-
1 долг
вазифа, вазифадорӣ, ӯҳдадорӣ -
2 долг
м1. вазифа, вазифадори; ӯҳдадори; патриотический долг вазифаи ватанпарвари; исполнить гражданский долг вазифаи гражданиро ба ҷо овардан; чувство долга амри виҷдон; считать свойм долгом вазифаи худ донистан; по долгу дружбы аз рӯи дӯстӣ; по долгу службы аз рӯи вазифа; долг гостеприймства қоидаи (расми) меҳмоннавози; человек (люди) долгашахси масъулиятшинос, одамони вазифашинос; оказаться (быть) в долгу у кого вазифадор (миннатдор) будан2. карз, дайн; взять в долг қарз гирифтан (бардоштан, кардан); дать в долг қарз додан; расплатиться с долгами қарзҳоро пардохтан; погасить долг қарзро адо кардан <> в долгу как в шелку погов. то гӯш ба қарз ғӯтида; верить в долг қарз додан; войтй (влезть, залезть) в долгй (в долг) ба қарз ғӯтидан; жить в долг қарз гирифта рӯз гузаронидан; по уши (по горло) в долгах быть (сидеть) прост. ба қарз ғӯтидан, ба таги қарз мондан; покупать в долг ба насия харидан; первым долгом пеш аз ҳама, дар навбати аввал; не остаться в долгу перед кем-л. подоши касеро додан; отдать последний долг кому-л. бо мурда видоъ кардан; \долг платежом красен посл. \долг некӣ ба некӣ, подоши некй некист -
3 отдариться
сов. см. отдарить отдать сов.1. кого-что гардонда (гашта, пас) додан; отдариться долг қарзи худро адо кардан2. кого-что супурдан, додан; отдариться в собственные руки ба дасти худаш супурдан; отдариться дом в аренду ҳавлиро ба иҷора мондан; отдариться в чё-л. распоряжение ба ихтиёри касе додан3. что додан, таслим кардан; отдариться город неприятелю шаҳрро ба душман додан4. кого-что перен. бахшидан, фидо кардан, нисор кар-дан, дареғ надоштан; отдариться себя искусству умри худро ба санъат бахшидан; отдариться жизнь за кого-что-л. барои касе, чизе ҷон фидо кардан5. кого-что и с неопр. додан, мондан; отдариться ребёнка в школу бачаро ба мактаб мондан; отдариться кого-л. в люди уст. касеро ба хизматгорӣ (ба шогирдӣ) додан; отдариться туфли в ремонт пойафзолро ба устохона доданIIкого (выдать замуж) додан; отдариться замуж ба шавҳар додан6. кого-что разг. (продать) фурӯхтан, додан; отдариться за бесценок хеле арзон фурӯхтан; даром отдариться муфтдодан // что (заплатить) пул додан; отдариться за подписку сорок рублей барои обуна чил сӯм додан7. (об оружии) такон (лат) додан; ружё отдало в плечо милтик кифтро такон дод безл. (об ощущении боли) хала задан; у меня отдаёт в спину миёнам хала мезанад8. что мор. кушодан, яла (ҷудо) кардан; суст кардан; андохтан, партофтан; отдариться якорь лангар андохтан9. прост. (отойти назад) ақиб гаштан <> отдариться богу душу мурдан, ҷон супурдан; отдариться визит ҷавобан ташриф овардан; отдариться дань 1) кому-чему ҳақ шумурдан, лоик донистан, ба қадри касе, чизе расидан 2) чему гузашт (рӯйхотир) кардан; отдариться дань уважения кому-л. эҳтироми касеро ба ҷо овардан; отдариться должное, отдариться справедливость кому ба қадри кори (хизмати) касе расидан; отдариться кому-л. руку [и сердце] уст. касеро шавҳар ихтиёр кардан; отдариться кому-л. сердце ба касе дил додан; отдариться поклон салом додан; отдариться последний долг кому-л. ба ҷанозаи касе рафтан; отдариться предпочтение кому--чему-л. ба касе, чизе тарҷех додан; отдариться распоряжение амр кардан; отдариться себе отчёт в чем-л. чизеро фаҳмидан (дарк кардан); \отдариться честь 1) кому воен. саломи низомй додан 2) кому-чему арзи эҳтиром кардан; \отдариться на поруки ба кафолат додан, кафил шуда аз ҳабс озод ку-нондан; \отдариться под чей-л. надзор ба зери назорати касе додан (супурдан) -
4 за
приставкаи префиксе, ки маънохои зеринро ифода мекунад:1. I) ибтидои амал: зааплодйровать ба чапакзанн сар кардан; заплакать ба гирья даромадан; забегать ба давутоз даромадан 2) итмоми амал: заасфальтировать асфальтфарш карда шудан 3) бо ҳиссачаи «ся» ё бе он - ба ҳадди охир расондани амал; аз ҳад зиёд кардани коре: заглядеться чашм дӯхта мондан, чашм канда натавонистан; заработаться бисьёр кор карда монда шудан; задарить тӯҳфаборон кардан; закормить хуб сер кардан 4) равона шудани амал ба он тарафи предмет ва ё берун аз ҳудуди чизе: зайтй за дерево ба паси дарахт гузаштан; завернуть за угол ба хамгашти кӯча тоб хӯрдан 5) зимнан иҷрошаванда будани амал: забежать сари роҳ даромадан; занести дароварда додан2. дар сифатсозӣ ва исмсозӣ маънои дар беруни чизе буданро ифода мекунад: загородный беруни шаҳр, берунишаҳрӣ; зарубежный хориҷӣ; заречье он тарафи дарё предлог1. с вин. (указывает направление движения за пределы чего-л.) аз, ба; уехать за город аз шаҳр берун рафтан; выбросить за окно аз тиреза берун партофтан; уйти за реку ба он тарафи дарё рафтан; выйти за дверь аз дар берун баромадан; вынести за скобки аз қавс баровардан // (под, внутрь, за) ба паси…, ба даруни…, ба; заткнуть рукавицы за пояс дастпӯшакро ба миёнбанд андармон кардан; положить за пазуху ба бағал андохган; поставить за шкаф ба паси ҷевон мондан; заложить руки за спину дастро ба пушт кардан2. с вин. (указывает на предмет, орудие, средство дейстдия чаще с гл. «сесть», «стоять» и т.п.)ба сари…; сесть за стол ба сари миз нишастан; сесть за руль ба сари руль нишастан; // (указывает на иачало действия, занятия) ба; взяться за работу ба кор сар кардан; приняться за учение ба таҳсил шурӯъ кардан,'). с вин. (указывает на промежуток времени в течение которого что-л. совершается) дар, дар зарфи…, дар бадали…, дар муддати…; за ночь выпало много снегу дар якшаб барфи зиёде боридааст; мальчик подрос за лето дар муддати тобистон бача калон шудааст; за последние три года дар се соли охир; эту работу можно сделать за два часа ин корро дар ду соат кардан мумкин аст; за один раз да як бор, якбора4. с вин. (указывает на время, отделяющее одно событые от другого) пеш, пеш аз; за час до отхода поезда як соат пеш аз рафтани поезд; за несколько дней до поездки якчанд рӯз пеш аз сафар5. с вии.(указывает на превышение предела, меры) аз; уже за полночь шаб аз нисф гузаштааст; ей далеко за сорок синнаш аз чил кайҳо гузаштааст6. с вин. (по причине, вследствие чего-л.) бинобар, ба сабаби…, барои…, ба хотири…; благодарить за услугу барои хизмат миннатдорӣ кардан; наказать за шалость барои шухӣ ҷазо додан; за что? барои чӣ?, ба чй сабаб?; за что его не любят? барои чӣ вайро нағз намебйнанд?; за что-то ба сабабе, бинобар1. (во имя, ради, в пользу чего-л.) ба, барои…, аз барои…, дар роҳи…, ба хотири; отдать жизнь за Родину барои Ватан ҷон супурдан; бороться за мир дар роҳи сулҳ мубориза бурдан; голосовать за предложение барои таклифе овоз додан; поднять тост за чьё-л. здоровье ба саломатии касе қадаҳ бардоштан // в знач. нареч. барои…, ба тарафдории…; он голосовал за вай ҳамчун тарафдор овоз додааст // в знач. сказ. разг. тарафдор; все за, один ты против ҳама тарафдору як худи ту зид // в знач. сущ. за разг. «тарафдор»; подсчитать все «за» ҳама «тарафдорҳо»-ро шумурдан8. с вин. (указывает на расстояние) дар, то, дар масофаи…; за десять километров от города дар масофаи даҳ километр аз шаҳр; за два шага от обрыва ду қадам дуртар аз ҷарӣ9. с вин. (в оомен на что-л.) ба бадали…, ба ивазӣ…; ба, бе; внести деньги за утерянную книгу пули китоби гумшударо нардохтан; уплатить за квартиру пули квартираро додан // (при обозначении цены) ба, ба нархи…; купить книгу за пять рублей китобро ба нархи панч сӯм харидан; за плату ба (бо) музд, пулакӣ10. с вин. (вместо кого-л.) ба ҷоп…, ба ивази…; он работает за мастера вай ба ҷои усто кор мекунад; расписаться за кого-л. ба ҷои касе имзо кардан; работать за двоих кори ду касро кардан11. с вин. (указывает на то,что предмет, на который направляется действие) аз; взять за руку аз даст доштан; держаться друг за друга дасти якдигарро гирифтан; ба якдигар такя кардан; дернуть за ручку двери дастаки дарро якбора кашидан; трава цепляется за платье алаф ба курта мечаспад12. с вин. (с глаголами «отвечать», «ручаться» и т. п.) барои…, ба; отвечать за порядок барои тартиб ҷавобгар будан; ручаться за точность рассказа ба дӯрустии ҳикоя зомин будан; заступаться за кого-л. тарафи касеро гирифтан 13. с вин. (при обозначении лица, предмета, которые вызывают какое-л. чувство) аз, аз барои…, аз ваҷҳи…, барои…, ба ҷои…; мне стыдно за него аз барои вай хиҷолат мекашам; краснеть за кого-л. ба ҷои касе сурх шудан 14. с вин. (с глаголами «выйти», «выдать», «сватать») ба; выйти замуж за кого-л. ба касе ба шавҳар баромадан 15. с вин. разг. (в качестве кого-чего-л.) ҳамчун; признать за правило ҳамчун қоида қабул кардан; считать за честь шарафманд будан; он слышен за остряка ӯ ба теззабонӣ ном баровардааст 16. с тв. (указывает на предмет, место, позади которого происходит действие) дар он тарафи…; дар пушти…, берун аз, дар паси…; жить за городом берун аз шаҳр зистан; стоять за дверью дар пушти дар истодан; за окном дар паси тиреза; за горами дар паси кӯҳҳо; за рекой дар он тарафи дарё;(внут-ри чего-л., за чем-л.) аз таги…, аз зери…, ба даруни…, ба паси…; держать за пазухой дар зери бағал доштан; солнце скрылось за тучами офтоб дар паси абрқо пинҳон шуд 17. с тв. (указывает иа предмет, орудие, средство действия, чаще с гл. «сидеть», «стоять» и т. п.) ба назди…, ба сари…, дар сари…, дар паҳлӯи…, дар пеши…; сидеть за столом ба сари миз нишастан; сидеть за рулём дар сари руль нишастан; сидеть за книгой китоб хондан; за работой время прошло незаметно дар сари кор вақт номаълум гузашт 18. с тв. (при обозначении движения, следования за кем-чем-л.) аз паси…, аз паи…, аз кафои…, аз ақиби…, аз дунболи…; идти [вслед] за кемзал. аз дунболи касе рафтан; следуйте за мной! аз пасм ман биёед!; гнаться за зайцем харгӯшро дунболагирӣ кардан 19. ств. (во время какого-л. занятия) дар аснои…, дар вакти…, ҳангоми…; читать за обедом дар аснои хӯрок китоб хондан20. с тв. (после, вслед за кем-чем-л.) баъди…, пас аз; за дождливой весной наступило жаркое лето баъди баҳори сербориш тобистони гарм омад // (вслед, чередуясь) аз паси…, паи ҳам; читать книгу за книгой паи ҳам китоб хондан; шаг за шагом қадам ба қадам; один за другим яке аз паси дигаре; день за днём рӯз ба рӯз21. с тв. (по причине, из-за) аз сабаби…, бинобар; за шумом никто её не расслышал аз сабаби ғало-ғула гапашро ҳеҷ кас нашунид; за истечением срока бинобар тамом шудани мӯҳлат; за неимением свободного времени бинобар набудани вақти холй; за ненадобностью бинобар даркор набудан; за отсутствием улик аз сабаби набудани далел22. с тв. (с какой-л. целью) барои…, ба мақсади…, ба; пойти за водой барои об рафтан; послать за врачом ба духтур кас фиристодан; занимать очередь за билетами барои билет навбат гирифтан23. с тв. (указывает на лицо, предмет, который является объектом ухода, надзора, наблюдения) ба; смотреть за детьми ба бачаҳо нигоҳубин кардан; ухаживать за больными ба беморон нигоҳубии кардан; следить за чистотой ба гозагӣ назорат кардан24. с тв. (указывает на лицо, предмет, от которого зависит наступление какого-л. действия) ба сабаби…, сабаби…; задержка за утверждением проекта сабаб ин аст, ки лоиҳа ҳанӯз тасдиқ нашудааст; очередь за мной навбати ман; за вами долг ба гардани шумо қарз ҳаст25. с тв. (указывает на лицо, иредмет, которому присущи те или иные свой-ства): замечать за кем-л. недостатки камбудиҳои касеро пай бурдан26. с тв. (в значении предлога «с») бо; приказ за подписью директора фармон бо имзои директор; дело за номером два делаи (кори) рақами ду27. с тв. (с гл. «свататься») ба; свататься за дочь соседа ба духтари ҳамсоя хостгор шудан // (чаще со сл. «замужем»): быть замужем за кем-л. зани касе будан -
5 брать
несов.1. кого-что гирифтан, бардоштан; брать руками бо даст гирифтан; брать в руки (на руки) ба даст гирифтан; брать из рук у кого-л. аз дасти касе гирифтан2. что перен. интихоб кардан, баргузидан, хоста гирифтан; брать тему для сочинения барои иншо мавзӯъ интихоб кардан; брать для примера барои мисол гирифтан3. (клевать - о рыбе) ба шаст афтидан; здесь рыба хорошо берет дар ин ҷо моҳӣ тез ба шаст меафтад4. кого-что гирифта бурдак, бурдан; брать собаку на охоту сагро ба шикор бурдан5. кого-что ба ӯҳда (ба зимма) гирифтан; брать ребёнка на воспитание кӯдакро ба тарбия гирифтан; брать поручение супориш (вазифа) гирифтан6. кого-что гирифтан; брать в долг қарз гирифтан; брать такси такси киро кардан; брать ванны ванна қабул кардан; брать уроки дарс хондан, омӯхтан; брать уроки английского языка дарси забони англисӣ хондан (аз касе)7. харидан, гирифтан; брать билеты в театр ба театр билет гирифтан (харидан); брать обеды из столовой аз ошхона таом гирифтан8. что ситондан, рӯёндан, гирифтан; брать пошлину боҷ гирифтан; брать штраф ҷарима гирифтан; брать плату хақ гирифтан9. что ҳосил кардан, кандан; брать рудӯ маъдан кандан10. что бофта баровардан; откуда он это берёт? вай инро аз куҷо бофта мебарорад?11. кого-что гирифтан, ишғол (забт) кардан, ба даст даровардан; брать крепость приступом қалъаро зер карда гирифтан; - в плен асир кардан12. кого-что перен. фаро гирифтан; меня берёт дрожь маро ларза гирифта истодааст; его берут сомнения ӯ ба шубҳа меафтад13. кого охот. доштан, дунболагирӣ (таъқиб) кардан; собаки брали кабана сагҳо гурозро дунболагирӣ мекарданд14. что ҷаҳида гузаштан, гузаштан; брать подъём аз баланди гузаштан; брать барьер аз монеа ҷаҳида гузаштан15. чем муваффақ (ноил) шудан, ба мақсад расидан; он берёт смелостью вай ба туфайли ҷасорати худ ноили мақсад мешавад16. что гирифтан, хӯрдан; эта работа берёт много времени ин кор вақтро бисьёр мегирад17. что чаще с отриц. разг. гирифтан, гузаштан; этот грунт лопата не берёт бел ба ин замин намеғӯтад18. бездоп. паррондан, задан; винтовка берёт на триста метров ин милтиқ аз сесад метр мезанад19. разг. ба сӯе рафтан, майл кардан; дорога берёт влево роҳ ба тарафи чап меравад <> брать быка за рога якбора ба кори асосӣ шурӯъ кардан; -верх дастболо шудан, ғолиб омадан; брать голыми руками осон ба даст даровардан, бе заҳмат комёб шудан; - грудь синаи модарро макидан, сина гирифтан; брать измором безор карда ба мақсад расидан; брать курс ба сӯе роҳ гирифтан (роҳӣ шудан); брать начало сар шудан, баромадан; брать ноту муз. нота навохтан (хондан); брать обещание ваъда гирифтан; брать пример с кого-л. ибрат гирифтан аз касе; брать свой слова назад аз қавли худ гаштан; брать себя в руки худдорӣ кардан, худро ба даст гирифтан; брать слово иҷозати сухан гирифтан; брать слово с кого-л. аз касе қавл гирифтан; брать чью-л. сторону тарафи касеро гирифтан, касеро тарафгирӣ кардан; брать в клещи ба шиканҷа гирифтан; брать в оборот кого-л. 1) касеро маҷбуран кор фармудан; 2) касеро танбеҳ додан (сарзаниш кардан); брать в расчёт ба ҳисоб гирифтан; брать за бока кого-л. прост. касеро ба коре маҷбур кардан; брать кого-л. за глотку (горло, жабры) прост. аз гулӯи касе гирифтан; брать за сердце (за душу, за живое) кого ба ҳаяҷон овардан, мутаассир кардан; брать на абордаж часпидан, дарафтодан, ҳамла кардан; брать на борт савори киштӣ кардан, ба киштӣ бор кардан; брать на буксир ёри (мадад) расондан; брать грех на душу гуноҳро ба гардан гирифтан; брать назаметкуба назар (қайд) гирифтан; г на замечание ба таҳти назорат гирифтан; брать на испуг кого-л. касеро тарсондан, ба касе дӯғ задан; брать на мушку таъқиб кардан; брать на поруки ба кафолат гирифтан; - на пушку кого прост. фиреб (фанд) додан, фирефтан; брать на себя [смелость] ҷуръат кардан; брать под [свою] защиту кого-что таҳти ҳимояи худ гирифтан; брать под козырёк саломи ҳарбӣ додан; брать под сомнение зери шубҳа гирифтан; \брать с бою бо ҷангу ҷанҷол ба даст даровардан; \брать с потолка аз ҳаво гирифтан, бофта баровардан; наша берёт мо ғалаба мекунем, дасти мо болост; не \брать в рот ба даҳон нагирифтан, нахӯрдан, нанӯшидан; см. тж. взять -
6 взять
сов.1. кого-что гирифтан, бардоштан; взять в руки (на руки) ба даст гирифтан2. что перен. (выбрать) интихоб кардан, хоста гирифтан, ҷудо (сара) карда гирифтан; взять тему для статьи барои мақола мавзӯъ интихоб кардан3. кого-что (унести, увести с собой) гирифта бурдан, бурдан; взять с собой нужные вещи бо худ чизҳои даркориро гирифта бурдан4. кого-что (принять) ба ӯҳда (ба зимма) гирифтан; взять на себя обязательства ба зиммаи худ ӯҳдадориҳо гирифтан5. кого-что (получить, нанять) гирифтан; взять в долг rарз гирифтан6. что (купить, достать) харидан, гирифтан, пайдо кардан; взять билеты в кино ба кино билет гирифтан (харидан)7. что (взыскать) ситондан, рӯёнидан, гирифтан; взять штраф ҷарима гирифтан8. что (добыть) ҳосил кардан, кандан // (извлечь, заимствовать) гирифтан, иктибос кардан; взять пример из художественного произведеиия мисолро аз асари бадеӣ трифтан//(придумать) бофта баровардан; откуда они это взяли? онҳо имро аз куҷо бофта бароварданд?9. кого-что (захватить) гирифтан, ба даст даровардан, ишғол (забт) кардан; взять город шаҳрро забт кардан // перен. (охватить) фаро гирифтан; его взяли сомнения ӯ ба шубҳа афтод. кого охот. сайд кардан, доштан, дунболагирӣ (таъқиб) кардан; собаки взяли зайца сагҳо харгӯшро доштанд11. что (преодолеть) ҷаҳида гузаштан, гузаштан; взять высоту аз баланди тан12. чем (достичь успеха, цели) муваффак (комёб) шудан, ноил гардидан13. что (отнять) гирифтан, хӯрдан; эта работа взяла у него много времени ин кор вақти зиёди ӯро гирифт14. что чаще с отриц. разг. гирифтан, гузаштан15. разг. (принять направление) ба сӯе рафтан, равона шудан; мы взяли вправо мо ба тарафи дастн рост рафтем16. кого (ареставать) ҳабс кардан17. в сочет. с союзами «да», «и», «да и» и гл. разве взять дай поехать? магар ки кас хезаду равад? <> не дорого возьмёт ин кор барои ӯ ҳеҷ гап не; с чего (откуда) ты взял? аз куҷо донистӣ (фаҳмидӣ)?; чёрт возьми! сабил монад!; ни дать, ни взять худи худаш, як себу ду тақсим (кафон); см. тж. брать -
7 влезть
сов.1. на что часпида баромадан; влезть на дерево ба дарахт часпида баромадан// во что, подо что даромадан; влезть в воду ба об даромадан2. (забраться тайком) пинҳонӣ гузаштан (даромадан)3. прост. (войти непрошенно) бе рухсат даромадан4. разг. гунчидан; книги влезлив чемодан китобҳо дар ҷомадон гунҷиданд5. прост. боб (мувофиқ) будан, мос (соз) омадан; сапоги не влезли мӯза соз наомад <> влезть в доверие к кому-л. ба мағзи пӯсти касе даромадан (ҷо шудан); влезть в долги (в долг) ба қарз ғӯтидан; влезть в душу к кому-л. 1) рози дили касеро фаҳмидан, роздони касе шудан 2) ақли касеро рабудан 3) бо ҳар роҳ ба мағзи пӯсти касе даромадан; влезть в чужую жизнь ба зиндагии каси дигар мудохила кардан; влезть в шкуру (в кожу) кого-л., в чью-л. худро ба ҷои касе ангоштан, вазъияти дигаронро ба худ тасаввур кардан; сколько влезет ба қадри хоҳиш, чӣ қадаре, ки тавонам (тавонӣ ва ғ.) -
8 войти
сов.1. даромадан, дохил (ворид) шудан; войти в комнату ба хона даромадан //гузашта даромадан, гузаштан; гвоздь вошёл в стену мех ба девор даромад2. (включиться) дарҷ шудан, дохил щудан, даромадан, иштирок кардан; войти в список ба рӯйхат даромадан; войти в состав правительства ба ҳайати ҳукумат дохил шудан3. (вместиться) гунҷидан, ҷой гирифтан, ҷойгир шудан; в чемодаи вошли все вещи ҳамаи чизҳо ба ҷомадон гунҷид4. (вникнуть) фаҳмидан, дарк кардан, сарфаҳм рафтан; войти в суть дела моҳияти масъаларо нағз фаҳмидан5. с чем офиц. муроҷиат кардан, пешниҳод кардан; <> в комиссию с предложением ба комиссия таклиф пешниҳод кардан6. в сочет. с сущ. и с предлогом «в» сар кардан; войти в действие ҷорй шудан, ба ҳукми қонун даромадан, эътибор пайдо кардан, ба қувват даромадан; войти в переговоры гуфтугузор сар кардан; войти в сношения алоқа бастан7. в сочет. с сущ. и с предлогом «в» шудан, тардидан; войти в быт одат шудан; войти в моду мӯд шудан; расм шудан; войти в пословицу зарбулмасал шудан, забонзад (мақол) шудан; в привычку одат (расм) шудан <> войти в азарт саргарм шудан; войти во вкус ба шавқи чизе афтидан, мазаи ҷизеро фаҳмидан, мазахӯрак шудан; войти в доверие к кому-л. бо ҳила эътимоди касеро ба даст овардан, касеро ба худ моил кардан; войти в долги (в долг) ба қарз ғӯтидан; войти в долю саҳмдор шудан; войти в душу (в сердце) к кому-л. дили касеро тасхир кардан; войти в жизнь ба истеъмол даромадан; ба ҳаёт татбик шудан; ба чизе одат кардан; войти в историю дар таърих мондан, дар таърих ҷой гирифтан; ном баровардан; войти в колею (в русло) ба роҳи (ба ҳолати) муқаррарии худ даромадан; войти влетаҷв (года, в возраст) уст. болиғ шудан, ба балоғат расидан; войти в милость илтифот дидан; войти в плоть и кровь ба мағзи устухон даромадан, одат шуда мондан; войти в подробности 1) (вникнуть в детали) муфассал омухтан 2) (быть подробным в изложении) бз тафсил баён кардан; войти в положение ҳамдардй кардаи; - в разум уст. окилтар шудан, чиз (гап) мефаҳмидагӣ шудан; - в силу ба ҳукми қонун даромадан, қонунй шудан; войти в строй ба кор даромадан, ба кор андохта шудан; \войти в часть с кем-л. уст. и просгп. дар коре бо касе шарик шудан -
9 выплатить
сов. что1. пул додан, адо кардан, пул дода адо кардан; выплатить зарплату маош додан2. пардохтан; выплатить долг қарз пардохтан -
10 гражданский
1. граждани, …и гражданин; гражданский иск даъвои граждани; гражданский кодекс юр. кодекси гражданӣ; гражданское право юр. ҳуқуқи гражданӣ2. гражданӣ; ҳақиқи, виҷдонӣ; гражданский долг вазифаи гражданӣ3. ғайриҳарбӣ, ғайринизомӣ, гражданӣ; гражданский воздушный флот флоти ҳавоии гражданӣ; гражданская оборона мудофиаи гражданӣ; гражданское платье сару либоси ғайринизомӣ (оддӣ)4. уст. (нецерковный, светский) дунявӣ <> гражданская азбука алифбои гражданӣ (алифбое, ки соли 1708 ПётриIIчорӣ кардааст); гражданский брак никоҳи ғайрикалисой; гражданская война ҷанги гражданӣ; гражданская казнь уст. қатли гражданӣ (аз ҳамаи ҳуқуқҳои гражданӣ маҳрумкунӣ)', \гражданскийая панихйда маросими мотам; акты \гражданскийого состояния актҳои вазъи гражданӣ -
11 должок
м разг. уменьш.-ласк. к долг 2 -
12 забирать
несов.1. см. забрать;2. что ы без доп. успг. (постоянно покупать где-л.; покупать в долг) насия харидан; забирать на книжку (по книжке) насия харида қайд кунондан (қарзро ба дафтарча нависондан)3. разг. таъсир кардан; холод забирает хунукӣ таъсир мекунад -
13 заёмный
1. …п заём; -ый процент фоизи заём2. (взятый в долг) …и қарз; заёмные деньги пули қарз -
14 заплатить
сов. \. что и без доп. пул додан, [пул дода] адо кардан; заплатить по счёту аз рӯи счёт пул додан; заплатить долг қарзро адо кардан2. чем первн. подош додан, қусур баровардан, интиқом (қасос) гирифтан; заплатить злом за добро ба некӣ бади кардан заплатить головой за что ҷон фидо кардан; заплатить даиь 1) кому-чему (воздать должное) ҳақ шумурдан, лоиқ донистан, ба қадри касе, чизе расидан 2) чему (сделать уступку) гузашт (рӯихотир) кардан; дорого заплатить за что қурбон (нисор) кардан; дорого бы заплатил ҷонамро нисор мекардам -
15 карточный
1...и картаи бози, …и картабози; карточная игра картабозӣ; карточный долг қарзи қартабозӣ2. карточкагӣ, …и карточка; карточный каталог каталоги карточкаҳо <> карточная система системаи карточкагӣ (таксимоти озука ва молҳо аз рӯи карточкаҳо); карточный домик 1) хоначаи аз картаҳои бози сохташуда (бозии бачагона) 2) чизи ноустувор, чизи бебако, накше дар об -
16 красный
(крас|ен, -на)1. сурх, қирмизӣ, аҳмар, арғувони, алвон, шаҳобӣ; красное знамя байрақи сурх; красное вино маи арғувонӣ; красное платье куртаи сурх2. тк. полн. ф. уст. (левый) сурх // в знач. сущ. красный м уст. сурх3. тк. полн. ф. сурх; красные партизаны партизанҳои сурх в знач. сущ. чаще мн. красные сурхҳо; воевал на стороне красных вай аз тарафи сурхҳо меҷангид4. уст. поэт. зебо, хушрӯ; красная девица духтари зебо5. уст. поэт. хурсандиовар, фараҳбахш; хеле хуб; на людях (на миру) и смерть красна посл. марги бо ёрон тӯй аст6. поэт. равшан, тобон; красное солнышко хуршеди тобон7. тк. полн. ф. уст. боло; красный угол гӯшаи боло8. ҳамчун қисми таркибии баъзе номҳои зоологӣ ва ботаникӣ: красный перец қаламфур; красная верба беди сурх, сурхбед красная горка ҳафтаи аввали баъди иди писҳо, айёми тӯю сур; красное дерево чӯби сурх (чуби бештар дарахтҳои тропикӣ, ки барои сохтани навъҳои олии мебель ба кор меравад); красный зверь уст. охот. сайди қиматбаҳо; красная икра тухми моҳиҳои сурх; красное каление сурх кардани металл; Красная книга Китоби Сурх; Международный Красный Крест Салиби Байналхалқии Сурх; красный лес см. краснолесье; красная медь миси холис; красная рыба моҳии сурх (осётр, севрюгавағ.); красное словцо зарофат, базла, бадеҳа; ради красного словца барои изҳори фазл; красная строка сарсатр, абзац; красный уголок гӯшаи сурх; красная цена нархи хуб, нархи арзанда; долг платежом красен посл. « некӣ ба некӣ, хар кас аз кирдораш меёбад; проходить \красныйой нитью барҷаста намоён будан, фикрн (ғояи) асосӣ будан -
17 неоплатный
1. адонашаванда, канданашаванда; неоплатный долг қарзи канданашаванда2. ба адои қарз ноқобил; неоплатный должник қарздори ба адои қарз ноқобил -
18 общественный
1. ҷамъиятӣ, ҷамоатӣ, иҷтимоӣ; -ый строй сохти иҷтимоӣ; общественное производство истеҳсоли ҷамъиятӣ; общественное мнёние афкори омма (умум); общественные науки фанҳои ҷамъиятшиносӣ; общественный долг вазифашиносии ҷамъиятӣ; общественные организации ташкилоти ҷамъиятӣ; общественная работа кори ҷамъиятӣ2. муштарак, оммавӣ, умумӣ, якҷоя, ҷамъиятӣ; общественная собственность моликияти ҷамъиятӣ; общественная библиотека китобхонаи оммавӣ3. разг. улфат, маҳфилоро, маъракахоро; -ый человек одами улфат О -ый обвинитель айбдоркунандаи ҷамъиятӣ; \общественныйое порицание танбеҳи ҷамъиятӣ -
19 одолжить
сов.1. кого-что; него (дать в долг, во временное пользование) қарз (наеия, ба орият) додан-2. кого уст. (вызвать чувство признательности) миннатдор (мамнун) кардан -
20 одолжиться
сов. уст. разг. (взять в долг) қарз (насия, ба орият) гирифтан, қарздор шудан
- 1
- 2
См. также в других словарях:
ДОЛГ — (греч. deon; лат. officiuum, obligatio; нем. Pflicht; англ. duty, obligation; фр. devoir, obligation; ит. devere) одно из фундаментальных понятий этики, которое обозначает нравственно аргументированное принуждение к поступкам; нравственную… … Философская энциклопедия
ДОЛГ — муж. все должное, что должно исполнить, обязанность. Общий долг человека вмещает долг его к Богу, долг гражданина и долг семьянина; исполнением этих обязанностей он в долгу, они составляют долг его, как взятые у кого взаймы деньги или вещи, или… … Толковый словарь Даля
ДОЛГ — ДОЛГ, долга, мн. долги, муж. 1. только ед. Обязанность (книжн.). Исполнить гражданский долг. Считаю своим долгом предупредить вас. Из чувства долга. 2. Взятое взаймы, преим. деньги. За мной долг. Наделать долгов. Вернуть долг. Имущество продано… … Толковый словарь Ушакова
долг — Недоимка, заем. Долг безнадежный, неоплатный, карточный, текущий. Считай за мною, запиши за мною. За вами есть еще должок, доимочка. За вами остается еще один рубль, вы мне должны еще рубль. Он по уши (по горло) в долгах; он в долгу, как в шелку … Словарь синонимов
долг — сущ., м., употр. часто Морфология: (нет) чего? долга, чему? долгу, (вижу) что? долг, чем? долгом, о чём? о долге и в долгу; мн. что? долги, (нет) чего? долгов, чему? долгам, (вижу) что? долги, чем? долгами, о чём? о долгах взятое взаймы,… … Толковый словарь Дмитриева
Долг — Долг ♦ Devoir Первое значение слова – долговое обязательство. Второе – обязанность. Связь между ними зиждется на логике обмена или дарения: если я получил что нибудь от кого то, в ответ должен что нибудь ему дать. За понятием долга, во… … Философский словарь Спонвиля
ДОЛГ, ЧУВСТВО ДОЛГА — Кто делает то, что может, делает то, что должен. Мадлен де Скюдери Долг это то, чего в эту минуту не сделает никто, кроме вас. Пенелопа Фицджеральд Долг это то, о чем думаешь с отвращением, делаешь с неохотой и чем потом долго хвалишься.… … Сводная энциклопедия афоризмов
Долг (фильм — Долг (фильм, 2010) Долг The Debt Жанр Драма/триллер Режиссёр Джон Мэдден Продюсер … Википедия
Долг (фильм, 2010) — Долг The Debt Жанр Драма/триллер Режиссёр Джон Мэдден Продюсер Мэттью Вон, Крис Такир, Эдуардо Россофф Автор сценария Мэттью Вон, Джейн Голдман, Питер Строган … Википедия
ДОЛГ, ЗАДОЛЖЕННОСТЬ — (debt) Деньги, которые физическое лицо или организация задолжали другим физическим лицам или организациям. Долговой контракт определяет условия заимствования: величину и график выплаты заемщиком процентов и основной суммы долга и предоставление… … Экономический словарь
долг — а ( у), предл. о долге, в долгу; мн. долги; м. Разг. 1. Обязанность перед кем , чем л. (родиной, народом, семьёй и т.п.). Гражданский д. Сыновний д. Чувство долга. Д. перед Родиной. Д. чести, дружбы, гостеприимства и т.п. Делать что л. по долгу… … Энциклопедический словарь