Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

EIRI

  • 1 éirí

    nm4 erection, rising

    Irish-English dictionary > éirí

  • 2 eiri

    snow
    * * *
    enunciate
    eng. geirio

    Welsh-English dictionary > eiri

  • 3 éirí na gréine

    nm4 sunrise

    Irish-English dictionary > éirí na gréine

  • 4 ÞAT

    pron.
    1) neut. from sá, that, it (þat var einhverju sinni, at);
    3) conj. that, = at (sagði sönn tíðindi af ferðum Þorgils ok þat hann hafði eltan Hrafn á fjöll upp).
    * * *
    or mod. það, neut. of a demonstr. pron.; the nom. sing. is of a different root, sá, sú (p. 516); the other cases are,—gen. þess, þeirar, þess; dat. þeim, þeiri, því and þí; acc. þann, þá, þat: plur. þeir, þær, þau; gen. þeirra; dat. þeim; acc. þá, þær, þau (mod. þaug): the mod. forms have rr in þeirrar, þeirri, þeirra; but for the olden time they are less correct, as may be seen from rhymes: [Goth. þata; Engl. that; Germ. dass, i. e. daz; Dan. det.]
    A. That, in the various cases, see Gramm. p. xxi; Óláfr tók því vel, … kvaðsk hennar forsjá hlíta um þat mál, … þat sama haust, … þann dag svaf Unnr í lengra lagi, … nefni ek til þess Björn ok Helga, … eptir þat stóð Unnr upp ok kvaðsk ganga mundu þeirrar skemmu, sem hón var vön at sofa í, bað at þat skyldi hverr hafa at skemtan sem þá væri næst skapi, Ld. 14; því at þeir ( they) urðu eigi á annat sáttir, þeir es ( those who) fyrir norðan vóru, Íb. 9 (þeir is here repeated, first as personal then as demonstr. relat. pron.); land þat er kallat er Grænland, … hann kvað menn þat mundu fýsa þangat farar, at landit ætti nafn gott, … prest þann er hét Þangbrandr, id.; en þat vas til þess haft, … í stað þann, … lög þau es Kristninni skyldi fylgja, 11; þeir menn vóru er þess gátu, there were men that guested (= Lat. erant qui), Nj. 90; á þeiri stundu, Fms. xi. 360.
    2. with the article; bæta þat skipit er minnr var brotið, Fms. ii. 128; yfir hafit þat it djúpa, Edda 28; þann inn mikla mann, Hkr. ii. 251.
    II. it (as that is used in provincial speech in England), in indefinite phrases, it is, it was, it came to pass; þat var siðr, at …, Eg. 505; þat var einhverju sinni at, Nj. 2; en þat vas er hann tók byggja landit fjórtán vetrum eða fimtán fyrr, Jb. 9, and passim.
    III. denoting this, these, = þessi: sagði Egill at mjöðdrekku þá vill hann hafa at afnáms-fé, Eg. 240; sagði at sú var kona hans, er þar sat, ok svá at þau ( they) áttu húsa-kot þau ( those cottages), Ó. H. 152; this use is freq. on Runic stones, e. g. rúnar þær, kuml þaun (= þau), etc.
    2. denoting such; segja menn at þau yrði æfi-lok Flosa, at …, Nj. 282; hárit þat á höfði sem silki gult væri, the hair on his head was like yellow silk, Fms. x. 381; þeirrar einnar konu ætla ek at fá, at sú ræni þik hvárki fé né ráðum, Ld. 14: öllum þeim hlutum er þeim (pers.) líkaði, and passim.
    IV. in a diminutive sense, suffixed to the noun; stund þá, a little while, Fær. 169; jarl hafði tjaldat upp frá stund þá, see stund, Fms. xi. 85; brosa lítinn þann, Fb. ii. 78 (Fms. iv. 101); lítt þat and lítt-at, ‘little that,’ i. e. a little, see p. 394, col. 1; litla þá stund, 623. 10; glam þat varð af, a little tinkling wind, Fms. xi. 129; klumbu eina mikla eða hálf-róteldi þat, id.
    V. ellipt. þann; þykki mér þann (viz. kost) verða upp at taka, Nj. 222, Eg. 157 (see kostr, p. 353, col. 2): í þeiri (viz. hríð), in that nick of time, in that moment, Fms. x. 384, 414, Flóv. 33; ár rauð ungr í þeiri, Ód.; þann fyrsta (viz. tíma), Fms. vii. 201.
    B. The gen. þess in special usages, resembling A. S. þus, Engl. thus; this may be simply ellipt., ‘vegar,’ ‘konar,’ or the like being understood:
    1. denoting mode, kind, manner, so that, thus that; hvat sér þú nú þess er þér þykkir með undarligu móti? Nj. 62; hvernog hann skyli þess berjask, in what way he should fight, so that, Al. 70; hvat er hann þess, at ek hlýða upp á hans tal, what kind of man that I should listen to his talk.? Stj. 263; hvat manni ertú þess, at ek muna láta þik fyrri yfir fara? Karl. 16; hvern veg þess megi vera, Hom. (St.); engi veg þess, Hom. 196 (Ed.); hve lýðrinn skyldi lifa þess es Guði mætti vel líka, Hom.; hugsar hann, hversu hann mætti honum haga þess at honum yrði sjálfum nokkur sæmd í, Mar.; hvern veg skal ek skiljask við konung þenna þess er yðr muni líka, Ó. H. 75; hugum leiddi hann, hversu hann mætti þess sitja í svá ágætu sæti, at hann vær eigi …, Sks. 623; hversu bar þess til, how did it come to pass so? Stj. 166; hefi ek nokkut, bróðir. þess gört at þér mislíki, have I done aught that it should mislike thee? Gísl. 99; ekki var þess ( nothing of the kind) í Máriu lífi er vándir menn hafa, Mar.; ef knökut er þess, at ér farit ósigr, Fb. i. 183; at öllum hlutum þess er hann hafði spurt, in all things so as (i. e. in so far as) he had heard, Þiðr. 158.
    2. þess þó, yet so that, i. e. only short of that, with but one reservation; vilda ek helzt hafa atferð ok höfðingskap Hrólfs kraka, þess þó ( yet so that), at ek hélda allri Kristni ok trú minni. Fms. v. 172; sem þér líkar, þess þó, at þú frelsir oss fyrir þína miskun, Stj. 404: dropping þó, en hann vægði í öllu fyrir þeim bræðrum, þess er hann minkaði sik í engu, so that, yet so that …, Ld. 234; leita flestir at hafa hættu-minna, þess at þeir verði sik frýju, Sturl. iii. 68; alla þá hluti er ek má, þess er mér skyli eigi vera skömm at, all things that I may, yet so that it shall not be a shame to me, anything short of dishonour, Þiðr. 194; svá harða sótt sem þeir er hardast fengu, þess er eigi gékk önd ór honum, Fb. ii. 144.
    II. þess as a locative, there prob. ellipt., ‘staðar’ being understood; Einarr spurði Egil hvar hann hefði þess verit staddr at hann hafði mest reynt sik, Eg. 687; hvar kómu feðr okkrir þess, at faðir minn væri eptirbátr föður þíns, hvar nema alls hvergi? Ísl. ii. 236; hvar þess er ( wheresoever) aðrir taka fyrst arf enn erfingi réttr, Grág. i. 191; ætlaða ek þá at ek munda hvergi þess koma, at ek munda þess gjalda, at ek væra of friðsamr, Orkn. 120; því at hann ætlaði at hann mundi þess víðar koma, at hann mundi njóta föður sins enn gjalda, Gísl. 73; hvar-vitna þess er maðr spyrr lögspurning, Grág. (Kb.) i. 41; hvar þess er heilagr dómr hans kom, Hom. (St.); þeir megu hvergi þess sendir vera, at …, Hom. 182 (Ed.); hver-vetna þess er þingmenn verða víttir í Gula, N. G. L. i. 5.
    III. with a compar. the more, so much the more, cp. Germ. desto; heldr var hón þess at lítilátari, Hom. 169 (Ed.); þess meirr er hinn drekkr, þess meirr þyrstir hann, svá þess fleira es þú hafðir þess fleira girndisk þú, 190 (Ed.); til þess meiri staðfestu, Dipl. v. 22; þyrstir æ þess at meirr, Eg. 605; þess betr er þær eru görvar djúpari ok mjóri, Sks. 426.
    C. The dat. því, prop. fyrir því, and then dropping the prep., and using the remaining dat. adverbially:—therefore; því er þessa getið, at þat þótti vera rausn mikil, Ld. 68: því and þí, therefore; ok því svá, at …, Pr. 400; því ætla ek hann … at …, 325; því máttú varkynna mér, at mér þykkir féit gott, Gullþ. 7.
    II. því-at, ‘for that,’ because; tóksk eigi atreiðin, því-at búendr frestuðu, Ó. H. 215; því-at úvíst er at vita, Hm. 1; því-at úbrigðra vin fær maðr aldregi, 6; því-at hón á allan arf eptir mik, Nj. 3; því-at allir vóru görviligir synir hans, Ld. 68; því-at þat er ekki af manna völdum, Gullþ. 5; því-at ek em bróðir feðr þíns, 6.
    2. dropping the ‘at;’ því ek hefi spurt, at …, Fms. vi. 4; því Hákon var bróður-son hans, Sturl. i. 140.
    III. therefore; ok varð því ekki af ferðinni, Ísl. ii. 247: fyrir-því (Dan. fordi; Early Engl. forthy), therefore, Fms. i. 235.
    IV. því at eins, only on that condition, Fms. xi. 154: af því, therefore, passim.
    V. hví, why, in later vellums (the 15th century), and so in mod. usage; því riðu menn yðrir undan? Fms. iii. 183, Sd. 149. l. 9; því mun ek þó eigi vita mega at troll ráði fyrir, Gullþ. 5.
    D. For the personal pronoun, which in plur. has the same declension, see þeir, þær, þau, p. 732.

    Íslensk-ensk orðabók > ÞAT

  • 5 BLÁSA

    * * *
    (blæs; blés, blésum; blásinn), v.
    1) to blow, of the wind;
    blásandi byrr, a spanking breeze;
    2) to blow with the mouth (hann blés í kross yfir drykk sínum); to pant (hestrinn tók at frýsa ok blása);
    blása við to draw a deep breath, to sigh (jarl blés þá við mœðiliga);
    blés mœðiliga öndinni, breathed hard;
    blása e-m e-u í brjóst, to inspire, suggest a thing to one (guð blés henni því í brjóst);
    blása eldi, eitri, of serpents;
    blása lúðri, horni, to blow the trumpet, horn;
    blása liði (troops) til landgöngu;
    blása til stefnu, to a meeting;
    blása herblástr, to sound an alarm;
    5) to melt, cast (blása gullmálm, rauða);
    yxn tveir ór eiri blásnir (cast);
    6) to blow up, inflate (sem belgr blásinn);
    7) impers., blés upp fótinn, kviðinn, the leg, belly, swelled up;
    of land, to be laid bare, stripped of the turf (hafði blásit hauginn ok lá silfrit bert).
    * * *
    blés, blésu, blásit; pres. blæss, [Ulf. blêsan, a redupl. verb; Germ. blasen; Swed. blåsa; cp. Engl. blow ( blast); A. S. blâvan; Lat. flare.]
    I. to blow, Lat. flare, of the wind; the naut. alliterative phrase, blásandi byrr, a fresh breeze, Fms. vii. 287; vindrinn blæs og þú heyrir hans þyt, John iii. 8.
    2. act. to blow a trumpet, sound an alarm, with dat. of the people and the instrument, the act of blowing in acc.; b. lúðri, Fms. vii. 287; var blásinn herblástr, sounded an alarm, ix. 358; b. liði ( troops) til ofangaungu, Orkn. 350, Bret. 46; b. til stefnu, to a meeting, Fms. vii. 286; konungr lét b. öllum mönnum ór bænum, ix. 304; b. til þings, viii. 210; til héraðstefnu, ix. 255, v. l.: absol., þá bað hann b., sound the attack, viii. 403.
    β. to blow the bellows; blástu (imperat.) meir, Landn. 270 (in a verse), Edda 69, 70.
    γ. to melt, cast, the metal in acc.; hann blés fyrstr manna rauða á Íslandi, ok var hann af því kallaðr Rauðabjörn, Landn. 71, cp. Sks. 163; b. gullmálm, Bret. 4; sumir blésu ok steyptu af málmi Guðs líkneski, Barl. 139; sem af glóanda járni því er ákafliga er blásit í eldi, Fms. viii. 8; yxn tveir ór eiri blásnir ( cast), Bret. 22.
    δ. to swell, blow up; létt sem belgr blásinn, Fms. x. 308.
    II. to breathe, Lat. spirare; svá sem andi blæsk af munni, Eluc. 4: to blow with the mouth, hann blés í kross yfir drykk sínum, Fs. 103; bléss hann á þá og sagði, með-takið þeir Heilagan Anda, John xx. 22; b. við, to draw a deep breath; hón blés við ok svarar, Clem. 50; jarl blés þá við mæðiliga, Fs. 10, Magn. 444: to sigh, of a sick man, Gísl. 47; b. hátt við, Bjarn. 24: without ‘við,’ Sturl. i. 20; b. eitri, eldi (of serpents or dragons), to snort, Edda 42; of a horse, Greg. 49.
    2. theol. to inspire; Guð blés sínum anda (dat.) í brjóst honum, Fms. i. 142, 199; Guð blés henni því í brjóst, Stj. 160 (cp. innblástr).
    3. b. móti e-m, to conspire against one, Fms. vii. 164: in the phrase, ‘to blow not a hair off one’s head,’ Jarl mælti, at eingi skyldi b. hár af höfði Sveini, no one should dare to make a hair move on his head, Orkn. 252.
    III. impers.:
    1. medic. to ‘boulne,’ swell, from sickness, wounds …, the wound or swollen limb in acc.; hann svall svá ákafliga, at allan blés kviðinn, Bs. i. 319; sár Gríms varð illa, ok blés upp fótinn, Dropl. 36, Grett. 153; hann blés allan, Bs. i. 116.
    2. of land, to be laid bare, stripped of the turf by wind; hafði blásit hauginn ok lá silfrið bert, Fms. iv. 57.
    3. in supine, and partic. the personal construction reappears; á Ormarsstöðum þar sem er blásið allt, where all is stripped, barren, Landn. 280; meltorfa blásin mjök, stripped, barren, Hrafn. 27: medic., hin hægri geirvartan var blásin upp, 655 xxxii. 10; hans hörund var allt blásit, Fas. i. 286, Rb. 374; sýndist fótrinn blásinn ok kolblár, Grett. 152.

    Íslensk-ensk orðabók > BLÁSA

  • 6 Earth infrared radiation interference

    Engineering: EIRI

    Универсальный русско-английский словарь > Earth infrared radiation interference

  • 7 ALTARI

    * * *
    n. and m. altar.
    * * *
    n. and rarely altara, n. or altari, a, m.; mod. heteroclite altari, n. pl. öturu; the forms -eri, -era [altare] also appear:—an altar, a Christian word, the altar in heathen temples being called ‘stallr,’ Nj. 279, K. Á. 28, 208, Stj. freq.; altaris, 625. 84; altari þín, 655 xxiii. 2; altari (nom. pl.), xiv B. 2, Pm. 47: masc., altara (acc.) fim alna langan …, but þat (neut.) skal með eiri búa, a little below, altarans (gen.), altarann (nom. sing.), altaris (gen. neut.), altarit (neut. nom.), Stj. 307, 308, indifferently neut. or masc., Symb. 24; alteri, 1812. 17; altera (dat. neut.), 655 iii. 2, 623. 54.
    COMPDS: altarisblæja, altarisbók, altarisbrík, altarisbúnaðr, altarisdagr, altarisdúkr, altarisfórn, altarisgólf, altarishorn, altarishús, altarisklæði, altarislíkneski, altarismessa, altarisplata, altarisskrá, altarisstaðr, altarissteinn, altarisstika, altarisþjónusta.

    Íslensk-ensk orðabók > ALTARI

  • 8 blasa

    * * *
    (blæs; blés, blésum; blásinn), v.
    1) to blow, of the wind;
    blásandi byrr, a spanking breeze;
    2) to blow with the mouth (hann blés í kross yfir drykk sínum); to pant (hestrinn tók at frýsa ok blása);
    blása við to draw a deep breath, to sigh (jarl blés þá við mœðiliga);
    blés mœðiliga öndinni, breathed hard;
    blása e-m e-u í brjóst, to inspire, suggest a thing to one (guð blés henni því í brjóst);
    blása eldi, eitri, of serpents;
    blása lúðri, horni, to blow the trumpet, horn;
    blása liði (troops) til landgöngu;
    blása til stefnu, to a meeting;
    blása herblástr, to sound an alarm;
    5) to melt, cast (blása gullmálm, rauða);
    yxn tveir ór eiri blásnir (cast);
    6) to blow up, inflate (sem belgr blásinn);
    7) impers., blés upp fótinn, kviðinn, the leg, belly, swelled up;
    of land, to be laid bare, stripped of the turf (hafði blásit hauginn ok lá silfrit bert).
    * * *
    t; sup. blasað, [Engl. blaze], of places, in the phrase, b. við, to lie full and open before the eye (mod.)

    Íslensk-ensk orðabók > blasa

  • 9 brenna

    * * *
    I)
    (brenn; brann, brunnum; brunninn), v.
    1) to burn with a flame (logi, ljós, eldr, kerti brennr);
    2) to be consumed by fire (á Flugumýri brann fé mikit);
    nú breðr (= brennr) víðara en hann vildi, the fire spreads wider than he wished;
    brenna inni, to perish by fire;
    brenna upp, to be burnt up (á þeiri nátt brann upp allt Danavirki);
    hlutr e-s brennr við, one gets the worst of it;
    brann brátt þeirra hlutr við, it soon grew too hot for them;
    rautt mun fyrir brenna, mun nökkut fyrir brenna, things will brighten up or improve.
    (-da, -dr), v.
    1) to burn (brenna bál);
    2) to destroy by fire (brenna bœ, hof, skip at köldum kolum);
    brenna e-t upp, to burn up;
    3) to cauterize (as a surgical operation);
    brenna e-n við bölvi, to burn one to cure his malady;
    brenna e-m díla, to burn spots on one’s back; fig. to brand one’s back;
    brenna e-m illan díla, to inflict a severe injury upon one;
    4) to produce by burning (brenna e-t til líms);
    brenna salt, to produce salt by burning (sea-weed);
    5) to purify (silver or gold) by burning;
    brent silfr, pure silver (eyrir brendr, mörk brend).
    f. the burning of a house or person (þá er brenna var á Flugumýri; Njáls brenna).
    * * *
    1.
    d, with acc. to burn; b. bál, to burn or light a balefire, Hervar. S. (in a verse).
    2. to destroy by fire, devastate, Fms. xi. 391, Ann. 1329, 1289: b. upp, to burn up, Eg. 49; b. e-n inni, to burn one alive, Nj. 115, Grág. ii. 128, Landn. 215, v. l.
    3. medic. to cauterise (of hot iron), Grág. ii. 133; b. e-m díla, to burn spots on one’s back, body (medic.), Bs. 1. 644.
    β. metaph. to brand one’s back; eigi þurfu Danir at hælast við oss Norðmenn, margan díla höfum vér brent þeim frændum, Hkr. iii. 148; b. e-m illan díla, id., Fbr. 190 (in a verse).
    γ. b. kol, to burn, i. e. make charcoal (cp. charcoal-burner), Grág. i. 200.
    δ. part., brennt silfr, gull = skírt silfr, gull, pure silver, gold, K. Þ. K. 172, 152; eyrir brendr (= eyrir brends silfrs), mörk brend, Fms. ix. 421, Hkr. iii. 12; b. gull, Fms. xi. 77.
    2.
    u, f. fire, burning, Grág. ii. 129, Nj. 158, 199; Njáls brenna, Blundketils brenna, etc., Ann. 962, 1010: the burning of a dead body, Edda 38 (= bálför).
    β. astron., according to Finn Magnusson (Lex. Mythol.) Sirius is called Loka brenna, the conflagration of Loki, referring to the end of the world.
    COMPDS: brennumaðr, brennumál, brennusaga, brennustaðr, brennusumar, brennuvargr.

    Íslensk-ensk orðabók > brenna

  • 10 BRENNA

    * * *
    I)
    (brenn; brann, brunnum; brunninn), v.
    1) to burn with a flame (logi, ljós, eldr, kerti brennr);
    2) to be consumed by fire (á Flugumýri brann fé mikit);
    nú breðr (= brennr) víðara en hann vildi, the fire spreads wider than he wished;
    brenna inni, to perish by fire;
    brenna upp, to be burnt up (á þeiri nátt brann upp allt Danavirki);
    hlutr e-s brennr við, one gets the worst of it;
    brann brátt þeirra hlutr við, it soon grew too hot for them;
    rautt mun fyrir brenna, mun nökkut fyrir brenna, things will brighten up or improve.
    (-da, -dr), v.
    1) to burn (brenna bál);
    2) to destroy by fire (brenna bœ, hof, skip at köldum kolum);
    brenna e-t upp, to burn up;
    3) to cauterize (as a surgical operation);
    brenna e-n við bölvi, to burn one to cure his malady;
    brenna e-m díla, to burn spots on one’s back; fig. to brand one’s back;
    brenna e-m illan díla, to inflict a severe injury upon one;
    4) to produce by burning (brenna e-t til líms);
    brenna salt, to produce salt by burning (sea-weed);
    5) to purify (silver or gold) by burning;
    brent silfr, pure silver (eyrir brendr, mörk brend).
    f. the burning of a house or person (þá er brenna var á Flugumýri; Njáls brenna).
    * * *
    an old obsol. form brinna; pret. brann, 2nd pers. brant, mod. branst; pl. brunnu; sup. brunnit; pres. brenn, 3rd pers. brennr; old breðr, Grág. ii. 295, Fms. vii. 20 (in a verse); brenn (dropping the r), Hm. 56; with the neg. suffix, brennr-at ( non urit), 153, [Ulf. brinnan; A. S. byrnan; Early Engl. to ‘brenn;’ Germ. brennen; the strong form is almost obsolete in Germ.]:—to burn:
    1. of a light; þeir þóttust sjá fjögr ljós b., Nj. 118, Fas. i. 340; hrælog brunnu ( blazed) af vápnum þeirra, Bs. i. 509: of a candle, to burn out, eigi lengr en kerti þat brennr, Fas. i. 341, 342; cp. Fms. viii. 276.
    2. to be consumed by fire; kyrtillinn var brunninn, Fms. xi. 420; nú breðr viðara en hann vildi, the fire spreads wider than he would, Grág. l. c.
    β. of a volcano; er hér brann hraunit, er nú stöndu vér á, Bs. i. 22; brann þá Borgarhraun, Landn. 78, Ann. several times.
    γ. b. upp, to be burnt up. Grág. i. 459, K. Þ. K. 42; b. inni, to perish by fire, Gþl. 252, Nj. 198, 200.
    δ. to fester, Fms. xi. 288.
    ε. to be scolded, Eb. 198; skulu grónir grautar dílarnir þeir er þú brant, 200.
    3. metaph. in the phrase, e-t or e-s hlutr brennr við, one’s lot or portion of meat gets burnt in the cooling, one gets the worst of it; broth ‘brennr við,’ is burnt: ortu bændr þegar á um bardagann ( they made an onslaught), en þó brann brátt þeirra hlutr við, but it grew soon too hot for them, Fms. iv. 250; Sigurðr kvað sitt skyldu við brenna, quoth Sigurd, he would get the worst of it, i. e. it would never do, Fær. 236: the phrase, e-t brennr fyrir, or e-t rautt brennr fyrir, of bright hopes, rautt mun fyrir b. ok til virðingar snúa, Fs. 68; mun enn nokkut fyrir b. er þér komit heim, Fas. iii. 81.

    Íslensk-ensk orðabók > BRENNA

  • 11 eira

    (-ða, -t), v.
    1) to spare, with dat. (at þeir skyldu eira konum ok kirkjum);
    eira undan e-u, to yield to;
    2) e-m eirir e-t vel (illa), it agrees well (ill) with one, he is well pleased (displeased) with it (Eiríki konungi eirði þetta stórilla);
    honum eirir illa, ef, he is annoyed, if;
    3) eira e-n af e-u, to deprive one of.
    * * *
    1.
    ð, [A. S. ârian = parcere], to spare, with dat.; hafa allir hlutir unnit eiða at e. Baldri ( not to hurt Balder), Edda 37; hann eirði öngu hvárki í orðum né verkum, he spared naught either in word or work, Nj. 184, Fms. vii. 312; at þeir skyldu e. konum ok kirkjum, spare women and churches, Sturl. iii. 40; e. undan e-u, to yield; höfum vér lengi undan eirt fjandskap yðrum, Ld. 204; kvað hann þá ekki mundu tjá at letja sik, kvaðsk lengi hafa undan eirt, Fms. vii. 244; ok meir þykjumk vér undan eira, Sturl. i. 72; eptir þetta ríða þeir Ögmundr í brott, ok eirir hann undan þá enn fyrst, iii. 103.
    β. impers., e-m eirir e-t illa, it displeases one, i. e. to feel ill at rest with a thing; illa eirði mér fall þitt, Flóv. 29; Eiríki konungi eirði þetta stórilla, Fms. i. 19; honum eirir illa ef hann hefir eigi sitt mál, Ísl. ii. 236; Bergi eirði hit versta, Fs. 53; eira vel (ironically), to be well pleased, meira efni hefir hann til eldingar en honum megi vel eira inni at vera, 45: to do for one, vitum hve oss eiri öl þat er Bárðr of signdi, let us see how Bard’s draught will agree with us, Eg. ch. 44 (in a verse); Egill fann, at honum mundi ekki svá búit eira, E. felt, that this would not do, Eg. 552. In mod. usage, eira means to feel at rest (= una), of a man or beast who is restless or runs from one place to another,—it is said ‘hann eirir hvergi,’ he can nowhere rest; the other senses are obsolete.
    2.
    u, f. rest, = eirð.

    Íslensk-ensk orðabók > eira

  • 12 ER

    I) (older form es), rel. part. in old poems and in law phrases ‘es’ is suffixed to a demonstrative or interrogative word, pron. or adv., as s: sás, sús, þats, þeims, þærs; þars, þás, þegars, síðans, hveims, hvars, &c., = sá es, sú es, þar es, þá es, &c.
    I. used as a rel. pron., indecl., who, which, that;
    1) Mörðr hét maðr, er (nom.) kallaðr var gígja;
    grös fögr, er (acc.) hón hafði í hendi;
    aðra hluti þá, er (gen.) menn vildu visir verða;
    þann einn son, er (dat.) hann ann lítit;
    2) with a prep. placed at the end of the sentence;
    land, er hann kom frá, the land he came from;
    jötunn, er ór steini var höfuðit á (viz. honum), whose head was of stone;
    3) ellipt., the prep. being understood;
    ór þeim ættum, er mér þóttu fuglarnir fljúga (viz. ór), from the quarter that I thought the birds flew from;
    þeir hafa nú látit líf sitt, er mér þykkir eigi vert at lifa (viz. eptir), whom I think it is not worth while to outlive;
    4) a personal or demonstr. pron. may be added to the rel. part., er þú, er þik; er hann, er hón, er hana, er hans, er hennar, er þeim, er þeiri, er þeira, etc.;
    œrr ertu, Loki, er þú (who) yðra telr ljóta leiðstafi;
    sá maðr, er hann vill, that man who wishes;
    nema ein Goðrún, er hón æva grét, who never wept;
    ekkja heitir sú, er búandi hennar (whose husband) varð sóttdauðr;
    þann konung, er undir honum eru skatt-konungar, that king under whom are tributary kings;
    5) in the fourteenth century added to the int. pron., hverr;
    þat herbergi, í hverju er hann ( in which = er hann í því) hefir sitt ráð ok ræðr;
    II. as a conj. and adv.
    1) local, er, þar er, there where;
    hann sá á eldinum fölskann, er netit hafði brunnit, where the net had been burnt;
    Ó. gekk þar til, er H. lá, to the spot where H. lay;
    2) of time, er, þá er, when;
    ok er, and when;
    en er, but when;
    þar til er, until;
    í því er, just when;
    eptir (þat) er, when;
    þegar er, as soon as (þegar er lýsti, stóð konungr upp);
    síðan er, since;
    meðan er, while;
    næst er vér kómum, next when we came;
    þá lét í hamrinum, sem er reið gengr, as when it thunders;
    3) = at, that;
    ok fannst þat á öllu, er hón þóttist vargefin, that she thought she was thrown away;
    ek em þess sæll, er okkart félag sleit, I am happy that;
    skyldi fara fyrst leyniliga, en þó kom þar, er allir vissu, but it came to this, that every one knew of it.
    II) from vera.
    * * *
    1.
    old form es, mod. sometimes eð, but usually ‘er;’ indecl. Particle used as relat. pron. or as relat. adv.; in very old MSS. always es, and rhymed so by old poets; in the 12th century it changed into er. In poems and in law phrases the particle ‘es’ is suffixed to the pronoun or adverb, as s or z, e. g. thus: as pron., sá’s = sá es (so in ‘people’s Engl.’ he as, him as, for he who, etc.), Hkr. iii. 11 (Sighvat); dat. þeim’s = þeim es, illi qui, Hm. 3, Fms. vi. 38 (Sighvat); acc. masc. þann’z or þann’s = þann es, illum qui, Vsp. 45 (MS.), Od. i, Hm. 44, 120, Hým. 39, Am. 90; neut. þatz = þat es, illud quod, Hm. 39, Am. 37, Hkv. Hjörv. 3, Fms. iii. 9 (Hallfred): as conj. or adv., hvárt’z … eða = hvárt es … eða, utrum … an, Grág. (Ed. 1853); hvárt’z hann vill at reiða eða …, i. 25, 145, 152, 155, 156, 161, 233, ii. 50: as adv., þegar’s = þegar es, as soon as, Grág. (Ed. 1853) i. 94, Am. 30; síðan’s = síðan es, since (Old Engl. sithens, sithence), 78; even sem’s = sem es, Am. 103; hvar’s = hvar es, wherever, 47, Mork. 138, Hm. 138; hve’s = hve es, however, 140 (MS. hvers), Skálda 190 (in a verse); þar’s = þar es, there where, i. e. where, Grág. i. 46, 153, Hm. 66, Hbl. 60, Gm. 8, Ls. 50, Mork. 18, 34, 37, 62, 170, Skálda 189 (Bragi), Edda (Ht.) 124, where this anastrophe is called bragar-mál, poetical diction; hvarge’s = hvarge es, wherever, Grág. ii. 44. The Icel. has no relat. pron. but only the relat. particles er and sem, both of them indecl. in gender, case, and number; in simple sentences the sense (gender etc.) is clear from the context; and the language has certain expedients to meet the deficiency.
    A. Used as relat. pron. which, who, that:
    I. used alone, where there is perhaps an ellipse of the demonstrative, er = er hann (þeir, þær, þeim, etc.);
    α. nom., á þeim bæ, er Abia heitir, 625. 83; Mörðr hét maðr, er kallaðr var Gigja, Nj. 1; hann átti dóttur eina, er Unnr hét, id.; þá skulu þeir, er fær eru ( who are) saman, Grág. i. 9; maðr, er þessa þurfi, id.; at þeim svörum, er verða, 19; lið þat, er þeim hafðI þangat fylgt, Fms. i. 62; konur þær, er völfur vóru kallaðar, iii. 212; þeim unga manni, er þar sitr hjá þér, id.
    β. acc., þingfesti manna þeirra, er ( quos) menn vilja sækja, Grág. i. 19; sakar þeirrar, er ( quam) ek hefi höfðað, id.
    γ. gen., aðra hluti þá, er ( quorum) menn viidu vísir verða, Fms. iii. 212.
    δ. dat., þann einn, er ( cui) hann ann lítið, Fms. i. 86.
    ε. joined to a demonstrative; allir Þrændir, þeir er …, all the Th., who …, Fms. i. 62.
    II. with a prep., which, as often in Engl., is placed at the end of the sentence; er hann kom til, whom he came to; land, er hann kom frá, the land he came from; so Lat. quocum venit = er hann kom með sub quibus = er … undir; in quibus = er … í, etc.: the prep. may also be a penultimate, e. g. the phrase, er mér er á ván, wlich I have a hope of; or, er hann var yfir settr, whom he was set over, etc.; this use of the pronoun is undoubtedly elliptical, the corresponding demonstrative pronoun being left out, although the ellipse is not felt; þvengrinn sá er muðrinn Loka var saman rifjaðr með (Kb. omits the prep.), the lace that the mouth of Loki was stitched with, Edda 71; öðrum höfðingjum, þeim er honum þótti liðs at ván (that is to say, þeim, er honum þótti liðs van at þeim), at whose hands, i. e. from whom he thought help likely to come, Fms. i; þeir er ek mæli þetta til (= er ek mæli þetta til þeirra), those to whom I speak, xi. 12; er engi hefir áðr til orðit, Nj. 190; in stórúðgi jötunn, er ór steini var höfuðit á (= er ór steini var höfuðit á honum), whose head was of stone. Hbl. 15; því er vér urðum á sáttir, Fms. xi. 34; við glugg þann í loptinu, er fuglinn hafðI áðr við setið. the window close to which the bird sat. Eg.: nokkurum þeim höfðingja, er mér sé eigandi vinátta við (viz. þá). Ó. H. 78: þá sjón, er mér þykir mikils um vert (viz. hana), 74; er mér þat at sýn orðit, er ek hefi opt heyrt frá sagt (= frá því sagt), 57; til vatns þess, er Á en Helga fellr ór, 163: til kirkju þeirra, es bein eru færð til, Grág. i. 13 new Ed.
    2. ellipt. the prep. being understood, esp. to avoid the repetition of it; ekirinn sá er brendr vár Ásgarðr (viz. með), Edda (pref.); hann gékk til herbergis þess, er konungr var inni (viz. í), he went to the house that the king was in, Ó. H. 160, Fb. iii. 251; dyrr þær, er ganga mátti upp á húsit (viz. gegnum, through), the doors through which one could walk up to the house, Eg. 421; ór þeim ættum er mér þóttu fuglarnir fljúga (viz. ór), the airt ( quarter) that I thought the birds flew from, Ísl. ii. 196; yfir þeim manni, er Mörðr hafði sök sína fram sagt (viz. yfir), the man over whose head ( to whom) Mord had pleaded his suit, Nj. 242; þrjú þing, þau er menn ætluðu (viz. á), three parliaments, in ( during) which men thought …, 71; nær borg þeirri, er konungr sat (viz. í), near the town the king resided in, Eg. 287; Montakassin, er dyrkast Benedictus, Monte Cassino, where B. is worshipped, Fms. xi. 415; þeir hafa nú látið lif sitt fyrir skömmu, er mér þykir eigi vert at lifa (viz. eptir), they, whom methinks it is not worth while to outlive, 150; fara eptir með hunda, er þeir vóru vanir at spyrja þá upp (viz. með), er undan hljópusk, they pursued with hounds, that they were wont to pick up fugitives with, i. e. with bloodbounds, v. 145; þat er í þrem stöðum, er dauðum má sök gefa (viz. í), it is in three places that a man can be slain with impunity, N. G. L. i. 62; þat er í einum stað, er maðr hittir (viz. í), it is in one place that …, id.
    III. a demonstrative pron. may be added to the relat. particle, e. g. er þeirra = quorum, er þeim = quibus, er hans, er hennar = cujus; but this is chiefly used in old translations from Lat., being rarely found in original writings; þann konung, er undir honum eru skatt-konungar, that king under whom vassals serve, Edda 93; ekkja heitir sú, er búandi hennar ( whose husband) varð sótt-dauðr; hæll er sú kona kölluð er búandi hennar er veginn, 108; sú sam-stafa, er raddar-stafr hennar er náttúrlega skammr, that syllable, the vowel of which is naturally short, Skálda 179; sá maðr, er hann vill, that man who wishes, Grág. i. 19; sá maðr, er hann skal fasta, 36; nema ein Guðrún, er hón æva grét, G. that never wailed, Gh. 40; þess manns, er hann girnisk, Hom. 54; sæl er sú bygghlaða … er ór þeirri …, felix est illud horreum … unde …, Hom. 15; engi er hærri speki en sú, er í þeirri …, nulla melior est sapientia quam ea, qua …, 28; varðveita boðorð hans, fyrir þann er vér erum skapaðir, ejusque mandata custodire, per quem creati sumus, 28; harða göfugr er háttr hófsemi, fyrir þá er saman stendr …, nobilis virtus est valde temperantia, per quam …, id.; elskendum Guð þann er svá mælti, Deum diligentibus qui ait, id.; skírn Græðara várs, er í þeirri, 56; er á þeim = in quibus, 52: rare in mod. writers, enginn kann að játa eðr iðrast réttilega þeirrar syndar, er hann þekkir ekki stærð hennar og ílsku, Vídal. i. 226.
    IV. in the 14th century, the relat. pron. hverr was admitted, but by adding the particle er; yet it has never prevailed, and no relative pronoun is used in Icel. (except that this pronoun occurs in the N. T. and sermons, e. g. Luke xi. 1, whose blood Pilate had mingled, is rendered hverra blóði Pilatus hafði blandað; an old translator would have said, er P. hafði blandað blóði þeirra): hvern er þeir erfðu, M. K. 156; hverjar er hón lauk mér, id.; af hverju er hann megi marka, Stj. 114; hvat er tákna mundi, Fms. xi. 12.
    V. the few following instances are rare and curious, er þú, er ek, er mér, er hón; and are analogous to the Germ. der ich, der du, I that, thou that; in Hm. l. c. ‘er’ is almost a superfluous enclitic, eyvitar fyrna er maðr annan skal, Hm. 93; sáttir þínar er ek vil snemma hafa, Alm. 7; ójafnt skipta er þú mundir, Hbl. 25; þrár hafðar er ek hefi, Fsm. 50; auði frá er mér ætluð var, sandi orpin sæng, Sl. 49; lauga-vatn er mér leiðast var eitt allra hluta, 50; ærr ertu Loki, er þú yðra telr, Ls. 29, cp. 21, Og. 12, Hkv. 2. 32; tröll, er þik bíta eigi járn, Ísl. ii. 364. ☞ This want of a proper relat. pron. has probably preserved Icel. prose from foreign influences; in rendering Lat. or mod. Germ. into Icel. almost every sentence must be altered and broken up in order to make it vernacular.
    B. Conj. and adv. joined with a demonstrative particle, where, when:
    1. loc., þar er, there where = ubi; þar er hvárki sé akr né eng, Grág. i. 123; hvervetna þess, er, N. G. L. passim.
    2. temp. when; ok er, and when; en er, but when: þá er, then when; þar til er, until, etc., passim; annan dag, er menn gengu, Nj. 3; brá þeim mjök við, er þan sá hann, 68; sjaldan fór þá svá, er vel vildi, Ld. 290; ok í því er Þórgils, and in the nick of time when Th., id.: þá lét í hamrinum sem er ( as when) reið gengr, Ísl. ii. 434; næst er vér kómum, next when we came, Eg. 287; þá er vér, when we, id.
    II. conj. that (vide ‘at’ II, p. 29); þat er (is) mitt ráð er ( that) þú kallir til tals, Eg. 540; ok þat, er hann ætlar, Nj. 7: ok fansk þat á öllu, er ( that) hon þóttisk vargefin, 17; en þessi er (is) frásögn til þess, er ( that) þeir vóru Heljar-skinn kallaðir, Sturl. i. 1; ok finna honum þá sök, er (en MS.) hann hafði verit, that he had been, Fms. vii. 331; af hverju er hann megi marka, from which he may infer, Stj. 135; hvárt er (en MS.) er (is) ungr eða gamall, either that he is young or old, N. G. L. i. 349; spurði hann at, hvárt er, asked him whether, Barl. 92; mikill skaði, er slíkr maðr, that such a man, Fms. vi. 15; hlægligt mér þat þykkir, er ( that) þú þinn harm tínir, Am. 53; er þér gengsk illa, that it goes ill with thee, 53, 89; hins viltú geta, er ( that) vit Hrungnir deildum, Hbl. 15.
    2. denoting cause; er dóttir mín er hörð í skapi, for that my daughter is hard of heart, Nj. 17.
    β. er þó, although, Skálda 164.
    3. þegar er, as soon as, when, Fms. iv. 95, cp. þegar’s above: alls er þú ert, for that thou art, i. 305; síðan er, since, after that, Grág. i. 135; en siðan er Freyr hafði heygðr verít, Hkr. (pref.); but without ‘er,’ N. G. L. i. 342. In the earliest and best MSS. distinction is made between eptir er ( postquam), þegar er ( quum), meðan er ( dum), síðan er ( postquam), and on the other hand eptir ( post), þegar ( jam), meðan ( interdum), síðan (post, deinde); cp. meðan’s, síðan’s, þegar’s, above; but in most old MSS. and writers the particle is left out, often, no doubt, merely from inaccuracy in the MSS., or even in the editions, (in MSS. ‘er’ is almost always spelt  and easily overlooked): again, in mod. usage the particle ‘at, að,’ is often used as equivalent to ‘er,’ meðan að, whilst; síðan að, since that; þegar að, postquam, (vide ‘at’ V, p. 29.)
    2.
    3rd pers. pres. is, vide vera.

    Íslensk-ensk orðabók > ER

  • 13 ÉR

    I) (older form es), rel. part. in old poems and in law phrases ‘es’ is suffixed to a demonstrative or interrogative word, pron. or adv., as s: sás, sús, þats, þeims, þærs; þars, þás, þegars, síðans, hveims, hvars, &c., = sá es, sú es, þar es, þá es, &c.
    I. used as a rel. pron., indecl., who, which, that;
    1) Mörðr hét maðr, er (nom.) kallaðr var gígja;
    grös fögr, er (acc.) hón hafði í hendi;
    aðra hluti þá, er (gen.) menn vildu visir verða;
    þann einn son, er (dat.) hann ann lítit;
    2) with a prep. placed at the end of the sentence;
    land, er hann kom frá, the land he came from;
    jötunn, er ór steini var höfuðit á (viz. honum), whose head was of stone;
    3) ellipt., the prep. being understood;
    ór þeim ættum, er mér þóttu fuglarnir fljúga (viz. ór), from the quarter that I thought the birds flew from;
    þeir hafa nú látit líf sitt, er mér þykkir eigi vert at lifa (viz. eptir), whom I think it is not worth while to outlive;
    4) a personal or demonstr. pron. may be added to the rel. part., er þú, er þik; er hann, er hón, er hana, er hans, er hennar, er þeim, er þeiri, er þeira, etc.;
    œrr ertu, Loki, er þú (who) yðra telr ljóta leiðstafi;
    sá maðr, er hann vill, that man who wishes;
    nema ein Goðrún, er hón æva grét, who never wept;
    ekkja heitir sú, er búandi hennar (whose husband) varð sóttdauðr;
    þann konung, er undir honum eru skatt-konungar, that king under whom are tributary kings;
    5) in the fourteenth century added to the int. pron., hverr;
    þat herbergi, í hverju er hann ( in which = er hann í því) hefir sitt ráð ok ræðr;
    II. as a conj. and adv.
    1) local, er, þar er, there where;
    hann sá á eldinum fölskann, er netit hafði brunnit, where the net had been burnt;
    Ó. gekk þar til, er H. lá, to the spot where H. lay;
    2) of time, er, þá er, when;
    ok er, and when;
    en er, but when;
    þar til er, until;
    í því er, just when;
    eptir (þat) er, when;
    þegar er, as soon as (þegar er lýsti, stóð konungr upp);
    síðan er, since;
    meðan er, while;
    næst er vér kómum, next when we came;
    þá lét í hamrinum, sem er reið gengr, as when it thunders;
    3) = at, that;
    ok fannst þat á öllu, er hón þóttist vargefin, that she thought she was thrown away;
    ek em þess sæll, er okkart félag sleit, I am happy that;
    skyldi fara fyrst leyniliga, en þó kom þar, er allir vissu, but it came to this, that every one knew of it.
    II) from vera.
    * * *
    pl., and it, dual, spelt ier, Ó. H. 147 (twice), 205, 216 (twice), 227; [Goth. jus = ὑμεις; A. S. ge; Engl. ye, you; Germ. ihr; Swed.-Dan. I]:—ye, you. That ér and not þér is the old form is clear from the alliteration of old poems and the spelling of old MSS.: allit., ér munuð allir eiða vinna, Skv. 1. 37; it (σφώ) munut alla eiða vinna, 31; hlaðit ér jarlar eiki-köstinn, Gh. 20; lífit einir ér þátta ættar minnar, Hðm. 4; æðra óðal en ér hafit, Rm. 45 (MS. wrongly þér); ér sjáið undir stórar yðvars Græðara blæða, Lb. 44 (a poem of the beginning of the 13th century). It is often spelt so in Kb. of Sæm.; hvers bíðit ér, Hkv. 2. 4; þó þykkisk ér, Skv. 3. 36; börðusk ér bræðr ungir, Am. 93; urðu-a it glíkir, Gh. 3; ef it, id.; en ér heyrt hafit, Hým. 38; þá er ( when) ér, ye, Ls. 51; er it heim komit, Skv. 1. 42: ér knáttuð, Edda 103 (in a verse): in very old MSS. (12th century) no other form was ever used, e. g. er it, 623. 24: þat er ér ( that which ye) heyrit, 656 A. 2. 15; ér bræðr …, mínnisk ér, ye brethren, remember ye, 7; treystisk ér, 623. 32; hræðisk eigi ér, 48. In MSS. of the middle of the 13th century the old form still occurs, e. g. Ó. H., ér hafit, 52; ér skolu, 216; þegar er ér komit, so soon as ye come, 67; sem ér mynit, 119; ér hafit, 141; til hvers er ér erot, that ye are, 151; ef ér vilit heldr, 166; ér erot allir, ye are all, 193; sem ér kunnut, 196; sem ier vilit, 205; sem ér vitoð, as ye know, 165; ef ér vilit, 208; þeim er ér sendoð, those that ye sent, 211: the Heiðarv. S. (MS. of the same time)—unz ér, (Ísl. ii.) 333: ef ér þurfut, 345; er it farit, 346 (twice); allz ér erut, id.; er ér komið, as ye come, id.; en ér sex, but ye six, 347; ok ér, and ye, 361; ér hafit þrásamliga, 363; eða it feðgar, 364: Jómsvík. S.—ef ér, (Fms. xi.) 115, 123: Mork. 9, 63, 70, 98, 103, 106, passim. It even occurs now and then in Njála (Arna-Magn. 468)—ér erut, ye are, 223; hverrar liðveizlu ér þykkisk mest þurfa, 227: ér ertuð hann, Skálda 171; Farið-a ér, fare ye not, Hkr. i. (in a verse). It is still more freq. after a dental ð, t, þ; in old MSS. that give þ for ð it runs thus—vitoþ ér, hafiþ ér, skoluþ ér, meguþ er, lifiþ ér, etc., wot ye, have ye, shall ye, may ye, live ye, etc.; hence originates by way of diæresis the regular Icel. form þér, common both to old and mod. writers; vide þú, where the other forms will be explained.

    Íslensk-ensk orðabók > ÉR

  • 14 grá-silfr

    n. grey (bad) silver, brass; bera af e-m sem gull af grásilfri. Gkv. 2. 2; cp. the mod. phrase, sem gull af eiri,—the old language has no special word for brass, eir being derived from Latin.

    Íslensk-ensk orðabók > grá-silfr

  • 15 HVERR

    I)
    (-s, -ar), m.
    1) kettle, cauldron;
    2) hot spring (hverrinn var bæði heitr ok djúpr); holtriða h., ‘rock-cauldron’, cave.
    pron.
    1) interrog., used both substantively and adjectively, who, which, what? hverjar ero þær meyjar? who are these maids? h. á hestinn? who owns the horse? h. er þessi maðr? who is this man? hvern enda? what end?
    2) indef. each, every one, as subst., with gen.; manna h., every man; fróðra h., every wise man; h. várr, each of us; as a., h. gumi, every man; hverjan or hvern dag, every day; as adv., í hverju, moment (veðrit óx í hverju);
    3) any (fyrir útan hverja hjálp);
    4) with the relat. part. ‘er’ or ‘sem’, whosoever, whichever (þá skulu þeir þegar drepa hann h. sem hann er);
    5) with another pron. or adj; h. at öðrum, one after another (hverja nótt eptir aðra); at öðru hverju, every now and then, hverir tveir, every two and two; þriðja hvert ár, every three years (= á hverjum þremr árum); hverr … sinn, every one … his (hverr maðr í sínu rúmi);
    6) relat. (rare), who, which.
    * * *
    1.
    m., pl. hverar:
    I. a cauldron, boiler; hver kringlóttan af eiri, Stj. 564; heyrði til höddu er Þorr bar hverinn, Skálda 168, Hym. 1, 3, 5, 9, 13, 27, 33, 34, 36, 39 (of a boiler); hefja af hvera, Gm. 42, = mod. taka ofan pottinn; in Gkv. 3, 6, 9, 10, ketill and hver are synonymous: hver-gætir, m. a cauldron-keeper, cook, Am. 58: hvera-lundr, m. a cauldron groove, Vsp. 39: Hver-gelmir, m. local name of the northern Tartarus, the abyss, Edda.
    II. metaph. in volcanic Icel. this word was taken to express the hot springs, and it is so used to the present day (in pl. often hverir), Sd. 191, Grett. 141 (hverar), Bs. i. 322, Ann. 1294, and freq. in local names. In the west the largest hverar are those in Reykjahólar, Eggert Itin. 382; in the north the Reykja-hver; Hvera-vellir in the wilderness Kjöl, 637; Reykjadals-hverar, among which the largest is the Uxa-hver, and Baðstofu-hver, 640, 641. In the east there are only a few, see Itin. 798; whereas the south is very rich in such springs, especially the neighbourhood of Haukadal (Geysir, Strokkr), see Ann. 1294; Grafar-hver, 890; Reykjaness-hverar, 895, (whence Hver-hólmr, the name of a holm); the springs in Krísuvík, 897; the hverar in Reykja-holt and Reykja-dalr: they are found even in glaciers, as in Torfa-jökull, 766.
    COMPDS: hverafuglar, hverahella, hverahrúðr, hveraleir, hveraslý, hverasteinar, hveravatn, hvera-lundr in Vsp. an Icel. origin of this poem is suggested by Prof. Bergmann in his Poëmes Islandaises, Paris 1838, p. 183, as the verse seems to refer to volcanic agencies.
    2.
    pron. interrog. and indef.; at the present day proncd. hvur, with u throughout, and in mod. printed books usually spelt hvör, a form no doubt derived from the dual hvárr (hvorr), used in a plur. sense: for its declension, see Gramm. p. xxi; an acc. hverjan, Hým. 39; hverjan morgin, Vsp. 22, Fb. ii. 71 (in a verse); hverjan dag, Vþm. 11, 18, 23, 41, Gm. 8, 14, 20, 29; hverjan veg, Vþm. 18; whence the contracted form hvern. [The Gothic has a threefold interrog. pron., a sing. hwas, hwo, hwa; a dual, hwaþar; and a plur. hwarjis, hwarja, hwarjata. To the first of these pronouns answers the old Icel. form hvar, A. S. hwa, Scot. who, Engl. who, Swed. ho, Dan. hvo, cp. Lat. quis; but this pronoun is defective, and remains only in the neut. hvat, q. v., Ulf. hwa, A. S. hwat, Engl. what, Germ. was, Dan.-Swed. hvad, Lat. quid: the dat. masc. hveim is obsolete, Goth. hvamme, Engl. whom, Dan. hvem: the dat. hví (see hvat II, III): a nom. masc. hvar (hva-r) seems to be used a few times in old MSS. (e. g. Kb. of the Grágás), but it is uncertain, as the word is usually abbreviated her or hur: a gen. sing. hves (Goth. hwes, North. E. whese) occurs, hves lengra, how much farther? Hom. (St.) 50; til hves, to what? 65: possibly the απ. λεγ. hós, Ls. 33, is a remnant of the old gen. To the Goth. dual answers the Icel. hvárr (hvaðarr), q. v. To the Goth. plur. answers the Icel. hverr, with characteristic j, which is used in sing. and plur. alike. In the neut. sing. the two forms, hvat and hvert, are distinguished thus, that hvat (hvað) is interrog., hvert indef., e. g. hvað barn, what bairn? but hvert barn, every bairn.]
    A. Interrogative, = Lat. quis, quae, quid? who, what, which? as substantive and adjective, direct and indirect; hvers fregnit mik? Vsp. 22; hverjar ro þær meyjar? Vþm. 48; hverir æsir? 30, Fsm. 8, 34; hverr er sá enn eini? Fas. ii. 529; hverir hafa tekið ofan skjöldu vára? Nj. 68; hverju skal launa kvæðit? Ísl. ii. 230; hverr er sá maðr? Fms. ii. 269; telja til hvers hann hafði neytt eði hvers úneytt, Grág. i. 155; spyrja hverja þeir vilja kveðja, ii. 24; kveða á þingmörk hver eru, i. 100; (segja) hverjar guðsifjar með þeim eru, 30; hugsa til hvers þú munt færr verða, Fms. i. 83; vita hverr þú ert, ii. 269; vita hvert biðja skal, Edda; þeir þóttusk sjá til hvers aetlað var, Fms. ix. 461; eigi veit ek til hvers ek má ætla, Bs. i. 541; hón segir honum hvers efni í eru, how matters stood, 539; þeir vissu hverju hann ætlaði fram at fara, Fms. i. 291; hann segir hverrar ættar Ólafr var, 81; sögðu með hverju (erendi) þeir höfðu farit, Eg. 281.
    2. with the notion of Lat. qualis; en hvat kemr þér í hug, hverr ( qualis) ek muna vera þeim Írum, ef? …, Fas. ii. 529; þeim þótti úsýnt hverr friðr gefinn væri, Fms. v. 24; sá einn veit, hverju geði styrir gumna hverr, Hm. 17.
    B. Indefinite pronoun, = Lat. quisque, every one, each, used both as substantive and as adjective:
    1. as subst.; with gen., þat sæti ætlaði sér hverr sona hans, Fms. i. 7; manna, seggja, lýða, gumna hverr, every one of the men, every man, Hm. 14, 17, 53–55, Sól. 49; fróðra hverr, every wise man, Hm. 7; ráðsnotra hverr, 63: absol., as in the sayings, hverr er sjálfum sér næstr; bærr er hverr at ráða sínu; djarfr er hverrum deildan verð; fróðr er hverr fregnvíss; hverr er sinnar hamingju smiðr; dauðr verðr hverr, Hallfred; hail er heima hverr, Hm.; kveðr hverr sinnar þurftar: lét harm þar tala um hvern þat er vildi, Eb. and passim: with a possess, pron., ef sér ferr hverr várr, each of us, Glúm. 329.
    2. as adj., á hverju þingi, Hkr. ii. 300; hverjan dag, every day, Vsp., Vþm., Gm.; í hverri tíð, at any time, Hom. 112; hver undr, Fs. 115; hverjum manni, Nj. 6; meiri ok sterkari hverjum manni, Hkr. i. 148; hver spurning liítr til svara, Sks. 307; hverr gumi, Hm. 13, passim.
    3. as adv., í hverju, evermore; veðrit óx í hverju, Fms. vi. 379; þykir harðna sambúðin í hverju, grew ever worse and worse, xi. 441; veðrit óx í hverri, Skáld. H. 4. 14.
    II. any; fyrir utan hverja hjálp, Hom. 159: esp. if following after a compar., es meiri fögnuðr boðinn á þessi tíð en á hverri annarri, Hom. (St.); hefir þetta með meirum fádæmum gengit heldr en hvert annarra, Band. 33 new Ed.
    III. adding the relat. particle er or sem, whosoever, whichsoever, whatsoever; hvers sem við þarf, Fms. i. 306; þá á þá sök hverr er vill, Grág. i. 10; hverr er svá er spakr, Hom. 2; hverju sinni er, whensoever, Str. 27 and passim.
    IV. with another pron. or adj.; hverr at öðrum, one after another, Eg. 91, Fs. 158; hvert at öðru, Fas. ii. 556; hvert sumar frá öðru, Grág. i. 92; hverja nótt eptir aðra, Þiðr. 53, 150; at öðru hverju, now and then, adverbially; hverir tveir, every two and two, by twos, Fms. iv. 299; þriðja hvert ár, every three years, Fas. ii. 64; á hverjum þremr árum, id., Stj. 573; dag inn sjaunda hvern, K. ÞK.; þriðja hvert sumar, Landn. 299; annan hvern dag, níundu hverja nótt, Skm. 21, Nj. 190.
    2. hverr … sinn, every … his; hverr maðr í sínu rúmi, Nj. 51; hverr sér, each separately; sér hverr, each in particular, every one; at serhverju hofi, at every single temple, Landn. 336 (App.); þó at ek greina eigi ser hvat, though I do not tell each thing in detail, Bs. i. 64; sérhverja atburði, 134; sérhverjum hlut, Fms. v. 333; sérhverjum þeirra, Nj. 256, Landn. 35, Sturl. ii. 175; sérhvern fingr, Fas. iii. 345; sérhvern mann, Fms. i. 149; allir ok sérhverir, all and several, i. e. everyone, Grág. ii. 36, 140, Eluc. 43, H. E. i. 468; einn ok sérhverr, one and all, every one, Skálda 161; hverr sem einn, each as one, all like one man, 165, Al. 91, 93, Barl. 40, Stj. 4; hvereinn, every one.
    C. Relative, = Lat. qui, quae, quod, Engl. who, which, only in later writers of the end of the 13th and the 14th centuries, and since freq. in N. T., Vídal., Hymns; at first it was seldom used but with the particles er, at, as in Engl. who that …, which that …; þat herbergi, í hverju er …, in which that …, Stj.; takandi vátta, hverir at sóru fullan bókareið, Dipl. ii. 2; með fullkomnum ávexti, hverr at þekkr mun verða, Fms. v. 159 and passim: singly, tvær jarðir, hverjar svá heita, Dipl. v. 27; Guðs orð, hver frjófgask munu, Fms. v. 159; Gerhardus, hverr með fögrum píslar-sigri fór brott, Mar.; með hverjum hann hugar-prýði vann, Fb. iii. 567.

    Íslensk-ensk orðabók > HVERR

  • 16 KNAPPR

    (-s, -ar), m.
    1) knob (staf íhendi ok knapp á); ríða knapp á, to furnish a thing with a knob;
    2) stud, button (með knappi ok nezlu).
    * * *
    m., mod. hnappr, [A. S. cnæp; Engl. knop (Chaucer), later knob; Germ. knopf; Dutch knop]:—a knob; staf í hendi ok knapp á, Þorf. Karl. 374; the knob or head of a pole or the like, Fms. viii. 428; þá skýfðu þegar knappinn or hrips-grindinni. Lv. 65; stöng mikil upp ór ok knappr á ór gulli, Fb. ii. 128; upp af hornstöfunum vóru stórir knappar af eiri görvir, 297; á ofanverðri þeirri stöng er einn mikill gullknappr, Þiðr, 189; stöng gulli búin upp at knöppunum, id.; hringr eða knappr, Grág. ii. 232: the phrase, gefa frelsi frá horni ok knappi, from the clasp and neck-collar being a badge of servitude, N. G. L. i. 228; ríða knapp á e-t, to furnish a thing with the knob, i. e. finish it, Ísl. ii. 102.
    2. a stud, button; kjafal kneppt saman milli fóta með knappi ok nezlu, Þorf. Karl. 412. knappa-svipa, u, f. a kind of lash = Russ. knut, Bs. ii. 10.

    Íslensk-ensk orðabók > KNAPPR

  • 17 kola

    f. a small, open lamp.
    * * *
    u, f. a small flat open lamp, Sturl. ii. 117, Vm. 8, Gísl. 29, D. N. iv. 457; í kolum af steini eðr eiri, N. G. L. ii. 247, (stein-kola, q. v.)

    Íslensk-ensk orðabók > kola

  • 18 sjá

    * * *
    I)
    pron. dem. m. and f. this, that (sjá maðr hafði spjót í hendi).
    (sé; sá, sám; sénn), v.
    1) to see;
    hann kvezt sjá mann rída, he said that he saw a man riding;
    var þá sén reið þeira, their riding was seen, they were seen riding;
    2) to look (konungr sá til hans ok mælti);
    Gunnarr sá í mót tungli, G. looked at the moon;
    sjá út, to look out of the house (Hrútr bað engan mann út sjá á þeiri nótt);
    3) to examine, see (look) after (hann reið ofan í Eyjar at sjá verk húskarla sinna);
    4) to see, understand (aldri varð þat enn, at ek sá eigi gátur þær, er fyrir mik váru upp bornar);
    5) impers., þá (acc.) mátti eigi sjá, they could not be seen;
    sér þá hauga enn, those mounds can be seen yet;
    má þat ok sjá, at nær standa vinir Gunnars, it may be seen, too, that Gunnar’s friends stand near him;
    6) with preps.:
    sjá af e-m, to look away from, be (do) without (ek þóttumst ekki mega af þér sjá sakir ástríkis);
    sjá á e-t, to look on (nú em ek í höll kominn á þik sjálfan at sjá);
    to take in hand, take care of (Þorgils kvað sér eigi skylt at sjá á þat mál);
    sjá á með e-m, to take care of (þess vil ek biðja, at þér sjáit á með Högna syni mínum);
    impers., sér á, it can be seen (lítt sér þat þá á, at þú hafir fundit Svein konung);
    sjá eptir e-u, sjá eptir um e-t, to look after (var lítt sét eptir um skattlöndin þau, er fjarri lágu);
    eiga eptir e-u at sjá, to have to look after a thing (hann mun þar eptir hefndum eiga at sjá);
    sjá fram, to see into the future (fram sé ek lengra);
    sjá e-t fyrir, to foresee (hann þóttist sjá fyrir, at hann mundi fella fénað sinn);
    sjá fyrir e-u, to take care of, provide for (verðr hverr fyrir sér at sjá);
    man ek þá sjá fyrir málinu, then I will look after the matter;
    sjá fyrir e-m, to put one out of the way;
    sjá í e-t, to see into, see through (sér hann ekki í þetta);
    to take into consideration (Hrafnkell sá eigi mjök í kostnað);
    sjá til e-s, to become aware of (ef þér sjáit þá ekki til minna ferða, þá fari þér heim);
    to look for, expect (sjá til trausts, launa, fulltings);
    to look after, see to, take care of (guð sér til kristni sinnar);
    sjá til með e-m, to take care of, see to one;
    sjá um e-t, to see after. take care of (sjá um bú, fémál e-s);
    sjá um með e-m = sjá til með e-m (Höskuldr sá um með honum);
    sjá um fyrir e-u, to look after, see to (eigi mun nú fyrir öllu verða um sét);
    sjá við e-m, to look at one (konungr sá við honum ok mælti);
    to beware of, guard oneself against (mun oss vandgætt til við honum at sjá);
    sé nú við, beware!;
    sjá við um e-t, to guard oneself, be cautious as to (hafa þessir menn meirr sét við um kaupin en ek hugða);
    sjá yfir e-t, to look over, survey, look after (sjá yfir akra sína);
    to see a way to (hann sá eigi yfir, at þeir kœmist til bœja);
    eigi mátti yfir sjá, hvern veg hníga mundi orrostan, one could not see how the fight would end;
    7) refl., sjást.
    * * *
    the pronoun, see sá, sú. This word or form might have been put under a separate head, it is often used in a pointedly demonstr. sense, like þessi; see the references s. v. sá.

    Íslensk-ensk orðabók > sjá

  • 19 SJÁ

    * * *
    I)
    pron. dem. m. and f. this, that (sjá maðr hafði spjót í hendi).
    (sé; sá, sám; sénn), v.
    1) to see;
    hann kvezt sjá mann rída, he said that he saw a man riding;
    var þá sén reið þeira, their riding was seen, they were seen riding;
    2) to look (konungr sá til hans ok mælti);
    Gunnarr sá í mót tungli, G. looked at the moon;
    sjá út, to look out of the house (Hrútr bað engan mann út sjá á þeiri nótt);
    3) to examine, see (look) after (hann reið ofan í Eyjar at sjá verk húskarla sinna);
    4) to see, understand (aldri varð þat enn, at ek sá eigi gátur þær, er fyrir mik váru upp bornar);
    5) impers., þá (acc.) mátti eigi sjá, they could not be seen;
    sér þá hauga enn, those mounds can be seen yet;
    má þat ok sjá, at nær standa vinir Gunnars, it may be seen, too, that Gunnar’s friends stand near him;
    6) with preps.:
    sjá af e-m, to look away from, be (do) without (ek þóttumst ekki mega af þér sjá sakir ástríkis);
    sjá á e-t, to look on (nú em ek í höll kominn á þik sjálfan at sjá);
    to take in hand, take care of (Þorgils kvað sér eigi skylt at sjá á þat mál);
    sjá á með e-m, to take care of (þess vil ek biðja, at þér sjáit á með Högna syni mínum);
    impers., sér á, it can be seen (lítt sér þat þá á, at þú hafir fundit Svein konung);
    sjá eptir e-u, sjá eptir um e-t, to look after (var lítt sét eptir um skattlöndin þau, er fjarri lágu);
    eiga eptir e-u at sjá, to have to look after a thing (hann mun þar eptir hefndum eiga at sjá);
    sjá fram, to see into the future (fram sé ek lengra);
    sjá e-t fyrir, to foresee (hann þóttist sjá fyrir, at hann mundi fella fénað sinn);
    sjá fyrir e-u, to take care of, provide for (verðr hverr fyrir sér at sjá);
    man ek þá sjá fyrir málinu, then I will look after the matter;
    sjá fyrir e-m, to put one out of the way;
    sjá í e-t, to see into, see through (sér hann ekki í þetta);
    to take into consideration (Hrafnkell sá eigi mjök í kostnað);
    sjá til e-s, to become aware of (ef þér sjáit þá ekki til minna ferða, þá fari þér heim);
    to look for, expect (sjá til trausts, launa, fulltings);
    to look after, see to, take care of (guð sér til kristni sinnar);
    sjá til með e-m, to take care of, see to one;
    sjá um e-t, to see after. take care of (sjá um bú, fémál e-s);
    sjá um með e-m = sjá til með e-m (Höskuldr sá um með honum);
    sjá um fyrir e-u, to look after, see to (eigi mun nú fyrir öllu verða um sét);
    sjá við e-m, to look at one (konungr sá við honum ok mælti);
    to beware of, guard oneself against (mun oss vandgætt til við honum at sjá);
    sé nú við, beware!;
    sjá við um e-t, to guard oneself, be cautious as to (hafa þessir menn meirr sét við um kaupin en ek hugða);
    sjá yfir e-t, to look over, survey, look after (sjá yfir akra sína);
    to see a way to (hann sá eigi yfir, at þeir kœmist til bœja);
    eigi mátti yfir sjá, hvern veg hníga mundi orrostan, one could not see how the fight would end;
    7) refl., sjást.
    * * *
    pres. sé, sér, sér, pl. sém, séð, sé, or later, sjám, sjáð, sjá; pret. sá, sátt, sáttu (sáttu rhymes with rétti, Fms. vi. in a verse), sá, pl. sám, sáð, sá: pres. subj. sé, sér, and later sjá; pret. sæi: imperat. sé, séðú: part. sénn; neut. séð (sét): a medial form sjámk, sámk: with neg. suff. sér-at, sák-a ek, I saw not; sá-at, saw not; sátt-a-ðu, thou sawest not, Eg. (in a verse): the mod. form is,—pres. sé, sér, sér, sjáum, sjáið, sjá; pret. sá, sást, sá, pl. sáum, sáuð, sáu; pres. subj. sjái, sjáir, sjái: pret. sæi; imperat. sjá, sjáðú; part. seðr, keeping the ð throughout: [Ulf. saiwan = ὁραν; A. S. seon; Engl. see; Germ. sehen; Dan. see.]
    A. To see; sé þú, Hým. 12; sé þar harm ljótan, faðir, Edda 58; sé hérna, Stj. 22, MS. 656 B. 10; sé nú, seggir, Gkv. 3. 8; sé þar nú, hve fjándinn var djarfr, Fms. ii. 184; séð nú, góðir hálsar, viii. 116, v. l. sé nú; sé hér nú handlín mitt, viii. 308; sé þú nú vandliga á kostina segir jarl, xi. 31; séðú ( see thou) hve vel þeir seðu ( sewed), Skálda 163; merki minna verka, þau er allir menn síðan um sé ( vident), Hbl. 19; sé þér (= séð ér) eigi at Heklungar flýja, Fms. viii. 119; sáttú Sigrlinn, Hkv. Hjörv. 1; nema þú mey sér ( videas), Skv. 1. 29; þóttú fagrar sér ( videas) brúðir bekkjum á, Sdm. 28; gefit mér rúm, at ek of sé ( videam) son minn, 623. 56; at þú sér ( videas) hit sanna, 655 xvi. B. 4; eigi var ek svá heimskr at ek sæ(i) ( viderem) eigi at ek var fanginn, Finnb. 356; séð ér sagði hann, at lægir seglin þeirra, Ó. H. 182; séð þér eigi (pres. indic.), Fms. iii. 44, l. c. (sjái, v. l.); er þér séð (videatis, = sjáit) yfir þat at ér hittið í váginn, Fms. xi. 124; sá þeir konur úti hjá Rangæinga-búð, Nj. 3; þá er hann hafði séð (seeth Ed.) hana, Fms. i. 185; þangat er opt sénn hauga-eldr, Eg. 767; var þá sénn (seinn Ed.) eldligr stöpull falla af himni, 645. 127; sjá draum, to see a dream, Hom. 155: absol., blindir sjá, haltir ganga, 625. 95; þeir sá eigi heldr augum en hnakka, Hkr. i. 268; FIosi kvað þar gott at sitja ok mega víða sjá, Nj. 224; var konungr sjálfr við ok sá, Eg. 69.
    2. to look; konungr sá til hans, Eg. 46; konungr sá við honum ok mælti, Ld. 32; hann hélt upp exinni ok sá á um hríð, Eg. 180; þat var einn morgin snemma at maðr sá út á Hrúts-stöðum ( looked out of the door) … hann kvaðsk sjá mann ríða, Ld. 148; Kári spratt upp ok sá út, 152, Fbr. 14; Gunuarr sá í móti tunglinu, Nj. 118; sjá í gaupnir sér, Vápn. 21, Ó. H. 13, Al. 115.
    3. with prepp.; sjá á e-t, to look on; á þik sjálfan at sjá, Vþm. 6, Hm. 13; sá á skjöld hvítan, Hðm. 21: impers á sér, it can be seen, Am. 40; það sér á: metaph. to take care of, ek mun á sjá þetta mál fébóta-laust, Glúm. 358; at þér sjáið á með Högna, Nj. 113:—sjá eptir um e-t, to look after, Eg. 536: to miss, ætlu vér at eigi moni aðrir eiga meirr eptir sínum hlut at sjá, Ísl. ii. 384; nær er þat minni ætlan at þeir þvkkisk nokkut eiga eptir sínum hlut at sjá, Ld. 228; þykkisk ér til Hlíðar-enda eiga eptir nokkurum hlut at sjá? Nj. 75:—sjá fram, to see forwards, Vsp. 40, Hdl. 43:—sjá fyrir e-u, to provide for, manage, Nj. 14; sjá hverr fyrir sínu skipi, … sjá fyrir skipunum, Fms. x. 146; en þeir er úhræðnastir vóru, sá ekki fyrir því ( cared not) þótt honum yrði nekkvat til meins, 655 iii. 3; eigi mun nú fyrir öllu verða um sét, Fms. v. 306; ef þú sér vel fyrir, Nj. 102; sjá þú (imperat. = sé) fyrir, 148; þeir báðu hann fyrir sjá, 259; verðr hverr fyrir sér at sjá, Ld. 264; at fyrir þeirri konu sé vel séð, sem þér er gipt, 22; ef ek gæta vel fyrir mér séð, Nj. 22: ironic., sjái hann fyrir þér, 28: to put out of the way, Al. 131, Fms. iii. 112, Háv. 40:—sjá í, Hrafnkell sá eigi mjök í kostnað, Hrafn. 22: to see into, sér hann ekki í þetta, Ld. 264:—sjá til, to look for; sjá til launa, trausts, fulltings, Grág. i. 203, Hom. 130, Fms. i. 190; æ sér gjöf til gjalda, 296, Hm. 146: to see after, take care of (til-sjón):—sjá um, to see to, take care of, Eg. 543, Fms. x. 116, Nj. 5, 40, 63: ef nokkurr verðr til at sjá um með honum meðan hann er ungr, Fms. i. 256; Höskuldr sá um með honum, svá at hann hélt bústað sínum. Ld. 26; ok bað, at biskup sæi um með honum, Landn. 42;—sjá við, to beware of, Dropl. 25, Fms. vi. 18, Njarð. 382, Háv. 42, Magn. 474:—sjá yfir, to look over, survey; sjá yfir akra sína, Fms. iv. 35; sjá yfir ráð e-s, Orkn. 418; sjá yfir féskipti. Fms. x. 115; hann skyldi sjá yfir, at þat greiddisk allt vel, 227; sjá yfir, at hann görisk eigi of stórr. Eg. 50; hann sá eigi yfir ( he saw no way) at þeir kæmisk til bæja, Biarn. 53; ekki mátti yfir sjá hvern veg hníga mundi, Fms. iv. 97; mega þeir þá eigi yfir sinn hlut sjá (= sjá eptir sínum hlut), Grett. 98 B.
    II. metaph. to look out for, detect, and the like; ef hón sæi nokkura útlenda höfðingja vilja ágirnask ríki hans, Fms. i. 76; móðir yðar mun þenna mann hafa fyrir séð (sieth Ed.), 141; má ek eigi á manni sjá, ef þú hefir eigi slíkan hug, Eg. 714; ek sá eigi gátur þær, er …, Fas. i. 532; eigi kann biskup glöggra sjá mann á velli enn ek, Fms. x. 326, ii. 173; skulu þeir sjá þat fé, hvárt þat sé gilt eðr eigi, Grág. i. 392; sjá lögskipti at landi, ii. 254; ef þú sér eigi lögskipti at landi, id.; þá hann riði ofan í Eyjar at sjá verk húskarla sinna, Nj. 107; sjá eiða at mönnum, Fms. x. 161, K. Þ. K. 144, Grág. i. 444; sjá hlut til handa e-m, Fms. ix. 243; má Flosi sjá sinn kost, hvárt hann vill sættask, Nj. 250; sjá ráð fyrir e-u, sá hóm þat at ráði at heitask Þórolfi, Eg. 36; at þú kunnir eigi at sjá sóma þinn, Nj. 77; má þat hverr maðr sjá er nokkura hugsun hefir, 656 A. i. 31; hann sá hverir sauðirnir feigir vóru, Landn. 292; sét (seit Ed.) er nú hversu vera vill, Nj. 202; sét er þat ( it is clear) at hvárr-tveggi ykkarr man vera haldinorðr …, Fms. ii. 18; kann ek eigi þat sjá, at ek mona sækja eptir manninum, xi. 152.
    III. impers. one sees; þá mátti eigi sjá, Nj. 261; úgörla sá veguna, Eg. 544; at ekki sjái sverðin, Fms. i. 16; var þar gör dys ok sér þess merki, Ld. 152; ef nokkut mátti á sjá, Ld. 30; eðr of sér, now one sees, next in turn, Bragi; brátt sér þat á; Ólafi, at …, Ld. 36; má þat ok sjá, at …, Nj. 88; var andlit hans sem í blóð sæi, 232.
    B. Reflex., sjásk, to fear; fátt hygg ek yðr sjásk, Hkv. Hjörv. 12; sá er á sinni æfi sásk aldregi háska, Fms. vi. 413 (in a verse); búendr sásk háska, Hkr. i. 232 (in a verse); menn sásk orm, vi. 362 (in a verse); létt sésk Atli ofu þína, Skv. 3. 33; reiði sásk þeir Húna, Am. 2; Knútr sásk fátt, Ht. R. 69; sásk eigi þeir sverða söng, Fms. v. 228 (in a verse); ætt áttu, er ek sjámk, that I fear, Hkv. 2. 16; þó sjámk frænda reiði, 14; nú sjámk hitt, at …, Eb. (in a verse); meirr sjámk hitt, at …, Ísl. ii. 244 (in a verse); þó sjámk hitt, at …, yet I do fear, Sighvat; þó sjámk meirr um Munin, Gm.; sá sésk fylkir fæst at lífi, he fears not for his life, Hkv. Hjörv. 11; þeirrar sýnar (er) sámk ey, the sight which ever I fear, that never-to-be-forgotten sight, Gkv. 1. 26; sjámk vér hans of hugi, Hkm. 15 (Ed. sjá).
    2. with prepp.; þeir þögðu yfir ok létu ekki á sjásk, they let nothing be seen, hide it, Hom. 115, Ísl. ii. 247:—sjásk fyrir, to look before one, to hesitate; sá er ekki sésk fyrir, who never blushes, Edda 16; er svá röskliga vann at ok sásk ekki fyrir, Nj. 270; er Agli of mjók ættgengt at sjásk lítt fyrir, Eg. 226:—sjásk um, to look about; sásk konungr um, Eg. 43; vera upp á gjár-bakkanum, ok sjásk þaðan um, Nj. 224; sésk um (imperat.) hvat aðrir góðir kaupmenn hafask at, Sks. 21 B; þá litu allir út nema konungr, hann stóð ok sásk eigi um, Ó. H. 119; hann var á bæn ok sásk ekki, Fms. iv. 276, l. c.: impers., at þeim hefði kynliga um sésk, that they had made a queer oversight in this, made a strange blunder, Lv. 23; hón var trúmaðr mikill, þótt henni sæisk lítt um þetta, she was a true believer, although she made an oversight, sinned in this respect, Bs. i. 451:—e-m sésk yfir, to overlook, by a slip or blunder; mun þeim þetta yfir sjásk, Nj. 231, 234, Grett. 126 A (yfir-sjón).
    II. recipr. to see one another; vit munum aldri sjásk síðan, Nj. 202; hann kvað þau Kormak aldri sjásk skulu, Korm. 40; þeir sásk við Barðhólma, Fms. ix. 54: with prepp., ef þit sjáisk tveir á, if ye fight it out among yourselves, Eg. 715; skulu þér láta þá sjálfa á sjásk, Nj. 147:—sjásk til, to look to one another; sásk til síðan áðr í sundr hyrfi, Am. 34.
    III. pass. to be seen; þeir sásk aldri síðan, were never seen since, Nj. 279; var hann horfinn ok sásk eigi síðan, Fas. i. 328.
    IV. part. sjándi (mod. sjáandi); at öllum á-sjándi, in the sight of all, Fms. x. 329; sjánda guð, Hom. 49; Áskell skyldi vera þeim jafnan á-sjándi ( help them), Rd. 255; sjáendr eða segendr, Grág. ii. 88; hverir hlutir honum eru veitandi ok hverir viðr sjándi, which are to be granted, and which to be withheld, Sks. 440. sjánds-váttr, m. an eye-witness, N. G. L. i. 357.

    Íslensk-ensk orðabók > SJÁ

  • 20 skara

    * * *
    (að), v.
    1) to poke, rake; s. eld, to poke the fire; with dat., þeiri ösku sköruðu þeir allri út, they raked all the ashes out; hann skaraði til spjótskaptinu, he poked with the spear-shaft;
    * * *
    u, f. a little shovel for raking the fire.

    Íslensk-ensk orðabók > skara

Страницы
  • 1
  • 2

См. также в других словарях:

  • Eiri Yuki — (由貴瑛里 Yuki Eiri ) is one of the main characters in the popular shonen ai anime and manga, Gravitation. Basic information Eiri Uesugi, who also goes by his pen name, Eiri Yuki, is a popular romance novelist who met Shuichi Shindou in the park and… …   Wikipedia

  • Eiri Avion PIK-20 — Eiri Avion PIK 20 …   Deutsch Wikipedia

  • Eiri-Avion PIK-20 — NOTOC The PIK 20 is a Standard Class sailplane designed at the Helsinki University of Technology by Pekka Tammi, with advice from Ilkka Rantasalo and Raimo Nurminen. The prototype first flew in October 1973. It was produced initially by Molino… …   Wikipedia

  • Eiri, Rekisentai — (or Rekisentei) (active 1789 c1800) (Japan); aka Eiri, Hosoda    Painter and woodblock printmaker. Trained under Hosoda Eishi. Known to have produced many prints of beautiful women and portraits, as well as the creator of several erotic albums.… …   Dictionary of erotic artists: painters, sculptors, printmakers, graphic designers and illustrators

  • Yuki Eiri — Sexo Masculino Fecha de nacimiento 23 de febrero Edad 23 años Primera aparición Manga capítulo 1 Anime episodio 1 Relevancia …   Wikipedia Español

  • List of Gravitation characters — This is a list of characters from the shōnen ai manga series Gravitation written and illustrated by Maki Murakami and Anime. Contents 1 Main Characters[1] 1.1 Shuichi Shindo 1.2 Eiri Yuki …   Wikipedia

  • Tohma Seguchi — (瀬口冬馬 Seguchi Tōma ) is a fictional character from the hit anime and manga, Gravitation. Basic information Profile Keyboard player in Nittle Grasper and Mika Seguchi s husband. He is the head of N G recording company and demands the best from all …   Wikipedia

  • Le Portrait de Petit Cossette — The cover of the third Region 2 volume as released by Aniplex on December 22, 2004 コゼットの肖像 (Kozetto no …   Wikipedia

  • Yuki Kitazawa — In the anime Gravitation , Yuki Kitazawa is the man from Eiri Yuki s past who caused all of his emotional issues. He was his tutor in America, since Yuki was sent there to study because of his non Japanese looks. Kitazawa always seemed to be a… …   Wikipedia

  • Mika Seguchi — (瀬口 みか Seguchi Mika ) is a main character from the popular anime and manga series, Gravitation. Basic information Eiri s older sister and Tohma s wife. She s beautiful, yet cold. She looks quite a bit like Eiri except with longer hair and makeup …   Wikipedia

  • Le Portrait de Petit Cossette — Este artículo o sección necesita referencias que aparezcan en una publicación acreditada, como revistas especializadas, monografías, prensa diaria o páginas de Internet fidedignas. Puedes añadirlas así o avisar …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»