Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

Tyrĭi

  • 1 Tyrii

    Tyrus or - ŏs, i, f., = Turos (Heb.).
    I.
    Lit., Tyre, a famous mariiime and commercial city of the Phœnicians, especially celebrated for its purple, now the ruins of Soor, Mel. 1, 12, 2; Plin. 5, 19, 17, § 76; Curt. 4, 2 sq.; Cic. N. D. 3, 16, 42; id. Verr. 2, 5, 56, § 145; Tib. 1, 7, 20; Prop. 3, 13 (4, 12), 7; Verg. A. 1, 346; Cv. M. 3, 539; 15, 288.—Hence, Tyrĭus, a, um, adj.
    1.
    Of or belonging to Tyre, Tyrian:

    purpura,

    Cic. Fl. 29, 70:

    murex,

    Ov. A. A. 3, 170; id. M. 11, 166:

    fucus,

    id. ib. 6, 222:

    colores,

    id. ib. 9, 340; Hor. Ep. 1, 6, 18:

    vestes,

    id. S. 2, 4, 84:

    chlamys,

    Ov. M. 5, 51:

    merces,

    Hor. C. 3, 29, 60:

    puella,

    i. e. Europa, Ov. F. 5, 605;

    also called Tyria paelex,

    id. M. 3, 258; cf.

    taurus (that carried her),

    Mart. 10, 51, 1:

    Tyria maria in proverbium deductum est, quod Tyro oriundi Poeni adeo potentes maris fuerunt, ut omnibus mortalibus navigatio esset periculosa. Afranius in Epistula: hunc in servum autem maria Tyria conciet,

    Fest. p. 355 Müll.—
    2.
    Poet., for Theban (because Thebes was founded by the Phœnician, Cadmus):

    montes,

    in the neighborhood of Thebes, Stat. Th. 1, 10; 12, 693:

    agri,

    id. ib. 9, 406:

    ductor,

    i. e. Eteocles, id. ib. 11, 205:

    exsul,

    i. e. Polynices, id. ib. 3, 406:

    plectrum,

    i. e. of Amphion, id. S. 3, 1, 16; cf.

    chelys,

    id. Th. 8, 232.—
    3.
    Carthaginian:

    arces,

    Verg. A. 1, 20:

    virgines,

    id. ib. 1, 336:

    urbs,

    id. ib. 1, 388:

    doli,

    Sil. 7, 268:

    patres,

    id. 2, 24:

    ductor,

    i. e. Hannibal, id. 10, 171; cf.

    miles,

    the army of Hannibal, id. 8, 13.—
    4.
    Purple, of a purple color:

    torus,

    Tib. 1, 2, 75:

    sinus,

    id. 1, 9, 70:

    vestes,

    id. 1, 7, 47:

    palla,

    id. 4, 2, 11:

    subtemen,

    id. 4, 1, 121:

    amictus, Ov A. A. 2, 297: cocco tinctum Tyrio,

    Plin. 9, 41, 65, § 140.— Subst.: Ty-rĭum, i, n., a purple color:

    Tyria atque conchylia et omnis alios colores,

    Plin. 22, 2, 3, § 3; 35, 6, 26, § 45.— Plur subst.: Tyrĭi, ōrum, m., the inhabitants of Tyre, the Tyrians, Mel. 3, 6, 1; Cic. Phil. 11, 13, 35; id. Q. Fr. 2, 13, 2; Luc. 5, 108 al.— Poet., transf. (cf. supra), for Thebans, Stat. Th. 1, 10; 2, 73; 9, 489.—For Carthaginians, Verg. A. 1, 574; 4, 111; Sil. 1, 82 al.—
    II.
    Transf., poet., purple, Mart. 2, 29, 3; 6, 11, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > Tyrii

  • 2 bilinguis

        bilinguis e, adj.    [bi-+lingua], two - tongued, speaking a jumble of languages: Canusini more, H. —Fig., double-tongued, hypocritical, false: Tyrii, V.
    * * *
    bilinguis, bilingue ADJ
    two-tongued, speaking two/jumbled languages; treacherous, false, hypocritical

    Latin-English dictionary > bilinguis

  • 3 colōnus

        colōnus ī, m    [COL-], a husbandman, tiller of the soil: optimus, parcissimus: Pauper ruris, H.: mandere vestros colonos, i. e. oxen, O.—A farmer, peasant: navīs suis colonis implere, Cs.: qui colonus habuit conductum fundum.—A settler, colonist: colonos novos ascribi: Chersonesum colonos mittere, N.: Tyrii tenuere coloni (urbem), V.: urbem Acrisioneis fundasse colonis, i. e. by bringing as settlers subjects of Acrisius, V.
    * * *
    farmer, cultivator, tiller; tenant-farmer; settler, colonist; inhabitant

    Latin-English dictionary > colōnus

  • 4 īn-stō

        īn-stō stitī, statūrus, āre,    to stand upon, take a position: iugis, V.—To draw nigh, approach, be at hand, impend: partus instabat prope, T.: nox instabat, S.: ea quae videntur instare: instant ludi: cum illi iter instaret: quidquid subiti instat, Iu.: illud quod instet agi oportere, the subject in hand: quod instat, i. e. our purpose, V.: cum legionibus instare Varum, Cs.: quantae caedes Laurentibus instant, V.—To press upon, harass, molest, menace, threaten: comminus acriter, S.: rursus, Cs.: ferro: hinc Pallas instat, Hinc contra Lausus, V.: hostibus dubiis, S.: noli mihi instare: praecedentibus, H.: cedenti instaturus, L.: instantem regi cometen videre, Iu.—Fig., to urge, press, insist, pursue: quam ob rem urge, insta, perfice: addit et instat, H.: ille instat factum (esse), insists upon the fact, T.: accusatori.—To follow up eagerly, pursue, be intent upon, urge forward, drive: vox domini instantis, Iu.: Instant ardentes Tyrii, V.: instant operi, V.: talibus instans monitis (parens), Iu.: non ignarus instandum famae, Ta.: Marti currum, to work hard at, V.—To demand earnestly, solicit, insist upon: num ego insto? T.: unum de indutiis, make one demand, Cs.: quod te instante faciet, at your instance: instat Scandilius poscere recuperatores: tibi instat Hortensius, ut eas in consilium: profecto, si instetur, suo milite vinci Romam posse, L.

    Latin-English dictionary > īn-stō

  • 5 torpeō

        torpeō —, —, ēre    [TORP-], to be stiff, be numb, be inactive, be torpid: torpentes gelu, numb, L.: torpent infractae ad proelia vires, V.: torpente palato, Iu.—Fig., to be stupid, be stupefied, be dull, be inactive: torpentibus metu qui aderant, L.: deum volumus cessatione torpere: Defixis oculis animoque et corpore torpet, H.: cum Pausiacā torpes tabellā, are lost in admiration, H.: frigere ac torpere senis consilia, are feeble, L.: si tua re subitā consilia torpent, i. e. if you are surprised out of your self-possession, L.: Tyrii desperatione torpebant, Cu.
    * * *
    torpere, -, - V
    be numb or lethargic; be struck motionless from fear

    Latin-English dictionary > torpeō

  • 6 amictus

    1.
    ămictus, a, um, Part. of amicio.
    2.
    ămictus, ūs, m. [amicio], orig. a throwing about or on one of a garment; hence,
    I.
    The manner of dressing, fashion:

    amictum imitari alicujus,

    Cic. de Or. 2, 22, 91 (cf. Plin. Ep. 2, 3, 2):

    est aliquid in amictu,

    Quint. 11, 3, 156.—
    II.
    Meton., abstr. pro concr., the garment itself that is thrown about or on, any clothing, a mantle, cloak, etc.:

    quam (statuam) esse ejusdem, status, amictus, anulus, imago ipsa declarat,

    Cic. Att. 6, 1, 17:

    frustra jam vestes, frustra mutatur amictus,

    Tib. 1, 9, 13:

    velut amictum mutabis eos,

    Vulg. Heb. 1, 12:

    duplex,

    made of a double texture, Verg. A. 5, 421:

    Tyrii,

    Ov. A. A. 2, 297:

    amictus corporis,

    Vulg. Eccli. 19, 27:

    nec amictu ora velabis,

    ib. Ez. 24, 17: gloriam dedit sanctitatis amictum, the garment of holiness, i. e. the sacred vestment, ib. Eccli. 50, 12 et saep.—
    B.
    Trop.
    1.
    For other kinds of covering: caeli mutemus amictum, the air which surrounds us, i. e. to go into another region, * Lucr. 6, 1133:

    Phrygius,

    Verg. A. 3, 545:

    nebulae amictus,

    id. ib. 1, 412; Stat. Th. 1, 631:

    caecus,

    Sil. 12, 613:

    jam virides lacerate comas, jam scindite amictus,

    i. e. the herbage that clothes the ground, weeds, Col. 10, 70.—
    2.
    Prov.:

    quem mater amictum dedit, sollicite custodire,

    i. e. not to give up the habits formed in early youth, Quint. 5, 14, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > amictus

  • 7 dotalis

    dōtālis, e, adj. [dos], of or belonging to a dowry or portion (of the wife, and sometimes of the husband), dotal:

    aedes,

    Plaut. Mil. 4, 4, 30; 4, 6, 63; cf.

    praedia,

    Cic. Att. 15, 20, 4:

    regia,

    Verg. A. 9, 737; 11, 369; cf.

    regnum,

    Ov. M. 4, 705; id. F. 6, 593:

    patria,

    id. M. 8, 67:

    tellus,

    id. H. 4, 163:

    agri,

    Hor. Ep. 1, 6, 21:

    arma,

    Sil. 17, 75 et saep.:

    servus,

    Plaut. As. 1, 1, 72; cf. Dig. 24, 1, 28; Sen. Contr. 3, 21:

    Tyrii,

    Verg. A. 4, 104.

    Lewis & Short latin dictionary > dotalis

  • 8 faveo

    făvĕo, fāvi, fautum, 2, v. n. [perh. root phaW-, phaos, phôs, light, safety; cf. also foveo], to be favorable, to be well disposed or inclined towards, to favor, promote, befriend, countenance, protect (class.; syn.: studeo, foveo, diligo, amo).
    I.
    In gen.
    (α).
    With dat.:

    favere et cupere Helvetiis propter eam affinitatem (opp. odisse),

    Caes. B. G. 1, 18, 8:

    qui diligebant hunc, illi favebant,

    Cic. Rosc. Com. 10, 29; cf.

    favor, II.: ille (chorus) bonis faveatque et consilietur amice (= semper cum personis probis stet),

    Hor. A. P. 196: Romanis Juno coepit placata favere, Enn. ap. Serv. Verg. A. 1, 281 (Ann. v. 289 ed. Vahl.):

    tibi favemus, te tuā frui virtute cupimus, etc.,

    Cic. Brut. 97, 331:

    rescripsi... me ei fauturum,

    id. Att. 12, 49, 1:

    non multo plus patriae faveo quam tuae gloriae,

    id. Fam. 10, 19, 2:

    rei publicae, dignitati ac gloriae tuae,

    id. ib. 12, 7, 1:

    nostrae laudi dignitatique,

    id. ib. 1, 7, 8:

    huic meae voluntati,

    id. ib. 15, 4, 14; cf.:

    honori et dignitati,

    Caes. B. C. 1, 7, 1:

    sententiae,

    Cic. Tusc. 1, 23, 55:

    rebus Gallicis,

    Caes. B. G. 6, 7, 7:

    rebus Caesaris,

    id. B. C. 2, 18, 6: favere et plaudere ingeniis sepultis, Hor. Ep. 2, 1, 88:

    operi,

    Ov. M. 15, 367 et saep.:

    honoribus,

    Cic. Planc. 8, 20:

    huc coëamus ait... Coëamus retulit Echo, et verbis favet ipsa suis,

    i. e. delights in, Ov. M. 3, 388:

    qui (galli) silentio noctis, ut ait Ennius, favent faucibus russis cantu,

    i. e. give rest to, indulge, Cic. Div. 2, 26, 57.— Pass. impers.:

    non modo non invidetur illi aetati, verum etiam favetur,

    Cic. Off. 2, 13, 45; so,

    favetur,

    id. de Or. 2, 51, 207; Quint. 5, 7, 31: huic Romae ita fautum est, ut, etc., Spartian. Pescenn. 2.—
    (β).
    Absol. (very rare; mostly poet. and in post-Aug. prose):

    maxime favet judex qui, etc.,

    Quint. 3, 7, 25; cf.:

    judices, ut faveant, rogamus,

    id. 4, 1, 73:

    si favet alma Pales,

    Ov. F. 4, 722:

    assis, o Tegeaee, favens (= propitius),

    Verg. G. 1, 18:

    Phoebe, fave,

    Tib. 2, 5, 1:

    faveas, Cypria,

    id. 3, 3, 34; cf.:

    quisquis es, o faveas,

    Ov. M. 3, 613:

    vos, o, coetum, Tyrii, celebrate faventes,

    Verg. A. 1, 735:

    favente Marte,

    Tib. 1, 10, 30; cf.:

    faventibus diis,

    Suet. Galb. 10:

    et bonos et aequos et faventes vos habui dominos,

    id. Tib. 29.—
    (γ).
    With inf. (= cupere): matronae moeros complent spectare faventes, Enn. ap. Serv. Verg. G. 1, 18 (Ann. v. 376 ed. Vahl., but not in Ov. H. 6, 100, v. Loers. ad h. l.).—
    B.
    Of inanim. subjects:

    (terra) altera frumentis favet, altera Baccho, densa magis Cereri, etc.,

    is favorable, promotes, Verg. G. 2, 228:

    dum favet nox,

    Hor. C. 3, 4, 50:

    venti faventes (i. q. secundi, prosperi),

    favorable, Ov. M. 15, 49.
    II.
    In partic.
    A.
    In relig. lang., linguis, rarely linguā, ore, etc., to speak good words or to abstain from evil words (the Greek euphêmein); hence, to keep still, be silent: idcirco rebus divinis, quae publice fierent, ut FAVERENT LINGVIS imperabatur;

    inque feriis imperandis, ut LITIBVS ET IVRGIIS SE ABSTINERENT,

    Cic. Div. 1, 45, 102; cf.:

    faventia bonam ominationem significat. Nam praecones clamantes populum sacrificiis FAVERE jubebant. Favere enim est bona fari: at veteres poëtae pro silere usi sunt favere, Paul. ex Fest. s. v. faventia. p. 88, 6 Müll.: vidimus certis precationibus custodem praeponi, qui faveri linguis jubeat,

    Plin. 28, 2, 3, § 11; Cic. Div. 2, 40, 83: prospera lux oritur: linguis animisque favete;

    Nunc dicenda bono sunt bona verba die,

    Ov. F. 1, 71; cf.:

    dicamus bona verba, venit natalis, ad aras. Quisquis ades, linguā vir mulierque fave,

    Tib. 2, 2, 2:

    en deus est, deus est! linguis animisque favete, quisquis ades! dixit... Quisquis adest, jussum veneratur numen, et omnes Verba sacerdotis referunt geminata,

    Ov. M. 15, 677 sq.: contecti gladiis sub scutis ore faventes (= tacentes), Enn. ap. Phil. Verg. G. 4, 230 (Ann. v. 415 ed. Vahl.); cf.:

    ore favete omnes et cingite tempora ramis,

    Verg. A. 5, 71:

    odi profanum vulgus et arceo. Favete linguis,

    Hor. C. 3, 1, 2:

    quoties mentio sacra litterarum intervenerit, favete linguis,

    Sen. Vit. Beat. 26 fin.:

    sacra facit vates? sint ora faventia sacris,

    Prop. 4 (5), 6, 1; cf.:

    concipiamque bonas ore favente preces,

    Ov. Tr. 3, 13, 18:

    linguā favens assit (diei natali), longorum oblita malorum,

    id. ib. 5, 5, 5; Juv. 12, 83; cf.:

    mente favete pari, etc.,

    Sil. 15, 295.— Absol.:

    favete (= tacete), adeste aequo animo et rem cognoscite,

    Ter. And. prol. 24.—
    B.
    To applaud:

    quo clamor vocat et turba faventium, etc.,

    Hor. C. 3, 24, 46; cf.:

    tum clamore, qualis ex insperato faventium solet, Romani adjuvant militem suum (Horatium),

    Liv. 1, 25, 9:

    infensus turbae faventi adversus studium suum,

    Suet. Calig. 30; Plin. Ep. 9, 6, 2:

    tu Veneri dominae plaude favente manu,

    Ov. A. A. 1, 148.

    Lewis & Short latin dictionary > faveo

  • 9 ingemino

    in-gĕmĭno, āvi, ātum, 1, v. a. and n., to redouble, repeat, reiterate.
    I.
    Act.:

    dextrā ingeminans ictus,

    Verg. A. 5, 457:

    terrorem,

    id. ib. 7, 578:

    liquidas voces,

    id. G. 1, 411:

    vox assensu nemorum ingeminata remugit,

    id. ib. 3, 45:

    me miserum! ingeminat,

    Ov. M. 1, 653; Val. Fl. 4, 328. —
    II.
    Neutr., to be redoubled, to increase:

    ingeminant austri,

    Verg. G. 1, 333:

    ingeminant plausu Tyrii,

    id. A. 1, 747:

    ignes,

    id. ib. 3, 199:

    clamor,

    id. ib. 5, 227:

    ingeminant curae,

    id. ib. 4, 531.

    Lewis & Short latin dictionary > ingemino

  • 10 inhibeo

    ĭn-hĭbĕo, ŭi, ĭtum, 2, v. a. [in-habeo], to lay hold of a thing, in order to keep it back or to put it forward.
    I. A.
    Lit.:

    tela,

    Verg. A. 12, 693; Liv. 30, 10, 15:

    crudelissimas manus,

    Petr. 105:

    frenos,

    Liv. 1, 48, 6:

    equos,

    Ov. M. 2, 128:

    cruorem,

    id. ib. 7, 849:

    alvum,

    Plin. 19, 8, 40, § 2:

    remos,

    to cease rowing, Quint. 12 prooem. § 4: inhibere, or inhibere remis, or inhibere remis puppim, or inhibere retro navem, to row the ship backwards without turning it round; cf.: inhibere est verbum totum nauticum: sed arbitrabar sustineri remos, cum inhibere essent jussi remiges. Id non esse ejusmodi, didici heri... non enim sustinent, sed alio modo remigant: id ab epochêi remotissimum est, Cic. Att. 13, 21, 3. (Cicero himself has used the term in the incorrect signif. here found fault with:

    Ut concitato navigio, cum remiges inhibuerunt, retinet tamen ipsa navis motum et cursum suum, intermisso impetu pulsuque remorum,

    Cic. de Or. 1, 33, 153.) In the foll. passages it is used in its proper acceptation:

    cum divellere se ab hoste cupientes inhiberent Rhodii,

    Liv. 37, 30, 10:

    ite cessim inhibete remis, et a bello discedite,

    Just. 2, 12:

    Tyrii inhibentes remis aegre evellere navem quae haerebat,

    Curt. 4, 4:

    retro navem inhibere,

    Liv. 26, 39, 12:

    postquam inhibent remis puppes,

    Luc. 3, 659.—
    B.
    Transf., to restrain, hinder, prevent, inhibit:

    impetum victoris,

    Liv. 39, 21, 10:

    facinus,

    Petr. 108: urentis oculos, blasting or evil eyes, Pers. 2, 34.—
    (β).
    Ab aliqua re:

    a turpi mente inhibere probro,

    Cat. 91, 4.—
    (γ).
    With quominus:

    nec tamen potuit inhibere (Cato), quominus Romae quoque ponerentur (statuae),

    Plin. 34, 6, 14, § 31.—
    (δ).
    With inf.:

    inhibentur rectum agere cursum,

    Plin. 2, 16, 13, § 69:

    inhibenda tamen est (mater mori),

    Sen. Herc. Oet. 1030; Quint. 10, 1, 18. —
    II.
    Sometimes in the sense of adhibere, exercere, to set in operation, to practise, perform, use, employ:

    hocine hic pacto potest inhibere imperium magister,

    exert authority, Plaut. Bacch. 3, 3, 43:

    utrum fontine an Libero imperium te inhibere mavis?

    id. Stich. 5, 4, 17:

    imperium in deditos,

    Liv. 36, 28, 5:

    imperium si quis inhiberet,

    id. 3, 50, 12:

    neque animis ad imperium inhibendum imminutis,

    id. 3, 38, 1:

    eadem supplicia alicui,

    to inflict the same punishment on one, Cic. Phil. 13, 18, 37; cf.

    coërcitionem,

    to inflict, Liv. 4, 53, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > inhibeo

  • 11 nec non

    nec-non, also separately, nec non or nĕquĕ non, partic. of emphatic affirmation.
    I.
    And also, and yet, and in fact, to connect sentences:

    nec vero non eadem ira deorum hanc ejus satellitibus injecit amentiam,

    Cic. Mil. 32, 86:

    neque meam mentem non domum saepe revocat exanimata uxor,

    id. Cat. 4, 2, 3:

    neque tamen illa non ornant,

    id. de Or. 2, 85, 347:

    nec vero Aristoteles non laudandus in eo, quod, etc.,

    id. N. D. 2, 16, 44:

    neque non me tamen mordet aliquid,

    id. Fam. 3, 12, 2.—
    II.
    In gen., likewise, also (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    necnon etiam precor Lympham et Bonum eventum,

    Varr. R. R. 1, 1, 6; 2, 5, 9:

    nec non et Tyrii... frequentes Convenere,

    Verg. A. 1, 707:

    tunc mihi praecipue, nec non tamen ante, placebas,

    Ov. H. 4, 69:

    granum letale animalibus: nec non et in folio eadem vis,

    Plin. 13, 22, 38, § 118; cf.:

    gratissima est et esca panicum et milium, nec non hordeum,

    Col. 8, 15, 6:

    nec non etiam poëmata faciebat ex tempore,

    Suet. Gram. 23.

    Lewis & Short latin dictionary > nec non

  • 12 necnon

    nec-non, also separately, nec non or nĕquĕ non, partic. of emphatic affirmation.
    I.
    And also, and yet, and in fact, to connect sentences:

    nec vero non eadem ira deorum hanc ejus satellitibus injecit amentiam,

    Cic. Mil. 32, 86:

    neque meam mentem non domum saepe revocat exanimata uxor,

    id. Cat. 4, 2, 3:

    neque tamen illa non ornant,

    id. de Or. 2, 85, 347:

    nec vero Aristoteles non laudandus in eo, quod, etc.,

    id. N. D. 2, 16, 44:

    neque non me tamen mordet aliquid,

    id. Fam. 3, 12, 2.—
    II.
    In gen., likewise, also (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    necnon etiam precor Lympham et Bonum eventum,

    Varr. R. R. 1, 1, 6; 2, 5, 9:

    nec non et Tyrii... frequentes Convenere,

    Verg. A. 1, 707:

    tunc mihi praecipue, nec non tamen ante, placebas,

    Ov. H. 4, 69:

    granum letale animalibus: nec non et in folio eadem vis,

    Plin. 13, 22, 38, § 118; cf.:

    gratissima est et esca panicum et milium, nec non hordeum,

    Col. 8, 15, 6:

    nec non etiam poëmata faciebat ex tempore,

    Suet. Gram. 23.

    Lewis & Short latin dictionary > necnon

  • 13 neque

    nĕ-que or nec (used indifferently before vowels and consonants. The notion that nec in class. prose stands only before consonants is wholly unfounded. Ap. Cic. in the Rep. alone we find nec nineteen times before vowels; viz.: nec accipere, 3, 13, 23: nec alios, 2, 37, 62: nec enim, 1, 24, 38; 6, 25, 27: nec esset, 5, 5, 7: nec ex se, 6, 24, 27:

    nec id, 1, 1, 1: nec inportatis, 2, 15, 29: nec in, 6, 23, 25: nec inconstantiam, 3, 11, 18: nec injussu, 6, 15, 15: nec ipsius, 1, 26, 41: nec ipsum, 6, 24, 27: nec ulla, 1, 34, 51: nec ullo, 1, 37, 58: nec una, 2, 1, 2: nec hic, 3, 33, 45: nec hominis, 2, 21, 37: nec hunc, 6, 25, 29. Cf. also such passages as neque reliquarum virtutum, nec ipsius rei publicae,

    Cic. Rep. 1, 26, 41:

    dabo tibi testes nec nimis antiquos nec ullo modo barbaros,

    id. ib. 1, 37, 58:

    nec atrocius... neque apertius,

    id. Tull. 1, 2:

    nec homo occidi nec consulto, etc.,

    id. ib. 14, 34. The true distinction is, that in the form nec the negation is more prominent; in the form neque, the connective force of the particle; cf. Hand, Turs. 4, p. 94 sq.), adv. and conj. [ne-que], not; and not, also not.
    I.
    Adv., like ne, in ante-class. Latinity (v. ne, I.) as a general negative particle, = non, not (usually in the form nec. In class. Lat. this usage seems to be confined to certain formulae, as nec opinans, nec procul abesse, nec mancipi, etc.; v. infra): nec conjunctionem grammatici fere dicunt esse disjunctivam, ut: nec legit, nec scribit: cum si diligentius inspiciatur, ut fecit Sinnius Capito, intellegi possit, eam positam esse ab antiquis pro non, ut et in XII. est: AST EI CVSTOS NEC ESCIT, Paul. ex Fest. p. 162 Müll.:

    SI INTESTATO MORITVR, CVI SVVS HERES NEC SIT, etc., Lex XII. Tab. (v. App. III. tab. 5): SI AGNATVS NEC ESCIT, etc., ib.: magistratus nec obedientem civem coërceto,

    Cic. Leg. 3, 3, 6:

    senatori, qui nec aderit, culpa esto,

    id. ib. 3, 4, 11:

    bruti nec satis sardare queunt,

    Naev. 1, 4; 1, 7:

    tu dis nec recte dicis: non aequum facis,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 11:

    nec recte,

    id. As. 1, 3, 3; 2, 4, 65; id. Most. 1, 3, 83; Cat. 30, 4:

    alter, qui nec procul aberat,

    Liv. 1, 25, 10:

    nec ullus = nullus: cui Parcae tribuere nec ullo vulnere laedi,

    Verg. Cir. 269:

    differentia mancipi rerum et nec mancipi,

    Gai. Inst. 2, 18 sq. —Form neque: si quid tibi in illisce suovitaurilibus lactentibus neque satisfactum est, etc., an old formula of prayer in Cato, R. R. 141, 4: neque opinantes insidiatores, Auct. B. Afr. 66; Auct. B. Alex. 75.
    II.
    Conj., in all periods and kinds of composition.
    A.
    In gen., = et non, and not, also not.
    1.
    Alone.
    (α).
    When the negative applies to the principal verb of the clause: multumque laborat, Nec respirandi fit copia, Enn. ap. Macr. S. 6, 3 (Ann. v. 437 Vahl.):

    illa quae aliis sic, aliis secus, nec iisdem semper uno modo videntur, ficta esse dicimus,

    Cic. Leg. 1, 17, 47:

    delubra esse in urbibus censeo, nec sequor magos Persarum, quibus, etc.,

    id. ib. 2, 10, 26; id. N. D. 1, 29, 81; id. Rep. 2, 1, 2:

    quae mei testes dicunt, quia non viderunt nec sciunt,

    id. Tull. 10, 24:

    non eros nec dominos appellabant eos... sed patres et deos. Nec sine causā. Quid enim? etc.,

    id. Rep. 1, 41, 64:

    illa, nec invideo, fruitur meliore marito,

    Ov. H. 2, 79.—
    (β).
    Less freq. when the negative applies to some other word:

    nec inventas illas toto orbe pares vires gloriatur,

    Just. 11, 9, 5:

    et vidi et perii, nec notis ignibus arsi,

    Ov. H. 12, 33:

    Anguibus exuitur tenui cum pelle vetustas, Nec faciunt cervos cornua jacta senes ( = et faciunt non senes),

    id. A. A. 3, 77:

    neque eum aequom facere ait,

    Ter. Phorm, 1, 2, 64:

    nec dubie ludibrio esse miserias suas,

    Liv. 2, 23, 14; 2, 14, 2; esp. in the phrases nec idcirco minus, nec eo minus, nec eo secius, neque eo magis;

    thus: nec idcirco minus,

    Cic. de Or. 2, 35, 151:

    neque eo minus,

    Liv. 41, 8, 8; Suet. Oth. 2; id. Vesp. 24:

    neque eo secius,

    Nep. Att. 2, 2:

    neque eo magis,

    id. Eum. 4, 2; id. Paus. 3, 5; id. Att. 8, 5:

    cum consules in Hernicos exercitum duxissent, neque inventis in agro hostibus, Ferentinum urbem cepissent,

    Liv. 7, 9, 1.—
    2.
    So, nec ullus, nec quisquam, for et nullus, et nemo, etc.:

    nec ullo Gallorum ibi viro, etc.,

    Liv. 38, 25, 3; Tac. Agr. 16:

    nec quidquam magis quam ille, etc.,

    Curt. 4, 2, 8.—
    3.
    With vero, enim, autem, tamen:

    neque vero hoc solum dixit, sed ipse et sentit et fecit,

    Cic. de Or. 1, 53, 229:

    nec vero jam meo nomine abstinent,

    id. Rep. 1, 3, 6: nec enim respexit, etc., id. Clod. et Cur. 4, 4; id. Lael. 10, 32:

    neque enim tu is es, qui, qui sis nescias,

    id. Fam. 5, 12, 6:

    nec tamen didici, etc.,

    id. Rep. 2, 38, 64:

    neque autem ego sum ita demens, ut, etc.,

    id. Fam. 5, 12, 6.—
    B.
    In partic.
    1.
    Nec [p. 1202] = ne... quidem, not even (in Liv. and later writers;

    in Cic. dub. since B. and K. read ne... quidem,

    Cic. Ac. 1, 2, 7; id. Tusc. 1, 26, 65; id. Cat. 2, 4, 8; cf.

    Hand, Turs. 4, 105 sqq.): ne quid ex antiquo praeter sonum linguae, nec eum incorruptum, retinerent,

    Liv. 5, 33, 11:

    Maharbal nec ipse eruptionem cohortium sustinuit,

    id. 23, 18, 4:

    nec nos,

    id. 3, 52, 9; 34, 32, 9; 37, 20, 8; 38, 23, 3;

    40, 20, 6: non spes modo, sed nec dilatio,

    Just. 11, 8, 4:

    tam pauper, quam nec miserabilis Irus,

    Mart. 6, 77, 1; 5, 70, 6: Juv. 2, 151:

    interrogatus, an facta hominum deos fallerent, nec cogitata, inquit,

    Val. Max. 7, 2, ext. 8; Tac. G. 6:

    nec ipse,

    Suet. Claud. 46; Flor. 1, 15, 3; Lact. 5, 13, 12; Amm. 14, 10, 3.—
    2.
    Nec = etiam non (freq. in Quint.):

    ut, si in urbe fines non reguntur, nec aqua in urbe arceatur,

    Cic. Top. 4, 23; id. Fin. 1, 11, 39:

    nec si quid dicere satis non est, ideo nec necesse est,

    Quint. 1, 1, 21:

    quod in foro non expedit, illic nec liceat,

    id. 9, 2, 67; 5, 10, 86; 12, 3, 6;

    2, 13, 7: sed neque haec in principem,

    Tac. A. 4, 34; 3, 29; 2, 82.—
    3.
    Neque (nec)... neque (nec), neither... nor: quae neque Dardaniis campis potuere perire, Nec cum capta capi, nec cum combusta cremari, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 360 Vahl.):

    nam certe neque tum peccavi, cum... neque cum, etc.,

    Cic. Att. 8, 12, 2:

    nec meliores nec beatiores,

    id. Rep. 1, 19, 32:

    mors nec ad vivos pertineat nec ad mortuos,

    id. Tusc. 1, 38, 91:

    virtus nec eripi nec surripi potest umquam: neque naufragio neque incendio amittitur,

    id. Par. 6, 3, 51: neque ego neque Caesar, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 20, 1; cf.:

    haec si neque ego neque tu fecimus,

    Ter. Ad. 1, 2, 23; so,

    non... nec... neque... neque: perspicuum est, non omni caussae, nec auditori neque personae neque tempori congruere orationis unum genus,

    Cic. de Or. 3, 55, 210.—The second nec is rarely placed after a word in the clause ( poet.):

    nec deus hunc mensā, dea nec dignata cubili est,

    Verg. E. 4, 63; id. A. 4, 365; 696:

    sed nec Brutus erit, Bruti nec avunculus usquam,

    Juv. 14, 43.—With a preceding negative, which, however, does not destroy the negation contained in neque... neque:

    non mediusfidius prae lacrimis possum reliqua nec cogitare nec scribere,

    Cic. Att. 9, 12, 1:

    ut omnes intellegant, nihil me nec subterfugere voluisse reticendo nec obscurare dicendo,

    id. Clu. 1, 1:

    nulla vitae pars neque publicis neque privatis, neque forensibus neque domesticis, neque si tecum agas, neque si cum altero contrahas vacare officio potest,

    id. Off. 1, 2, 4:

    nemo umquam neque poëta neque orator fuit, qui, etc.,

    id. Att. 14, 20, 3; 8, 1, 3; Liv. 38, 50, 11.—
    4.
    Neque (nec)... et (que), and et... neque (nec), when one clause is affirmative, on the one hand not... and on the other hand; not only not... but also; or the contrary, on the one hand... and on the other hand not; not only... but also not.
    a.
    Neque (nec)... et (que):

    id neque amoris mediocris et ingenii summi et sapientiae judico,

    Cic. Att. 1, 20, 1:

    animal nullum inveniri potest, quod neque natum umquam sit, et semper sit futurum,

    id. N. D. 3, 13, 32; id. Off. 2, 12, 43; id. Brut. 58, 198; Caes. B. G. 4, 1; Tac. A. 3, 35:

    ex quo intellegitur nec intemperantiam propter se fugiendam esse temperantiamque expetendam,

    Cic. Fin. 1, 14, 48:

    perficiam, ut neque bonus quisquam intereat, paucorumque poenā vos omnes jam salvi esse possitis,

    id. Cat. 2, 13, 28:

    sed nec illa exstincta sunt, alunturque potius et augentur cogitatione et memoriā,

    id. Lael. 27, 104; Ov. M. 2, 42; 811.—
    b.
    Et... neque (nec):

    ego vero et exspectabo ea quae polliceris neque exigam nisi tuo commodo,

    Cic. Brut. 4, 17:

    patebat via et certa neque longa,

    id. Phil. 11, 2, 4:

    intellegitis et animum ei praesto fuisse, nec consilium defuisse,

    id. ib. 13, 6, 13:

    et... nec... et... et,

    id. Tusc. 5, 38, 112.—
    5.
    Neque (nec) non (also in one word, necnon), emphatically affirmative, and also, and besides, and indeed, and:

    nec haec non deminuitur scientia,

    Varr. R. R. 1, 4, 4:

    neque meam mentem non domum saepe revocat exanimata uxor,

    Cic. Cat. 4, 2, 3:

    nec vero non eadem ira deorum hanc ejus satellitibus injecit amentiam,

    id. Mil. 32, 86:

    nec vero Aristoteles non laudandus in eo, quod, etc.,

    id. N. D. 2, 16, 44: neque tamen illa non ornant, habiti honores, etc., id. de Or. 2, 85, 347:

    neque tristius dicere quicquam debeo hac de re, neque non me tamen mordet aliquid,

    id. Fam. 3, 12, 2:

    nec non et sterilis, etc.,

    Verg. G. 2, 53; id. A. 8, 461; Suet. Tit. 5.—
    b.
    In Varro and after the Aug. per., nec non (or as one word, necnon) freq. as a simple conjunction = et, and, and likewise, and so too, and also:

    ibi vidi greges magnos anserum, gallinarum, gruum, pavonum, necnon glirium, etc.,

    Varr. R. R. 3, 2, 14; Col. 8, 15, 6:

    nec non et Tyrii per limina laeta frequentes Convenere,

    Verg. A. 1, 707; Plin. 13, 22, 38, § 118:

    nec non etiam poëmata faciebat ex tempore,

    Suet. Gram. 23:

    nec non et ante,

    Vulg. 2 Reg. 23, 13:

    nec non et quasi,

    id. 2 Par. 3, 16. —
    6.
    Neque (nec) dum (also in one word, necdum), and not yet, not yet:

    ille autem quid agat, si scis neque dum Romā es profectus, scribas ad me velim,

    Cic. Att. 14, 10, 4; Cels. 5, 26, n. 33; Suet. Aug. 10; Juv. 11, 66:

    necdum tamen ego Quintum conveneram,

    Cic. Att. 6, 3, 2:

    necdum etiam audierant inflari classica, necdum Impositos duris crepitare incudibus enses,

    Verg. G. 2, 539; id. A. 11, 70.—Strengthened by tamen:

    philosophi summi, neque dum tamen sapientiam consecuti, nonne intellegunt in summo se malo esse?

    Cic. Tusc. 3, 28, 68; id. Att. 6, 3, 3:

    et necdum (post-Aug.),

    and not yet, Plin. Pan. 14, 1.—
    7.
    Nec... quidem; v. quidem.—
    C.
    Neque = et ne or neve.
    1.
    Expressing negative purpose.
    (α).
    After ut (class.):

    ut ea, quae regie statuit in aratores, praetermittam neque eos appellem, a quibus, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 48, § 115:

    hortemur liberos nostros, ut animo rei magnitudinem complectantur, neque eis praeceptis quibus utuntur omnes, ut consequi posse confidant, etc.,

    id. de Or. 1, 5, 19:

    peterent ut dediticiis suis parcerent, neque in eum agrum arma inferrent,

    Liv. 7, 31, 4; 1, 2, 4; 3, 52, 11; 27, 20, 12.—
    (β).
    After ne (not ante-Aug.):

    conspirāsse inde, ne manus ad os cibum ferrent, nec os acciperet datum, nec dentes conficerent,

    Liv. 2, 32, 10; 3, 21, 6; 4, 4, 11; 26, 42, 2.—
    2.
    In a prohibition (rare):

    nec id mirati sitis, priusquam, etc.,

    Liv. 5, 53, 3:

    nec a me nunc quisquam quaesiverit, quid, etc.,

    id. 9, 9, 9:

    nec quicquam raptim aut forte temere egeritis,

    id. 23, 5, 3.—
    D.
    In contrasts, but not, not however (class.):

    ubi aetas tantum modo quaestui neque luxuriae modum fecerat,

    Sall. C. 24, 3:

    gloriosa modo neque belli patrandi,

    id. J. 88, 4:

    consulatus sine ulla patrum injuriā, nec sine offensione fuit,

    Liv. 3, 55, 1:

    oppida oppugnata nec obsessa sunt,

    id. 5, 12, 5; Plin. Ep. 3, 1, 9; Quint. 8, 6, 74; Tac. Agr. 8.

    Lewis & Short latin dictionary > neque

  • 14 neque non

    nec-non, also separately, nec non or nĕquĕ non, partic. of emphatic affirmation.
    I.
    And also, and yet, and in fact, to connect sentences:

    nec vero non eadem ira deorum hanc ejus satellitibus injecit amentiam,

    Cic. Mil. 32, 86:

    neque meam mentem non domum saepe revocat exanimata uxor,

    id. Cat. 4, 2, 3:

    neque tamen illa non ornant,

    id. de Or. 2, 85, 347:

    nec vero Aristoteles non laudandus in eo, quod, etc.,

    id. N. D. 2, 16, 44:

    neque non me tamen mordet aliquid,

    id. Fam. 3, 12, 2.—
    II.
    In gen., likewise, also (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    necnon etiam precor Lympham et Bonum eventum,

    Varr. R. R. 1, 1, 6; 2, 5, 9:

    nec non et Tyrii... frequentes Convenere,

    Verg. A. 1, 707:

    tunc mihi praecipue, nec non tamen ante, placebas,

    Ov. H. 4, 69:

    granum letale animalibus: nec non et in folio eadem vis,

    Plin. 13, 22, 38, § 118; cf.:

    gratissima est et esca panicum et milium, nec non hordeum,

    Col. 8, 15, 6:

    nec non etiam poëmata faciebat ex tempore,

    Suet. Gram. 23.

    Lewis & Short latin dictionary > neque non

  • 15 passim

    passim. adv. [passus, from pando] (lit., spread or scattered about; hence), at or to different places, hither and thither, in every direction, at random.
    I.
    Lit. (class.): ille iit passim, ego ordinatim, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 2: sive pilatim sive passim iter facere volebat, Asellio ap. Serv. Verg. A. 12, 121:

    Numidae quādam barbarā consuetudine nullis ordinibus passim consederant,

    Caes. B. C. 2, 38:

    Tyrii comites passim... diversa per agros Tecta metu petiere,

    Verg. A. 4, 162:

    plurima perque vias sternuntur inertia passim Corpora,

    id. ib. 2, 364;

    3, 510: volucres passim ac libere solutas opere volitare,

    Cic. de Or 2, 6, 23; cf.:

    volucres huc et illuc passim vagantes,

    id. Div. 2, 38, 80:

    passim per forum volitat,

    id. Rosc. Am. 46, 135; id. Sull. 15, 42:

    passim carpere, colligere undique,

    id. de Or. 1, 42, 91: sparsi enim toto passim campo se diffuderunt, Liv 40, 33, 7;

    41, 3, 7: quin etiam passim nostris in versibus ipsis Multa elementa vides, etc.,

    Lucr. 1, 823; 2, 688; 6, 29.—
    II.
    Transf.
    A.
    Far and wide, everywhere, nearly = ubique (not ante-Aug.):

    passim omnes clamoribus agunt,

    Liv. 2, 45, 11:

    pabula et ligna nec pauci petebant, nec passim,

    id. 22, 12, 8:

    non tamen haec. quia possunt bene aliquando fieri, passim facienda sunt,

    Quint. 4, 1, 70; 6, 3, 4; 12, 10, 13:

    passim et in quācumque parte nascuntur qui furunculi vocantur,

    Plin. 26, 12, 77, § 125.—
    B.
    Without order, promiscuously, indiscriminately:

    scribimus indocti doctique poëmata passim,

    Hor. Ep. 2, 1, 117:

    veteres passim semper amarunt,

    Tib. 2, 3, 69 Dissen.: ut Saturnalibus exaequato omnium jure passim in conviviis servi cum dominis recumbant. Just. 43, 1, 4:

    hunc puto effudisse hoc passim,

    without discrimination, heedlessly, Lact. 3, 9, 5: atomi passim cohaerentes, without a plan, at random, id. de Ira, 10, 27.

    Lewis & Short latin dictionary > passim

  • 16 spes

    spes, spēi ( gen. spe, Liv. 1, 40, 7 dub.; Weissenb. spei; plur. nom. and acc. speres, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll., or Ann. v. 410 and 132 Vahl.; gen. sperum, Eum. Paneg. Const. 15; abl. speribus, Varr. ap. Non. 171, 27 and 30:

    spebus,

    Sid. Apollin. Ep. 3, 6; Sulp. Sev. Dial. 3, 10; Paul. Nol. Carm. 18, 243; Hilar. in Psa. 119; cf. Neue, Formenl. 1, 570), f. [perh. root spa-, to draw out; Gr. spaô; cf.: prosper, spondeo; v. spatium].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., the expectation of something desired, hope (the predom. signif. of the word; syn. exspectatio).
    (α).
    Absol.:

    si spes est exspectatio boni, mali exspectationem esse necesse est metum,

    Cic. Tusc. 4, 37, 80:

    bona spes cum omnium rerum desperatione confligit,

    id. Cat. 2, 11, 25: ut aegroto, dum anima est, spes esse dicitur;

    sic, etc.,

    id. Att. 9, 10, 3: nolite nimiam spem habere, Cat. ap. Gell. 13, 17, 1:

    spem habere in fide alicujus,

    Cic. Inv. 1, 39, 71; cf.:

    nostros tantum spei habere ad vivendum, quantum accepissent ab Antonio,

    id. Att. 15, 20, 2:

    miserum est nec habere ne spei quidem extremum,

    id. N. D. 3, 6, 14:

    in quīs plurimum habebat spei,

    Curt. 3, 3, 1:

    spem sibi aliquam proponere,

    Cic. Verr. 2, 5, 16, § 41:

    spem reliquorum in vestrā potestate positam esse,

    id. Fl. 1, 3:

    spem ponere in armis,

    Verg. A. 2, 676:

    spem deponere,

    abandon, Hor. S. 2, 5, 26;

    but: spem salvis in alicujus morte deponere,

    to place, Curt. 10, 9, 7:

    spem alicujus alere,

    Cic. Cat. 1, 12, 30; cf.:

    auxerat meam spem, quod, etc.,

    id. Phil. 12, 1, 2:

    aliquem in spem adducere,

    id. Att. 3, 19, 2:

    quae (salus nostra) spe exiguā extremāque pendet,

    id. Fl. 2, 4:

    ut eos homines spes falleret,

    id. Div. in Caecil. 2, 4:

    quantā de spe decidi,

    Ter. Heaut. 2, 3, 9:

    hac spe lapsus Indutiomarus,

    Caes. B. G. 5, 55:

    nostris militibus spem minuit,

    id. ib. 5, 33:

    Helvetii eā spe dejecti,

    id. ib. 1, 8:

    ab hac spe repulsi Nervii,

    id. ib. 5, 42; cf.:

    de spe conatuque depulsus,

    Cic. Cat. 2, 7, 14:

    pro re certā spem falsam domum retulerunt,

    id. Rosc. Am. 38, 110:

    non solum spe, sed certā re jam et possessione deturbatus est,

    id. Fam. 12, 25, 2:

    spei nostrae finem inponere,

    Liv. 5, 4, 10:

    morando spem destituere,

    id. 1, 51, 5:

    dolor tantae ad inritum cadentis spei,

    id. 2, 6, 1:

    spes ad inritum redacta,

    id. 28, 31, 1:

    Philippus, magnā spe depulsus,

    id. 31, 25, 11:

    Tyrii ab ingenti spe destituti erant,

    Curt. 4, 3, 20:

    tantā spe destituti,

    id. 8, 6, 20: spem pro re [p. 1741] ferentes, Liv. 36, 40, 7:

    hominem sine re, sine fide, sine spe, etc.,

    Cic. Cael. 32, 78:

    sunt omnia, sicut adulescentis, non tam re et maturitate quam spe et exspectatione laudata,

    id. Or. 30, 107:

    ego jam aut rem aut ne spem quidem exspecto,

    id. Att. 3, 22, 4:

    nemo umquam animo aut spe majora suscipiet, qui, etc.,

    id. Lael. 27, 102:

    multa praeter spem scio multis bona evenisse,

    Plaut. Rud. 2, 3, 69; so,

    praeter spem evenit!

    Ter. And. 2, 6, 5; 4, 1, 55; id. Heaut. 4, 1, 51:

    repente praeter spem dixit, etc.,

    Cic. Fam. 4, 4, 3:

    cetera contra spem salva invenit,

    Liv. 9, 23, 17:

    omnia bona in spe habere,

    Sall. C. 31, 7.— Plur.:

    ubi sunt spes meae?

    Plaut. Curc. 2, 3, 28:

    si mihi mulierculae essent salvae, spes aliquae forent,

    id. Rud. 2, 6, 69; id. Capt. 2, 3, 85:

    in quo nostrae spes omnesque opes sitae Erant,

    Ter. Ad. 3, 2, 33; id. Phorm. 3, 1, 6; cf.:

    omnes Catilinae spes atque opes concidisse,

    Cic. Cat. 3, 7, 16;

    so often: spes opesque,

    Sall. J. 107, 4:

    (cadus) Spes donare novas largus,

    Hor. C. 4, 12, 19 al. —
    (β).
    With gen. obj.:

    spem istoc pacto nuptiarum omnem eripis,

    Ter. Heaut. 4, 3, 35:

    spe mercedis adducti,

    Cic. Lael. 9, 31:

    spes dignitatis suae,

    id. de Or. 1, 7, 25:

    spes diuturnitatis atque imperii,

    id. Rep. 2, 3, 5:

    nec in praemiis humanis spem posueris rerum tuarum,

    id. ib. 6, 23, 25; cf. id. de Or. 1, 7, 25:

    quoniam me tui spem das,

    id. Rep. 1, 10, 15:

    ni mihi esset spes ostensa Hujusce habendae,

    Ter. Phorm. 5, 4, 7:

    spes amplificandae fortunae fractior,

    Cic. Lael. 16, 59:

    ut reo audaci spem judicii corrumpendi praeciderem,

    id. Verr. 2, 1, 7, § 20:

    Antiochus a spe societatis Prusiae decidit,

    Liv. 37, 26, 1:

    hoc conloquium abstulit spem Hannibali recipiendae Nolae,

    id. 33, 44, 3:

    exulanti Amyandro spes recuperandi regni facta est,

    id. 38, 1, 3; Tac. Or. 14 fin.:

    spe templi capiendi,

    Liv. 31, 25, 2:

    spem suae mortis conceperat,

    Ov. M. 6, 554. —
    (γ).
    With obj.-clause:

    spes est, eum melius facturum,

    Plaut. Stich. 1, 1, 22; id. Ep. 3, 1, 11; Auct. Her. 2, 17, 25:

    magna me spes tenet, explicare, etc.,

    Cic. Clu. 3, 7:

    in spem maximam adducti, hunc ipsum annum salutarem civitati fore,

    id. Mil. 28, 78:

    ne spes quidem ulla ostenditur, fore melius,

    id. Att. 11, 11, 1:

    magnam in spem veniebat, fore, uti, etc.,

    Caes. B. G. 1, 42:

    magnam se habere spem, Ariovistum finem injuriis facturum,

    id. ib. 1, 33:

    injecta est spes patri, Posse illam extrudi,

    Ter. Phorm. 4, 4, 11:

    si qui vestrum spe ducitur, se posse, etc.,

    Cic. Agr. 1, 9, 27:

    in spem venio, appropinquare tuum adventum,

    id. Fam. 9, 1, 1:

    magna me spes tenet, bene mihi evenire, quod mittar ad mortem,

    id. Tusc. 1, 41, 97:

    ad Aetolos legatum misit, magis ut nudaret animos, quam spe impetrari posse,

    Liv. 34, 24, 7:

    a spe scalis capi urbem posse,

    id. 6, 9, 9:

    spe castra eo die se oppugnaturos,

    id. 40, 31, 6.—
    (δ).
    With ut:

    quae te ratio in istam spem induxit, ut eos tibi fidelis putaris fore?

    Cic. Off. 2, 15, 53:

    si spem afferunt, ut... fructus appareat,

    id. Lael. 19, 68:

    spes mihi certa fuit ut, etc.,

    Aus. Idyll. 2, 46:

    irritā spe agitari, ut, etc.,

    Tac. A. 16, 26.—
    (ε).
    With de:

    spes est de argento,

    Plaut. Most. 3, 1, 40; Cic. Lael. 3, 11:

    de flumine transeundo spem se fefellisse,

    Caes. B. G. 2, 10:

    quam spem tunc ille de me concepit,

    Plin. Ep. 1, 10, 3:

    nato filio pater spem de illo quam optimam capiat,

    Quint. 1, 1, 1.—
    (ζ).
    With ad and gerund.:

    postea vero quam vidi nostros tantum spei habere ad vivendum,

    Cic. Att. 15, 20, 2:

    spem habere ad ejus salutem exstinguendam,

    id. Mil. 2, 5:

    Gallis ad temptanda ea defuit spes,

    Liv. 21, 25, 10 Weissenb. ad loc.:

    cum spei ad resistendum nihil esset,

    id. 43, 18, 10; 43, 19, 9.—
    2.
    In partic.
    a.
    The hope of being appointed heir (rare):

    leniter in spem Arrepe officiosus, ut et scribare secundus Heres,

    Hor. S. 2, 5, 47:

    in spem secundam nepotes pronepotesque (assumebantur),

    Tac. A. 1, 8. —
    b.
    Spes, a Roman divinity who had several temples in Rome, Plaut. Bacch. 4, 8, 52; id. Ps. 2, 4, 19; id. Cist. 4, 1, 18; Cic. Leg. 2, 11, 28; id. N. D. 2, 23, 61; 3, 18, 47; Liv. 2, 51, 2; 25, 7, 6; 40, 51, 6; Tac. A. 2, 49; Plin. 2, 7, 5, § 14; Tib. 1, 1, 9 (19); Ov. A. A. 1, 445; Aus. Idyll. 12, 9; cf. Hartung, Relig. d. Röm. 2, p. 264.—
    B.
    Transf, concr., like the Engl. hope, of that in which hope is placed, or which is hoped for ( poet. and in postAug. prose).
    1.
    In gen.:

    puppes, Spes vestri reditus,

    Ov. M. 13, 94; cf.: vestras spes uritis, Verg. A. 5, 672:

    spes o fidissima Teucrum (of Aeneas),

    id. ib. 2, 281:

    spem suam (i. e. exta) circumvolat alis (milvus),

    Ov. M. 2, 719; cf.:

    spe (i. e. re speratā) potitur,

    id. ib. 11, 527.—
    2.
    In partic., of hopeful children, and, by analogy, of the young of animals, or of the fruits of the earth:

    devovit nati spemque caputque parens,

    Ov. H. 3, 94 Ruhnk.; cf. also in plur., of one child:

    per spes surgentis Iuli,

    Verg. A. 6, 364; 10, 524; 4, 274; cf.:

    tuosne ego, o meae spes inanes, labentis oculis vidi,

    Quint. 6, prooem. §

    12: (capella) gemellos, Spem gregis, silice in nudā connixa reliquit,

    Verg. E. 1, 15; cf. id. G. 4, 162:

    (sus) quia semina pando Eruerit rostro spemque interceperit anni,

    Ov. M. 15, 113.—
    b.
    In gen., as a term of endearment, hope:

    spes mea,

    Plaut. Rud. 1, 4, 27:

    o spes mea, o mea vita, o mea voluptas, salve,

    id. Stich. 4, 2, 5:

    o salutis meae spes,

    id. Rud. 3, 3, 17:

    et mea carissima filiola, et spes reliqua nostra, Cicero,

    Cic. Fam. 14, 4, 6.—
    II.
    An anticipation or apprehension of something not desired, elpis (very rare):

    si meam spem vis improborum fefellerit atque superaverit,

    Cic. Cat. 4, 11, 23:

    mala res, spes multo asperior,

    Sall. C. 20, 13:

    Metellus contra spem suam laetissimis animis excipitur,

    id. J. 88, 1:

    id (bellum) quidem spe omnium serius fuit,

    Liv. 2, 3, 1:

    omnium spe celerius,

    id. 21, 6, 5:

    in malā jam spe,

    id. 22, 48:

    in spe Hannibali fuit defectio Tarentinorum,

    id. 25, 7:

    dum spes nulla necis,

    Stat. Th. 9, 129; cf.:

    naufragii spes omnis abit,

    Luc. 5, 455.

    Lewis & Short latin dictionary > spes

  • 17 torpeo

    torpĕo, ēre, v. n. [Sanscr. root tarp-, to sate; Gr. terpô], to be stiff, numb, motionless, inactive, torpid, sluggish, etc. (syn.: langueo, languesco, stupeo, rigeo).
    I.
    Lit.:

    torpentes gelu,

    Liv. 21, 56, 7; 21, 55, 8; cf.:

    digitus torpens frigore,

    Suet. Aug. 80:

    languidi et torpentes oculi,

    Quint. 11, 3, 76:

    torpentes rigore nervi,

    Liv. 21, 58, 9:

    membra torpent,

    Plin. 7, 50, 51, § 168; cf.:

    torpentes membrorum partes,

    id. 24, 4, 7, § 13:

    torpent infractae ad proelia vires,

    Verg. A. 9, 499:

    duroque simillima saxo Torpet,

    Ov. M. 13, 541:

    quid vetat et nervos magicas torpere per artes?

    id. Am. 3, 7, 35:

    serpentes torpentes inveniantur,

    Plin. 24, 16, 92, § 148:

    hostem habes aegre torpentia membra trahentem,

    Sil. 4, 68:

    non eadem vini atque cibi torpente palato Gaudia,

    Juv. 10, 203; cf.:

    non exacuet torpens sapor ille palatum,

    Ov. P. 1, 10, 13.—
    B.
    Transf., of inanim. things, to be still, motionless, sluggish:

    torpentes lacus,

    Stat. Th. 9, 452:

    amnis,

    id. ib. 4, 172:

    locus depressus hieme pruinis torpet,

    Col. 1, 4, 10:

    Orpheus tacuit torpente lyrā,

    Sen. Med. 348:

    antra Musarum longo torpentia somno,

    Claud. Rapt. Pros. 2, praef. 51; 1, 262.—
    II.
    Trop., to be stupid, stupefied, astounded; to be dull, listless, inactive (cf. stupeo):

    timeo, totus torpeo,

    Plaut. Am. 1, 1, 179; cf.:

    timore torpeo,

    id. Truc. 4, 3, 50:

    torpentibus metu qui aderant,

    Liv. 28, 29, 11:

    deum volumus cessatione torpere,

    Cic. N. D. 1, 37, 102:

    quidnam torpentes subito obstupuistis Achivi? id. poët. Div. 2, 30, 64: torpentes metu,

    Liv. 28, 29, 11:

    defixis oculis animoque et corpore torpet?

    Hor. Ep. 1, 6, 14:

    cum Pausiacā torpes tabellā,

    when you are lost in admiration, id. S. 2, 7, 95:

    nec torpere gravi passus sua regna veterno,

    Verg. G. 1, 124:

    frigere ac torpere senis consilia,

    Liv. 6, 23, 7:

    consilia re subitā,

    id. 1, 41, 3:

    torpebat vox spiritusque,

    id. 1, 25, 4:

    Tyrii desperatione torpebant,

    Curt. 4, 3, 16:

    rursus ad spem et fiduciam erigere torpentes,

    id. 4, 10, 7; 4, 14, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > torpeo

  • 18 Tyrium

    Tyrus or - ŏs, i, f., = Turos (Heb.).
    I.
    Lit., Tyre, a famous mariiime and commercial city of the Phœnicians, especially celebrated for its purple, now the ruins of Soor, Mel. 1, 12, 2; Plin. 5, 19, 17, § 76; Curt. 4, 2 sq.; Cic. N. D. 3, 16, 42; id. Verr. 2, 5, 56, § 145; Tib. 1, 7, 20; Prop. 3, 13 (4, 12), 7; Verg. A. 1, 346; Cv. M. 3, 539; 15, 288.—Hence, Tyrĭus, a, um, adj.
    1.
    Of or belonging to Tyre, Tyrian:

    purpura,

    Cic. Fl. 29, 70:

    murex,

    Ov. A. A. 3, 170; id. M. 11, 166:

    fucus,

    id. ib. 6, 222:

    colores,

    id. ib. 9, 340; Hor. Ep. 1, 6, 18:

    vestes,

    id. S. 2, 4, 84:

    chlamys,

    Ov. M. 5, 51:

    merces,

    Hor. C. 3, 29, 60:

    puella,

    i. e. Europa, Ov. F. 5, 605;

    also called Tyria paelex,

    id. M. 3, 258; cf.

    taurus (that carried her),

    Mart. 10, 51, 1:

    Tyria maria in proverbium deductum est, quod Tyro oriundi Poeni adeo potentes maris fuerunt, ut omnibus mortalibus navigatio esset periculosa. Afranius in Epistula: hunc in servum autem maria Tyria conciet,

    Fest. p. 355 Müll.—
    2.
    Poet., for Theban (because Thebes was founded by the Phœnician, Cadmus):

    montes,

    in the neighborhood of Thebes, Stat. Th. 1, 10; 12, 693:

    agri,

    id. ib. 9, 406:

    ductor,

    i. e. Eteocles, id. ib. 11, 205:

    exsul,

    i. e. Polynices, id. ib. 3, 406:

    plectrum,

    i. e. of Amphion, id. S. 3, 1, 16; cf.

    chelys,

    id. Th. 8, 232.—
    3.
    Carthaginian:

    arces,

    Verg. A. 1, 20:

    virgines,

    id. ib. 1, 336:

    urbs,

    id. ib. 1, 388:

    doli,

    Sil. 7, 268:

    patres,

    id. 2, 24:

    ductor,

    i. e. Hannibal, id. 10, 171; cf.

    miles,

    the army of Hannibal, id. 8, 13.—
    4.
    Purple, of a purple color:

    torus,

    Tib. 1, 2, 75:

    sinus,

    id. 1, 9, 70:

    vestes,

    id. 1, 7, 47:

    palla,

    id. 4, 2, 11:

    subtemen,

    id. 4, 1, 121:

    amictus, Ov A. A. 2, 297: cocco tinctum Tyrio,

    Plin. 9, 41, 65, § 140.— Subst.: Ty-rĭum, i, n., a purple color:

    Tyria atque conchylia et omnis alios colores,

    Plin. 22, 2, 3, § 3; 35, 6, 26, § 45.— Plur subst.: Tyrĭi, ōrum, m., the inhabitants of Tyre, the Tyrians, Mel. 3, 6, 1; Cic. Phil. 11, 13, 35; id. Q. Fr. 2, 13, 2; Luc. 5, 108 al.— Poet., transf. (cf. supra), for Thebans, Stat. Th. 1, 10; 2, 73; 9, 489.—For Carthaginians, Verg. A. 1, 574; 4, 111; Sil. 1, 82 al.—
    II.
    Transf., poet., purple, Mart. 2, 29, 3; 6, 11, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > Tyrium

  • 19 Tyrus

    Tyrus or - ŏs, i, f., = Turos (Heb.).
    I.
    Lit., Tyre, a famous mariiime and commercial city of the Phœnicians, especially celebrated for its purple, now the ruins of Soor, Mel. 1, 12, 2; Plin. 5, 19, 17, § 76; Curt. 4, 2 sq.; Cic. N. D. 3, 16, 42; id. Verr. 2, 5, 56, § 145; Tib. 1, 7, 20; Prop. 3, 13 (4, 12), 7; Verg. A. 1, 346; Cv. M. 3, 539; 15, 288.—Hence, Tyrĭus, a, um, adj.
    1.
    Of or belonging to Tyre, Tyrian:

    purpura,

    Cic. Fl. 29, 70:

    murex,

    Ov. A. A. 3, 170; id. M. 11, 166:

    fucus,

    id. ib. 6, 222:

    colores,

    id. ib. 9, 340; Hor. Ep. 1, 6, 18:

    vestes,

    id. S. 2, 4, 84:

    chlamys,

    Ov. M. 5, 51:

    merces,

    Hor. C. 3, 29, 60:

    puella,

    i. e. Europa, Ov. F. 5, 605;

    also called Tyria paelex,

    id. M. 3, 258; cf.

    taurus (that carried her),

    Mart. 10, 51, 1:

    Tyria maria in proverbium deductum est, quod Tyro oriundi Poeni adeo potentes maris fuerunt, ut omnibus mortalibus navigatio esset periculosa. Afranius in Epistula: hunc in servum autem maria Tyria conciet,

    Fest. p. 355 Müll.—
    2.
    Poet., for Theban (because Thebes was founded by the Phœnician, Cadmus):

    montes,

    in the neighborhood of Thebes, Stat. Th. 1, 10; 12, 693:

    agri,

    id. ib. 9, 406:

    ductor,

    i. e. Eteocles, id. ib. 11, 205:

    exsul,

    i. e. Polynices, id. ib. 3, 406:

    plectrum,

    i. e. of Amphion, id. S. 3, 1, 16; cf.

    chelys,

    id. Th. 8, 232.—
    3.
    Carthaginian:

    arces,

    Verg. A. 1, 20:

    virgines,

    id. ib. 1, 336:

    urbs,

    id. ib. 1, 388:

    doli,

    Sil. 7, 268:

    patres,

    id. 2, 24:

    ductor,

    i. e. Hannibal, id. 10, 171; cf.

    miles,

    the army of Hannibal, id. 8, 13.—
    4.
    Purple, of a purple color:

    torus,

    Tib. 1, 2, 75:

    sinus,

    id. 1, 9, 70:

    vestes,

    id. 1, 7, 47:

    palla,

    id. 4, 2, 11:

    subtemen,

    id. 4, 1, 121:

    amictus, Ov A. A. 2, 297: cocco tinctum Tyrio,

    Plin. 9, 41, 65, § 140.— Subst.: Ty-rĭum, i, n., a purple color:

    Tyria atque conchylia et omnis alios colores,

    Plin. 22, 2, 3, § 3; 35, 6, 26, § 45.— Plur subst.: Tyrĭi, ōrum, m., the inhabitants of Tyre, the Tyrians, Mel. 3, 6, 1; Cic. Phil. 11, 13, 35; id. Q. Fr. 2, 13, 2; Luc. 5, 108 al.— Poet., transf. (cf. supra), for Thebans, Stat. Th. 1, 10; 2, 73; 9, 489.—For Carthaginians, Verg. A. 1, 574; 4, 111; Sil. 1, 82 al.—
    II.
    Transf., poet., purple, Mart. 2, 29, 3; 6, 11, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > Tyrus

  • 20 verto

    verto ( vorto), ti, sum, 3 ( inf. vortier, Plaut. Rud. 3, 6, 48; Lucr. 1, 710; 2, 927; 5, 1199 al.), v. a. and n. [Sanscr. root vart-, to apply one's self, turn; cf. vart-ukas, round].
    I.
    Act., to turn, to turn round or about (syn.: verso, contorqueo).
    A.
    Lit.:

    (luna) eam partem, quaecumque est ignibus aucta, Ad speciem vertit nobis,

    Lucr. 5, 724:

    speciem quo,

    id. 4, 242:

    ora huc et huc,

    Hor. Epod. 4, 9:

    terga,

    Ov. Tr. 3, 5, 6:

    gradu discedere verso,

    id. M. 4, 338:

    verso pede,

    id. ib. 8, 869:

    pennas,

    i. e. to fly away, Prop. 2, 24, 22 (3, 19, 6):

    cardinem,

    Ov. M. 14, 782:

    fores tacito cardine,

    Tib. 1, 6, 12: cadum, to turn or tip up, Hor. C. 3, 29, 2:

    versā pulvis inscribitur hastā,

    inverted, Verg. A. 1, 478:

    verte hac te, puere,

    Plaut. Ps. 1, 3, 29; cf.:

    verti me a Minturnis Arpinum versus,

    Cic. Att. 16, 10, 1:

    cum haesisset descendenti (virgini) stola, vertit se et recollegit,

    Plin. Ep. 4, 11, 9:

    ante tuos quotiens verti me, perfida, postes,

    Prop. 1, 16, 43:

    Pompeiani se verterunt et loco cesserunt,

    turned about, wheeled about, fled, Caes. B. C. 3, 51; cf.:

    vertere terga,

    to turn one's back, run away, betake one's self to flight, id. B. G. 1, 53; 3, 21; id. B. C. 1, 47; 3, 63 fin.; Liv. 1, 14, 9; cf.

    also: hostem in fugam,

    to put to flight, rout, id. 30, 33, 16;

    Auct. B. Afr. 17: iter retro,

    Liv. 28, 3, 1:

    hiems (piscis) ad hoc mare,

    Hor. Epod. 2, 52: fenestrae in viam versae, turned or directed towards, looking towards, Liv. 1, 41, 4; cf.:

    mare ad occidentem versum,

    id. 36, 15, 9:

    Scytharum gens ab oriente ad septentrionem se vertit,

    Curt. 7, 7, 3:

    (Maeander) nunc ad fontes, nunc in mare versus,

    Ov. M. 8, 165: terram aratro, to turn up or over, to plough, etc., Hor. S. 1, 1, 28:

    ferro terram,

    Verg. G. 1, 147:

    glaebas (aratra),

    Ov. M. 1, 425; 5, 477:

    solum bidentibus,

    Col. 4, 5:

    agros bove,

    Prop. 3, 7, 43 (4, 6, 43):

    collem,

    Col. 3, 13, 8:

    freta lacertis (in rowing),

    Verg. A. 5, 141:

    ex illā pecuniā magnam partem ad se vortit,

    Cic. Div. in Caecil. 17, 57.—Mid.: vertier ad lapidem, to turn or incline one's self towards, Lucr. 5, 1199:

    congressi... ad caedem vertuntur,

    Liv. 1, 7, 2; so,

    versi in fugam hostes,

    Tac. H. 2, 26; cf.:

    Philippis versa acies retro,

    Hor. C. 3, 4, 26:

    sinit hic violentis omnia verti Turbinibus,

    to whirl themselves about, Lucr. 5, 503:

    magnus caeli si vortitur orbis,

    id. 5, 510:

    vertitur interea caelum,

    revolves, Verg. A. 2, 250:

    squamarum serie a caudā ad caput versā,

    reaching, Plin. 28, 8, 30, § 119.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to turn:

    ne ea, quae reipublicae causa egerit, in suam contumeliam vertat,

    Caes. B. C. 1, 8:

    in suam rem litem vertendo,

    Liv. 3, 72, 2:

    usum ejus (olei) ad luxuriam vertere Graeci,

    Plin. 15, 4, 5, § 19; cf.:

    aliquid in rem vertere,

    turn to account, make profitable, Dig. 15, 3, 1 sqq.:

    edocere, quo sese vertant sortes,

    Enn. Trag. v. 64 Vahl.; Verg. A. 1, 671:

    ne sibi vitio verterent, quod abesset a patriā,

    Cic. Fam. 7, 6, 1:

    idque omen in Macedonum metum verterunt Tyrii,

    Curt. 4, 2, 13:

    in religionem vertentes comitia biennic habita,

    making a matter of religious scruple, Liv. 5, 14, 2:

    aquarum insolita magnitudo in religionem versa,

    id. 30, 38, 10; cf. id. 26, 11, 3:

    id ipsum quod iter belli esset obstructum, in prodigium et omen imminentium cladium vertebatur,

    Tac. H. 1, 86 fin.:

    vertere in se Cotyi data,

    to appropriate, id. A. 2, 64:

    perii! quid agam? quo me vertam?

    Ter. Hec. 4, 1, 1:

    quo se verteret, non habebat,

    Cic. Phil. 2, 29, 74; id. Div. 2, 72, 149:

    Philippus totus in Persea versus,

    inclined towards him, Liv. 40, 5, 9:

    toti in impetum atque iram versi,

    id. 25, 16, 19:

    si bellum omne eo vertat,

    id. 26, 12, 13:

    di vortant bene, Quod agas,

    cause to turn out well, prosper, Ter. Hec. 1, 2, 121; cf. infra, II. B.; so,

    in melius somnia,

    Tib. 3, 4, 95.—
    2.
    In partic.
    a.
    To turn, i. e. to change, aller, transform (syn. muto):

    Juppiter In Amphitruonis vortit sese imaginem,

    Plaut. Am. prol. 121:

    in anginam ego nunc me velim vorti,

    id. Most. 1. 3, 61:

    omnes natura cibos in corpora viva Vertit,

    Lucr. 2, 880: vertunt se fluvii frondes et pabula laeta In pecudes; vertunt pecudes [p. 1978] in corpora nostra Naturam, id. 2, 875 sq.; cf.:

    cum terra in aquam se vertit,

    Cic. N. D. 3, 12, 31:

    verte omnis tete in facies,

    Verg. A. 12, 891:

    ego, quae memet in omnia verti,

    id. ib. 7, 309:

    tot sese vertit in ora,

    id. ib. 7, 328:

    inque deum de bove versus erat,

    Ov. F. 5, 616:

    Auster in Africum se vertit,

    Caes. B. C. 3, 26 fin.; cf. Liv. 30, 24, 7:

    semina malorum in contrarias partes se vertere,

    Cic. Div. 2, 14, 33:

    omnia versa et mutata in pejorem partem,

    id. Rosc. Am. 36, 103:

    cur nunc tua quisquam Vertere jussa potest,

    Verg. A. 10, 35:

    hic continentiam et moderationem in superbiam ac lasciviam vertit,

    Curt. 6, 6, 1; cf.:

    fortuna hoc militiae probrum vertit in gloriam,

    id. 9, 10, 28:

    versus civitatis status,

    Tac. A. 1, 4:

    versis ad prospera fatis,

    Ov. H. 16, 89: solum, to change one's country, i. e. to emigrate or go into exile, Cic. Balb. 11, 28; Amm. 15, 3, 11 et saep.; v. solum. —With abl. (rare and poet.):

    nullā tamen alite verti Dignatur,

    Ov. M. 10, 157; cf.

    muto.—Prov.: in fumum et cinerem vertere,

    to turn into smoke, dissipate, Hor. Ep. 1, 15, 39.—Mid.:

    omnia vertuntur: certe vertuntur amores,

    Prop. 2, 8, 7 (9):

    saevus apertam In rabiem coepit verti jocus,

    Hor. Ep. 2, 1, 149.—
    b.
    To exchange, interchange: nos divitem istum meminimus adque iste pauperes nos;

    vorterunt sese memoriae,

    Plaut. Truc. 2, 1, 11; cf.:

    vorsis gladiis depugnarier,

    id. Cas. 2, 5, 36.—
    c.
    Of literary productions, to turn into another language, to translate (syn.:

    transfero, interpretor, reddo): Philemo scripsit, Plautus vortit barbare,

    Plaut. Trin. prol. 19:

    si sic verterem Platonem, ut verteruntnostri poëtae fabulas,

    Cic. Fin. 1, 3, 7:

    verti etiam multa de Graecis,

    id. Tusc. 2, 11, 26:

    annales Acilianos ex Graeco in Latinum sermonem vertit,

    Liv. 25, 39, 12.—
    d.
    To ply:

    stimulos sub pectore vertit Apollo,

    i. e. stimulates the fury, Verg. A. 6, 101.—
    e.
    In partic., like our to turn upside down, i. e. to overturn, overthrow, subvert, destroy (= everto):

    Callicratidas cum multa fecisset egregie, vertit ad extremum omnia,

    Cic. Off. 1, 24, 84:

    agerent, verterent cuncta,

    Tac. H. 1, 2; id. A. 2, 42; 3, 36:

    Cycnum Vi multā,

    Ov. M. 12, 139:

    fluxas Phrygiae res fundo,

    Verg. A. 10, 88; 1, 20; 2, 652:

    vertere ab imo moenia Trojae,

    id. ib. 5, 810:

    Ilion fatalis incestusque judex... vertit in pulverem,

    Hor. C. 3, 3, 20:

    proceras fraxinos,

    id. ib. 3, 25, 16:

    ab imo regna,

    Sen. Hippol. 562:

    Penates,

    id. Troad. 91:

    puppem,

    Luc. 3, 650:

    fortunas,

    Amm. 28, 3, 1.—
    f.
    Mid., from the idea of turning round in a place, to be engaged in, to be in a place or condition; also to turn, rest, or depend upon a thing:

    jam homo in mercaturā vortitur,

    Plaut. Most. 3, 1, 109:

    res in periculo vortitur,

    id. Merc. 1, 2, 12; Phaedr. 2, 8, 19; so,

    res vertitur in majore discrimine,

    Liv. 6, 36, 7:

    ipse catervis Vertitur in mediis,

    Verg. A. 11, 683:

    omnia in unius potestate ac moderatione vertentur,

    Cic. Verr. 1, 7, 20; so,

    spes civitatis in dictatore,

    Liv. 4, 31, 4:

    totum id in voluntate Philippi,

    id. 37, 7, 8:

    causa in jure,

    Cic. Brut. 39, 145:

    hic victoria,

    Verg. A. 10, 529:

    cum circa hanc consultationem disceptatio omnis verteretur,

    Liv. 36, 7, 1:

    puncto saepe temporis maximarum rerum momenta verti,

    id. 3, 27, 7.— Impers.:

    vertebatur, utrum manerent in Achaico concilio Lacedaemonii, an, etc.,

    Liv. 39, 48, 3.—
    g.
    To ascribe, refer:

    quae fuerunt populis magis exitio quam fames morbique, quaeque alia in deum iras velut ultima malorum vertunt,

    Liv. 4, 9, 3 Weissenb. ad loc.:

    cum omnium secundorum adversorumque in deos verterent,

    id. 28, 11, 1.—
    h.
    = considero; exercitum majorum more vortere, Sall. ap. Serv. ad Verg. A. 5, 408 dub. (Sall. H. inc. 51 Dietsch ad loc.).
    II. A.
    Lit.:

    depulsi aemulatione alio vertunt,

    Tac. A. 1, 18:

    eoque audaciae provectum ut verteret, etc.,

    id. ib. 4, 10:

    utinam mea vocula dominae vertat in auriculas!

    Prop. 1, 16, 28:

    versuros extemplo in fugam omnes ratus,

    Liv. 38, 26, 8 (but in Lucr. 5, 617 the correct read. is cancri se ut vortat).—
    B.
    Trop., to turn, change, etc.:

    jam verterat fortuna,

    Liv. 5, 49, 5:

    libertatem aliorum in suam vertisse servitutem conquerebantur,

    id. 2, 3, 3:

    totae solidam in glaciem vertere lacunae,

    Verg. G. 3, 365: verterat pernicies in accusatorem, Tac. A. 11, 37:

    quod si esset factum, detrimentum in bonum verteret,

    Caes. B. C. 3, 73 fin.:

    ea ludificatio veri in verum vertit,

    Liv. 26, 6, 16: talia incepta, ni in consultorem vertissent, reipublicae pestem factura, against, Sall. H. inc. 89 Dietsch:

    neque inmerito suum ipsorum exemplum in eos versurum,

    Liv. 7, 38, 6:

    si malus est, male res vortunt, quas agit,

    turn out badly, Plaut. Pers. 4, 1, 5; so,

    quae res tibi vertat male,

    Ter. Ad. 2, 1, 37:

    quod bene vertat, castra Albanos Romanis castris jungere jubet (= cum bonis omnibus),

    Liv. 1, 28, 1; 3, 62, 5; 3, 35, 8:

    quod bene verteret,

    Curt. 5, 4, 12; 7, 11, 14:

    hos illi (quod nec vertat bene), mittimus haedos,

    Verg. E. 9, 6.—
    b.
    Annus, mensis vertens, the course or space of a year, of a month:

    anno vertente sine controversiā (petisses),

    Cic. Quint. 12, 40; so,

    anno vertente,

    id. N. D. 2, 20, 53; Nep. Ages. 4, 4; cf.:

    apparuisse numen deorum intra finem anni vertentis,

    Cic. Phil. 13, 10, 22:

    tu si hanc emeris, Numquam hercle hunc mensem vortentem, credo, servibit tibi,

    Plaut. Pers. 4, 4, 76; Macr. S. 1, 14.—
    (β).
    Pregn.: annus vertens, the great year or cycle of the celestial bodies (a space of 15,000 solar years), Cic. Rep. 6, 22, 24.—Hence, ver-sus ( vors-), or (much less freq.) ver-sum ( vors-), adv., turned in the direction of, towards a thing; usu. after the name of a place to which motion is directed (orig. a part., turned towards, facing, etc., and so always in Livy; cf. Liv. 1, 18, 6 Weissenb. ad loc.; 1, 41, 4; 9, 2, 15).
    A.
    Form versus (vors-).
    1.
    After ad and acc.:

    T. Labienum ad Oceanum versus... proficisci jubet,

    Caes. B. G. 6, 33: ad Alpes versus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 15, 2:

    ad Cercinam insulam versus, Auct. B. Afr. 8, 3: ad Cordubam versus, Auct. B. Hisp. 11: modo ad Urbem, modo in Galliam versus,

    Sall. C. 56, 4. —
    2.
    After in and acc.:

    in agrum versus,

    Varr. R. R. 3, 5, 10:

    in forum versus,

    Cic. Lael. 25, 96:

    in Arvernos versus,

    Caes. B. G. 7, 8: si in urbem versus venturi erunt, Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78 (82), 3.—
    3.
    After acc. alone (class. only with names of towns and small islands):

    verti me a Minturnis Arpinum versus,

    Cic. Att. 16, 10, 1:

    Brundisium versus,

    id. Fam. 11, 27, 3:

    Ambraciam versus,

    Caes. B. C. 3, 36:

    Massiliam versus,

    id. ib. 2, 3:

    Narbonem versus,

    id. B. G. 7, 7.—
    4.
    After other advv.:

    deorsum versus,

    Cato, R. R. 156, 4:

    sursum versus,

    Cic. Or. 39, 135:

    dimittit quoquo versus legationes,

    Caes. B. G. 7, 4:

    ut quaedam vocabula utroque versus dicantur,

    Gell. 5, 12, 10; cf. the adverbs deorsum, sursum, etc.—
    B.
    Form versum (vors-).
    1.
    After ad and acc.:

    animadvertit fugam ad se versum fieri,

    Sall. J. 58, 4.—
    2.
    After other advv.:

    cunas rursum vorsum trahere,

    Plaut. Am. 5, 1, 60 (63):

    lumbis deorsum versum pressis,

    Varr. R. R. 2, 7, 5:

    vineam sursum vorsum semper ducito,

    Cato, R. R. 33, 1:

    cum undique versum circumfluat,

    Gell. 12, 13, 20:

    utroque vorsum rectum est ingenium meum,

    Plaut. Capt. 2, 3, 8.
    Versus is said by many lexicons to be also a prep.
    , but no ancient authority can be safely cited for this use. The true readings are:

    in Italiam versus,

    Cic. Fam. 4, 12, 1:

    adversus aedem,

    Liv. 8, 20, 8:

    in forum versus,

    Plin. 10, 43, 60, § 121; and perh. in oppidum, Auct. B. Hisp. 21.

    Lewis & Short latin dictionary > verto

См. также в других словарях:

  • TYRII — vel TYRUS Plut. Tiriolo Barrio, oppidul. maguae Graeciae, in colle, apud Catacium urb. inde 6. mill. pass. Martoranum versus, a Scyllacio 9. Alias Tyrii, cives urbis famosae Tyri (de qua infra) rei navalis gloriâ incliti, ante alios omnes, utpote …   Hofmann J. Lexicon universale

  • tyrii — epäonnistua / menettää tilanteen hallinta Lasse meni tyriin ku se ei hiffannu sitä vaksii …   Suomen slangisanakirjaa

  • Tarxien — (English: Tarsien) is a small village found in the southern part of Malta.Towns (Malta) name = Tarxien(Ħal Tarxien) coa = Tarxien COA.svg motto = Tyrii Genure Coloni (The Phoenicians Created Me) official name = Ħal Tarxien inhabitants name =… …   Wikipedia

  • СОКРАТ — (Socrates) из Афин (469 399 до н.э.) антич. философ, учитель Платона. Учение С. было устным; все свободное время он проводил в беседах о добре и зле, прекрасном и безобразном, добродетели и пороке, о том, можно ли научиться быть хорошим и как… …   Философская энциклопедия

  • AMETHYSTINUS color — ab amethysto gemma, unus ex purpurae olim coloribus, quae prout pressior saturatiorque erat, vel dilutior, vatia etiam invenit nomina. Est in his, verba sunt Plinii, l. 37. c. 9. carbunculi tenuior ignis est amethysti fulgens purpura, est smar… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ERYTHEA vel ERYTHIA — ERYTHEA, vel ERYTHIA Ins. inter Gades et Hispaniam, quam sic describit Plin. l. 4. c. 22. Ab eo latere que Hispaniam spectat (Gadis ins.) passibus fere centum, altera ins. est longa 3. mill. passm. lata in qua prius opp. Gadium fuit. Vocatur ab… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • HYPSURANIUS — Tyri conditor, iuxta Sanchuniathonem, apud Euseb. Praep. Euang. l. 1. ubi eum tradit οἰκῆσαι Τύρον, καλύβας τε ἐπινοῆσαι ἀπὸ καλάμων καὶ θρύων καὶ παπύρων, habitasse Tyri, et fabricasse casas ex calamis, iuncis et papyris. A quo Sacerdotes Tyrii… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Historia Apollonii — Die Historia Apollonii regis Tyri („Geschichte von Apollonius, dem König von Tyros“) ist ein antiker Roman in lateinischer Sprache, der auf griechische oder lateinische Quellen zurückgeht. Sein Autor ist nicht bekannt, die Datierung fällt in das… …   Deutsch Wikipedia

  • MT-59 — Lage von Tarxien in Malta Eingang zum Tempelbezirk …   Deutsch Wikipedia

  • Tarxien — Lage von Tarxien in Malta …   Deutsch Wikipedia

  • Tarxien — Héraldique …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»