-
1 वहतः _vahatḥ
वहतः [वह्-अतच्]1 A traveller.-2 An ox. -
2 वहतिः _vahatiḥ
वहतिः [वह्-अतिः Uṇ.4.62]1 An ox.-2 Air, wind.-3 A friend, counsellor, adviser. -
3 वहती _vahatī
वहती A river, stream in general. -
4 वहतुः _vahatuḥ
वहतुः 1 An ox.-2 Ved. A traveller.-3 A mar- riage (Ved.).-4 A bride's dowry. -
5 वहति
වහති vahati(vah + a) bears; carries; does one's work; flows. -
6 वहत
vahatam. an ox L. ;
a traveller L.
-
7 वहति
vahatim. (only L.) wind;
a friend;
an ox;
(ī) f. a river
-
8 वहतु
-
9 वहत्
vahátf. (prob.) a vessel, ship RV. III, 7, 4 ( Sāy. « a stream»)
-
10 समावहति
සමාවහති samaavahati samāvahati(saṃ + ā + vah + a) brings about. -
11 दैवहत
daíva-hatamfn. stricken by destiny, ill-fated R.
-
12 श्वहत
-
13 सर्वहत्या
sárva-hatyāf. every kind of murder NṛisUp.
-
14 वह् _vah
वह् 1 U. (वहति-ते, उवाह, ऊहे, अवाक्षीत्, अवोढ, वक्ष्यति-ते, वोढुम्, ऊढ; pass. उह्यते)1 To carry, lead, bear, convey, transport (oft. with two acc.); अजां ग्रामं वहति; वहति विधिहुतं या हविः Ś1.1; न च हव्यं वहत्यग्निः Ms.4.249.-2 To bear along, cause to move onward, waft, propel; जलानि या तीरनिखातयुपा वहत्ययोध्यामनु राजधानीम् R.13.61; त्रिस्रोतसं वहति यो गननप्रतिष्ठाम् Ś.7.6; R.11.1.-3 To fetch, bring; वहति जलमियम् Mu.1.4.-4 To bear, sup- port, hold up, sustain; न गर्दभा वाजिधुरं वहन्ति Mk.4.17; ताते चापद्वितीये वहति रणधुरां को भयस्यावकाशः Ve.3.5 'when my father is leading the van &c.'; वहति भुवनश्रेणीं शेषः फणाफलकस्थिताम् Bh.2.35; Ś.7.17; Me.17.-5 To car- ry off; take away; अद्रेः शृङ्गं वहति (v. l. for हरति) पवनः किंस्विद् Me.14.-6 To marry; यद्ढया वारणराजहार्यया Ku.5.7; Ms.3.38.-7 To have, possess, bear; वहसि हि धनहार्यं पण्यभूतं शरीरम् Mk.1.31; वहति विषधरान् पटीरजन्मा Bv.1.74.-8 To assume, exhibit, show; लक्ष्मीमुवाह सकलस्य शशाङ्कमूर्तेः Ki.2.59;9.2.-9 To look to, attend to, take care of; मुग्धाया मे जनन्या योगक्षेमं वहस्व M.4; तेषां नित्याभियुक्तानां योगक्षेमं वहाम्यहम् Bg.9.22.-1 To suffer, feel, experience; धर्मव्यथां वहति शीतभवां रुजं च Bv.1.94; so दुःखं, हर्षं, शोकं, तोषं &c.-11 (Intran- sitive in this and the following senses) To be borne or carried on, move or walk on; वहतं बलीवर्दौ वहतम् Mk.6; उत्थाय पुनरवहत् K.; Pt.1.43,291.-12 To flow (as rivers); प्रत्यगूहुर्महानद्यः Mb.; परोपकाराय वहन्ति नद्यः Subhāṣ.-13 To blow (as wind); मन्दं वहति मारुतः Rām.; वहति मलयसमीरे मदनमुपनिधाय Gīt.5.-15 To brea- the. -Caus. (वाहयति-ते)1 To cause to bear or carry, cause to be brought or led.-2 To drive, impel, direct.-3 To traverse, pass or go over; स वाह्यते राजपथः शिवाभिः R.16.12; भवान् वाहयेदध्वशेषम् Me.4.-4 To use, carry; असींश्च वाहयांचक्रुः Bk.14.23.-5 To place in a boat.-6 To proceed, go.-7 To carry out, complete, finish.-8 To go to, visit. -Desid. (विवक्षति-ते) To wish to carry &c. -
15 आवह् _āvah
आवह् 1 P.1 To bring; अग्ने पत्नीरिहावह Rv.1.22.9.-2 To bring home (as a bride).-3 To conduce, lead or tend to, produce, bring on; क्रीडमावहति मे स संप्रति R.11.73 shames me; मनसो रुजमावहन् &Sacute.3.4 tending to mental anguish; न मे सौख्यमावहति does not tend to my happiness Pt.1; संगमम् K.174; Ms.3.82.-4 To pay; गृहीतवेतनः कर्म त्यजन्द्विगुणमावहेत् Y.2.193.-5 To lead forth, conduct away.-6 To flow (as blood &c.).-7 To bear, support, wear; मण्डनमावहन्तीम् Ch. P.18.-8 To apply, use, employ; मा रोदीर्धैर्यमावह Mārk. P. -Caus.1 To send for, cause to be brought.-2 To invoke a deity (by means of Mantras); गायत्रीमावाहयामि, गणपतिमा- वाहयामि &c. -
16 अनडुह् _anaḍuh
अनडुह् m. [अनः शकटं वहति] (अऩड्वान्, ˚ड्वाहौ, डुद्भ्याम् &c.)1 An ox, bull.-2 The sign Taurus. बृषभराशि.-ही or अनड्वाही A cow.-Comp. -जिह्वा [अनडुहो जिह्वेव पत्राणि यस्याः सा] a plant (गोजिह्वा, अनन्तमूल).-द a. [उप. स.] a giver of oxen. -
17 अनु _anu
अनु ind. (Either used with nouns to form adverbial compounds, or as a prefix to verbs and verbal deriva- tives, or as a separable preposition with acc. and regarded as a कर्मप्रवचनीय).1 After, behind, along after (पश्चात्); सर्वे नारदमनु उपविशन्ति V.5; प्रमदामनु संस्थितः शुचा नृपतिः सन् R.8.72; तं गच्छन्त्यनु ये विपत्तिषु सदा ते तत्प्रतिष्ठाशया Mu.1. 14; असौ कुमारस्तमजोनुजातः R.6.78; रत्या न साशङ्कमनुप्रयातः Ku.3.23; क्रमेण सुप्तामनु संविवेश सुप्तोत्थितां प्रातरनूदतिष्ठत् R.2. 24; अनुविष्णु = विष्णोः पश्चात् P.II.4.18. Sk.; तदनु कथयेर्मा- धवीयामवास्थाम् Māl.9.26 afterwards.-2 Along, alongside, by the side of, lengthwise यस्यचायामः P.II.1.16 जलानि सा तीरनिखातयूपा वहत्ययोध्यामनु राजधानीम् R.13.61; सो$श्वमेधश- तेनेष्ट्वा यमुनामनु वीर्यवान् । त्रिशताश्वान् सरस्वत्यां गङ्गामनु चतुःशतान् Mb.; अनुगङ्गं वाराणसी = गङ्गामन्वायतम् (गङ्गादैर्घ्यसदृशदैर्घ्योपलक्षिता) situated alongside the Gaṅgā P.II.1.16 Sk.; आविर्भू- तप्रथममुकुलाः कन्दलीश्चानुकच्छम् Me.21; गिरिरिव अनुतटपुष्पितकर्णि- कारयष्टिः V.3.3 along the sides or slopes.-3 After, in consequence of, being indicated by; जपमनु प्रावर्षत् P.II 3.8 Sk. (हेतुभूतजपोपलक्षितं वर्षणम्); so वृक्षमनु विद्योतते विद्युत्.-4 With, along with (सहार्थे); connected with; नगीम- न्वसिता सेना P.I.4.85 Sk. (नद्या सह सम्बद्धा) उमास्तनोद्भेद- मनु प्रवृद्धः Ku.7.24. along with, contemporaneously; Śi. 8.56; दिवसो$नुमित्रमगमद्विलयम् 9.17.-5 Inferior or subordi- nate to, (मित्रलाभमनु लाभसम्पदः Ki.13.52 inferior, lower in value or importance; अनु हरिं सुराः = हरेर्हीनाः हीने); P.I.4.86 Sk.-6 In a particular relation or state (इत्थं- भूताख्याने प्रकारविशेषनिरूपणे); भक्तो विष्णुमनु Sk. (विष्णोरित्थं- भूतः, भक्तिविशेषयुक्तः) an ardent devotee of Viṣṇu; यस्त्वां द्वेष्टि स मां द्वेष्टि यस्त्वामनु स मामनु Rām. favourably inclined or devoted to.-7 Having a part or share, participation; or one that claims a share of (भागे); भागो$स्यास्ति इति भागस्वामी; लक्ष्मीर्हरिमनु (हरेर्भागः) Sk., हरिस्वामिकभागवतीत्यर्थः.-8 Repetition, in a distributive sense, mostly in comp. (वीप्सार्थे, विषयतायाम्); अनुदिवसम् day by day, every day; अनुक्षणम् every moment; ˚वेलम् every time, frequently; वृक्षम् वृक्षमनु सिञ्चति Sk. waters tree after tree, i. e. every tree (यावद्वृक्षव्यापकः सेकः).-9 Towards, in the direction of, near, to, at (अनुर्यत्समया P.II.1.15); अनुवनमशनिर्गतः Sk.; ˚नदि Śi.7.24 near the river; प्रजिघाय कान्तमनु मुग्धतरः 9.55 to (प्रति); on or in, with the force of the locative; यदेतदस्यानुतटं विभाति 4.39,7.1; तस्माद्रच्छेरनुकनखलं शैलराजाव- तीर्णाम् (जह्नोः कन्याम्) Me.52.-1 In orderly succession, according to; अनुक्रमम् in regular order; अनुज्येष्ठम् = ज्येष्ठ- स्यानुपूर्व्येण in order of seniority; ˚पूर्वम्; अनुरूपम् = रूपस्य योग्यम् Sk.-11 Corresponding with, like, in imitation of; सर्वं मामनु ते प्रियाविरहजां त्वं तु व्यथां मानुभूः V.4.47; so अनुगर्ज् to roar after or in imitation of.-12 Following, conformable to (अनुगत); तथैव सो$भूदन्वर्थो राजा प्रकृतिरञ्ज- नात् R.4.12. (अनुगतो$र्थो यस्य).-13 With regard to, towards, in respect of; अर्घ्यदानमनु चोदितो वचः Śi.14,53; साधुर्देवदत्तो मातरमनु;-14 On account of, by reason of (with abl.); समस्तो वत लोको$यं भजते कारणादनु । त्वं तु निष्कारणादेव प्रीयसे वरवर्णिनि ॥ Rām. As a separable adverb अनु is used only in the Vedas and means after, afterwards, later on, now, at this time, again, once more, then, and further. (The senses of अनु as given by G. M. are:-- अनु वेदाध्ययनानुष्ठानसामीप्यपश्चाद्भावानुबन्धनसाम्याभीमुखहीनविसर्गं- लक्षणेषु; e. g. वेदे अनुवाकः; अनुष्ठाने अनुतिष्ठति; सामीप्ये अनुमेघं वर्षति; पश्चाद्भावे तदनु; अनुबन्धने अनुशेते; साम्ये अनुकरोति; आभिमुख्ये मातरमनुधावति वत्सः; हीने अनुहरिं सुराः; विसर्गे अनुजानीते; लक्षणे अनुवनमशनिर्गतः.) The senses of अनु may be thus expressed in verse:-- आयामे$परभावे च (पश्चादर्थे) वीप्सायां सन्निधौ तथा । इत्थंभूते लक्षणे च भागसादृश्ययोरपि ॥ योग्य- तायां तथा हीने तृतीयार्थे ह्यनुक्रमे । अर्थेष्वेतेषु बहुशो ह्यनुशब्दः प्रयुज्यते ॥. -
18 अभ्यवमन् _abhyavaman
अभ्यवमन् To despise, reject; न च हव्यं वहत्यग्निर्यस्ताम- भ्यवमन्यते Ms.4.249. -
19 अम्बु _ambu
अम्बु n. [अम्ब्-शब्दे उण्]1 Water; गाङ्गमम्बु सितमम्बु यामुनम् K. P.1.-2 The watery element of the blood (cf. imber).-3 N. of a metre.-4 A term in astro- logy (लग्नावधिकं चतुर्थस्थानम्).-Comp. -कणः a drop of water.-कण्टकः (short-nosed), alligator.-कन्दः An acquatic plant Trapa bispinosa (Mar. शिंगाडा).-किरातः alligator.-कीशः, कूर्मः a tortoise (शिशुमार); particularly Gangetic.-केशरः lemon-tree (छालङ्गवृक्ष).-क्रिया libation of water; Bk.; presentation of water to the Manes of the deceased.-कुक्कुटी An acquatic hen.-ग, -चर, -चारिन् a. moving or living in water, aquatic (as fish &c.); अद्रिं दधाराम्बुचरात्मना Bhāg.8.5. 11; Ms.12.57.-घनः hail.-चत्वरम् a lake.-चामरम् an aquatic plant (शैवाल).-ज a. produced in water, aquatic (opp. स्थलज); सुगन्धीनि च माल्यानि स्थलजान्यम्बु- जानि च Rām.(-जः) 1 the moon.-2 camphor.-3 the Sārasa bird.-4 the conch; दध्मौ तारेण चाम्बुजम् Mb.7.173.9.-5 N. of a tree (हिज्जल). (-जम्)1 a lotus; इन्दीवरेण नयनं मुखमम्बुजेन Ś. Til.3; A. Rām. 4.1.2.-2 the thunderbolt of Indra. ˚भूः, ˚आसनः 'the lotus-born god' Brahmā; A. Rām. ˚आसना the goddess Lakṣmī.-जन्मन् n. a lotus; -m.1 the moon.-2 the conch.-3 Sārasa.-तस्करः 'waterthief', the sun (whose heat drinks up water).-तालः = ˚चामर.-द a. giving or yielding water. (-दः)1 a cloud; नवाम्बुदानीकमुहूर्तलाञ्छने R.3.53;-देवम्, -दैवम् The astronomical mansion पूर्वाषाढा.-धर [धरतीति धरः, अम्बूनां धरः; धृ-अच्]1 a cloud; वशिनश्चाम्बुधराश्च योनयः Ku.4.43; शरत्प्रमृष्टाम्बुधरोपरोधः R.6.44.-2 the plant मुस्तक.-3 talc.-धिः [अम्बूनि धीयन्ते अत्र; धा-कि]1 any receptacle of waters; such as a jar; अम्बुधिर्घटः Sk.˚-स्रवा Aloe perfoliata (Mar. कोरफड).-2 the ocean; क्षार˚ Bh.2.6.-3 the number four (in Math.). ˚प्रसवा N. of a plant (घृतकुमारी).-नाथः The ocean.-नामन् Andropogon muricatum (Mar. वाळा).-निधिः 'treasure of waters', the ocean; देवासुरैरमृतम्बुनिधिर्ममन्थे Ki.5.3.-प a. drinking water.(-पः) 1 the ocean.-2 Varuṇa, the regent of waters; रक्षो$म्बुपानिलशशीशपुराणि चाष्टौ Śid. Śir; शक्राम्बुपयमानां च चतुर्थस्त्वं भविष्यसि Rām.7.4.17.-3 N. of a plant (चक्रमर्दक; Mar.टाकळा).-पतिः Varuṇa; यथाम्बुपतिमित्रौ हि तारकं दैत्यसत्तमम् (अधावताम्) Mb.7.155.36.-पत्रा N. of a plant (उच्चटावृक्ष; Mar. फुरडी).-पद्धतिः f.-पातः current, flow or stream of water, cascade; गङ्गाम्बुपातप्रतिमा गृहेभ्यः Bk.1.8.-प्रसादः -प्रसादनम् [अम्बूनि प्रसादयति] the clearing nut tree (कतक Mar. निवळी). Strychnos Potatorum (the nuts of this tree are used for purifying water; when rubbed on the inner surface of the vessel, they precipitate the impurities which the water contains; (फलं कतकवृक्षस्य यद्यप्यम्बुप्रसादकम् । न नामग्रहणादेव तस्य वारि प्रसीदति) Ms.6.67.-भवम् a lotus.-भृत् m.1 water-bearer, a cloud.-2 the ocean.-3 = ˚पत्रा q. v.-4 N. of a plant मुस्तक.-5 talc.-मात्रज a. produced only in water. (-जः) a conch- shell.-मुच् m. a cloud; ध्वनितसूचितमम्बुमुचां चयम् Ki.5.12.-राजः 1 the ocean.-2 Varuṇa.-राशिः receptacle or store of water, the ocean; त्वयि ज्वलत्यौर्वं इवाम्बुराशौ Ś.3.3; चन्द्रोदयारम्भ इवाम्बुराशिः Ku.3.67, R.6.57;9.82.-रुह् n.1 a lotus.-2 Sārasa.-रुहः, हम्, a lotus; विपुलिनाम्बुरुहा न सरिद्वधूः Ki.5.1. (-हा) N. of the land-lotus plant (स्थलपद्मिनी).-रोहिणी a lotus.-वाची [अम्बु तद्वर्षणं वाचयति सूचयति] an epithet applied to the earth during four days from the 1th to the 13th in the dark half of the month of Āṣāḍha when it is supposed to be unclean (रजस्वला इव) and agriculture is prohibited; Brav. P.2.77. ˚प्रदः the 1th day; ˚त्यागः 13th day.-वासिनी, -वासी N. of a plant (पाटला), the trumpet flower.-वाहः [अम्बु वहतीति]1 a cloud; तडित्वन्त- मिवाम्बुवाहम् Ki.3.1; भर्तुर्मित्रं प्रियमविधवे विद्धि मामम्बुवाहम् Me. 11.-2 a lake.-3 water-bearer.-4 the number 17.-5 a sort of grass.-वाहिन् a. carrying or conveying water. -m.1 a cloud.-2 = मुस्तक.(-नी) 1 a wooden vessel, a sort of bucket.-2 a woman fetching water.-3 N. of a stream.-विहारः sporting in water.-विस्रवा = घृतकुमारी.-वेग a. flowing quickly; यथानदीनां बहवो$म्बुवेगाः Bg.11.28.-वेतसः a kind of cane or reed growing in water. (Mar. लव्हाळा).-शिरीषिका N. of plant.-सरणम् flow or current of water.-सर्पिणी a leech (अम्बुनि सर्पति).-सेचनी a wooden baling vessel. -
20 अवकाशः _avakāśḥ
अवकाशः 1 Occasion, opportunity; ताते चापद्वितीये वहति रणधुरां को भयस्यावकाशः Ve.3.7; उत्तरावकाशमपाहरन्त्या K.24,265; साहाय्यदानावकाशः DK.96; M.3.13; M.2; oft. used with लभ् in the sense of 'to get an opportunity or scope for action'; लब्धावकाशो$विध्यन्मां तत्र दग्धो मनोभवः Ks.1.41.-2 (a) Place, space, room; अवकाशं किलोदन्वान्रामायाभ्यर्थितो ददौ R.4.58; अन्यमवकाशम- वगाहे V.4; Ms.3.27; यथावकाशं नी to take to its proper place, R.6.14; अस्माकमस्ति न कथांचिदिहावकाशः Pt.4.8; अवकाशो विविक्तो$यं महानद्योः समागमे Rām.; सदोषावकाश इव ते वाक्यशेषः V.3 your unfinished sentence shows that there is room to find fault. (1) Footing, admission, scope, access, entrance; (छाया) शुद्धे तु दर्पणतले सुलभावकाशा Ś.7.32; oft. used in these senses with लभ्; लब्धावकाशा मे प्रार्थना, लब्धावकाशो मे मनोरथः Ś.1; शोकावेगदूषिते मे मनसि विवेक एव नावकाशं लभते Prab.; also with कृ or दा 'to make room for', 'admit', 'give way to'; असौ हि दत्त्वा तिमिरावकाशम् Mk.3.6; तस्माद्देयो विपुलमतिभिर्नावकाशो$धमानाम् Pt.1.366; शयने दत्तो$वकाशः Amaru.21; अदत्तावकाशो मत्सरस्य K.45 not swayed by malice; Ms.9.271; Y.2.276; ददौ च निजचित्ते$पि सोवकाशं मनोभुवः Ks.2.71; K.132,141,27; Ratn. 2.13; अवकाशं रुध् to obstruct, hinder or impede; नयनसलिलोत्पीडरुद्धावकाशाम् (निद्राम्) Me.92.-3 Interval, intermediate space or time.-4 An aperture, opening.-5 A glance cast on anything.-6 N. of certain verses during the recitation of which the eyes must be fixed upon certain objects.
Страницы
См. также в других словарях:
vahát — वहत् … Indonesian dictionary
vahata — वहत … Indonesian dictionary
vahati — वहति … Indonesian dictionary
vahatú — वहतु … Indonesian dictionary
Pali — Pour l’article homonyme, voir Pali (Hawaï). Pāli Période depuis environ le IIIe siècle av. J.‑C. Région monde indien Typologie … Wikipédia en Français
Pâli — Pour les articles homonymes, voir Pali. Le pali, ou pāli, est une langue indo européenne de la famille indo aryenne parlée autrefois en Inde. Les premiers textes bouddhiques, tipitaka, sont conservés dans cette langue, qui est utilisée encore… … Wikipédia en Français
Pāli — Pâli Pour les articles homonymes, voir Pali. Le pali, ou pāli, est une langue indo européenne de la famille indo aryenne parlée autrefois en Inde. Les premiers textes bouddhiques, tipitaka, sont conservés dans cette langue, qui est utilisée… … Wikipédia en Français
Pāḷi — Pâli Pour les articles homonymes, voir Pali. Le pali, ou pāli, est une langue indo européenne de la famille indo aryenne parlée autrefois en Inde. Les premiers textes bouddhiques, tipitaka, sont conservés dans cette langue, qui est utilisée… … Wikipédia en Français
Проблема количества рядов гуттуральных в праиндоевропейском языке — На этой странице есть текст, написанный письмом … Википедия
daíva-hata — दैवहत … Indonesian dictionary
sárva-hatyā — सर्वहत्या … Indonesian dictionary
