менее полно. То же - союзы и наречия. Их перечень («и», «а», «но», «же», «да», «если») можно выразить через местоимения «все то», замещающие имена, называющие определенный предмет. «Каждой из частей речи что-нибудь обозначается, а следовательно, называется; если же называется, то и именуется, а если именуется, то именуется непременно именем... В своих знаменитых речах, известных под именем „Верессовских", Цицерон предлог coram... называет „именем"» (там же. С. 282). В XI-XII вв. (Ансельм Кентерберийский, Петр Абеляр) nomen понимается как звукосочетание с условленным значением, но, как и глагол, имеющий отношение ко времени (слова «сегодняшний», «настоящее», выражения «Гомер есть поэт»). Фома подчеркивал пять моментов в определении имени как понятия: имя 1) как род, 2) обозначающее (первая дифференция), 3) значение имени определяется человеческим установлением в воле (вторая дифференция), 4) безотносительность ко времени (третья дифференция), 5) ни одна часть имени не значима отдельно от него как от целого (четвертая дифференция). См. SUPPOSITIO, VERBUM, VOX.

    Латинский словарь средневековых философских терминов > NOMEN (WORD, SIGNIFICATIVE WORD, NOUN, NAME)

  • 3 nomen

    name.

    Latin-English dictionary of medieval > nomen

  • 4 nōmen

        nōmen inis, n    [GNA-], a means of knowing, name, appellation: qui haec rebus nomina posuerunt: ludi, Pythia perdomitae serpentis nomine dicti, O.: eique morbo nomen est avaritia: canibus pigris... Nomen erit pardus, tigris, leo, Iu.: puero ab inopiā nomen Egerio est inditum, L.: Aeneadasque meo nomen de nomine fingo, V.: Nomine quemque vocans, by name, V.: nomina dare, enlist, L.: ab re nomen habet (terra), is named for, L.: turris quae nomen ab insulā accepit (i. e. nominatur), Cs.: qui litteras exitialīs Demetrio sub nomine Flaminini adtulerant, in the name of, L.: me imperatoris nomine appellare, hail me imperator, Cs.: infaustum interluit Allia nomen, V.: Et diversa trahunt unum duo nomina pectus, i. e. mother and sister, O.— A gentile name (the middle name of a Roman freeman): apud illos Fabrorum nomen est amplissimum; cf. tamquam habeas tria nomina, i. e. as if you were a Roman, Iu.—In law: nomen alicuius deferre, to bring an accusation against, accuse: nomen huius de parricidio deferre: nomen recipere, to entertain an accusation: si quis Sthenium reum facere vellet, sese eius nomen recepturum.—Meton., a bond, note, demand, claim, debt. tibi certis nominibus pecuniam debere, on good bonds: falsum perscribere nomen?: nomina sua exigere, collect one's debts: in socios nomina transcribere, substitute the names of socii as debtors, L.: Qui venit ad dubium grandi cum codice nomen, to sue for a doubtful debt, Iu.: nomina se facturum, quā ego vellem die, create a written obligation by a bookentry.—A debtor: hoc sum adsecutus, ut bonum nomen existimer, i. e. a good payer.—With a gentile adj., a dominion, nation, power, army: gens infestissuma nomini Romano, S.: concitatis sociis et nomine Latino: Volscum nomen prope deletum est, L.—Poet., of one person: Silvius, Albanum nomen, tua proles, V.—Fig., name, fame, repute, reputation, renown: huius maius nomen fuit: magnum in oratoribus nomen habere: qui nomini officient meo, L.: Multi Lydia nominis, H.: sine nomine plebs, inglorious, V.—Poet., of things: Nec Baccho genus aut pomis sua nomina servat, V.— A title, pretext, pretence, color, excuse, account, sake, reason, authority, behalf: alio nomine abstulisse: legis agrariae simultatione atque nomine: haec a te peto amicitiae nostrae nomine: eo nomine, on that account: Quocumque nomine, for whatsoever purpose, H.: tuo nomine gratulabantur, on your account: Antonio tuo nomine gratias egi, on your behalf: quem tibi suo nomine commendo, for his own sake: aetatis nomine ‘filia’ dixit, on account of, O.: acceptā ex aerario pecuniā tuo nomine, on your responsibility: aes alienum meis nominibus solvere, contracted by me, S.— A name (opp. to reality): me nomen habere duarum legionum exilium (opp. exercitum habere tantum): magis nomen ad praesidium quam vires adferre, L.: sunt nomina ducum, L.: Nomen amicitia est, nomen inane fides, O.
    * * *
    name, family name; noun; account, entry in debt ledger; sake; title, heading

    Latin-English dictionary > nōmen

  • 5 nōminō

        nōminō āvī, ātus, āre    [nomen], to call by name, name, give a name to: tua te Thisbe Nominat, O.: amor ex quo amicitia est nominata, takes its name: L. Sulla, quem honoris causā nomino, mention with respect: (urbem) e suo nomine Romam iussit nominari: Mithridatem deum.— To render famous, make renowned, celebrate: praedicari de se ac nominari volunt.— To name for office, designate, nominate: interregem, L.: me augurem.— To talk of, call attention to, urge: mihi mansuetudinem, S.— To name, mention, report, accuse, arraign: nominari apud dictatorem, L.: inter coniuratos me, accuses as a conspirator, Cu.
    * * *
    nominare, nominavi, nominatus V
    name, call

    Latin-English dictionary > nōminō

  • 6 cōgnōmen

        cōgnōmen inis, n    [com- + GNA-], a surname, second-name, family-name (added to the name of the gens to distinguish the family): T. Manlius, qui Galli torque detracto cognomen (sc. Torquati) invenit: sapientis: Crassus cognomine Dives: Mercuriale Imposuere mihi cognomen, H.: nationis magis quam generis uti cognomine: Diocles est, Popilius cognomine: duo quorum alteri Capitoni cognomen est: cognomen cui Africano ex virtute fuit, Cs.: Tardo cognomen pingui damus, we call the slow man stupid, H.—In gen., a name: locus, Hesperiam Grai cognomine dicunt, V.: Chaonios cognomine campos a Chaone dixit, V.: prisca locorum, Pr.
    * * *
    surname, family/3rd name; name (additional/derived from a characteristic)

    Latin-English dictionary > cōgnōmen

  • 7 nomen

    nōmen, inis, n. (altindisch nāman-, griech. ονομα, gotisch namō, ahd. namo), der Name, die Benennung, I) eig.: A) im allg.: durius nomen, Cic.: alqm nomine increpare, Liv., clamare, Verg.: ex alqa re nomen capere, Caes., od. trahere od. invenire od. reperire, Cic.: nomen accipere ab alqa re, Caes.: nomen alci dare od. indere, Liv., od. imponere, Cic.: imposito Ariarathis nomine, Iustin.: si velles verum ponere mihi nomen, Hor.: quid est tibi nomen? was (wie) ist dein N.? Plaut. (s. Brix Plaut. trin. 889): und so nomen mulieris cedo quid sit? Ter. heaut 662 Umpf. (Fl. u. Wagn. quod sit). – est mihi nomen, m. Nom., Genet. od. Dat., ›mihi nomen est Iulius‹ et ›mihi nomen est Iulio‹, Gell.: Alazon Graece huic nomen est comoediae, Plaut.: Troia et huic loco nomen est, Liv.: ei morbo nomen est avaritia, Cic.: nomen Mercurii est mihi, Plaut.: cantus, cui nomen neniae, Cic.: Clausus, cui postea Claudio fuit nomen, Liv.: pago inde Troiano nomen est, Liv.: so auch cui Egerio inditum nomen, Liv.: cui parentes Ascanium dixere nomen, Liv.: nomen civitati Athenas dedit, Mela: arborem, quam ille suum nomen catachannam nominabat, Fronto: est via: lactea nomen habet, Ov.: nomen calamitatis ponitur in casu etc., das Wort calamitas wird gebraucht für usw., Cic. – nomine, namens, m. folg. Namen in dem Kasus des vorhergeh. Wortes, auf das sich der Name bezieht, zB. eunuchus nomine Pothinus, Caes.: in hospitis cuiusdam nomine Cameli domo, Vell.: Rhodanus paludi sese ingurgitat nomine Lemanno, Amm.: circa urbem nomine Obbam, Liv.: a quodam nomine Adduo (Abl.) vulneratus, Vell. – nomine, im Namen, im Auftrage, nomine rei publicae principi gratias agere, Plin. ep. – sub nomine alcis, Plin. ep., Tac. u. Iustin. – velut vulgus sine nomine (namenloses), Iustin. – alci nomine (dem N. nach) notum esse, Q. Cic. – nomen (u. von mehreren nomina) dare, seinen Namen angeben, sich melden, zB. von Soldaten zum Kriegsdienst, Cic. u. Liv.: so auch nomen profiteri od. edere, Liv.; dah. bildl. sich wohin oder worunter rechnen, zählen, in his poëta nomen profitetur suum, Ter.: hingegen nomen accipere, entgegennehmen, aufschreiben, Liv.: ad nomina non respondere (wenn die Namen verlesen wurden), Liv. – B) insbes.: a) der mittlere von den drei Namen eines freigeborenen Römers, durch den die gens, zu der er gehörte, von anderen unterschieden wurde, Geschlechtsname. Doch wird nomen zuw. auch für praenomen (Vorname) und für cognomen (Beiname, Familienname) bei Cic. u.a. gebraucht. – dah. alqm in familiam nomenque adoptare, Suet.: alqm in n. asciscere, Tac. – b) der Titel, alqm nomine imperatoris appellare, Caes. b. c. 2, 32. § 14. – c) als gramm. t. t., das Nomen, Quint. u.a. Gramm. – C) meton., der benannte Gegenstand, a) v. einzelnen, nec fidum femina nomen, das »Weib« genannte Wesen, Tibull.: popularia nomina Drusos, Lucan.: nomina tanta, Männer, Ov.: vestrum nomen = vos, Liv. – b) v. Völkern, nomen Romanum, alles, was Römer heißt, Römermacht, Römertum, Cic. u.a.: u. so n. Latinum, n. Caeninum, Liv.: omne n. Aetolorum, Liv.: fallacibus litteris circa Latium nomenque Volscum missis, dem Volskerland, Liv. Vgl. Fabri Sall. Cat. 52, 24. Weißenb. Liv. 3, 8, 10. Fabri Liv. 22, 55, 5. Dederich Dict. 5, 13. p. 365. – II) übtr.: 1) (berühmter) Name, Ruhm, Ruf, Berühmtheit, Ansehen (vgl. Fabri Liv. 22, 22, 13), magnum, clarum, Cic.: nomen habere, Cic.: sine nomine, unbekannt, unberühmt, unansehnlich, Verg. – v. Lebl., nec pomis sua nomina servat, Verg.: bellum magni nominis, Liv. – 2) Name, Rubrik, Titel, Veranlassung, a) übh.: alio nomine aut alia de causa, Cic. – nomine meo, tuo etc., in meinem Namen, meinerseits, für meine Person usw., für mich, um meinetwillen, aus persönlichen Rücksichten, Cic. u.a.: non suo, sed meo nomine, nicht um seinet-, sondern um meinetwillen, Cic.: nomine Catilinae, von seiten, Sall. – nomine mit Genet. oder Pronom. u. dgl. = unter dem Namen, unter dem Titel, als, wegen, um... willen (s. Heräus Tac. hist. 1, 29. Heß Tac. Germ. 8, 1), lucri, Cic.: sceleris, Cic.: non tam tuo quam rei publicae nomine, nicht um deinet-, sondern um des Staats willen, Cic.: eo nomine, in bezug darauf, aus diesem Grunde, deswegen, Cic. u.a.: so auch quo nomine, Vell. u. Quint.: illo nomine, Sen.: nullo nomine, in keiner Hinsicht, Sen.: nullo nomine non, auf jede Weise, in jeder Beziehung, Vell. – uno nomine, unter einer Rubrik, auf einmal, in Bausch u. Bogen, uno nomine (in einem Posten) HS CCL milia iussu praetoris data esse, Cic.: iudicia plurimarum controversiarum sublata uno nomine omnia, Cic.: accusati sunt uno nomine consulares, Cic.: petierunt a Caesare, ut universis trecentis uno nomine pecuniam imperaret, Auct. b. Afr. – b) prägn., der Titel = Grund, Vorwand, a tuis obtrectatoribus nomen inductum fictae religionis, Cic.: honesto nomine, Cic.: decretae eo nomine supplicationes, Tac.: aliquot praetores a provinciis avaritiae nomine accusati damnati sunt, Liv. epit. – 3) der Name (verächtlich) als Gegensatz zur Sache, legionum, Cic.: reges nomine magis quam imperio, Nep.: sunt nomina (bloße Namen, Schatten) ducum, Liv. – 4) übtr., als publiz. t. t.: a) nomen alcis deferre, jmd. gerichtlich belangen, anklagen, Cic.: de parricidio, Cic.: hingegen nomen recipere, die Klage entgegennehmen, Cic. – b) die aus einer Leistung entstandene Schuldforderung, die der Gläubiger mit Zustimmung des Schuldners als eine Ausgabe in sein Hausbuch eintrug (expensum ferre), wodurch eine Literalobligation entstand, Posten, Schuldposten, nomen facere, einen Schuldposten eintragen, buchen, Cic., Sen. u. Ov.: nomen locare, einen Posten anlegen lassen, Phaedr.: nomina exigere, eintreiben, Cic.: nomina sectari, Hor.: nomen solvere, dissolvere, bezahlen, Cic.: nomina expedire, exsolvere, erledigen (in Richtigkeit bringen), abzahlen, Cic.: certis nominibus grandem pecuniam debuit, er schuldete eine große Summe in sichergestellten Posten, Cic.: nomina arcaria, bare Darlehen gegen Schuldschein, Gaius inst. 3, 131: nomina transcripticia, übertragene Posten, wenn ein anderer die Schuld auf seinen Namen überschreiben läßt, Gaius inst. 3, 128. – meton., v. der Person, Posten = Schuldner, Bezahler, bonum nomen, ein sicherer Posten = ein guter Bezahler, Cic. ep. 5, 6, 2: u. so vel optima nomina non appellando (durch Nichtmahnen) fiunt mala, Alphius b. Colum. 1, 7, 2: u. lenta nomina, non mala, Sen. de ben. 5, 22, 1. – / Archaist. Genet. Sing. nominus, Corp. inscr. Lat. 1, 196. lin. 8. – archaist. Abl. Sing. nomini, Corp. inscr. Lat. 1, 820.

    lateinisch-deutsches > nomen

  • 8 nomen

    nōmen, inis, n. (altindisch nāman-, griech. ονομα, gotisch namō, ahd. namo), der Name, die Benennung, I) eig.: A) im allg.: durius nomen, Cic.: alqm nomine increpare, Liv., clamare, Verg.: ex alqa re nomen capere, Caes., od. trahere od. invenire od. reperire, Cic.: nomen accipere ab alqa re, Caes.: nomen alci dare od. indere, Liv., od. imponere, Cic.: imposito Ariarathis nomine, Iustin.: si velles verum ponere mihi nomen, Hor.: quid est tibi nomen? was (wie) ist dein N.? Plaut. (s. Brix Plaut. trin. 889): und so nomen mulieris cedo quid sit? Ter. heaut 662 Umpf. (Fl. u. Wagn. quod sit). – est mihi nomen, m. Nom., Genet. od. Dat., ›mihi nomen est Iulius‹ et ›mihi nomen est Iulio‹, Gell.: Alazon Graece huic nomen est comoediae, Plaut.: Troia et huic loco nomen est, Liv.: ei morbo nomen est avaritia, Cic.: nomen Mercurii est mihi, Plaut.: cantus, cui nomen neniae, Cic.: Clausus, cui postea Claudio fuit nomen, Liv.: pago inde Troiano nomen est, Liv.: so auch cui Egerio inditum nomen, Liv.: cui parentes Ascanium dixere nomen, Liv.: nomen civitati Athenas dedit, Mela: arborem, quam ille suum nomen catachannam nominabat, Fronto: est via: lactea nomen habet, Ov.: nomen calamitatis ponitur in casu etc., das Wort calamitas wird gebraucht für usw., Cic. – nomine, namens, m. folg. Namen in dem Kasus des vorhergeh. Wortes,
    ————
    auf das sich der Name bezieht, zB. eunuchus nomine Pothinus, Caes.: in hospitis cuiusdam nomine Cameli domo, Vell.: Rhodanus paludi sese ingurgitat nomine Lemanno, Amm.: circa urbem nomine Obbam, Liv.: a quodam nomine Adduo (Abl.) vulneratus, Vell. – nomine, im Namen, im Auftrage, nomine rei publicae principi gratias agere, Plin. ep. – sub nomine alcis, Plin. ep., Tac. u. Iustin. – velut vulgus sine nomine (namenloses), Iustin. – alci nomine (dem N. nach) notum esse, Q. Cic. – nomen (u. von mehreren nomina) dare, seinen Namen angeben, sich melden, zB. von Soldaten zum Kriegsdienst, Cic. u. Liv.: so auch nomen profiteri od. edere, Liv.; dah. bildl. sich wohin oder worunter rechnen, zählen, in his poëta nomen profitetur suum, Ter.: hingegen nomen accipere, entgegennehmen, aufschreiben, Liv.: ad nomina non respondere (wenn die Namen verlesen wurden), Liv. – B) insbes.: a) der mittlere von den drei Namen eines freigeborenen Römers, durch den die gens, zu der er gehörte, von anderen unterschieden wurde, Geschlechtsname. Doch wird nomen zuw. auch für praenomen (Vorname) und für cognomen (Beiname, Familienname) bei Cic. u.a. gebraucht. – dah. alqm in familiam nomenque adoptare, Suet.: alqm in n. asciscere, Tac. – b) der Titel, alqm nomine imperatoris appellare, Caes. b. c. 2, 32. § 14. – c) als gramm. t. t., das Nomen, Quint. u.a. Gramm. – C) meton., der
    ————
    benannte Gegenstand, a) v. einzelnen, nec fidum femina nomen, das »Weib« genannte Wesen, Tibull.: popularia nomina Drusos, Lucan.: nomina tanta, Männer, Ov.: vestrum nomen = vos, Liv. – b) v. Völkern, nomen Romanum, alles, was Römer heißt, Römermacht, Römertum, Cic. u.a.: u. so n. Latinum, n. Caeninum, Liv.: omne n. Aetolorum, Liv.: fallacibus litteris circa Latium nomenque Volscum missis, dem Volskerland, Liv. Vgl. Fabri Sall. Cat. 52, 24. Weißenb. Liv. 3, 8, 10. Fabri Liv. 22, 55, 5. Dederich Dict. 5, 13. p. 365. – II) übtr.: 1) (berühmter) Name, Ruhm, Ruf, Berühmtheit, Ansehen (vgl. Fabri Liv. 22, 22, 13), magnum, clarum, Cic.: nomen habere, Cic.: sine nomine, unbekannt, unberühmt, unansehnlich, Verg. – v. Lebl., nec pomis sua nomina servat, Verg.: bellum magni nominis, Liv. – 2) Name, Rubrik, Titel, Veranlassung, a) übh.: alio nomine aut alia de causa, Cic. – nomine meo, tuo etc., in meinem Namen, meinerseits, für meine Person usw., für mich, um meinetwillen, aus persönlichen Rücksichten, Cic. u.a.: non suo, sed meo nomine, nicht um seinet-, sondern um meinetwillen, Cic.: nomine Catilinae, von seiten, Sall. – nomine mit Genet. oder Pronom. u. dgl. = unter dem Namen, unter dem Titel, als, wegen, um... willen (s. Heräus Tac. hist. 1, 29. Heß Tac. Germ. 8, 1), lucri, Cic.: sceleris, Cic.: non tam tuo quam rei publicae nomine, nicht um dei-
    ————
    net-, sondern um des Staats willen, Cic.: eo nomine, in bezug darauf, aus diesem Grunde, deswegen, Cic. u.a.: so auch quo nomine, Vell. u. Quint.: illo nomine, Sen.: nullo nomine, in keiner Hinsicht, Sen.: nullo nomine non, auf jede Weise, in jeder Beziehung, Vell. – uno nomine, unter einer Rubrik, auf einmal, in Bausch u. Bogen, uno nomine (in einem Posten) HS CCL milia iussu praetoris data esse, Cic.: iudicia plurimarum controversiarum sublata uno nomine omnia, Cic.: accusati sunt uno nomine consulares, Cic.: petierunt a Caesare, ut universis trecentis uno nomine pecuniam imperaret, Auct. b. Afr. – b) prägn., der Titel = Grund, Vorwand, a tuis obtrectatoribus nomen inductum fictae religionis, Cic.: honesto nomine, Cic.: decretae eo nomine supplicationes, Tac.: aliquot praetores a provinciis avaritiae nomine accusati damnati sunt, Liv. epit. – 3) der Name (verächtlich) als Gegensatz zur Sache, legionum, Cic.: reges nomine magis quam imperio, Nep.: sunt nomina (bloße Namen, Schatten) ducum, Liv. – 4) übtr., als publiz. t. t.: a) nomen alcis deferre, jmd. gerichtlich belangen, anklagen, Cic.: de parricidio, Cic.: hingegen nomen recipere, die Klage entgegennehmen, Cic. – b) die aus einer Leistung entstandene Schuldforderung, die der Gläubiger mit Zustimmung des Schuldners als eine Ausgabe in sein Hausbuch eintrug (expensum ferre), wodurch eine
    ————
    Literalobligation entstand, Posten, Schuldposten, nomen facere, einen Schuldposten eintragen, buchen, Cic., Sen. u. Ov.: nomen locare, einen Posten anlegen lassen, Phaedr.: nomina exigere, eintreiben, Cic.: nomina sectari, Hor.: nomen solvere, dissolvere, bezahlen, Cic.: nomina expedire, exsolvere, erledigen (in Richtigkeit bringen), abzahlen, Cic.: certis nominibus grandem pecuniam debuit, er schuldete eine große Summe in sichergestellten Posten, Cic.: nomina arcaria, bare Darlehen gegen Schuldschein, Gaius inst. 3, 131: nomina transcripticia, übertragene Posten, wenn ein anderer die Schuld auf seinen Namen überschreiben läßt, Gaius inst. 3, 128. – meton., v. der Person, Posten = Schuldner, Bezahler, bonum nomen, ein sicherer Posten = ein guter Bezahler, Cic. ep. 5, 6, 2: u. so vel optima nomina non appellando (durch Nichtmahnen) fiunt mala, Alphius b. Colum. 1, 7, 2: u. lenta nomina, non mala, Sen. de ben. 5, 22, 1. – Archaist. Genet. Sing. nominus, Corp. inscr. Lat. 1, 196. lin. 8. – archaist. Abl. Sing. nomini, Corp. inscr. Lat. 1, 820.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > nomen

  • 9 cōgnōmentum

        cōgnōmentum ī, n    [rare or late for cognomen], a surname: cognomento qui skoteino\s perhibetur, Poet. ap. C.: Puteoli cognomentum a Nerone adipiscuntur, Ta.— A name: (Rhenum) verso cognomento Vahalem dicere, Ta.
    * * *
    surname, family/3rd/allusive name; sobriquet; name; cult name of a god

    Latin-English dictionary > cōgnōmentum

  • 10 dīcō

        dīcō dīxī, dictus (imper. dīc; perf. often <*>ync. dīxtī; P. praes. gen. plur. dīcentum for dīcentium, O.), ere    [DIC-], to say, speak, utter, tell, mention, relate, affirm, declare, state, assert: ille, quem dixi, mentioned: stuporem hominis vel dicam pecudis attendite, or rather: neque dicere quicquam pensi habebat, S.: in aurem Dicere nescio quid puero, whisper, H.: Quid de quoque viro et cui dicas, H.: quam tertiam esse Galliae partem dixeramus, Cs.: dico eius adventu copias instructas fuisse: derectos se a vobis dicunt, Cs.: qui dicerent, nec tuto eos adituros, nec, etc., L.— Pass: de hoc Verri dicitur, habere eum, etc., it is reported to Verres that, etc.: dicitur, ad ea referri omnes nostras cogitationes, they say: quam (partem) Gallos obtinere dictum est, I have remarked, Cs.: ut supra dictum est, S.: sicut ante dictum est, N.: Facete dictum, smartly said, T.: multa facete dicta: centum pagos habere dicuntur, Cs.: qui primus Homeri libros sic disposuisse dicitur: ubi dicitur cinxisse Semiramis urbem, O.— Supin. abl.: dictu opus est, T.: nil est dictu facilius, T.— Prov.: dictum ac factum, no sooner said than done, T.— To assert, affirm, maintain: quem esse negas, eundem esse dicis.—Of public speaking, to pronounce, deliver, rehearse, speak: oratio dicta de scripto: sententiam: qui primus sententiam dixerit, voted: sententiae dicebantur, the question was put: testimonium, to give evidence: causam, to plead: ius, to pronounce judgment: ad quos? before whom (as judges)?: ad ista dicere, in reply to: dixi (in ending a speech), I have done.—To describe, relate, sing, celebrate, tell, predict: maiora bella dicentur, L.: laudes Phoebi, H.: Alciden puerosque Ledae, H.: te carmine, V.: Primā dicte mihi Camenā, H.: versūs, V.: carmina fistulā, accompany, H.: cursum mihi, foretell, V.: fata Quiritibus, H.: hoc (Delphi), O.— To urge, offer: non causam dico quin ferat, I have no objection, T. — To pronounce, utter, articulate: cum rho dicere nequiret, etc.— To call, name: me Caesaris militem dici volui, Cs.: cui Ascanium dixere nomen, L.: Quem dixere Chaos, O.: Chaoniamque omnem Troiano a Chaone dixit, V.: Romanos suo de nomine, V.: Hic ames dici pater, H.: lapides Ossa reor dici, O.: dictas a Pallade terras Linquit, O.— Prov.: dici beatus Ante obitum nemo debet, O. — To name, appoint (to an office): se dictatorem, Cs.: magistrum equitum, L.: arbitrum bibendi, H.— To appoint, set apart, fix upon, settle: pecuniam omnem suam doti: hic nuptiis dictust dies, T.: diem operi: dies conloquio dictus est, Cs.: locum consciis, L.: legem his rebus: foederis uequas leges, V.: legem tibi, H.: legem sibi, to give sentence upon oneself, O.: eodem Numida inermis, ut dictum erat, accedit, S.—In phrases with potest: non dici potest quam flagrem desiderio urbis, it is beyond expression: quantum desiderium sui reliquerit dici vix potest, can hardly be told.— To tell, bid, admonish, warn, threaten: qui diceret, ne discederet, N.: Dic properet, bid her hasten, V.: dic Ad cenam veniat, H.: Tibi ego dico annon? T.: tibi equidem dico, mane, T.: tibi dicimus, O.: dixi, I have said it, i. e. you may depend upon it, T.: Dixi equidem et dico, I have said and I repeat it, H.— To mean, namely, to wit: non nullis rebus inferior, genere dico et nomine: Caesari, patri dico: cum dico mihi, senatui dico populoque R.
    * * *
    I
    dicare, dicavi, dicatus V
    dedicate, consecrate, set apart; devote; offer
    II
    dicere, additional forms V
    say, talk; tell, call; name, designate; assert; set, appoint; plead; order
    III
    dicere, dixi, dictus V
    say, talk; tell, call; name, designate; assert; set, appoint; plead; order

    Latin-English dictionary > dīcō

  • 11 ambrosia

    ambrosia, ae, f. (ἀμβροσία), Ambrosia, I) eig., als unsterblich Machendes: a) die Götterspeise ( wie nectar, der »Göttertrank«), Cic. Tusc. 1, 55. Catull. 99, 2: nulla ambr. ac nectar, Varr. sat. Men. 417: dah. orator ambrosiā alendus, gleichs. ein Gott unter den Rednern, von einem vorzüglichen Redner, Cic. de or. 2, 234. – als Futter der Sonnenpferde, Ov. met. 2, 120 u. 4, 215. – b) die Göttersalbe, ein Duftöl, ein Mittel, das verschönert u. den Körper jugendlich frisch erhält, Sterbliche unsterblich macht, Verg. georg. 4, 415; Aen. 12, 419; bes. Ov. met. 14, 606. – c) (solöz. = nectar) der Göttertrank, ambrosiae poculum, Apul. met. 6, 23. – II) übtr.: a) anderer Name der sonst botrys od. artemisia gen. Pflanze, türkischer Beifuß (Chenopodium botrys, L.), Plin. 27, 28. – b) Name einer Traubenart, Plin. 14, 40. – c) Name eines Gegengiftes des Zopyrus, Cels. 5, 23, 2 (§ 10). – u. eines andern Arzneimittels des Junius Priskus, Marc. Emp. 23.

    lateinisch-deutsches > ambrosia

  • 12 Emathia

    Ēmathia, ae, f. (Ἠμαθία), alter Name Mazedoniens, Plin. 4, 33. Iustin. 7, 1, 1. Verg. georg. 4, 390: später Name einer Landschaft Mazedoniens zwischen den Bergen Bermius u. Dysorum u. der Landschaft Bottiäa, westl. vom Axios, südl. vom Erigon, Liv. 44, 44, 5 sqq. Pacat. pan. 46, 3 (nach Liv. 40, 3, 3 alter Name von Päonia). – poet. auch für das angrenzende Thessalien, Verg. georg. 1, 492 (dazu Voß S. 202). – Dav.: A) Ēmathis, idis, f. (Ἠμαθίς), emathisch, poet. = thessalisch, tellus, Thessalien, Lucan.; dass. subst., Emathis, Lucan.: u. Plur. subst., Emathides, die Pieriden, Ov. – B) Ēmathius, a, um, emathisch, poet. a) = mazedonisch, dux, d.i. Alexander der Gr., Ov.: tecta, d.i. Alexandria, Lucan. – b) = thessalisch, u. insbes. für pharsalisch, vertex, der Pelion, Ps. Verg. Ciris 34: caedes, Ov.: arva, terrae litus, Lucan.: acies, Lucan.: Philippi, Lucan. – c) = thrazisch, ventus, Lucil. 41 (b. Rufin. de fig. sent. § 26).

    lateinisch-deutsches > Emathia

  • 13 ambrosia

    ambrosia, ae, f. (ἀμβροσία), Ambrosia, I) eig., als unsterblich Machendes: a) die Götterspeise ( wie nectar, der »Göttertrank«), Cic. Tusc. 1, 55. Catull. 99, 2: nulla ambr. ac nectar, Varr. sat. Men. 417: dah. orator ambrosiā alendus, gleichs. ein Gott unter den Rednern, von einem vorzüglichen Redner, Cic. de or. 2, 234. – als Futter der Sonnenpferde, Ov. met. 2, 120 u. 4, 215. – b) die Göttersalbe, ein Duftöl, ein Mittel, das verschönert u. den Körper jugendlich frisch erhält, Sterbliche unsterblich macht, Verg. georg. 4, 415; Aen. 12, 419; bes. Ov. met. 14, 606. – c) (solöz. = nectar) der Göttertrank, ambrosiae poculum, Apul. met. 6, 23. – II) übtr.: a) anderer Name der sonst botrys od. artemisia gen. Pflanze, türkischer Beifuß (Chenopodium botrys, L.), Plin. 27, 28. – b) Name einer Traubenart, Plin. 14, 40. – c) Name eines Gegengiftes des Zopyrus, Cels. 5, 23, 2 (§ 10). – u. eines andern Arzneimittels des Junius Priskus, Marc. Emp. 23.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ambrosia

  • 14 Emathia

    Ēmathia, ae, f. (Ἠμαθία), alter Name Mazedoniens, Plin. 4, 33. Iustin. 7, 1, 1. Verg. georg. 4, 390: später Name einer Landschaft Mazedoniens zwischen den Bergen Bermius u. Dysorum u. der Landschaft Bottiäa, westl. vom Axios, südl. vom Erigon, Liv. 44, 44, 5 sqq. Pacat. pan. 46, 3 (nach Liv. 40, 3, 3 alter Name von Päonia). – poet. auch für das angrenzende Thessalien, Verg. georg. 1, 492 (dazu Voß S. 202). – Dav.: A) Ēmathis, idis, f. (Ἠμαθίς), emathisch, poet. = thessalisch, tellus, Thessalien, Lucan.; dass. subst., Emathis, Lucan.: u. Plur. subst., Emathides, die Pieriden, Ov. – B) Ēmathius, a, um, emathisch, poet. a) = mazedonisch, dux, d.i. Alexander der Gr., Ov.: tecta, d.i. Alexandria, Lucan. – b) = thessalisch, u. insbes. für pharsalisch, vertex, der Pelion, Ps. Verg. Ciris 34: caedes, Ov.: arva, terrae litus, Lucan.: acies, Lucan.: Philippi, Lucan. – c) = thrazisch, ventus, Lucil. 41 (b. Rufin. de fig. sent. § 26).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Emathia

  • 15 Antōnius

        Antōnius     a gentile name.—As adj., of the triumvir Antonius: leges.
    * * *
    I
    Antony; (Roman gens name)

    M. Antonius -- Mark Antony, triumvir

    II
    Antonia, Antonium ADJ
    Antony; (Roman gens name)

    M. Antonius -- Mark Antony, triumvir

    Latin-English dictionary > Antōnius

  • 16 appellō (adp-)

        appellō (adp-) āvī    (perf. subj. appellāssis for appellāveris, T.), ātus, āre, to address, speak to, apply to, accost: patrem, T.: virum, O.: milites alius alium laeti appellant, S.: a Viridomaro appellatus, Cs.: ne appellato quidem eo, without speaking to him, Ta.: nomine sponsum, L.: hominem verbo graviore: crebris nos litteris, write to often: legatos superbius: centuriones nominatim, Cs. — To call upon, apply to, entreat, request, beg, advise: vos: qui deus appellandus est?: quem appellet, habebat neminem: quos appellem? S.: de proditione alqm, approach, tamper with, L.: appellatus est a Flavio, ut... vellet, N.—In law, to call upon, appeal to: a praetore tribunos: regem, L.: praetor appellatur: de aestimatione appellare, Cs.—To make a demand upon, dun, press: me ut sponsorem: appellatus es de pecuniā: mercedem, claim, Iu.—To sue, complain of, accuse, summon: ne alii plectantur, alii ne appellentur quidem. — To call by name, term, name, entitle: me istoc nomine, T.: multi appellandi, called by name: alquos hoc loco, mention: te patrem, T.: unum te sapientem: quem nautae adpellant Lichan, O.: victorem Achaten, V.: id ab re interregnum appellatum, L.: rex ab suis appellatur, Cs.: appellata est ex viro virtus.—To utter, pronounce: nomen: litteras.

    Latin-English dictionary > appellō (adp-)

  • 17 nūncupō

        nūncupō āvī, ātus, āre    [nomen+CAP-], to call by name, call, name: alqd nomine dei: alquem Indigetem, O. —Of vows, to take publicly, offer, utter, vow: vota ea, quae numquam solveret: profectus ad vota nuncupanda, L.— To proclaim formally: adoptionem, Ta.
    * * *
    nuncupare, nuncupavi, nuncupatus V
    call, name; express

    Latin-English dictionary > nūncupō

  • 18 vocō

        vocō āvī, ātus, āre    [VOC-], to call, summon, invoke, call together, convoke: (patrem) blandā voce: hominum multitudinem ex omni provinciā vocat, Cs.: classico ad concilium milites ad tribunos, L.: patribus vocatis, V.: Fertur haec moriens pueris dixisse vocatis, H.: ut in senatum vocarentur qui, etc., L.: in contionem vocari placuit, L.— Poet.: Tum cornix plenā pluviam vocat voce, i. e. announces, V.: pugnas, i. e. declare war, V.— To call upon, invoke, appeal to: Voce vocans Hecaten, invoking, V.: ventis vocatis, V.: Auxilio deos, V.: vos (deos) in verba, as witnesses, O.: Quem vocet divōm populus, H.: votis imbrem, call down, V.: (Charon) levare functum Pauperem laboribus Vocatus, H.—In legal proceedings, to cite, summon: in ius: vocatus Ariston purgare sese, L.—As a guest, to bid, invite, ask: alqm ad cenam, T.: ad prandium volgo: Spatium Vocandi dabitur, i. e. for sending invitations, T.—To call, invite, exhort, summon, urge, stimulate: me ad vitam: quam in spem me.—To challenge, defy: centuriones hostīs, si introire vellent, vocare coeperunt, Cs.: cum hinc Aetoli vocarent ad bellum, L.: cantu vocat in certamina divos, V.—To call by name, name, denominate, designate, entitle: urbem Romam, Enn. ap. C.: regem illum unum: ad Spelaeum, quod vocant, biduum moratus, L.: me miserum vocares, H.: patrioquo vocat de nomine mensem, names after, O.: se Quirinum vocari: Sive tu Lucina probas vocari, H.—To call, bring, draw, put, set, place: apud milites me in invidiam: in partem (hereditatis) mulieres vocatae sunt, succeeded to a share: me ad Democritum vocas, refer: eam (causam) in iudicium, bring to trial: quae fecisti, in iudicium voco, I call to account: sub iudicium singula verba, O.: si ad calculos eum res p. vocet, L.: Italiam ad exitium vocas, i.e. threaten with ruin.—Of things, to invite, call, summon, incite, arouse: lenis crepitans vocat Auster in altum, V.: Quāque vocant fluctūs, O.: Carthaginiensīs fessos nox ad quietem vocabat, L.: ipso anni tempore ad gerendum bellum vocari, Cs.
    * * *
    vocare, vocavi, vocatus V
    call, summon; name; call upon

    Latin-English dictionary > vocō

  • 19 seius

    I
    Seius; (Roman gens name); fictitious name in law

    M. Seius -- ally of Caesar

    II
    Seia, Seium ADJ
    Seius; (Roman gens); fictitious name in law

    M. Seius -- supporter of Caesar

    Latin-English dictionary > seius

  • 20 titius

    I
    Titius; (Roman gens name); fictitous name in lagal examples
    II
    Titia, Titium ADJ
    Titius; (Roman gens); fictitous name in lagal examples

    Latin-English dictionary > titius

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»