Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

शरदुर्दिन

  • 41 कोकनदम् _kōkanadam

    कोकनदम् [कोकान् चक्रवाकान् नदति नादयति नद्-अच्]
    1 The red lotus; किंचित्कोकनदच्छदस्य सदृशे नेत्रे स्वयं रज्यतः U.5.36; नीलनलिनाभमपि तन्वि तव लोचनं धारयति कोकनदरूपम् Gīt.1; Śi.4.46; जनितकोकनदानि जलाशये, शरदि कोकनदानि चकाशिरे । Rām. Ch.4.62.
    -2 The red water-lily.
    -दिनी The red water-lily; न भेकः कोकनदिनीकिंजल्कास्वादकोविदः Ks.3.78.

    Sanskrit-English dictionary > कोकनदम् _kōkanadam

  • 42 खञ्जनः _khañjanḥ

    खञ्जनः [खञ्ज्-ल्युट्] A species of the wag-tail; स्फुट- कमलोदरखेलितखञ्जनयुगमिव शरदि तडागम् Gīt.11; नेत्रे खञ्जनगञ्जने S. D; एको हि खञ्जनवरो नलिनीदलस्थः Ś. Til.4,5.
    -ना A kind of wag-tail.
    -2 Mustard.
    -नम् Going lamely.
    -Comp. -रतम् the cohabitation of saints.

    Sanskrit-English dictionary > खञ्जनः _khañjanḥ

  • 43 गर्ज् _garj

    गर्ज् 1 P., 1 U. (गर्जति, गर्जयति-ते, गर्जित
    1 To roar, growl; गर्जन् हरिः साम्भसि शैलकुञ्जे Bk.2.9;15.21; रणे न गर्जन्ति वृथा हि शूराः Rām.; हृष्टो गर्जति चातिदर्पितबलो दुर्योधनो वा शिखी Mk.5.6.
    -2 To emit a deep or thundering sound, thunder; यदि गर्जति वारिधरो गर्जतु तन्नाम निष्ठुराः पुरुषाः Mk.5. 32 (and in several other verses of the same Act); गर्जति शरदि न वर्षति वर्षति वर्षासु निःस्वनो मेघः Udb.

    Sanskrit-English dictionary > गर्ज् _garj

  • 44 गल् _gal

    गल् 1 P. (गलति, -जगाल, अगालीत्, गलितुम्, गलित)
    1 To drop, drip, ooze, trickle; जलमिव गलत्युपदिष्टम् K.13; अच्छकपोलमूलगलितैः (अश्रुभिः) Amaru.29,96; Bv.2.21; R.19.22.
    -2 To drop or fall down; शरदमच्छगलद्वस- नोपमा Śi.6.42;9.75; प्रतोदा जगलुः Bk.14.99;17.87. गलद्धम्मिल्ल Gīt.2; R.7.1; Me.46.
    -3 To vanish, disappear, pass away, be removed; गलति मध्यरात्रे Dk.; शैशवेन सह गलति गुरुजनस्नेहः K.289; विद्यां प्रमादगलिता- मिव चिन्तयामि Ch. P.1; Bh.2.44; Bk.5.43; R.3.7.
    -4 To eat, swallow (connected with गॄ). -Caus. or 1 U. (p. p. गलित)
    1 To pour out.
    -2 To filter, strain.
    -3 To flow (Ā.).
    -4 To fuse, liquefy, dissolve, melt. -With निस् to ooze or flow out, trickle down; निर्गलिताम्बुगर्भं शरद्घनं नार्दति चातको$पि R.5.17.
    -पर्या to drop down; Bk.2.4.

    Sanskrit-English dictionary > गल् _gal

  • 45 घन _ghana

    घन a. [इन् मूर्तौ अप् घनादेशश्च Tv.]
    1 Compact, firm, hard, solid; संजातश्च घनाघनः Māl.9.39.; नासा घनास्थिका Y.3.89; R.11.18.
    -2 Thick, close, dense; घनविरलभावः U.2.27; R.8.91; Amaru.59.
    -3 Thick-set, full, fully developed (as breasts); घटयति सुघने कुचयुगगगने मृगमदरुचि रूषिते Gīt.7; अगुरु-चतुष्कं भवति गुरू द्वौ घनकुचयुग्मे शशिवदना$सौ Śrut.8; Bh.1.8; Amaru.31.
    -4 Deep (as sound); दधानः सौधानामलघुषु निकुञ्जेषु घनताम् Māl.2.12; Mu.1.21.
    -5 Uninterrupted, permanent.
    -6 Impenetrable.
    -7 Great, excessive, violent.
    -8 Complete; अभ्यङ्गभङ्ग्या पापस्य न्यस्तं घनमपश्यतः Ks.4.53.
    -9 Auspicious, fortu- nate.
    -1 Coarse, gross.
    -11 Engrossed by, full or re- plete with; मा ते मलीमसविकारघना मतिर्भूत् Māl.1.32; निर्वृति˚ U.6.11.
    -नः A cloud; घनोदयः प्राक् तदनन्तरं पयः Ś.7.3; घनरुचिरकलापो निःसपत्नो$स्य जातः V.4.22.
    -2 An iron club, a mace; प्रतिजघान घनैरिव मुष्टिभिः Ki.18.1.
    -3 The body.
    -4 The cube of a number (in math.).
    -5 Ex- tension, diffusion.
    -6 A collection, multitude, quantity, mass, assemblage.
    -7 Talc.
    -8 Phlegm.
    -9 Any com- pact mass or substance.
    -1 Hardness, firmness.
    -11 A particular manner of reciting Vedic texts: thus the padas नमः रुद्रेभ्यः ये repeated in this manner would stand thus:-- नमो रुद्रेभ्यो रुद्रेभ्यो नमो नमो रुद्रेभ्यो ये ये रुद्रेभ्यो नमो नमो रुद्रेभ्यो ये.
    -नम् 1 A cymbal, a bell, a gong.
    -2 Iron.
    -3 Tin.
    -4 Skin, rind, bark.
    -5 A mode of dancing; (neither quick nor slow). ind. closely; घटयति घनं कण्ठा- श्लेषे रसान्न पयोधरौ Ratn.3.9.
    -Com. -अत्ययः, -अन्तः 'disappearance of the cloud', the season succeeding the rains, autumn (शरद्); घनव्यपायेन गभस्तिमानिव R.3.37.
    -अज्ञानी N. of Durgā.
    -अम्बु n. rain; घनाम्बुभिर्भूरि विलम्बिनो घनाः Subhās.
    -आकरः the rainy season.
    -आगमः, -उदयः 'the approach of clouds', the rainy season; घनागमः कामिजनप्रियः प्रिये Ṛs.2.1.
    -आमयः the date-tree.
    -आश्रयः the atmosphere, firmament.
    -उत्तमः the face.
    -उदधिः a parti- cular sea (hell ?).
    -उपलः hail.
    -ऊरू a woman having thick thighs; कुरु घनोरु पदानि शनैः शनैः Ve.2.2.
    -ओघः gathering of clouds.
    -कफः hail.
    -कालः the rainy season.
    -क्षम a. what may be hammered; Bhāvapr. 5.26.53.
    -गर्जितम् 1 thunder, peal or thundering noise of clouds, roar of thunder.
    -2 a deep loud roar.
    -गोलकः alloy of gold and silver.
    -घनः the cube of a cube.
    -जम्बाल thick mire.
    -ज्वाला lightning.
    -तालः a kind of bird (सारंग).
    -तोलः the Chātaka bird.
    -धातुः lymph.
    -ध्वनि a. roaring.
    (-निः) 1 a deep or low tone.
    -2 the muttering of thunder clouds; अनुहुंकुरुते घनध्वनिं न हि गोमायुरुतानि केशरी Śi.16.25.
    -नाभिः smoke (being supposed to be a principal ingredient in clouds; Me.5).
    -नीहारः thick hoar-frost or mist.
    -पदम् the cube root.
    -पदवी 'the path of clouds', firmament, sky; क्रामद्भिर्घनपदवीमनेकसंख्यैः Ki.5.34.
    -पाषण्डः a peacock.
    -फलम् (in geom.) the solid or cubical contents of a body or of an excavation.
    -मानम् the measurement by the exterior of a structure; Māna. 39-64.
    -मूलम् cube root (in math.)
    -रसः 1 thick juice.
    -2 extract, decoction.
    -3 camphor.
    -4 water (m. or n.).
    -रूपा candied sugar.
    -वरम् the face.
    -वर्गः the square of a cube, the sixth power (in math).
    -वर्त्मन् n. the sky; घनवर्त्म सहस्रधेव कुर्वन् Ki.5.17.
    -वल्लिका, -वल्ली lightning.
    -वाच् a raven.
    -वातः 1 a thick op- pressive breeze or air.
    -2 N. of a hell; Jaina.
    -वीथिः the sky; घनवीथिवीथिमवतीर्णवतः Śi.9.32.
    -शब्दः thunder, peal of thunder.
    -वासः a kind of pumpkin gourd.
    -वाहनः 1 Śiva.
    -2 Indra.
    -श्याम a. 'dark like a cloud', deep-black, dark. (
    -मः) an epithet (1) of Rain (2) of Kṛiṣṇa.
    -संवृत्तिः profound secrecy.
    -समयः the rainy season.
    -सारः 1 camphor; घनसारनीहारहार &c. Dk.1 (mentioned among white substances).
    -2 mercury.
    -3 water.
    -4 a big cloud; घनसारस्तु कर्पूरे महामेघे च चन्दने Nm.
    -स्वनः, -शब्दः, -रवः the roaring of clouds.
    -हस्त- संख्या the contents of an excavation or of a solid in math.).

    Sanskrit-English dictionary > घन _ghana

  • 46 जल _jala

    जल a. [जल् अच् डस्य लो वा]
    1 Dull, cold, frigid = जड q. v.
    -2 Stupid, idiotic.
    -लम् 1 Water; तातस्य कूपो$- यमिति ब्रुवाणाः क्षारं जलं कापुरुषाः पिबन्ति । Pt.1.322.
    -2 A kind of fragrant medicinal plant or perfume (ह्रीवेर).
    -3 The embryo or uterus of a cow.
    -5 The constellation called पूर्वाषाढा.
    -Comp. -अञ्चलम् 1 a spring.
    -2 a natural water-course.
    -3 moss.
    -अञ्जलिः 1 a handful of water.
    -2 a libation of water presented to the manes of a deceased person; कुपुत्रमासाद्य कुतो जलाञ्जलिः Chāṇ 69; मानस्यापि जलाञ्जलिः सरभसं लोके न दत्तो यथा Amaru. 97 (where, जलाञ्जलिं दा means 'to leave or give up').
    -अटनः a heron.
    -अटनी a leech.
    -अणुकम्, -अण्डकम् the fry of fish.
    -अण्टकः a shark.
    -अत्ययः autumn (शरद्); पृष्ठतो$नुप्रयातानि मेघानिव जलात्यये Rām.2.45.22.
    -अधिदैवतः, -तम् an epithet of Varuṇa. (
    -तम्) the constellation called पूर्वाषाढा.
    -अधिपः an epithet of Varuṇa.
    -अम्बिका a well.
    -अर्कः the image of the sun reflected in water.
    -अर्णवः 1 the rainy season.
    -2 the ocean of sweet water.
    -अर्थिन् a. thirsty.
    -अवतारः a landing-place at a river-side.
    -अष्ठीला a large square pond.
    -असुका a leech.
    -आकरः a spring, fountain, well.
    -आकाङ्क्षः, -काङ्क्षः, -काङ्क्षिन् m. an elephant.
    -आखुः an otter.
    -आगमः rain; तपति प्रावृषि सुतरामभ्यर्ण- जलागमो दिवसः Ratn.3.1.
    -आढ्य a. watery, marshy.
    -आत्मिका a leech.
    -आधारः a pond, lake, reservoir of water.
    -आयुका a leech.
    -आर्द्र a. wet. (
    -र्द्रम्) wet garment or clothes. (
    -र्द्रा) a fan wetted with water.
    -आलोका a leech.
    -आवर्तः eddy, whirl-pool.
    1 resting or lying in water.
    -2 stupid, dull, apa- thetic.
    (-यः) 1 a pond, lake, reservoir.
    -2 a fish.
    -3 the ocean.
    -4 the fragrant root of a plant (उशीर).
    -आश्रयः 1 a pond.
    -2 water-house.
    -आह्वयम् a lotus.
    -इन्द्रः 1 an epithet of Varuṇa.
    -2 N. of Mahādeva.
    -3 the ocean; जलेन्द्रः पुंसि वरुणे जम्भले च महोदधौ Medinī.
    -इन्धनः the submarine fire.
    -इभः a water-elephant.
    -ईशः, -ईश्वरः 1 an epithet of Varuṇa; भीमोद्भवां प्रति नले च जलेश्वरे च N.
    -2 the ocean.
    -उच्छ्वासः 1 a channel made for carrying off excess of water, drain, (cf. परीवाह).
    -2 overflow of a river.
    -उदरम् dropsy.
    -उद्भव a. aquatic. (
    -वा) benzoin.
    -उरगा, -ओकस् m.,
    -ओकसः a leech.
    -कण्टकः a crocodile.
    -कपिः the Gangetic por- poise.
    -कपोतः a water-pigeon.
    -कर a. making or pouring forth water. (
    -रः) tax for water.
    -करङ्कः 1 a shell.
    -2 a cocoa-nut.
    -3 a cloud.
    -4 a wave.
    -5 a lotus.
    -कल्कः mud.
    -कल्मषः the poison produced at the churning of the ocean; तस्यापि दर्शयामास स्ववीर्यं जलकल्मषः Bhāg.8. 7.44.
    -काकः the diver-bird.
    -कान्तः the wind.
    -कान्तारः an epithet of Varuṇa.
    -किराटः a shark.
    -कुक्कुटः a water-fowl; जलकुक्कुटकोयष्टिदात्यूहकुलकूजितम् Bhāg.8.2.16. (
    -टी) the black-headed gull.
    -कुन्तलः, -कोशः moss.
    -कूपी 1 a spring, well.
    -2 a pond.
    -3 a whirlpool; जलकूपी कूपगर्ते पुष्करिण्यां च योषिति Medinī.
    -कूर्मः the porpoise.
    -कृत् a. Causing rain; दिवसकृतः प्रतिसूर्यो जलकृत् (मेघः) Bṛi. S.
    -केलिः, m. or f.,
    -क्रीडा playing in water, splashing one another with water.
    -केशः moss.
    -क्रिया presenting libations of water to the manes of the deceased.
    -गुल्मः 1 a turtle.
    -2 a quadrangular tank.
    -3 a whirlpool.
    -चर a. (also जलेचर) aquatic.
    (-रः) 1 an aquatic animal.
    -2 a fish.
    -3 any kind of water-fowl. ˚आजीवः, ˚जीवः a fisherman.
    -चत्वरम् a square tank.
    -चारिन् m.
    1 an aquatic animal.
    -2 a fish.
    -ज a. born or produced in water.
    (-जः) 1 an aquatic animal.
    -2 a fish; स्वयमेव हतः पित्रा जलजेनात्मजो यथा Rām.2.61.22.
    -3 sea-salt.
    -4 a collective name for several signs of the zodiac.
    -5 moss.
    -6 the moon.
    (-जः, जम्) 1 a shell.
    -2 the conch-shell; अधरोष्ठे निवेश्य दघ्मौ जलजं कुमारः R.7. 63,1.6; इत्यादिश्य हृषीकेशः प्रध्माय जलजोत्तमम् Bhāg.8.4. 26.
    -3 (-जः) The Kaustubha gem; जलजः कौस्तुभे मीने तत् क्लीबे शङ्खपद्मयोः । Nm.
    (जः) -4 A kind of horse born in water; वाजिनो जलजाः केचिद् वह्निजातास्तथापरे । शालिहोत्र of भोज, Appendix II,12. (
    -जम्) a lotus. ˚आजीवः a fisherman. ˚आसनः an epithet of Brahmā; वाचस्पतिरुवाचेदं प्राञ्जलिर्जलजासनम् Ku.2.3. ˚कुसुमम् the lotus. ˚द्रव्यम् a pearl, shell or any other thing produced from the sea.
    -जन्तुः 1 a fish,
    -2 any aquatic animal.
    -जन्तुका a leech.
    -जन्मन् a lotus.
    -जिह्वः a crocodile.
    -जीविन् m. a fisherman.
    -डिम्बः a bivalve shell.
    -तरङ्गः 1 a wave.
    -2 a metal cup filled with water producing harmonic notes like a musical glass.
    -ताडनम् (lit.) 'beating water'; (fig.) any useless occupation.
    -तापिकः, -तापिन्, -तालः The Hilsa fish; L. D. B.
    -त्रा an umbrella.
    -त्रासः hydrophobia.
    -दः 1 a cloud; जायन्ते विरला लोके जलदा इव सज्जनाः Pt.1.29.
    -2 camphor. ˚अशनः the Śāla tree.
    -आगमः the rainy season; सरस्तदा मानसं तु ववृधे जलदागमे Rām.7.12.26. ˚आभ a. black, dark. ˚कालः the rainy season. ˚क्षयः autumn.
    -दर्दुरः a kind of musical instrument.
    -देवः the constellation पूर्वाषाढा.
    -देवता a naiad, water-nymph.
    -द्रोणी a bucket.
    -द्वारम् A gutter, a drain, Māna.31.99.
    -धरः 1 a cloud.
    -2 the ocean.
    -धारा a stream of water.
    -धिः 1 the ocean.
    -2 a hundred billions.
    -3 the number 'four'. ˚गा a river. ˚जः the moon. ˚जा Lakṣmī, the goddess of wealth. ˚रशना the earth.
    -नकुलः an otter.
    -नरः a merman.
    -नाडी, -ली a water-course.
    -निधिः 1 the ocean.
    -2 the number 'four'.
    -निर्गमः 1 a drain, water-course.
    -2 a water-fall, descent of a spring &c. into a river below.
    -नीलिः moss.
    -पक्षिन् m. a water-fowl.
    -पटलम् a cloud.
    -पतिः 1 the ocean.
    -2 an epithet of Varuṇa.
    -पथः a sea voyage; R.17.81.
    -पद्धतिः f. a gutter, drain.
    -पात्रम् 'a water-pot', drinking-vessel.
    -पारावतः a water-pigeon.
    -पित्तम् fire.
    -पुष्पम् an aquatic flower.
    -पूरः 1 a flood of water.
    -2 a full stream of water.
    -पृष्ठजा moss.
    -प्रदानम् presenting libations of water to the manes of the deceased.
    -प्रपातः 1 a water-fall.
    -2 rainy season; शरत्प्रतीक्षः क्षमतामिमं भवाञ्जलप्रपातं रिपुनिग्रहे धृतः Rām.4.27.47.
    -प्रलयः destruction by water.
    -प्रान्तः the bank of a river.
    -प्रायम् a country abounding with water; जलप्रायमनूपं स्यात् Ak.
    -प्रियः 1 the Chātaka bird.
    -2 a fish. (
    -या) an epithet of Dākṣāyaṇī.
    -प्लवः an otter.
    -प्लावनम् a deluge, an inundation.
    -बन्धः, बन्धकः a dam, dike, rocks or stones impeding a current.
    -बन्धुः a fish.
    -बालकः, -वालकः the Vindhya mountain.
    -बालिका lightning.
    -बिडालः an otter.
    -बिम्बः, -म्बम् a bubble.
    -बिल्वः 1 a (quadrangular) pond, lake.
    -2 a tortoise.
    -3 a crab.
    -भीतिः f. hydro- phobia.
    -भू a. produced in water.
    -भूः m.
    1 a cloud.
    -2 a place for holding water.
    -3 a kind of camphor.
    -भूषणः wind.
    -भृत् m.
    1 a cloud.
    -2 a jar.
    -3 cam- phor.
    -मक्षिका a water-insect.
    -मण़्डूकम् a kind of musical instrument; (= जलदर्दुर).
    -मद्गुः a king-fisher.
    -मसिः 1 a cloud.
    -2 camphor.
    -मार्गः a drain, canal.
    -मार्जारः an otter.
    -मुच् m.
    1 a cloud; Me.69.
    -2 a kind of camphor.
    -मूर्तिः an epithet of Śiva.
    -मूर्तिका hail.
    -मोदम् a fragrant root (उशीर).
    -यन्त्रम् 1 a machine for raising water (Mar. रहाट).
    -2 a water- clock, clepsydra.
    -3 a fountain. ˚गृहम्, ˚निकेतनम्, ˚मन्दिरम् a house erected in the midst of water (a summer- house) or one supplied with artificial fountains; क्वचिद् विचित्रं जलयन्त्रमन्दिरम् Ṛs.1.2.
    -यात्रा a sea-voyage.
    -यानम् a ship.
    -रङ्कुः a kind of gallinule.
    -रण्डः, रुण्डः 1 a whirlpool.
    -2 a drop of water, drizzle, thin sprinkling.
    -3 a snake.
    -रसः sea-salt.
    -राशिः the ocean.
    -रुह्, -हम् a lotus.
    -रूपः a crocodile.
    -लता a wave, billow.
    -वरण्टः a watery pustule.
    -वाद्यम् a kind of musical instrument.
    -वायसः a diver-bird.
    -वासः residence in water. (
    -सम्) = उशीर q. v.
    -वाहः 1 a cloud; साद्रिजलधिजलवाहपथम् Ki.12.21.
    -2 a water- bearer.
    -3 a kind of camphor.
    -वाहकः, -नः a water- carrier.
    -वाहनी an aqueduct.
    -विषुवम् the autumnal equinox.
    -वृश्चिकः a prawn.
    -वैकृतम् any change in the waters of rivers indicating a bad omen.
    -व्यधः A kind of fish; L. D. B.
    -व्यालः 1 a water-snake.
    -2 a marine monster.
    -शयः, -शयनः, -शायिन् m. an epithet of Viṣṇu;
    -शय्या lying in water (a kind of religious rite); द्वादशं हि गतं वर्षं जलशय्यां समासतः Rām.7. 76.17.
    -शर्करा A hailstone; तीव्रैर्मरुद्गणैर्नुन्ना ववृषुर्जलशर्कराः Bhāg.1.25.9.
    -शुक्तिः f. a bivalve shell.
    -शुचि a. bathed, washed.
    -शूकम् moss.
    -शूकरः a crocodile.
    -शोषः drought.
    -समुद्रः the ocean of fresh water.
    -संपर्कः mixture or dilution with water.
    -सर्पिणी a leech.
    -सूचिः f.
    1 the Gangetic porpoise.
    -2 a kind of fish.
    -3 a crow.
    -4 a water-nut.
    -5 a leech.
    -स्थानम्, -स्थायः a pond, lake, reservoir; कदचित्तं जलस्थायं मत्स्य- बन्धाः समन्ततः Rām.12.137.5.
    -स्रावः A kind of eye- disease.
    -हम् a small water-house (rather summer- house) furnished with artificial fountains.
    -हस्तिन् m. a water-elephant.
    -हारिणी a drain.
    -हासः 1 foam.
    -2 cuttle-fish-bone considered as the foam of the sea.

    Sanskrit-English dictionary > जल _jala

  • 47 तडागः _taḍāgḥ _गम् _gam

    तडागः गम् 1 A pond, deep pool, tank; स्फुटकमलोदर- खेलितखञ्जनयुगमिव शरदि तडागम् Gīt.11; Ms.4.23; Y.3. 237.
    -2 A tank.
    -3 A trap for catching deer.

    Sanskrit-English dictionary > तडागः _taḍāgḥ _गम् _gam

  • 48 दीर्घ _dīrgha

    दीर्घ a. (Compar. द्राघीयस्, Superl. द्राघिष्ठ)
    1 Long (in time or space), reaching far; दीर्घाक्षं शरदिन्दुकान्ति वदनम् M.2.3; दीर्घान् कटाक्षान् Me.37; दीर्घापाङ्ग &c.
    -2 Of long duration, lasting long, tedious; दीर्घयामा त्रियामा Me.11; V.3.4; Ś.4.15.
    -3 Deep (as a sigh); Amaru.13; दीर्घमुष्णं च निश्वस्य.
    -4 Long (as a vowel), as the आ in काम.
    -5 Lofty, high, tall.
    -6 Dilated, expanded; तृष्णादीर्घस्य चक्षुषः U.3.46.
    -र्घः 1 A camel.
    -2 A long vowel.
    -3 The fifth, sixth, seventh, and eighth signs of the zodiac.
    -4 A kind of grass or reed.
    -र्घा A long lake or oblong tank.
    -र्घम् ind.
    1 Long, for a long time.
    -2 Deeply.
    -3 Far.
    -Comp. -अध्वगः 1 a messenger, an express.
    -2 a camel.
    -अपेक्षिन् a. very regardful, considerate.
    -अहन् m. summer (ग्रीष्म).
    -आकार a. oblong.
    -आयु a. long-lived.
    -आयुस्, -आयुष्य a. longlived. (-m.)
    1 a crow.
    -2 N. of Mārkaṇḍeya.
    -आयुधः 1 a spear.
    -2 any long weapon.
    -3 a hog.
    -आस्यः an elephant.
    -कणा white cumin.
    -कण्ठः, -कण्ठकः, -कन्धरः the (Indian) crane.
    -काय a. tall (in stature).
    -काष्ठम् a beam.
    -केशः a bear.
    -कोशा, -शी, -कोशिका a cockle.
    -गतिः, -ग्रीवः, -घाटिकः a camel.
    -चतुरस्रः an oblong.
    -छदः sugar- cane.
    -जङ्गलः a. kind of fish.
    -जङ्घः 1 a camel.
    -2 a crane.
    -जिह्वः a snake, serpent.
    -तपस् m. an epithet of Gautama, husband of Ahalyā; येषु दीर्घतपसः परिग्रहो वासवक्षणकलत्रतां ययौ R.11.33.
    -तमस् m. N. of a Vedic and paurānic sage; ऋषिर्दीर्घतमा नाम जात्यन्धो गुरुशापितः । त्वत्प्रसादाच्च चक्षुष्मांस्तेन सत्येन मोक्षय Hariv.
    -तरुः, -द्रुः the palm tree.
    -तुण्डी musk-rat (also दीर्घतुण्डा).
    -दण्डः 1 the palm tree.
    -2 the castor oil tree.
    -दर्शन a. far-seeing, sagacious, wise; प्रियः प्रियाया इव दीर्घदर्शनः Bhāg.1.29.2.
    -दर्शिन् a
    1 provident, prudent, far-seeing, long- sighted; न दीर्घदर्शिनो यस्य मन्त्रिणः स्युर्महीपतेः । क्रमायाता ध्रुवं तस्य न चिरात्स्यात्परिक्षयः ॥ Pt.3.195.
    -2 sagacious, wise.
    -3 knowing the past and future (भूतभविष्यज्ञानी); अमृत्यवस्तदा सर्वे जज्ञिरे दीर्घदर्शिनः Rām.7.74.11. (-m.)
    1 a vulture.
    -2 a bear.
    -3 an owl.
    -दृष्टि a. far-sighted, shrewd, prudent.
    -द्वेषिन् cherishing long hatred, implacable.
    -नाद a. making a long continued noise.
    (-दः) 1 a dog.
    -2 a cook.
    -3 a conch shell.
    -निद्रा 1 long sleep.
    -2 the long sleep, sleep of death; R.12.81. सो$द्य मत्कार्मुकाक्षेपविदीपितदिगन्तरैः । शरैर्विभिन्नसर्वाङ्गो दीर्घनिद्रां प्रवेक्ष्यति ॥ Mārk. P.
    -पक्षः the fork-tailed shrike.
    -पत्रः the palm tree.
    -पत्रकः 1 sugar-cane.
    -2 a kind of garlic.
    -पर्वन् m. a sugar-cane.
    -पवनः an elephant.
    -पादः, -प (पा) द् m. a heron.
    -पादपः 1 the cocoa-nut tree.
    -2 the areca-nut tree.
    -3 the palm tree.
    -पुच्छः a serpent.
    -पुच्छिका an iguana (Mar. घोरपड).
    -पृष्ठः a snake.
    -प्रज्ञ a far-seeing, prudent, sagacious.
    -बाला a kind of deer (चमरी) of whose tails chowries are made.
    -बाहुः a. having long arms; दीर्घबाहुर्दिलीपस्य रघुर्नाम्नाभवत्सुतः Hariv.
    -मारुतः an elephant.
    -मुखी the musk-rat
    -मूलः a kind of Bilva plant.
    -यज्ञ a. performing sacrifices for a longer time; अयोध्यायां तु धर्मज्ञं दीर्घयज्ञं महाबलम् Mb.
    -रङ्गा turmeric.
    -रतः 1 a dog.
    -2 a hog; L. D. B.
    -रदः a hog.
    -रसनः a snake.
    -रोमन् m. a bear.
    -लोहितयष्टिका the red variety of sugar-cane.
    -वक्त्रः an elephant.
    -वच्छिका a shark; crocodile; also वर्चिका.
    -सक्थ a. having long thighs.
    -सत्रम् a long-continued Soma sacrifice. (
    -त्रः) one who performs such a sacri- fice; R.1.8.
    -सुरतः a dog.
    -सूत्र, -सूत्रिन् a. working slowly, slow, dilatory, procrastinating; दीर्घसूत्री विनश्यति Pt.4. विषादी दीर्घसूत्री च कर्ता तामस उच्यते Bg.18.28.
    -स्कन्धः the palm tree.

    Sanskrit-English dictionary > दीर्घ _dīrgha

  • 49 दूषित _dūṣita

    दूषित a. [दुष्-णिच्-क्त]
    1 Corrupted. defiled, spoiled.
    -2 (a) Hurt, injured. (b) Marred, spoiled, frustrated; किं तावद् व्रतिनामुपोढतपसां विघ्नैस्तपो दूषितम् Ś.5.9. (c) Blinded, obscured, injured; च्युतकेशरदूषितेक्षणानि Ku.4.8.
    -3 Damaged, demoralized.
    -4 Blamed, censured.
    -5 Falsely accused, traduced, vilified.
    -6 Affected; touched; एतावदुक्त्वा वचनं बाष्पदूषितलोचनः । बाष्पदूषितया वाचा नोच्चैः शक्नोति भाषितुम् ॥ Rām.4.8.29.
    -ता A girl who has been violated.
    -तम् A fault, offence; यदस्याः पत्युर्वा रहसि परमं दूषितमभूत् U.4.14.

    Sanskrit-English dictionary > दूषित _dūṣita

  • 50 नादेय _nādēya

    नादेय [नद्या नदस्य वा ठक्] River-born, aquatic, marine; Rām.4.39.12.
    -यम् Rock-salt; नादेयं नादेयं शरदि वसन्ते च नादेयम् Vaidyakam.
    -यी N. of several plants (Mar. भुइजांभळी, टाहाकळ, बोरू etc.).

    Sanskrit-English dictionary > नादेय _nādēya

  • 51 प्राकृत _prākṛta

    प्राकृत a. (
    -ता, -ती f.) [प्रकृतेरयं प्रकृत्या निर्वृत्तो वा अण्]
    1 Original, natural, unaltered, unmodified; स्याताममित्रौ मित्रे च सहजप्राकृतावपि Śi.2.36 (see Malli, thereon).
    -2 Usual, common, ordinary.
    -3 Uncultivated, vulgar, unrefined, illiterate; प्राकृत इव परिभूयमानमात्मानं न रुणत्सि K.146; Bg.18.28.
    -4 Insignificant, unimportant; trifling; Mu.1.
    -5 Derived from Prakṛiti, q. v.; प्राकृतो लयः 'reabsorption into Prakṛiti'; विमुञ्चेत् प्राकृतान् ग्रामांस्तान् मुक्त्वा$मृतमश्नुते Mb.12.24.12.
    -6 Provincial, vernacular (as a dialect); see below.
    -तः 1 A low man, an ordinary or vulgar man. कार्षापणं भवेद्दण्डयो यत्रान्यः प्राकृतो जनः Ms.8.336.
    -2 A kind of fever; वर्षाशरद्वसन्तेषु वाताद्यैः प्राकृतः क्रमात् Mādhava; (see
    -ज्वरः)
    -तम् A vernacular or provincial dialect derived from and akin to Sanskrit; प्रकृतिः संस्कृतं तत्र भवं तत आगतं च प्राकृतम् Hemachandra. (Many of these dialects are spoken by the female characters and inferior personages of Sanskrit plays and are usually divided into 4 dialects:-- शौरसेनी, माहाराष्ट्री, अपभ्रंश and पैशाची); तद्भवस्तत्समो देशीत्यनेकः प्राकृत- क्रमः Kāv.1.33; also 34, 35; त्वमप्यस्मादृशजनयोग्ये प्राकृतमार्गे प्रवृत्तो$सि Vb.1.
    -2 Resolution or reabsorption into प्रकृति; the dissolution of the universe.
    -3 A particular ritual or यज्ञ; Bhāg.1.84.52.
    -Comp. -अरिः a natural enemy, i. e. the ruler of an adjacent country; see Malli. on Śi.2.36.
    -उदासीनः a natural neutral; i. e. a ruler whose dominions lie beyond those of the natural ally.
    -ज्वरः a common or ordinary fever.
    -प्रलयः com- plete dissolution of the universe.
    -मानुषः a common or ordinary man.
    -मित्रम् a natural ally; i. e. a ruler whose dominions lie immediately beyond those of the natural enemy (i. e. whose country is separated from the country with which he is allied by that of another).

    Sanskrit-English dictionary > प्राकृत _prākṛta

  • 52 मेघः _mēghḥ

    मेघः [मेहति वर्षति जलम्, मिह्-घञ् कुत्वम्]
    1 A cloud; कुर्वन्नञ्जनमेचका इव दिशो मेघः समुत्तिष्ठते Mk.5.23,2,3 &c.
    -2 A mass, multitude.
    -3 N. of one of the six Rāgas (in music).
    -4 A fragrant grass.
    -घमू Talc.
    -Comp. -अध्वन् m.,
    -पथः, -मार्गः 'the path of clouds', atmosphere.
    -अन्तः the autumn (शरदृतु).
    -अरिः the wind.
    -अस्थि n. hail.
    -आख्यम् talc.
    -आगमः the approach of rains, the rainy season; नवाम्बुमत्ताः शिखिनो नदन्ति मेघागमे कुन्दसमानदन्ति Ghaṭ.
    -आच्छादित a. covered with clouds.
    -आटोपः a dense or thick cloud.
    -आडम्बरः thunder.
    -आनन्दा a kind of crane.
    -आनन्दिन् m. a peacock.
    -आलोकः the appearance or sight of clouds; मेघालोके भवति सुखिनो$प्यन्यथावृत्ति चेतः Me.3.
    -आस्पदम् the sky, atmosphere.
    -उदकम् rain.
    -उदयः the rising of clouds.
    -कफः hail.
    -कालः the rains, rainy season.
    -गर्जनम्, -गर्जना thunder.
    -चिन्तकः the Chātaka bird.
    -जः a large pearl.
    -जालम् 1 a dense mass of clouds.
    -2 talc.
    -जीवकः, -जीवनः the Chātaka bird.
    -ज्योतिस् m., n. lightning.
    -डम्बरः thunder.
    -दीपः lightning.
    -दूतम् N. of a celebrated poem by Kālidāsa.
    -द्वारम् the sky, atmosphere.
    -नादः 1 the roar of clouds, thunder.
    -2 an epithet of Varuṇa.
    -3 N. of Indrajit, son of Rāvaṇa; भक्तिप्रह्वं कथमपि यवीयांसमुत्सृज्य चापारोपव्यग्राङ्गुलिकिसलयं मेघनादक्षयाय Mv.6.37.
    -4 the Palāśa tree. ˚अनुलासिन्, अनुलासकः a peacock. ˚जित् m. an epithet of Lakṣmaṇa.
    -नामन् m. a kind of grass (Cyperus Rotundus, भद्रमुस्ता).
    -निर्घोषः thunder.
    -पङ्क्तिः, -माला, -राजिः f. a line of clouds; प्रथमं मेघराजिः पञ्चाद् बिद्युल्लता V.2.
    -पथः atmosphere.
    -पुष्पम् 1 water.
    -2 hail.
    -3 river-water. (
    -ष्पः) N. of one of the 4 horses of Viṣṇu.
    -प्रसरः, -प्रसवः water.
    -भूतिः a thunder- bolt.
    -मण्डलम् the firmament, sky.
    -माल, -मालिन् a. cloud-capt.
    -मोदिनी Eugenia Jambolana (Mar. जांभूळ).
    -योनिः fog, smoke.
    -रवः thunder.
    -रावः a kind of water-bird.
    -रेखा, -लेखा a line of clouds.
    -वर्णा the Indigo plant.
    -वर्त्मन् n. the atmosphere.
    -वह्निः lightning.
    -वाहनः 1 an epithet of Indra; श्रयति स्म मेघमिव मेघवाहनः Śi.13.18.
    -2 an epithet of Śiva.
    -विस्फूर्जितम् 1 thunder, rumbling of clouds.
    -2 N. of a metre; see App.
    -वेश्मन् n. the atmosphere.
    -श्याम a. dark as a cloud (epithet of Rāma or Kṛiṣṇa); मेघश्यामं पीतकौशेयवासम्.
    -संघातः an assemblage of clouds.
    -सारः a kind of camphor.
    -सुहृद् m. a peacock.
    -स्कन्दिन् m. the fabulous animal Śarabha.
    -स्तनितम् thunder.

    Sanskrit-English dictionary > मेघः _mēghḥ

  • 53 शारद _śārada

    शारद a. [शरदि भवम् अण्]
    1 Belonging to autumn, autumnal; (the f. is शारदी in this sense); विमलशारद- चन्दिरचन्द्रिका Bv.1.113; R.1.9; Ms.6.11; मेघः शारद एव काशधवलः पानीयरिक्तोदरः Subhāṣ.
    -2 Annual.
    -3 New, recent; P.VI.2.9.
    -4 Young, fresh.
    -5 Modest, shy, bashful.
    -6 Diffident, not bold.
    -7 Able, clever; शिखीब शारदः N.9.14.
    -दः 1 A year.
    -2 An autumnal sickness.
    -3 Autumnal sunshine.
    -4 A kind of kidney- bean.
    -5 The Bakula tree.
    -दी 1 The full-moon day in the month of Āśvina (or Kārtika).
    -2 Alstonia Scholaris (Mar. सातवीण).
    -दम् 1 Corn, grain.
    -2 The white lotus.
    -दा 1 A kind of Vīṇā or lute.
    -2 N. of Durgā.
    -3 Of Sarasvatī; (शरत्काले पूरा यस्मान्नवम्यां बोधिता सुरैः । शारदा सा समाख्याता पीठे लोके च नामतः ॥; लिखति यदि गृहीत्वा (लेखनीं) शारदा सार्वकालम् Śiva mahimna 32. ˚अम्बा (शारदाम्बा) the goddess Sarasvatī.

    Sanskrit-English dictionary > शारद _śārada

  • 54 श्यान _śyāna

    श्यान p. p. [श्यै-क्त]
    1 Gone.
    -2 Coagulated, congealed.
    -3 Thick, sticky, viscous.
    -4 Shrunk, dry; slim; शनैः श्यानीभूताः सितजलधरच्छेदपुलिनैः (सरितः) Mu.3.7 (v. l.); शरदि सरितः श्यानपुलिनाः Bh.2.44.
    -नम् Smoke.

    Sanskrit-English dictionary > श्यान _śyāna

  • 55 षष् _ṣaṣ

    षष् num. a. (used in pl., nom. षट्; gen. षण्णाम्) Six; तेषां त्ववयवान् सूक्ष्मान् षण्णामप्यमितौजसाम् Ms.1.16;8.43.
    -Comp. -अंशः (ष़डंशः) a sixth part.
    -अक्षीणः (षडक्षीणः) a fish.
    -अङ्गम् (ष़डङ्गम्) 1 (a) six parts of the body taken collectively: जङ्घे बाहू शिरो मध्यं षडङ्गमिदमुच्यते । (b) The other six parts of the body are 'हृदयशिरःशिखा- नेत्रकवचास्त्राणि' as in Māl.5.2 (नित्यं न्यस्तषडङगचक्रनिहितं हृत्पद्यमध्योदितम्); cf. com. on the verse.
    -2 the six works auxiliary to the Veda; शिक्षा कल्पो व्याकरणं निरुक्तं छन्दसां चितिः । ज्योतिषामयनं चैव षडङ्गो वेद उच्यते ॥ see वेदाङ्ग also. ˚विद् knowing the six वेदाङ्गs; Ms.3.145.
    -3 six auspicious things, i. e. the six things obtained from a cow; गोमूत्रं गोमयं क्षीरं सर्पिर्दधि च रोचना । षडङ्गमेतन्माङ्गल्यं पठितं सर्वदा गवाम् ॥
    -3 any set of six articles.
    ˚जत् m. N. of Viṣṇu.
    -अङ्घ्रिः (षडङ्घ्रिः) a bee; किमिह बहु षडङ्घ्रे गायसि त्वम् Bhāg.1.47.14.; Śi.1.4.
    -अधिक a. (
    -षडधिक) exceeded by six; षडधिकदशनाडीचक्रमध्यस्थितात्मा Māl.5.1.
    -अभिज्ञः (षडभिज्ञः) a Buddhist deified saint.
    -अशीत (षडशीत) eighty-sixth.
    -अशीतिः f.
    (-ष़डशीतिः) 1 eighty-six.
    -2 N. of the four passages of the sun from one zodiacal sign to the other; L. D. B.
    -अष्टकम् (in astr.) a particular Yoga.
    -अहः (ष़डहः) a period of six days.
    -आननः, -वक्त्रः, -वदनः, (षडाननः, षड्वक्त्रः, षड्वदनः) epithets of Kārtikeya; षडाननापीतपयोधरासु नेता चमूनामिव कृत्तिकासु R.14.22.
    -आम्नायः (षडाम्नायः) the six-fold Tantra.
    -ऊर्मिः the six waves of existence.
    -ऊषणम् (ष़डूषणम्) six spices taken collectively; पञ्चकोलं समरिचं षडूषणमुदाहृतम्.
    -ऋतुः m. pl. the six seasons (i. e. वसन्त, ग्रीष्म, वर्षा, शरद्, हेमन्त and शिशिर).
    -कर्ण a. (
    -षट्कर्ण) heard by six ears; i. e. by a third person other than the speaker and the person spoken to; told to more than one listener (as a counsel, secret &c.); षट्कर्णो भिद्यते मन्त्रः Pt.1.99. (
    -र्णः) a kind of lute.
    -कर्मन् n.
    (षट्कर्मन्) 1 the six acts or duties enjoined on a Brāhmaṇa; they are अध्यापनमध्ययनं यजनं याजनं तथा । दानं प्रतिग्रहश्चैव षट्कर्माण्यग्र- जन्मनः ॥ Ms.1.75.
    -2 the six acts allowable to a Brāhmaṇa for his subsistence:- उच्छं प्रतिग्रहो भिक्षा वाणिज्यं पशुपालनम् । कृषिकर्म तथा चेति षट्कर्माण्यग्रजन्मनः ॥.
    -3 the six acts that may be performed by means of magic:- शान्ति, वशीकरण, स्तम्भन, विद्वेष, उच्चाटन and मरण.
    -4 the six acts belonging to the practice of Yoga:- धौतिर्वस्ती तथा नेती नौलिकी (नौलिकः) त्राटकस्तथा । कपालभाती चैतानि षट्कर्माणि समाचरेत् ॥ (-m.)
    1 a Brāhmaṇa skilled in the above six acts.
    -2 one well-versed in the Tantra magical rites.
    -कोण a. (
    -षट्कोण) hexangular.
    (-णम्) 1 a hexagon.
    -2 the thunderbolt of Indra.
    -3 a diamond.
    -गया the sixfold gayā; गयागजो गयादित्यो गायत्री च गदाधरः । गया गयासुरश्चैव षड्गया मुक्तिदायकाः ॥
    -गवम् (षड्गवम् 1 a team or yoke of six oxen.
    -2 a yoke of six (sometimes after the names of other animals); i. e. हस्ति˚, अश्व˚ 'six elephants, horses &c.'.
    -गवीय a. drawn by six oxen; न यद्वहेच्छकटं षड्गवीयम् Mb.8.76.17.
    -गुण a.
    (-षड्गुण) 1 sixfold.
    -2 having six attributes.
    (-णम्) 1 an assem- blage of six qualities.
    -2 the six expedients to be used by a king in foreign politics; see under गुण (21); cf. षाड्गुण्य also.
    -ग्रन्थः a kind of Karañja tree.
    -ग्रन्थि n. (
    -षड्ग्रन्थि) the root of long pepper.
    -ग्रन्थिका (षड्- ग्रन्थिका) zedoary (शठी).
    -चक्रम्, (षट्चक्रम्) the six my- stical circles of the body, i. e. मूलाधार, स्वाधिष्ठान, मणिपूर, अनाहत, विशुद्ध and आज्ञाख्य.
    -चत्वारिंशत् (षट्चत्वारिंशत्) forty-six.
    -चरणः (षट्चरणः) -1 a bee.
    -2 a locust.
    -3 a louse.
    -जः, (ष़ड्जः) the fourth (or first according to some) of the seven primary notes of the Indian gamut; so called because it is derived from the six organs: नासां कण्ठमुरस्तालु जिह्वां दताञ्श्च संस्पृशन् । षड्जः सञ्जायते (षढ्भ्यः संञ्जायते) यस्मात्तस्मात् षड्ज इति स्मृतः ॥ it is said to resemble the note of peacocks; षड्जं रौति मयूरस्तु Nārada; षड्जसंवादिनीः केकाः द्विधा भिन्नाः शिखण्डिभिः R.1.39.
    -तन्त्री N. of the six philosophical systems.
    -त्रिंशत् f. (
    -षट्त्रिंशत्) thirty-six; (
    -षट्रत्रिंश a. thirtysixth).
    -तिलिन् m. one performing six acts with sesamum seeds; तिलोद्वतीं तिलस्नायी तिलहोमी तिलप्रदः । तिलभुक् तिलवापी च षट्तिली नावसीदति ॥
    -दर्शनम् (षड्दर्शनम्) the six principal systems of Hindu philosophy; they are: सांख्य, योग, न्याय, वैशेषिक, मीमांसा and वेदान्त. (
    -नः) one conversant with the above six systems.
    -दीर्घः the six long vowels: आ, ई, ऊ, ऐ, औ.
    -दुर्गम्, (षड्दुर्गम्) the six kinds of forts taken collectivelly; धन्वदुर्गं महीदुर्गं गिरिदुर्गं तथैव च । मनुष्यदुर्गं मृद्दुर्गं वनदुर्गमिति क्रमात् ॥
    -नवतिः f. (
    -षण्णवतिः) ninety-six.
    -पञ्चाशत् f. (
    -षट्पञ्चाशत्) fifty-six.
    -पदः (षट्पदः) 1 a bee; न पङ्कजं तद्यदलीनषट्पदं न षट्पदो$सौ न जुगुञ्ज यः कलम् Bk.2.19; Ku.5.9; R.6.69.
    -2 a louse.
    -3 a verse consisting of six padas. ˚अथितिः
    1 the mango tree.
    -2 the Champaka tree. ˚आनन्दवर्धनः the Aśoka or Kiṅkirāta tree. ˚ज्य a. having bees for the bow-string (as the bow of Cupid); प्रायश्चापं न वहति भयान्मन्मथः षट्पदज्यम् Me.75. ˚प्रियः the tree called नाग- केशर.
    -पदी (षट्पदी) 1 a stanza consisting of six lines.
    -2 a female bee.
    -3 a louse.
    -4 the six states ('यो$शनायापिपासे शोकं मोहं जरां मृत्युमत्येति' इति श्रुत्युक्ताः Mb. 3.314.9 Com.):-- hunger, thrist, sorrow, disordered intellect, old age and death; other version is:-- कामक्रोधौ लोभमोहौ मदमानौ च षट्पदी ।.
    -पादः (षट्पादः) a bee.
    -प्रज्ञः, (षट्प्रज्ञः) 1 one who is well acquainted with six subjects i. e. the four Puruṣārthas or objects of human existence, the nature of the world, and the nature of the Supreme Sprit; धर्मार्थकाममोक्षेषु लोक- तत्त्वार्थयोरपि । षट्सु प्रज्ञा तु यस्यासौ षट्प्रज्ञः परिकीर्तितः ॥
    -2 a lustful or licentious man.
    -3 a good-hearted neighbour.
    -बिन्दुः (षड्बिन्दुः) an epithet of Viṣṇu.
    -भागः (षड्भागः) a sixth part, one-sixth; तपःषड्भागमक्षय्यं ददत्यारण्यका हि नः Ś.2.14; Ms.7.131;8.33.
    -भाववादिन् a maintainer of the theory of the six भावs (i. e. द्रव्य, गुण, कर्मन्, सामान्य, विशेष and समवाय).
    -भुज a.
    (-षड्भुज) 1 six-armed.
    -2 six-sided, hexagonal. (
    -जः) a hexa- gon.
    (-जा) 1 an epithet of Durgā.
    -2 the water- melon.
    -मतस्थापकः (षण्मतस्थापकः) N. of Śaṁkarāchārya.
    -मासः (षण्मासः) a period of six months. ˚निचय a. one who has a store (of food) sufficient for six months; Ms.6.18.
    -मासिक a. (
    -षण्मासिक) half-yearly, occurring every six months.
    -मुखः (षण्मुखः) an epithet of Kārtikeya; स गुणानां बलानां च षण्णां षण्मुख- विक्रमः R.17.67; Mv.1.33. (खा) a water-melon.
    -रसम्, -रसाः (m. pl.) (
    -षड्रसम् &c.) the six flavours taken collectively; see under रस.
    -रात्रम् (षड्रात्रम्) a period of six nights.
    -रेखा, (षड्रेखा) a water-melon.
    -वर्गः (षड्वर्गः) 1 an aggregate of six things.
    -2 espe- cially, the six enemies of mankind; (also called षड्रिपु); कामः क्रोधस्तथा लोभो मदमोहौ च मत्सरः; कृतारिषड्वर्गजयेन Ki.1 9; व्यजेष्ठ षड्वर्गम् Bk.1.2.
    -3 the five senses and Manas.
    -र्विशम् N. of a Brāhmaṇa belonging to the Sāma Veda.
    -विंशतिः f. (
    -षड्विंशतिः)twenty-six; (
    -षड्विंश twentysixth).
    -विध (षड्विध) a. of six kinds, sixfold; षड्विधं बलमादाय प्रतस्थे दिग्जिगीषया R.4.26.
    -शास्त्रिन् m. one conversant with the six Śāstras or darśanas.
    -षष्टिः f. (
    -षट्षष्टिः) sixty-six.
    -सप्ततिः (षट्सप्ततिः) seventy-six.

    Sanskrit-English dictionary > षष् _ṣaṣ

  • 56 संपातः _sampātḥ

    संपातः 1 Falling together, concurrence; crowd (संमर्द); समुच्चलन्तो नागरिकसंपाते Dk.2.2.
    -2 Meeting to- gether, encountering.
    -3 Collision, butting against; निवारयामास च राजमार्गे संपातमार्तस्य पृथग्जनस्य Bu. Ch.3.4.
    -4 Falling down, descending; प्रवृत्ते शस्त्रसंपाते धनुरुद्यम्य पाण्डवः Bg.1.2; न चासौ संपातः पयसि पयसां पत्युरुचितः Bh.2.36.
    -5 Alighting (as of a bird).
    -6 Flight (of an arrow).
    -7 Going, moving; अपक्षिगणसंपातान् वानरेन्द्रो महाजवः Rām. 7.34.27.
    -8 Being removed, removal; वृत्ते शरावसंपाते भिक्षां नित्यं यतिश्चरेत् Ms.6.56.
    -9 A particular mode of the flight of birds; संपातं समुदीषं च ततो$न्यद्व्यतिरिक्तकम्... Mb.8.41.29 (com क्षणात् संगत्य निष्क्रम्य पक्षसंपातमुच्यते ।); संपातं विप्रपातं च महापातं निपातनम् । वक्रं तिर्यक् तथा चोर्ध्वमष्टमं लघुसंज्ञकम् ॥ Pt.2.58; cf. डीन.
    -1 The residue (of an offering).
    -11 N. of the son of Garuḍa.
    -12 Sending; स दारकस्य कारणात् दूतसंपातं करोति Svapna.1.
    -13 Equinox (वसन्त and शरद्); point of intersection; तस्मिन् यावत्सं- पातमुषित्वा Ch. Up.5.1.5.
    -Comp. -पाटवम् skill in jumping.

    Sanskrit-English dictionary > संपातः _sampātḥ

  • 57 सु _su

    1
    सु I. 1 U. (सुवति-ते) To go, move. -II. 1, 2 P. (सवति, सौति) To possess power or supremacy. -III. 5. U. (सुनोति, सुनुते; सुत; the स् of सु is changed to ष् after any preposition ending in इ or उ)
    1 To press out or extract juice.
    -2 To distil.
    -3 To pour out, sprinkle, make a libation.
    -4 To perform a sacrifice especially the Soma (sacrifice).
    -5 To bathe.
    -6 To churn. -Desid. (सुषूषति-ते) -- With उद् to excite, agitate. -प्र to produce, beget.
    2
    सु ind. A particle often used with nouns to form Karmadhāraya and Bahuvrīhī compounds, and with adjectives and adverbs. It has the following senses:--
    1 Well, good, excellent; as in सुगन्धि.
    -2 Beautiful, handsome; as in सुमध्यमा, सुकेशी &c.
    -3 Well, perfectly, thoroughly, properly; सुजीर्णमन्नं सुविचक्षणः सुतः सुशासिता स्त्री नृपतिः सुसेवितः......सुदीर्घकाले$पि न याति विक्रियाम् H.1.22.
    -4 Easily, readily, as in सुकर or सुलभ q. v.
    -5 Much, very much, exceedingly; सुदारुण, सुदीर्घ &c.
    -6 Worthy of respect or reverence.
    -7 It is also said to have the senses of assent, prosperity, and distress.
    -Comp. -अक्ष a.
    1 having good eyes.
    -2 having keen organs, acute.
    -अङ्ग a. well-shaped, handsome, lovely.
    -अच्छ a. see s. v.
    -अन्त a. having happy end, ending well.
    -अल्प, -अल्पक a. see s. v.
    -अस्ति, -अस्तिक see s. v.
    -आकार, -आकृति a. well-formed, handsome, beautiful.
    - आगत see s. v.
    -आदानम् taking justly or properly; स्वादानाद्वर्णसंसर्गात्त्वबलानां च रक्षणात् । बलं संजायते राज्ञः स प्रेत्येह च वर्धते ॥ Ms.8.172.
    -आभास a. very splendid or illustrious; सारतो न विरोधी नः स्वाभासो भरवानुत Ki.15. 22.
    -इष्ट a. properly sacrificed; स्विष्टं यजुर्भिः प्रणतो$स्मि यज्ञम् Bhāg.4.7.41. ˚कृत् m. a form of fire; धर्मादिभ्यो यथान्यायं मन्त्रैः स्विष्टकृतं बुधः Bhāg.11.27.41.
    -उक्त a. well-spoken, well-said; अथवा सूक्तं खलु केनापि Ve.3. (
    -क्ता) a kind of bird (सारिका).
    (-क्तम्) 1 a good or wise saying; नेतुं वाञ्छति यः खलान् पथि सतां सूक्तैः सुधा- स्यन्दिभिः Bh.2.6; R.15.97.
    -2 a Vedic hymn, as in पुरुषसूक्त &c. ˚दर्शिन् m. a hymn-seer, Vedic sage. ˚वाकन्यायः A rule of interpretation according to which some thing that is declared as being subordinate to some- thing else should be understood to signify a part or whole on the basis of expediency or utility. This is discussed by जैमिनि and शबर at MS.3.2.15-18. ˚वाच् f.
    1 a hymn.
    -2 praise, a word of praise.
    -उक्तिः f.
    1 a good or friendly speech.
    -2 a good or clever saying.
    -3 a correct sentence.
    -उत्तर a.
    1 very superior.
    -2 well towards the north.
    -उत्थान a. making good efforts, vigorous, active. (
    -नम्) vigorous effort or exertion.
    -उन्मद, -उन्माद a. quite mad or frantic.
    - उपसदन a. easy to be approached.
    -उपस्कर a. furnished with good instruments.
    -कण्टका the aloe plant.
    -कण्ठ a. sweet- voiced. (
    -ण्ठी) the female cuckoo.
    -कण्डुः itch.
    -कन्दः 1 an onion.
    -2 a yam.
    -3 a sort of grass.
    -कन्दकः onion.
    -कर a. (
    -रा or
    -री f.)
    1 easy to be done, practi- cable, feasible; वक्तुं सुकरं कर्तुं (अध्यवसातुं) दुष्करम् Ve.3 'sooner said than done'.
    -2 easy to be managed. (
    -रः) a good-natured horse. (
    -रा) a tractable cow. (
    -रम्) charity, benevolence.
    -कर्मन् a.
    1 one whose deeds are righteous, virtuous, good.
    -2 active, diligent. (-m.) N. of Visvakarman.
    -कल a. one who has acquired a great reputation for liberality in giving and using (money &c,)
    -कलिल a. well filled with.
    -कल्प a. very qualified or skilled; कालेन यैर्वा विमिताः सुकल्पैर्भूपांसवः खे मिहिका द्युभासः Bhāg.1.14.7.
    -कल्पित a. well equip- ped or armed.
    -कल्य a. perfectly sound.
    -काण्डः the Kāravella plant.
    -काण्डिका the Kāṇḍīra creeper.
    -काण्डिन् a.
    1 having beautiful stems.
    -2 beautifully joined. (-m.) a bee.
    -काष्ठम् fire-wood.
    -कुन्दकः an onion.
    -कुमार a.
    1 very delicate or soft, smooth.
    -2 beautifully young or youthful.
    (-रः) 1 a beautiful youth.
    -2 a kind of sugar-cane.
    -3 a kind of grain (श्यामाक).
    -4 a kind of mustard.
    -5 the wild Cham- paka.
    (-रा) 1 the double jasmine.
    -2 the plantain.
    -3 the great-flowered jasmine.
    -कुमारकः 1 a beauti- ful youth.
    -2 rice (शालि).
    (-कम्) 1 the Tamāla- patra.
    -2 a particutar part of the ear.
    -कुमारी the Navamallikā jasmine.
    -कृत् a.
    1 doing good, benevolent.
    -2 pious, virtuous, righteous.
    -3 wise, learned.
    -4 for- tunate, lucky.
    -5 making good sacrifices or offerings. (-m.)
    1 a skilful worker.
    -2 N. of Tvaṣṭri.
    -कृत a.
    1 done well or properly.
    -2 thoroughly done; कच्चिन्नु सुकृतान्येव कृतरूपाणि वा पुनः । विदुस्ते सर्वकार्याणि Rām.2.1.2.
    -3 well made or constructed.
    -4 treated with kindness, assisted, befriended.
    -5 virtuous, righteous, pious.
    -6 lucky, fortunate.
    (-तम्) 1 any good or virtuous act, kindness, favour, service; नादत्ते कस्यचित् पापं न चैव सुकृतं विभुः Bg.5.15; Me.17.
    -2 virtue, moral or religious merit; स्वर्गाभिसंधिसुकृतं वञ्चनामिव मेनिरे Ku.6.47; तच्चिन्त्यमानं सुकृतं तवेति R.14.16.
    -3 fortune, auspiciousness.
    -4 recompense, reward.
    -5 Penance; तदभूरिवासरकृतं सुकृतैरुप- लभ्य वैभवमनन्यभवम् Ki.6.29.
    -कृतिः f.
    1 well-doing, a good act.
    -2 kindness, virtue.
    -3 practice of penance.
    -4 auspiciousness.
    -कृतिन् a.
    1 acting well or kindly.
    -2 virtuous, pious, good, righteous; सन्तः सन्तु निरापदः सुकृतिनां कीर्तिश्चिरं वर्धताम् H.4.132; चतुर्विधा भजन्ते मां जनाः सुकृतिनो$र्जुन Bg.7.16.
    -3 wise, learned.
    -4 benevolent.
    -5 fortunate, lucky.
    -कृत्यम् a good action; सुकृत्यं विष्णु- गुप्तस्य मित्राप्तिर्भार्गवस्य च Pt.2.45.
    -केश(स)रः the citron tree.
    -क्रतुः 1 N. of Agni.
    -2 of Śiva.
    -3 of Indra.
    -4 of Mitra and Varuṇa.
    -5 of the sun.
    -6 of Soma.
    -क्रयः a fair bargain.
    -क्षेत्र a. sprung from a good womb.
    -खल्लिका luxurious life.
    -ग a.
    1 going gracefully or well.
    -2 graceful, elegant.
    -3 easy of access; अकृत्यं मन्यते कृत्यमगम्यं मन्यते सुगम् । अभक्ष्यं मन्यते भक्ष्यं स्त्रीवाक्यप्रेरितो नरः ॥ Pt.2.148.
    -4 intelligible, easy to be understood (opp. दुर्ग). (
    -गः) a Gandharva; गीतैः सुगा वाद्यधराश्च वाद्यकैः Bhāg.1.12.34.
    (-गम्) 1 ordure, feces.
    -2 happiness.
    -गण् m. a good calculator; L. D. B. -a. counting well.
    -गणकः a good calculator or astronomer.
    -गत a.
    1 well-gone or passed.
    -2 well-bestowed. (
    -तः) an epithet of Buddha.
    -गतिः 1 Welfare, hap- piness.
    -2 a secure refuge.
    -गन्धः 1 fragrance, odour, perfume.
    -2 sulphur.
    -3 a trader.
    (-न्धम्) 1 sandal.
    -2 small cumin seed.
    -3 a blue lotus.
    -4 a kind of fragrant grass. (
    -न्धा) sacred basil.
    -गन्धकः 1 sulphur.
    -2 the red Tulasee.
    -3 the orange.
    -4 a kind of gourd,
    -गन्धमूला a land-growing lotus-plant; L. D. B.
    -गन्धारः an epithet of Śiva.
    -गन्धि a.
    1 sweet-smelling, fra- grant, redolent with perfumes.
    -2 virtuous, pious.
    (-न्धिः) 1 perfume, fragrance.
    -2 the Supreme Being.
    -3 a kind of sweet-smelling mango. (
    -न्धि n.)
    1 the root of long pepper.
    -2 a kind of fragrant grass.
    -3 cori- ander seed. ˚त्रिफला
    1 nutmeg.
    -2 areca nut.
    -3 cloves. ˚मूलम् the root Uśīra. ˚मूषिका the musk-rat.
    -गन्धिकः 1 incense.
    -2 sulphur.
    -3 a kind of rice. (
    -कम्) the white lotus.
    -गम a.
    1 easy of access, accessible.
    -2 easy.
    -3 plain, intelligible.
    -गरम् cinnabar.
    -गहना an enclosure round a place of sacrifice to exclude profane access. ˚वृत्तिः f. the same as above.
    -गात्री a beautiful woman.
    -गृद्ध a. intensely longing for.
    -गृह a. (
    -ही f.) having a beautiful house or abode, well-lodged; सुगृही निर्गृहीकृता Pt.1.39.
    -गृहीत a.
    1 held well or firmly, grasped.
    -2 used or applied properly or auspiciously. ˚नामन् a.
    1 one whose name is auspiciously invoked, one whose name it is auspicious to utter (as Bali, Yudhi- ṣṭhira), a term used as a respectful mode of speaking; सुगृहीतनाम्नः भट्टगोपालस्य पौत्रः Māl.1.
    -ग्रासः a dainty mor- sel.
    -ग्रीव a. having a beautiful neck.
    (-वः) 1 a hero.
    -2 a swan.
    -3 a kind of weapon.
    -4 N. of one of the four horses of Kṛiṣṇa.
    -5 of Śiva.
    -6 of Indra.
    -7 N. of a monkey-chief and brother of Vāli. [By the advice of Kabandha, Rāma went to Sugrīva who told him how his brother had treated him and besought his assistance in recovering his wife, promising at the same time that he would assist Rāma in recovering his wife Sīta. Rāma, therfore, killed vāli, and installed Sugrīva on the throne. He then assisted Rāma with his hosts of monkeys in conquering Rāvaṇa, and recovering Sīta.] ˚ईशः N. of Rāma; सुग्रीवेशः कटी पातु Rāma-rakṣā.8.
    -ग्ल a. very weary or fatigued.
    -घोष a. having a pleasant sound. (
    -षः) N. of the conch of Nakula; नकुलः सहदेवश्च सुघोषमणपुष्पकौ Bg.1.16.
    -चक्षुस् a. having good eyes, seeing well. (-m.)
    1 discerning or wise man, learned man.
    -2 The glomerous fig-tree.
    -चरित, -चरित्र a.
    1 well-conducted, well-behaved; वृषभैकादशा गाश्च दद्यात् सुचरितव्रतः Ms.11.116.
    -2 moral, virtuous; तान् विदित्वा सुचरितैर्गूढैस्तत्कर्मकारिभिः Ms.9.261. (
    -तम्, -त्रम्) 1 good conduct, virtuous deeds.
    -2 merit; तव सुचरितमङ्गुलीय नूनं प्रतनु Ś.6.1. (
    -ता, -त्रा) a well-conducted, devoted, and virtuous wife.
    -चर्मन् m. the Bhūrja tree.
    -चित्रकः 1 a king fisher.
    -2 a kind of speckled snake.
    -चित्रा a kind of gourd.
    -चिन्ता, -चिन्तनम् deep thought, deep reflection or consideration.
    -चिरम् ind. for a very long time, very long.
    -चिरायुस् m. a god, deity.
    -चुटी a pair of nippers or tongs.
    -चेतस् a.
    1 well-minded.
    -2 wise.
    -चेतीकृत a. with the heart satiated; well- disposed; ततः सुचेतीकृतपौरभृत्यः Bk.3.2.
    -चेलकः a fine cloth.
    -च्छद a. having beautiful leaves.
    -छत्रः N. of Śiva. (
    -त्रा) the river Sutlej.
    -जन a.
    1 good, virtuous, respectable.
    -2 kind, benevolent.
    (-नः) 1 a good or virtuous man, benevolent man.
    -2 a gentleman.
    -3 N. of Indra's charioteer.
    -जनता 1 goodness, kind- ness, benevolence, virtue; ऐश्वर्यस्य विभूषणं सुजनता Bh.2. 82.
    -2 a number of good men.
    -3 bravery.
    -जन्मन् a.
    1 of noble or respectable birth; या कौमुदी नयनयोर्भवतः सुजन्मा Māl.1.34.
    -2 legitimate, lawfully born.
    -जलम् a lotus.
    -जल्पः 1 a good speech.
    -2 a kind of speech thus described by Ujjvalamaṇi; यत्रार्जवात् सगाम्भीर्यं सदैन्यं सहचापलम् । सोत्कण्ठं च हरिः स्पृष्टः स सुजल्पो निगद्यते ॥
    -जात a.
    1 well-grown, tall.
    -2 well made or produced.
    -3 of high birth.
    -4 beautiful, lovely; सुजातं कल्याणी भवतु कृत- कृत्यः स च युवा Māl.1.16; R.3.8.
    -5 very delicate; खिद्यत् सुजाताङ्घ्रितलामुन्निन्ये प्रेयसीं प्रियः Bhāg.1.3.31.
    -डीनकम् a kind of flight of birds; Mb.8.41.27 (com. पश्चाद् गतिः पराडीनं स्वर्गगं सुडीनकम्).
    -तनु a.
    1 having a beautiful body.
    -2 extremely delicate or slender, very thin.
    -3 emaciated. (
    -नुः, -नूः f.) a lovely lady; एताः सुतनु मुखं ते सख्यः पश्यन्ति हेमकूटगताः V.1.1; Ś.7.24.
    -तन्त्री a.
    1 well-stringed.
    -2 (hence) melodious.
    -तपस् a.
    1 one who practises austere penance; a वानप्रस्थ; स्विष्टिः स्वधीतिः सुतपा लोकाञ्जयति यावतः Mb.12.71.3.
    -2 having great heat. (-m.)
    1 an ascetic, a devotee, hermit, an anchorite.
    -2 the sun. (-n.) an austere penance.
    -तप्त a.
    1 greatly harassed, afflicted.
    -2 very severe (as a penance); तपसैव सुतप्तेन मुच्यन्ते किल्बिषात्ततः Ms.11.239.
    -तमाम् ind. most excellently, best.
    -तराम् ind.
    1 bet- ter, more excellently.
    -2 exceedingly, very, very much, excessively; तया दुहित्रा सुतरां सवित्री स्फुरत्प्रभामण्डलया चकाशे Ku.1.24; सुतरां दयालुः R.2.53;7.21;14.9;18.24.
    -3 more so, much more so; मय्यप्यास्था न ते चेत्त्वयि मम सुतरा- मेष राजन् गतो$ स्मि Bh.3.3.
    -4 consequently.
    -तर्दनः the (Indian) cuckco.
    -तर्मन् a. good for crossing over; सुतर्माणमधिनावं रुहेम Ait. Br.1.13; (cf. also यज्ञो वै सुतर्मा).
    -तलम् 1 'immense depth', N. of one of the seven regi- ons below the earth; see पाताल; (याहि) सुतलं स्वर्गीभिः प्रार्थ्यं ज्ञातिभिः परिवारितः Bhāg.8.22.33.
    -2 the foundation of a large building.
    -तान a. melodious.
    -तार a.
    1 very bright.
    -2 very loud; सुतारैः फूत्कारैः शिव शिव शिवेति प्रतनुमः Bh.3.2.
    -3 having a beautiful pupil (as an eye). (
    -रः) a kind of perfume. (
    -रा) (in Sāṁkhya) one of the nine kinds of acquiescence.
    -तिक्तकः the coral tree.
    -तीक्ष्ण a.
    1 very sharp.
    -2 very pungent.
    -3 acutely painful.
    (-क्ष्णः) 1 the Śigru tree.
    -2 N. of a sage; नाम्ना सुतीक्ष्णश्चरितेन दान्तः R.13.41. ˚दशनः an epithet of Śiva.
    -तीर्थः 1 a good preceptor.
    -2 N. of Śiva. -a. easily crossed or traversed.
    -तुङ्ग a. very lofty or tall.
    (-ङ्गः) 1 the cocoa-nut tree.
    -2 the culminating point of a planet.
    -तुमुल a. very loud.
    -तेजन a. well-pointed, sharpened. (
    -नः) a well-pointed arrow.
    -तेजस् a.
    1 very sharp.
    -2 very bright, or splendid.
    -3 very mighty. (-m.) a worshipper of the sun.
    -दक्षिण a.
    1 very sincere or upright.
    -2 liberal or rich in sacrificial gifts; यज्ञैर्भूरिसुदक्षिणैः सुविहितैः संप्राप्यते यत् फलम् Pt.1. 31.
    -3 very skilful.
    -4 very polite. (
    -णा) N. of the wife of Dilīpa; तस्य दाक्षिण्यरूढेन नाम्ना मगधवंशजा पत्नी सुदक्षिणेत्यासीत् R.1.31;3.1.
    -दण्डः a cane, ratan.
    -दत् a. (
    -ती f.) having handsome teeth; जगाद भूयः सुदतीं सुनन्दा R.6.37.
    -दन्तः 1 a good tooth.
    -2 an actor; a dancer. (
    -न्ती) the female elephant of the north-west quarter.
    -दर्श a. lovely, gracious looking; सुदर्शः स्थूललक्षयश्च न भ्रश्येत सदा श्रियः Mb.12.56.19 (com. सुदर्शः प्रसन्नवक्त्रः).
    -दर्शन a. (
    -ना or
    -नी f.)
    1 good-looking, beautiful, handsome.
    -2 easily seen. (
    -नः) the discus of Viṣṇu; as in कृष्णो$प्यसु- दर्शनः K.
    -2 N. of Śiva.
    -3 of mount Meru.
    -4 a vul- ture. (
    -नी, -नम्) N. of Amarāvatī, Indra's capital. (
    -नम्) N. of Jambudvīpa.
    -दर्शना 1 a handsome wo- man.
    -2 a woman.
    -3 an order, a command.
    -4 a kind of drug.
    -दास् a. very bountiful.
    -दान्तः a Buddhist.
    -दामन् a. one who gives liberally. (-m.)
    1 a cloud.
    -2 a moun- tain.
    -3 the sea.
    -4 N. of Indra's elephant.
    -5 N. of a very poor Brāhmaṇa who came to Dvārakā with only a small quantity of parched rice as a present to his friend Kṛiṣṇa, and was raised by him to wealth and glory.
    -दायः 1 a good or auspicious gift.
    -2 a special gift given on particular solemn occasions.
    -3 one who offers such a gift.
    -दिनम् 1 a happy or auspicious day.
    -2 a fine day or weather (opp दुर्दिनम्); so सुदिनाहम् in the same sense.
    -दिह् a. well-polished, bright.
    -दीर्घ a. very long or extended. (
    -र्घा) a kind of cucumber.
    -दुराधर्ष a.
    1 very hard to get.
    -2 quite intolerable.
    -दुरावर्त a. a very hard to be convinced.
    -दुरासद a. unapproachable.
    -दुर्जर a. very difficult to be digested.
    -दुर्मनस् a. very troubled in mind.
    -दुर्मर्ष a. quite in- tolerable.
    -दुर्लभ a. very scarce or rare.
    -दुश्चर a.
    1 inaccessible.
    -2 very painful.
    -दुश्चिकित्स a. very difficult to be cured.
    -दुष्प्रभः a chameleon.
    -दूर a. very distant or remote. (
    -सुदूरम् means
    1 to a great distance.
    -2 to a very high degree, very much; सुदूरं पीडयेत् कामः शरद्गुणनिरन्तरः Rām.4.3.12.
    -सुदूरात् 'from afar, from a distance').
    -दृढ a. very firm or hard, compact.
    -दृश् a. having beautiful eyes. (-f.) a pretty woman.
    -देशिकः a good guide.
    -धन्वन् a. having an excellent bow. (-m.)
    1 a good archer or bowman.
    -2 Ananta, the great serpent.
    -3 N. of Viśvakarman. ˚आचार्यः a mixed caste; वैश्यात्तु जायते व्रात्यात् सुधन्वाचार्य एव च Ms.1.23.
    -धर्मन् a. attentive to duties. (-f.) the council or assembly of gods. (-m.)
    1 the hall or palace of Indra.
    -2 one diligent in properly maintaining his family.
    -धर्मा, -र्मी 1 the council or assembly of gods (देवसभा); ययावुदीरितालोकः सुधर्मानवमां सभाम् R.17.27.
    -2 (सुधर्मा) N. of Dvārakā; दिवि भुव्यन्तरिक्षे च महोत्पातान् समु- त्थितान् । दृष्ट्वासीनान् सुधर्मायां कृष्णः प्राह यदूनिदम् ॥ Bhāg.11.3. 4;1.14.34.
    -धात a. well cleaned.
    -धार a. well-pointed (as an arrow).
    -धित a. Ved.
    1 perfect, secure.
    -2 kind, good.
    -3 happy, prosperous.
    -4 well-aimed or directed (as a weapon).
    -धी a. having a good understanding, wise, clever, intelligent. (
    -धीः) a wise or intelligent man, learned man or pandit. (-f.) a good under- standing, good sense, intelligence. ˚उपास्यः
    1 a particu- lar kind of royal palace.
    -2 N. of an attendant on Kṛiṣṇa. (
    -स्यम्) the club of Balarāma. ˚उपास्या
    1 a woman.
    -2 N. of Umā, or of one of her female com- panions.
    -3 a sort of pigment.
    -ध्रूम्रवर्णा one of the seven tongues of fire.
    -नन्दम् N. of Balarāma's club; प्रतिजग्राह बलवान् सुनन्देनाहनच्च तम् Bhāg.1.67.18.
    -नन्दः a kind of royal palace.
    -नन्दा 1 N. of a woman.
    -2 N. of Pārvatī; L. D. B.
    -3 yellow pigment; L. D. B.
    -नयः 1 good conduct.
    -2 good policy.
    - नयन a. having beau- tiful eyes. (
    -नः) a deer.
    (-ना) 1 a woman having beautiful eyes.
    -2 a woman in general.
    -नाभ a.
    1 having a beautiful navel.
    -2 having a good nave or cen- tre.
    (-भः) 1 a mountain.
    -2 the Maināka mountain, q. v. (
    -भम्) a wheel, discus (सुदर्शन); ये संयुगे$चक्षत तार्क्ष्यपुत्रमंसे सुनाभायुधमापतन्तम् Bhāg.3.2.24.
    -नालम् a red water-lily.
    -निःष्ठित a. quite ready.
    -निर्भृत a. very lonely or private. (
    -तम्) ind. very secretly or closely, very narrowly, privately.
    -निरूढ a. well-purged by an injection; Charaka.
    -निरूहणम् a good purgative.
    -निर्णिक्त a. well polished.
    -निश्चलः an epithet of Śiva.
    -निषण्णः (-कः) the herb Marsilea Quadrifolia (Mar. कुऱडू).
    -निहित a. well-established.
    -नीत a.
    1 well-con- ducted, well-behaved.
    -2 polite, civil.
    (-तनि) 1 good conduct or behaviour.
    -2 good policy or prodence.
    -नीतिः f.
    1 good conduct, good manners, propriety.
    -2 good policy.
    -3 N. of the mother of Dhruva, q. v.
    -नीथ a. well-disposed, well conducted, righteous, vir- tuous, good.
    (-थः) 1 a Brāhmaṇa.
    -2 N. of Śiśupāla, q. v.; तस्मिन्नभ्यर्चिते कृष्णे सुनीथः शत्रुकर्षणः Mb.1.39.11.
    -3 Ved. a good leader.
    -नील a. very black or blue. (
    -लः) the pomegranate tree. (
    -ला) common flax.
    (-लम्), -नीलकः a blue gem.
    -नु n. water.
    -नेत्र a. having good or beautiful eyes.
    -पक्व a.
    1 well-cooked.
    -2 thoroughly matured or ripe. (
    -क्वः) a sort of fra- grant mango.
    -पठ a. legible.
    -पत्नी a woman having a good husband.
    -पत्र a.
    1 having beautiful wings.
    -2 well-feathered (an arrow).
    -पथः 1 a good road.
    -2 a good course.
    -3 good conduct.
    -पथिन् m. (nom. sing. सुपन्थाः) a good road.
    -पद्मा orris root.
    -परीक्षित a. well-examined.
    -पर्ण a. (
    -र्णा or
    -र्णी f.)
    1 well-winged; तं भूतनिलयं देवं सुपर्णमुपधावत Bhāg.8.1.11.
    -2 having good or beautiful leaves.
    (-र्णः) 1 a ray of the sun.
    -2 a class of bird-like beings of a semi-divine charac- ter.
    -3 any supernatural bird.
    -4 an epithet of Garuḍa; ततः सुपर्णव्रजपक्षजन्मा नानागतिर्मण्डलयन् जवेन Ki.16.44.
    -5 a cock.
    -6 the knowing (ज्ञानरूप); देहस्त्वचित्पुरुषो$यं सुपर्णः क्रुध्येत कस्मै नहि कर्ममूलम् Bhāg.11.23.55.
    -7 Any bird; द्वा सुपर्णा सयुजा सखाया समानं वृक्षं परिषस्वजाते Muṇd. 3.1.1. ˚केतुः N. of Viṣṇu; तमकुण्ठमुखाः सुपर्णकेतोरिषवः क्षिप्तमिषुव्रजं परेण Śi.2.23.
    -पर्णकः = सुपर्ण.
    -पर्णा, -पर्णी f.
    1 a number of lotuses.
    -2 a pool abounding in lotuses.
    -3 N. of the mother of Garuḍa.
    -पर्यवदात a. very clean.
    -पर्याप्त a.
    1 very spacious; तस्य मध्ये सुपर्याप्तं कारयेद् गृहमात्मनः Ms.7.76.
    -2 well-fitted.
    -पर्वन् a. well- jointed, having many joints or knots. (-m.)
    1 a bam- boo.
    -2 an arrow.
    -3 a god, deity; विहाय या सर्वसुपर्व- नायकम् N.4.9;14.41,76.
    -4 a special lunar day (as the day of full or new moon, and the 8th and 14th day of each fortnight).
    -5 smoke. (-f.) white Dūrvā grass.
    -पलायित a.
    1 completely fled or run away.
    -2 skilfully retreated.
    -पाक्यम् a kind of medicinal salt (Mar. बिडलोण).
    -पात्रम् 1 a good or suitable vessel, worthy receptacle.
    -2 a fit or competent person, any one well-fitted for an office, an able person.
    -पाद् (
    -पाद् or
    -पदी f.) having good or handsome feet.
    -पार्श्वः 1 the waved-leaf fig-tree (प्लक्ष).
    -2 N. of the son of Sampāti, elder brother of Jaṭāyu.
    -पालि a. distinguished.
    -पीतम् 1 a carrot.
    -2 yellow sandal. (
    -तः) the fifth Muhūrta.
    -पुंसी a woman having a good husband.
    -पुरम् a strong fortress.
    -पुष्प a. (
    -ष्पा or
    -ष्पी f.) having beautiful flowers.
    (-ष्पः) 1 the coral tree.
    -2 the Śirīṣa tree. (
    -ष्पी) the plantain tree.
    (-ष्पम्) 1 cloves.
    -2 the menstrual excretion.
    -पुष्पित a.
    1 well blossomed, being in full flower.
    -2 having the hair thrilling or bristling.
    -पूर a.
    1 easy to be filled; सुपूरा स्यात् कुनदिका सुपूरो मूषिकाञ्जलिः Pt.1.25.
    -2 well-filling. (
    -रः) a kind of citron (बीजपूर).
    -पूरकः the Baka-puṣpa tree.
    -पेशस् a. beautiful, tender; रत्नानां पद्मरागो$स्मि पद्मकोशः सुपेशसाम् Bhāg.11.16.3. ˚कृत् m. a kind of fly; Bhāg.11.7.34.
    -प्रकाश a.
    1 manifest, apparent; ज्येष्ठे मासि नयेत् सीमां सुप्रकाशेषु सेतुषु Ms.8.245.
    -2 public, notorious.
    -प्रतर्कः a sound judgment.
    -प्रतिभा spirituous liquor.
    -प्रतिष्ठ a.
    1 standing well.
    -2 very celebrated, renowned, glorious, famous.
    (-ष्ठा) 1 good position.
    -2 good reputation, fame, celebrity.
    -3 esta- blishment, erection.
    -4 installation, consecration.
    -प्रतिष्ठित a.
    1 well-established.
    -2 consecrated.
    -3 ce- lebrated. (
    -तः) the Udumbara tree.
    -प्रतिष्णात a.
    1 thoroughly purified.
    -2 well-versed in.
    -3 well-investi- gated, clearly ascertained or determined.
    -प्रतीक a.
    1 having a beautiful shape, lovely, handsome; भगवान् भागवतवात्सल्यतया सुप्रतीकः Bhāg.5.3.2.
    -2 having a beau- tiful trunk.
    (-कः) 1 an epithet of Kāmadeva.
    -2 of Śiva.
    -3 of the elephant of the north-east quarter.
    -4 An honest man; स्तेयोपायैर्विरचितकृतिः सुप्रतीको यथास्ते Bhāg.1.8.31.
    -प्रपाणम् a good tank.
    -प्रभ a. very brilliant, glorious. (
    -भा) one of the seven tongues of fire.
    -प्रभातम् 1 an auspicious dawn or day-break; दिष्टथा सुप्रभातमद्य यदयं देवो दृष्टः U.6.
    -2 the earliest dawn.
    -प्रभावः omnipotence.
    -प्रमाण a. large-sized.
    -प्रयुक्तशरः a skilful archer.
    -प्रयोगः 1 good management or ap- plication.
    -2 close contact.
    -3 dexterity.
    -प्रलापः good speech, eloquence.
    -प्रसन्नः N. of Kubera.
    -प्रसाद a. very gracious or propitious. (
    -दः) N. of Śiva.
    -प्रातम् a fine morning.
    -प्रिय a. very much liked, agreeable. (
    -यः) (in prosody) a foot of two short syllables.
    (-या) 1 a charming woman.
    -2 a beloved mistress.
    -प्रौढा a marriageable girl.
    -फल a.
    1 very fruitful, very productive.
    -2 very fertile.
    (-लः) 1 the pomegranate tree.
    -2 the jujube.
    -3 the Karṇikāra tree.
    -4 a kind of bean.
    (-ला) 1 a pumpkin, gourd.
    -2 the plan- tain tree.
    -3 a variety of brown grape.
    -4 colocynth.
    -फेनः a cuttle-fish bone.
    -बन्धः sesamum.
    -बभ्रु a. dark-brown.
    -बल a. very powerful.
    (-लः) 1 N. of Śiva.
    -2 N. of the father of Śakuni.
    -बान्धवः N. of Śiva.
    -बाल a. very childish.
    -बाहु a.
    1 handsome- armed.
    -2 strong-armed. (
    -हुः) N. of a demon, brother of Mārīcha, who had become a demon by the curse of Agastya. He with Mārīcha began to disturb the sacrifice of Viśvāmitra, but was defeated by Rāma. and Lakṣmaṇa; यः सुबाहुरिति राक्षसो$परस्तत्र तत्र विससर्प मायया R.11.29.
    -बीजम् good seed; सुबीजं चैव सुक्षेत्रे जातं संपद्यते तथा Ms.1.69.
    (-जः) 1 N. of Śiva.
    -2 the poppy.
    -बोध a.
    1 easily apprehended or understood. (
    -धः) good information or advice.
    -ब्रह्मण्यः 1 an epithet of Kārtikeya.
    -2 N. of one of the sixteen priests employed at a sacrifice.
    -भग a.
    1 very fortu- nate or prosperous, happy, blessed, highly favoured.
    -2 lovely, charming, beautiful, pretty; न तु ग्रीष्मस्यैवं सुभगमपराद्धं युवतिषु Ś.3.9; Ku.4.34; R.11.8; Māl.9.
    -3 pleasant, grateful, agreeable, sweet; दिवसाः सुभगा- दित्याश्छायासलिलदुर्भगाः Rām.3.16.1; श्रवणसुभग M.3.4; Ś.1.3.
    -4 beloved, liked, amiable, dear; सुमुखि सुभगः पश्यन् स त्वामुपैतु कृतार्थताम् Gīt.5.
    -5 illustrious.
    (-गः) 1 borax.
    -2 the Aśoka tree.
    -3 the Champaka tree.
    -4 red amarnath. (
    -गम्) good fortune. ˚मानिन्, सुभगं- मन्य a.
    1 considering oneself fortunate, amiable, pleasing; वाचालं मां न खलु सुभगंमन्यभावः करोति Me.96.
    -2 vain, flattering oneself.
    -भगा 1 a woman beloved by her hus- band, a favourite wife.
    -2 an honoured mother.
    -3 a kind of wild jasmine.
    -4 turmeric.
    -5 the Priyaṅgu creeper.
    -6 the holy basil.
    -7 a woman having her husband alive (सौभाग्यवती); जयशब्दैर्द्विजाग्र्याणां सुभगानर्तितै- स्तथा Mb.7.7.9.
    -8 a five-year old girl representing Durgā at festivals.
    -9 musk. ˚सुत the son of a favou- rite wife.
    -भङ्गः the cocoa-nut tree.
    -भटः a great war- rior, champion, soldier.
    -भट्टः a learned man.
    -भद्र a. very happy or fortunate. (
    -द्रः) N. of Viṣṇu; साकं साकम्पमंसे वसति विदधती बासुभद्रं सुभद्रम् Viṣṇupāda S.31. (
    -द्रा) N. of the sister of Balarāma and Kṛiṣṇa, married to Arjuna q. v. She bore to him a son named Abhimanyu.
    -भद्रकः 1 a car for carrying the image of a god.
    -2 the Bilva tree.
    -भाषित a.
    1 spoken well or eloquent.
    (-तम्) 1 fine speech, eloquence, learning; जीर्णमङ्गे सुभाषितम् Bh.3.2.
    -2ल a witty saying, an apophthegm, an apposite saying; सुभाषितेन गीतेन युवतीनां च लीलया । मनो न भिद्यते यस्य स वै मुक्तो$थवा पशुः Subhāṣ.
    -3 a good remark; बालादपि सुभाषितम् (ग्राह्यम्).
    -भिक्षम् 1 good alms, successful begging.
    -2 abundance of food, an abundant supply of provisions, plenty of corn &c.
    -भीरकः the Palāśa tree.
    -भीरुकम् silver.
    -भूतिः 1 well-being, wel- fare.
    -2 the Tittira bird; Gīrvāṇa.
    -भूतिकः the Bilva tree.
    -भूषणम् a type of pavilion where a ceremony is performed on a wife's perceiving the first signs of con- ception; सुभूषणाख्यं विप्राणां योग्यं पुंसवनार्थकम् Māna.34.354.
    -भृत a.
    1 well-paid.
    -2 heavily laden.
    -भ्रू a. having beautiful eyebrows. (
    -भ्रूः f.) a lovely woman. (N. B. The vocative singular of this word is strictly सुभ्रूः; but सुभ्रु is used by writers like Bhaṭṭi. Kālidāsa, and Bhavabhūti; हा पितः क्वासि हे सुभ्रु Bk.6.17; so V.3.22; Ku.5.43; Māl.3.8.)
    -मङ्गल a.
    1 very auspicious.
    -2 abounding in sacrifices.
    -मति a. very wise. (
    -तिः f.)
    1 a good mind or disposition, kindness, benevolence, friendship.
    -2 a favour of the gods.
    -3 a gift, blessing.
    -4 a prayer, hymn.
    -5 a wish or desire.
    -6 N. of the wife of Sagara and mother of 6, sons.
    -मदनः the mango tree.
    -मदात्मजा a celestial damsel.
    -मधुरम् a very sweet or gentle speech, agreeable words.
    -मध्य, -मध्यम a. slender-waisted.
    -मध्या, -मध्यमा a graceful woman.
    -मन a. very charming, lovely, beautiful.
    (-नः) 1 wheat.
    -2 the thorn-apple. (
    -ना) the great-flowered jasmine.
    -मनस् a.
    1 good-minded, of a good disposition, benevolent; शान्तसंकल्पः सुमना यथा स्याद्वीतमन्युर्गौतमो माभिमृत्यो Kaṭh.1.1.
    -2 well-pleased, satisfied; (hence
    -सुमनीभू = to be at ease; जिते नृपारौ समनीभवन्ति शद्बायमानान्यशनैरशङ्कम् Bk.2.54.). (-m.)
    1 a god, divinity.
    -2 a learned man.
    -3 a student of the Vedas.
    -4 wheat.
    -5 the Nimba tree. (-f., n.; said to be pl. only by some) a flower; मुमुचुर्मुनयो देवाः सुमनांसि मुदान्विताः Bhāg.1.3.7; रमणीय एष वः सुमनसां संनिवेशः Māl.1. (where the adjectival; sense in 1 is also intended); किं सेव्यते सुमनसां मनसापि गन्धः कस्तू- रिकाजननशक्तिभृता मृगेण R.G; Śi.6.66. ˚वर्णकम् flowers, unguent or perfume etc. for the body; सा तदाप्रभृति सुमनो- वर्णकं नेच्छति Avimārakam 2. (-f.)
    1 the great-flowered jasmine.
    -2 the Mālatī creeper. ˚फलः the woodapple. ˚फलम् nutmeg.
    -मनस्क a. cheerful, happy.
    -मन्तु a.
    1 advising well.
    -2 very faulty or blameable. (-m.) a good adviser.
    -मन्त्रः N. of the charioteer of Daśāratha.
    -मन्दभाज् a. very unfortunate.
    -मर्दित a. much harassed.
    -मर्षण a. easy to be borne.
    -मित्रा 1 N. of one of the wives of Daśāratha and mother of Lakṣmaṇa and Śatrughna.
    -मुख a. (
    -खा or
    -खी f.)
    1 having a beautiful face, lovely.
    -2 pleasing.
    -3 disposed to, eager for; सुरसद्मयानसुमुखी जनता Ki.6.42.
    -4 favour- able, kind.
    -5 well-pointed (as an arrow).
    -6 (सुमुखा) having a good entrance.
    (-खः) 1 a learned man.
    -2 an epithet of Garuḍa.
    -3 of Gaṇeśa; सुमुखश्चैकदन्तश्च कपिलो गजकर्णकः Maṅgal. S.1.
    -4 of Śiva.
    (-खम्) 1 the scratch of a finger-nail.
    -2 a kind of building.
    (-खा, -खी) 1 a handsome woman.
    -2 a mirror.
    -मूलकम् a carrot.
    -मृत a. stone-dead.
    -मेखलः the Muñja grass.
    -मेधस a. having a good understanding, wise, intelligent; इमे अङ्गिरसः सत्रमासते$द्य सुमेधसः Bhāg.9.4.3. (-m.) a wise man. (-f.) heart-pea.
    -मेरुः 1 the sac- red mountain Meru, q. v.
    -2 N. of Śiva.
    -यन्त्रित a.
    1 well-governed.
    -2 self-controlled.
    -यमाः a parti- cular class of gods; जातो रुचेरजनयत् सुयमान् सुयज्ञ आकूति- सूनुरमरानथ दक्षिणायाम् Bhāg.2.7.2.
    -यवसम् beautiful grass, good pasturage.
    -यामुनः 1 a palace.
    -2 N. of Viṣṇu.
    -युक्तः N. of Śiva.
    -योगः 1 a favourable junc- ture.
    -2 good opportunity.
    -योधनः an epithet of Duryodhana q. v.
    -रक्त a.
    1 well coloured.
    -2 im- passioned.
    -3 very lovely.
    -4 sweet-voiced; सुरक्तगोपी- जनगीतनिःस्वने Ki.4.33.
    -रक्तकः 1 a kind of red chalk.
    -2 a kind of mango tree.
    -रङ्गः 1 good colour.
    -2 the orange.
    -3 a hole cut in a house (सुरङ्गा also in this sense).
    (-ङ्गम्) 1 red sanders.
    -2 vermilion. ˚धातुः red chalk. ˚युज् m. a house-breaker.
    -रङ्गिका the Mūrvā plant.
    -रजःफलः the jack-fruit tree.
    -रञ्जनः the betel nut tree.
    -रत a.
    1 much sported.
    -2 playful.
    -3 much enjoyed.
    -4 compassionate, tender.
    (-तम्) 1 great delight or enjoyment.
    -2 copulation, sexual union or intercourse, coition; सुरतमृदिता बालवनिता Bh.2. 44. ˚गुरुः the husband; पर्यच्छे सरसि हृतें$शुके पयोभिर्लोलाक्षे सुरतगुरावपत्रपिष्णोः Śi.8.46. ˚ताण्डवम् vigorous sexual movements; अद्यापि तां सुरतताण्डवसूत्रधारीं (स्मरामि) Bil. Ch. Uttara.28. ˚ताली
    1 a female messenger, a go-between.
    -2 a chaplet, garland for the head. ˚प्रसंगः addiction to amorous pleasures; कालक्रमेणाथ योः प्रवृत्ते स्वरूपयोग्ये सुरत- प्रसंगे Ku.1.19.
    -रतिः f. great enjoyment or satis- faction.
    -रस a. well-flavoured, juicy, savoury.
    -2 sweet.
    -3 elegant (as a composition). (
    -सः, -सा) the plant सिन्धुवार. (
    -सा) N. of Durgā. (
    -सा, -सम्) the sacred basil.
    (-सम्) 1 gum-myrrh.
    -2 fragrant grass.
    -राजन् a. governed by a good king; सुराज्ञि देशे राजन्वान् Ak. (-m.)
    1 a good king.
    -2 a divinity.
    -राजिका a small house-lizard.
    -राष्ट्रम् N. of a country on the western side of India (Surat). ˚जम् a kind of poison.
    -2 a sort of black bean (Mar. तूर). ˚ब्रह्मः a Brāhmaṇa of Surāṣṭra.
    -रूप a.
    1 well-formed, handsome, love- ly; सुरूपा कन्या.
    -2 wise, learned. (
    -पः) an epithet of Śiva.
    -रूहकः a horse resembling an ass.
    -रेतस् n. mental power (चिच्छक्ति); सुरेतसादः पुनराविश्य चष्टे Bhāg. 5.7.14.
    -रेभ a. fine-voiced; स्यन्दना नो चतुरगाः सुपेभा वाविपत्तयः । स्यन्दना नो च तुरगाः सुरेभा वा विपत्तयः ॥ Ki.15.16. (
    -भम्) tin.
    -लक्षण a.
    1 having auspicious or beautiful marks.
    -2 fortunate.
    (-णम्) 1 observing, examining carefully, determining, ascertaining.
    -2 a good or auspicious mark.
    -लक्षित a. well determined or ascertained; तुलामानं प्रतीमानं सर्वं च स्यात् सुलक्षितम् Ms.8.43.
    -लग्नः, -ग्नम् an auspicious moment.
    -लभ a.
    1 easy to be obtained, easy of attainment, attainable, feasible; न सुलभा सकलेन्दुमुखी च सा V.2.9; इदमसुलभवस्तुप्रार्थनादुर्नि- वारम् 2.6.
    -2 ready for, adapted to, fit, suitable; निष्ठ्यूतश्चरणोपभोगसुलभो लाक्षारसः केनचित् Ś.4.4.
    -3 natural to, proper for; मानुषतासुलभो लघिमा K. ˚कोप a. easily provoked, irascible.
    -लिखित a. well registered.
    -लुलित a.
    1 moving playfully.
    -2 greatly hurt, injured.
    -लोचन a. fine-eyed. (
    -नः) a deer.
    (-ना) 1 a beauti- ful woman.
    -2 N. of the wife of Indrajit.
    -लोहकम् brass.
    -लोहित a. very red. (
    -ता) one of the seven tongues of fire.
    -वक्त्रम् 1 a good face or mouth.
    -2 correct utterance. (
    -क्त्रः) N. of Śiva.
    -वचनम्, -वचस् n. eloquence. -a. eloquent.
    -वयस् f. a hermaphrodite.
    -वर्चकः, -वर्चिकः, -का, -वर्चिन् m. natron, alkali.
    -वर्चला 1 N. of the wife of the sun; तं चाहमनुवर्तिष्ये यथा सूर्यं सुवर्चला Rām.2.3.3.
    -2 linseed.
    -वर्चसः N. of Śiva.
    -वर्चस्क a. splendid, brilliant.
    -वर्ण see s. v.
    -वर्तित 1 well rounded.
    -2 well arranged.
    -वर्तुलः a water-melon.
    -वसन्तः 1 an agreeable vernal season.
    -2 the day of full moon in the month of Chaitra, or a festival celebrated in honour of Kāmadeva in that month (also सुवसन्तकः in this sense).
    -वह a.
    1 bearing well, patient.
    -2 patient, enduring.
    -3 easy to be borne-
    (-हा) 1 a lute.
    -2 N. of several plants like रास्ना, निर्गुण्डी &c.; Mātaṅga L.1.1.
    -वासः 1 N. of Śiva.
    -2 a pleasant dwelling.
    -3 an agreeable perfume or odo- ur.
    -वासकः a water-melon.
    -वासरा cress.
    -वासिनी 1 a woman married or single who resides in her father's house.
    -2 a married woman whose husband is alive.
    -विक्रान्त a. very valiant or bold, chivalrous; सुविक्रान्तस्य नृपतेः सर्वमेव महीतलम् Śiva. B.16.45. (
    -न्तः) a hero. (
    -न्तम्) heroism.
    -विग्रह a. having a beautiful figure.
    -विचक्षण a. very clever, wise.
    -विद् m. a learned man, shrewd person. (-f.) a shrewd or clever woman.
    -विदः 1 an attendant on the women's apartments.
    -2 a king.
    -विदग्ध a. very cunning, astute.
    -विदत् m. a king
    -विदत्रम् 1 a household, family.
    -2 wealth.
    -3 grace, favour.
    -विदल्लः an attendant on the women's apart- ments (wrongly for सौविदल्ल q. v.). (
    -ल्लम्) the wo- men's apartments, harem.
    -विदल्ला a married woman.
    -विध a. of a good kind.
    -विधम् ind. easily.
    -विधिः a good rule, ordinance.
    -विनीत a.
    1 well trained, modest.
    -2 well executed. (
    -ता) a tractable cow.
    -विनेय a. easy to be trained or educated.
    -विभक्त a. well pro- portioned, symmetrical.
    -विरूढ a.
    1 fully grown up or developed.
    -2 well ridden.
    -विविक्त a.
    1 solitary (as a wood).
    -2 well decided (as a question).
    -विहित a.
    1 well-placed, well-deposited.
    -2 well-furnished, well- supplied, well-provided, well-arranged; सुविहितप्रयोगतया आर्यस्य न किमपि परिहास्यते Ś.1; कलहंसमकरन्दप्रेवशावसरे तत् सुविहितम् Māl.1.
    -3 well done or performed.
    -4 well satisfied (by hospitality); अन्नपानैः सुविहितास्तस्मिन् यज्ञे महात्मनः Rām.1.14.16.
    -वी(बी)ज a. having good seed.
    (-जः) 1 N. of Śiva.
    -2 the poppy. (
    -जम्) good seed.
    -वीरकम् 1 a kind of collyrium.
    -2 sour gruel (काञ्जिक); सुवीरकं याच्यमाना मद्रिका कर्षति स्फिचौ Mb.8.4.38.
    -वीराम्लम् sour rice-gruel.
    -वीर्य a.
    1 having great vigour.
    -2 of heroic strength, heroic, chivalrous.
    (-र्यम्) 1 great heroism
    -2 abundance of heroes.
    -3 the fruit of the jujube. (
    -र्या) wild cotton.
    -वृक्तिः f.
    1 a pure offering.
    -2 a hymn of praise.
    -वृत्त a.
    1 well-behaved, virtuous, good; मयि तस्य सुवृत्त वर्तते लघुसंदेशपदा सरस्वती R. 8.77.
    -2 well-rounded, beautifully globular or round; मृदुनातिसुवृत्तेन सुमृष्टेनातिहारिणा । मोदकेनापि किं तेन निष्पत्तिर्यस्य सेवया ॥ or सुमुखो$पि सुवृत्तो$पि सन्मार्गपतितो$पि च । महतां पादलग्नो$पि व्यथयत्येव कष्टकः ॥ (where all the adjectives are used in a double sense). (
    -त्तम्) a good or virtuous conduct; भर्तुश्चिन्तानुवर्तित्वं सुवृत्तं चानुजीविनाम् Pt.1.69. (
    -त्ता) a sort of grape.
    -वेल a.
    1 tranquil, still.
    -2 humble, quiet. (
    -लः) N. of the Trikūṭa mountain.
    -व्रत a. strict in the observance of religious vows, strictly virtuous or religious. (
    -तः) a religious student.
    (-ता) 1 a virtuous wife.
    -2 a tractable cow, one easily milked.
    -शंस a. well spoken of, famous, glorious, commendable.
    -शक a. capable of being easily done.
    -शर्मन् (m., f.) a person desiring intercourse (Uṇ.4. 165].
    -शल्यः the Khadira tree.
    -शाकम् undried ginger.
    -शारदः N. of Śiva.
    -शासित a. kept under control, well-controlled.
    -शिक्षित a. well-taught, trained, well- disciplined.
    -शिखः fire.
    (-खा) 1 a peacock's crest.
    -2 a cock's comb.
    -शीतम् yellow sandal-wood.
    -शीम a. cold, frigid. (
    -मः) coldness
    -शील a. good-tempered, amiable.
    (-ला) 1 N. of the wife of Yama.
    -2 N. of one of the eight favourite wives of Kriṣṇa.
    -शेव a. full of happiness; pleasant to be resorted; एष पन्था उरुगायः मुशेवः Ait. Br.7.13.11.
    -शोण a. dark-red.
    -श्रीका the gum olibanum tree.
    -श्रुत a.
    1 well heard.
    -2 versed in the Vedas.
    -3 gladly heard (also an ex- clamation at a श्राद्ध); पित्रे स्वदितमित्येव वाच्यं गोष्ठे तु सुश्रुतम् Ms.3.254. (
    -तः) N. of the author of a system of medicine, whose work, together with that of Charaka, is regardad as the oldest medical authority, and held in great esteem in India even to this day.
    -श्लिष्ट a.
    1 well-arranged or united.
    -2 well-fitted; Māl.1.
    -श्लेषः close union or embrace.
    -श्लोक्य a. very famous; तेजीयसामपि ह्येतन्न सुश्लोक्यं जगद्गुरो Bhāg.3.12.31.
    -संवीत a.
    1 well-girt; स ददर्श ततः श्रीमान् सुग्रीवं हेमपिङ्गलम् । सुसंवीतम्... Rām.4.16.15.
    -2 well dressed.
    -संवृतिः good concealment. a. well-concealed; परितप्तो$प्यपरः सुसंवृतिः Śi.16.23.
    -संस्कृत a.
    1 well cooked or prepared.
    -2 kept in good order; सुसंस्कृतोपस्करया व्यये चामुक्तहस्तया Ms.5.15.
    -संगृहीत a.
    1 well controlled or governed; सुसंगृहीतराष्ट्रो हि पार्थिवः सुखमेधते Ms.7.113.
    -2 well received.
    -3 well kept.
    -4 well abridged.
    -संध a. true to a promise.
    -संनत a. well-directed (as an arrow).
    -सत्या N. of the wife of Janaka.
    -सदृश् a. agreeable to look at.
    -समाहित a.
    1 well arranged, beautifully adorned; very beautiful; ऋतुकालं प्रतीक्षन्ते नार्थिनः सुसमाहिते । संगमं त्वहमिच्छामि त्वया सह सुमध्यमे ॥ Rām.1.48.18.
    -2 completely loaded; तद्यथानः सुसमा- हितमुत्सर्जद्यायात् Bṛi. Up.4.3.35.
    -3 Very intent, attentive.
    -समीहित a. much desired.
    - सरण N. of Śiva.
    -सह a.
    1 easy to be borne.
    -2 bearing or enduring well. (
    -हः) an epithet of Śiva.
    -सहाय a. having a good companion; प्रणेतुं शक्यते दण्डः सुसहायेन धीमता Ms.7.31.
    -साधित a. well trained or educated.
    -सार a. having good sap or essence.
    (-रः) 1 good sap, essence, or substance.
    -2 competence.
    -3 the red-flowering Kha- dira tree.
    -सारवत् n. crystal.
    -सिकता 1 good sand.
    -2 gravel.
    -3 sugar.
    -सुरप्रिया jasmine.
    -सेव्य a. to be well or easily followed (as a road).
    -सौभगम् con- jugal felicity.
    -स्थ a.
    1 well-suited, being in a good sense.
    -2 in health, healthy, faring well.
    -3 in good or prosperous circumstances, prosperous.
    -4 happy, fortunate. (
    -स्थम्) a happy state, well-being; प्रह्लाद सुस्थरूपोसि पश्यन् व्यसनमात्मनः Mb.12.222.12; सुस्थे को वा न पण्डितः H.3.114.
    -स्थित a. in the same sense as सुस्थ. (
    -तम्) a house with a gallery on all sides.
    -स्थितिः (also सुस्थता) f.
    1 good condition, well-being, welfare, happiness.
    -2 health, convalescence.
    -स्थिर a.
    1 stable.
    -2 resolute, cool.
    -स्नातः 1 one who bathes at the end of a sacrifice; L. D. B.
    -2 well purified by bathing.
    -स्मित a. pleasantly smiling. (
    -ता) a woman with a pleased or smiling countenance.
    -स्वपनः an epithet of Śiva.
    -स्वर a.
    1 melodious, harmonious.
    -2 loud. ˚यन्त्रकम् a kind of musical instrument; युता सुस्वरयन्त्रकैः Śukra.1.247.
    -हित a.
    1 very fit or suitable, appro- priate.
    -2 beneficial, salutary.
    -3 friendly, affection- ate.
    -4 satisfied; सहस्रनेत्रः सुहितत्वमाप न Rām. ch.2.64. (
    -ता) one of the seven tongues of fire.
    -हृद् a. having a kind heart, cordial, friendly, loving, affectionate; सुहृदः सुहृदो$न्यांश्च दुर्हृदश्चापि दुर्हृदः । सम्यक्प्रवृत्तान् पुरुषान्नसम्यगनुपश्यतः ॥ Mb.3.28.36. (-m.)
    1 a friend; सुहृदः पश्य वसन्त किं स्थितम् Ku.4.27; मन्दायन्ते न खलु सुहृदामभ्युपेतार्थकृत्याः Me.4.
    -2 an ally. ˚भेदः
    1 the separation of friends.
    -2 N. of the 2nd book of the हितोपदेश; मित्रलाभः सुहृद्भेदो विग्रहः संधिरेव च । पञ्चतन्त्रात्तथान्यस्माद् ग्रन्थादाकृष्य लिख्यते ॥ H. Pr.9. ˚वाक्यम् the counsel of a friend.
    -हृदः a friend.
    -हृदय a.
    1 good-hearted.
    -2 dear, affectionate, loving.

    Sanskrit-English dictionary > सु _su

  • 58 हंसः _haṃsḥ

    हंसः [हस्-अच्-पृषो˚ वर्णागमः] (said to be derived from हस्; cf. भवेद्वर्णागमाद् हंसः Sk.)
    1 A swan, goose, duck; हंसाः संप्रति पाण्डवा इव वनादज्ञातचर्यां गताः Mk. 5.6; न शोभते सभामध्ये हंसमध्ये बको यथा Subhāṣ; R.17. 25. (The description of this bird, as given by Sanskrit writers, is more poetical than real; he is described as forming the vehicle of the god Brahman, and as ready to fly towards the Mānasa lake at the approa- ch of rains; cf. मानस. According to a very general poetical convention he is represented as being gifted with the peculiar power of separating milk from water e. g. सारं ततो ग्राह्यमपास्य फल्गु हंसो यथा क्षीरमिवाम्बुमध्यात् Pt.1; हंसोहि क्षीरमादत्ते तन्मिश्रा वर्जयत्यपः Ś.6.28; नीरक्षीरविवेके हंसालस्यं त्वमेव तनुषे चेत् । विश्वस्मिन्नधुनान्यः कुलव्रतं पालयिष्यति कः Bv.1.13; see Bh.2.18 also).
    -2 The Supreme Soul, Brahman.
    -3 The individual soul (जीवात्मन्); प्रीणीहि हंसशरणं विरम- क्रमेण Bhāg.4.29.56.
    -4 One of the vital airs.
    -5 The sun; हंसः शुचिषद्वसुरन्तरिक्षसद्धोता वेदिषत् Ka&tod;h.2.5.2; उषसि हंसमुदीक्ष्य हिमानिकाविपुलवागुरया परियन्त्रितम् Rām. ch.4.91.
    -6 Śiva.
    -7 Viṣṇu.
    -8 Kāmadeva.
    -9 An unambiti- ous monorch.
    -1 An ascetic of a particular order; Bhāg.3.12.43.
    -11 A spiritual preceptor; Bhāg.7. 9.18.
    -12 One free from malice, a pure person.
    -13 A mountain.
    -14 Envy, malice.
    -15 A buffalo.
    -16 A horse.
    -17 A particular incantation; L. D. B.
    -18 The best of its kind (at the end of a compound; cf. कविहंस); L. D. B.
    -19 A temple of a particular form.
    -2 Silver. -a.
    1 moving, going (गतिमान्); नव- द्वारं पुरं गत्वा हंसो हि नियतो वशी Mb.12.239.31 (see com.).
    -2 Pure; हंसाय संयतगिरे निगमेश्वराय Bhāg.12.8.47;6.4. 26.
    -साः (m. pl.) N. of a tribe said to live in the Pla- kṣa-Dvīpa.
    -Comp. -अंशुः a. white.
    -अङ्घ्रिः vermilion.
    -अधिरूढा an epithet of Sarasvatī.
    -अभिख्यम् silver.
    -आरूढः N. of Brahman.
    -उदकम् a kind of cordial li- quor (prepared from infusion of cardamoms).
    -कान्ता a female goose.
    -कालीतनयः a buffalo.
    -कीलकः, -नीलकः a particular mode of sexual enjoyment.
    -कूटः 1 N. of one of the peaks of the Himālaya.
    -2 the hump on the shoulder of an ox (for अंसकूट).
    -गति a. having a swan's gait, stalking in a stately manner.
    -गद्गदा a sweetly speaking woman.
    -गामिनी 1 a woman having graceful gait like that of a swan; अव्यङ्गाङ्गीं सौम्यनाम्नीं हंसवारणगा- मिनीम् (उद्वहेत् स्त्रियम्) Ms.3.1.
    -2 N. of Brahmāṇi.
    -गुह्यम् N. of a particular hymn; अस्तौषीद्धंसगुह्येन भगवन्त- मधोक्षजम् Bhāg.6.4.22.
    -च्छत्रम् dry ginger.
    -तूलः, -लम् the soft feathers of down of a goose; रत्नखचितहेमपर्यङ्के हंसतूलगर्भशयनमानीय Dk.1.4;2.2.
    -दाहनम् aloe- wood.
    -नादः the cackling of a goose.
    -नादिनी a wo- man of a particular class (described as having a slen- der waist, large hips, the gait of an elephant and the voice of a cuckoo; गजेन्द्रगमना तन्वी कोकिलालापसंयुता । नितम्बे गुर्विणी या स्यात् सा स्मृता हंसनादिनी).
    -पक्षः a particular po- sition o the hand.
    -पदः a particular weight (कर्ष).
    -पादम् 1 vermilion.
    -2 quick-silver.
    -बीजम् a goose's egg.
    -माला a flight of swans; तां हंसमालाः शरदीव गङ्गाम् Ku.1.3.
    -यानम् a car drawn by swans.
    -युवन् m. a young goose or swan.
    -रथः, -वाहनः epithets of Brahman.
    -राजः a king of geese, a large gander.
    -लिपिः a particular mode of writing (with Jainas).
    -लोमशम् green sulphate of iron.
    -लोहकम् brass.
    -श्रेणी a line of geese.

    Sanskrit-English dictionary > हंसः _haṃsḥ

  • 59 वि


    ví
    1) m. (nom. vís orﾠ vés acc. vím gen. abl. vés;

    pl. nom. acc. váyas <acc. vīn Bhaṭṭ. >;
    víbhis, víbhyas, vīnā́m) a bird ( alsoﾠ applied to horses, arrows, andﾠ the Maruts) RV. VS. PañcavBr, ( alsoﾠ occurring in later language)
    cf. 1. váyas;
    + Gk. οἰωνός for ὀγγιωνος;
    Lat. a-vis;
    accord. toﾠ some Germ. Ei;
    Angl. Sax. aég;
    Eng. egg
    vi
    2) n. an artificial word said to be = anna ṠBr. ;

    3) ind. (prob. for an original dvi, meaning « in two parts» ;
    andﾠ opp. to sam q.v.) apart, asunder, in different directions, to andﾠ fro, about, away, away from, off, without RV. etc. etc. In RV. it appears alsoﾠ as a prep. with acc. denoting « through» orﾠ « between»
    (with ellipse of the verb e.g.. I, 181, 5; X, 86, 20 etc..)
    It is esp. used as a prefix to verbs orﾠ nouns andﾠ other parts of speech derived from verbs, to express « division», « distinction», « distribution», « arrangement», « order», « opposition», orﾠ « deliberation» (cf. vi-bhid, - ṡish, - dhā, - rudh, - car, with their nominal derivatives);
    sometimes it gives a meaning opposite to the idea contained in the simple root (e.g.. krī, « to buy» ;
    vi-krī, « to sell»), orﾠ it intensifies that idea (e.g.. hiṉs, « to injure» ;
    vi-hiṉs, « to injure severely»)
    The above 3. ví may alsoﾠ be used in forming compounds not immediately referable to verbs, in which cases it may express
    « difference» (cf. 1. vi-lakshaṇa),
    « change» orﾠ « variety» (cf. vi-citra),
    « intensity» (cf. vi-karāla),
    « manifoldness» (cf. vi-vidha),
    « contrariety» (cf. vi-loma),
    « deviation from right» (cf. vi-ṡīla),
    « negation» orﾠ « privatlon» (cf. vi-kaccha,
    being often used like 3. a, nir, andﾠ nis <qq.vv.>, andﾠ like the Lat. dis, se, andﾠ the English a, dis, in, un etc.);
    in some cases it does not seem to modify the meaning of the simple word at all (cf. vi-jāmi, vi-jāmātṛi);
    it is alsoﾠ used to form proper names out of other proper names (e.g.. vi-koka, vi-pṛithu, vi-viṉṡa). To save space such words are here mostly collected under one article;
    but words having several subordinate compounds will be found s.v.
    - विगत
    - विच्छाय
    - विपत्मन्
    - विव
    - विकंसा
    - विककर
    - विकङ्कट
    - विकङ्कत
    - विकच
    - विकच्छ
    - विकच्छप
    - विकट
    - विकण्टक
    - विकद्रु
    - विकपाल
    - विकर
    - विकरण
    - विकराल
    - विकरालिन्
    - विकर्ण
    - विकर्मन्
    - विकल
    - विकलङ्क
    - विकल्प
    - विकल्मष
    - विकवच
    - विकश्यप
    - विकाकुद्
    - विकाङ्क्ष
    - विकाङ्क्षिन्
    - विकाम
    - विकार
    - विकारण
    - विकाल
    - विकाश
    - विकिष्कु
    - विकुक्षि
    - विकुज
    - विकुञ्ज
    - विकुण्ठ
    - विकुण्डल
    - विकुम्भाण्ड
    - विकूट
    - विकूबर
    - विकेतु
    - विकेश
    - विकोक
    - विकोश
    - विकौतुक
    - विक्रम
    - विक्रोध
    - विक्लव
    - विक्षणम्
    - विक्षीर
    - विक्षुद्र
    - विक्षुभा
    - विखुर
    - विखेद
    - विगण्डीर
    - विगद
    - विगन्ध
    - विगर
    - विगर्भा
    - विगाथा
    - विगीति
    - विगुण
    - विग्रह
    - विग्रीव
    - विघटिका
    - विघन
    - विचक्र
    - विचक्षुस्
    - विचतुर
    - विचन्द्र
    - विचरण
    - विचर्मन्
    - विचर्षण
    - विचर्षणि
    - विचारु
    - विचित्त
    - विचित्ति
    - विचित्र
    - विचूलिन्
    - विचेतन
    - विचेतस्
    - विचेती
    - विचेष्ट
    - विच्छन्द
    - विच्छन्दक
    - विच्छन्दस्
    - विच्छर्दक
    - विच्छायय
    - विजङ्घ
    - विजट
    - विजन
    - विजन्मन्
    - विजपिल
    - विजयिन
    - विजर
    - विजर्जर
    - विजल
    - विजवल
    - विजाति
    - विजानि
    - विजानु
    - विजामन्
    - विजामातृ
    - विजामि
    - विजिघत्स
    - विजिपिल
    - विजिल
    - विजिविल
    - विजिह्म
    - विजिह्व
    - विजीवित
    - विजेन्य
    - विजोषस्
    - विज्य
    - विज्वर
    - विझर्झर
    - वितत्करण
    - वितद्भाषण
    - वितनु
    - वितन्तु
    - वितन्त्री
    - वितमस्
    - वितमस्क
    - वितल
    - वितान
    - वितामस
    - वितार
    - विताल
    - वितिमिर
    - वितिलक
    - वितुङ्गभाग
    - वितुष
    - वितुष्ट
    - वितृण
    - वितृतीय
    - वितृष
    - वितृष्ण
    - वितोय
    - वित्रप
    - विदक्षिण
    - विदग्ध
    - विदण्ड
    - विदन्त
    - विदर
    - विदर्व्य
    - विदश
    - विदार्व
    - विदार्व्य
    - विदिश्
    - विदिशा
    - विदीधिति
    - विदुष्कृत
    - विदेघ
    - विद्रुम
    - विधन
    - विधनुष्क
    - विधनुस्
    - विधन्वन्
    - विधर्म
    - विधर्मन्
    - विधर्मिक
    - विधर्मिन्
    - विधूप
    - विधूम
    - विधूम्र
    - विधूसर
    - विनग्न
    - विनदी
    - विनम्र
    - विनम्रक
    - विनस
    - विनाड
    - विनाडिका
    - विनाडी
    - विनाथ
    - विनाराशंस
    - विनाल
    - विनास
    - विनासक
    - विनासिक
    - विनिःकम्प
    - विनिकेत
    - विनिगड
    - विनिद्र
    - विनिमित्त
    - विनिरोध
    - विनिर्बानु
    - विनिर्भय
    - विनिर्मल
    - विनिर्मूढ
    - विनिश्चल
    - विनिष्कम्प
    - विनिष्क्रिय
    - विनील
    - विनीलक
    - विनीवरण
    - विनीवि
    - विनेमिदशन
    - विपक्त्रिम
    - विपक्व
    - विपक्षपात
    - विपक्षस्
    - विपञ्चिका
    - विपञ्ची
    - विपताक
    - विपत्न
    - विपद्म
    - विपन्नग
    - विपयस्
    - विपराक्रम
    - विपरिवत्सर
    - विपरुस्
    - विपर्ण
    - विपर्णक
    - विपर्यक्
    - विपर्याण
    - विपर्व
    - विपर्वन्
    - विपलाश
    - विपवन
    - विपशु
    - विपांसुल
    - विपाटल
    - विपाण्डव
    - विपाण्डु
    - विपादिका
    - विपाप
    - विपाप्मन्
    - विपार्श्व
    - विपाल
    - विपाश्
    - विपीडम्
    - विपुंसक
    - विपुंसी
    - विपुट
    - विपुत्र
    - विपुर
    - विपुरीष
    - विपुरुष
    - विपुलिनाम्बुरुह
    - विपुष्ट
    - विपुष्टि
    - विपुष्प
    - विपृथु
    - विपृष्ठीभू
    - विप्रकाश
    - विप्रतिकूल
    - विप्रतिप्रत्यनीक
    - विप्रतीप
    - विप्रत्यनीक
    - विप्रत्यनीयक
    - विप्रत्यय
    - विप्रमत्त
    - विप्रमनस्
    - विप्रशस्तक
    - विप्रिय
    - विप्रेमन्
    - विफ
    - विफाण्ट
    - विबन्धु
    - विबल
    - विबलाक
    - विबाण
    - विबाहु
    - विबिल
    - विबुद्धि
    - विभङ्गि
    - विभय
    - विभस्मन्
    - विभाण्ड
    - विभाण्डक
    - विभास्कर
    - विभूम
    - विभ्रातृव्य
    - विमज्जान्त्र
    - विमण्डल
    - विमत्सर
    - विमद
    - विमद्य
    - विमध्य
    - विमध्यम
    - विमन
    - विमनस्क
    - विमनाय
    - विमनिमन्
    - विमनीकृत
    - विमनीभूत
    - विमन्थर
    - विमन्यु
    - विमन्युक
    - विमस्तकित
    - विमहत्
    - विमहस्
    - विमही
    - विमांस
    - विमाण्डव्य
    - विमातृ
    - विमात्र
    - विमान
    - विमानुष
    - विमाय
    - विमिथुन
    - विमुञ्ज
    - विमुद्र
    - विमूर्छन
    - विमूर्धज
    - विमूल
    - विमृग
    - विमृत्यु
    - विमेघ
    - विमोघ
    - विमौन
    - विमौलि
    - वियन्तृ
    - वियव
    - वियुगल
    - वियूथ
    - वियोध
    - वियोनि
    - विरक्षस्
    - विरथ
    - विरथ्य
    - विरथ्या
    - विरश्मि
    - विरस
    - विरात्र
    - विरिफित
    - विरुज्
    - विरुद्र
    - विरूक्ष
    - विरेपस्
    - विरेफ
    - विरेफस्
    - विरोग
    - विरोष
    - विरोहित
    - विलक्ष
    - विलक्ष्य
    - विलज्ज
    - विलिङ्ग
    - विलिप्ता
    - विलिप्तिका
    - विलोहित
    - विलोहितक
    - विवंश
    - विवत्
    - विवत्स
    - विवरुण
    - विवरूथ
    - विवर्चस्
    - विवर्ण
    - विवर्त्मन्
    - विवर्मन्
    - विवव्रि
    - विवश
    - विवसन
    - विवस्त्र
    - विवाच्
    - विवाचस्
    - विवात
    - विवाश
    - विवासस्
    - विविंश
    - विविंशति
    - विविद्युत्
    - विविन्ध्य
    - विविभक्तिक
    - विविवध
    - विविश
    - विविषा
    - विवीवध
    - विव्रत
    - विशकल
    - विशङ्क
    - विशङ्कट
    - विशफ
    - विशब्द
    - विशरद
    - विशलभमरुत्
    - विशल्य
    - विशस्त्र
    - विशाख
    - विशाखक
    - विशाखल
    - विशाखिल
    - विशाप
    - विशारद
    - विशिख
    - विशिप्रिय
    - विशिर
    - विशिरस्
    - विशिरस्क
    - विशिश्ना
    - विशिश्न्या
    - विशिष्य
    - विशीर्षन्
    - विशील
    - विशुष्क
    - विशून्य
    - विशूल
    - विशृङ्खल
    - विशृङ्ग
    - विशोक
    - विशोणित
    - विश्यापर्ण
    - विश्रवण
    - विश्रवस्
    - विश्रीकृ
    - विश्लथ
    - विश्लोक
    - विष्कन्ध
    - विष्टाव
    - विष्ठल
    - विसंष्ठुल
    - विसंस्थुल
    - विसंसर्पिन्
    - विसंस्थित
    - विसंकट
    - विसंकुल
    - विसंगत
    - विसंज्ञ
    - विसंज्ञित
    - विसदृश्
    - विसदृश
    - विसंधि
    - विसंधिक
    - विसंनाह
    - विसभाग
    - विसमाप्ति
    - विसल्य
    - विसल्यक
    - विसामग्री
    - विसारथि
    - विसिर
    - विसुकल्प
    - विसुकृत्
    - विसुकृत
    - विसुख
    - विसुत
    - विसुहृद्
    - विसूत
    - विसूत्र
    - विसूर्य
    - विसेचक
    - विसोम
    - विसौख्य
    - विसौरभ
    - विस्थान
    - विस्पृक्क
    - विस्रोतस्
    - विस्वप्न
    - विस्वप्नज्
    - विस्वर
    - विस्वाद
    - विहर्ष
    - विहस्त
    - विहस्तित
    - विहिंस्र
    - विहित
    - विहुत्मत्
    - विहृदय
    - विह्रदिन्

    Sanskrit-English dictionary > वि

  • 60 autumn

    n.
    शरद ऋतु, पतझड; पतनकाल

    English-Hindi new dictionary > autumn

Страницы

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»