-
1 बलवत् _balavat
बलवत् a.1 Strong, powerful, mighty; विधिरहो बलवानिति मे मतिः Bh.2.91.-2 Stout, robust; बलवानपि निस्तेजाः कस्य नाभिभवास्पदम् H.2.132.-3 Dense, thick (as darkness, &c.)-4 Getting the upper hand, pre- dominant, prevailing; बलवानिन्द्रियग्रामो विद्वांसमपि कर्षति Ms. 2.215.-5 More important, of greater weight; लोकापवादो बलवान् मतो मे R.14.4.-6 Accompained by an army. -m.1 N. of the 8th Muhūrta.-2 Phlegm; Gīrvāṇa.-ती Small cardamoms. -ind.1 Strongly, powerfully, forcibly; पुनर्वशित्वाद्बलवन्निगृह्य Ku.3.69.-2 Very much, excessively, in a high degree; बलवत्तर्पितश्चाहं बलवान् भगवंस्त्वया Rām.2.92.5; बलवदपि शिक्षितानामात्मन्यप्रत्ययं चेतः Ś.1.2; शीतार्तिं बलवदुपेयुषेव नीरैः Śi.8.62; Ś.5.31. -
2 बलवत्ता _balavattā
बलवत्ता 1 Powerfulness, strength.-2 Superiority, excellence. -
3 बलवत्
bala-vat( bála-) mfn. possessing power, powerful, mighty, strong, intense VS. etc. etc.;
vehement (as love, desire etc.) MBh. ;
dense (as darkness) Mṛicch. ;
preponderating, prevailing ( alsoﾠ with abl., « over») VPrāt. ;
accompanied by an army Inscr. ;
ind. powerfully, strongly, vehemently, much, well ṠBr. etc. etc.;
m. N. of the 8th Muhūrta Var. ;
( atī) f. small cardamoms L. ;
- tama ( bál-) mfn. most powerful, strongest, mightiest RV. AV. etc.;
- tara mfn. more powerful, stronger Mn. MBh. etc.;
- tā f. ( MBh. Rājat.), - tva n. ( Kap.) powerfulness, superiority, preponderance
-
4 मायाबलवत्
-
5 अंसल _aṃsala
अंसल a. [अंस लच्, बलवति इत्यर्थे; P.V.2.98] Strong, lusty, powerful, having strong shoulders; युवा युगव्यायत- बाहुरंसलः R.3.34; भुजेन रक्षापरिघेण भूमेरुपैतु योगं पुनरंसलेन 16.84; ˚पुरुषप्रयत्नदुश्चलं Dk.169. -
6 अनुज _anuja _जात _jāta
अनुज जात p. p. Born after, later, younger; राममनुजातः P.III.4.72; असौ कुमारस्तमजो$नुजातः R.6.78; पुमांसमनुरुध्य जाता पुमनुजा Sk.; so स्त्र्यनुजा.-जः, -जातः 1 A younger brother; दन्तजाते$नुजाते च कृतचूडे च संस्थिते । अशुद्धा बान्धवाः सर्वे सूतके च तथोच्यते ॥ Some interpret the word अनुजात there to mean 'a child which has not, cut teeth.' Ms.5.58.-2 A cadet; born again, after born, younger, later.-3 Taking after. अनुजातो हि मां सर्वैर्गुणैः श्रेष्ठो ममात्मजः Rām.2.2.11.-4 Born again, in- vested with the sacred thread.-5 Equal, resembling; एकस्त्वमनुजातो$सि पितरं बलवत्तरम् Rām.6.76.72.-जा, -जाता 1 younger sister.-2 N. of a plant (त्रायमाणालता).-जम् N. of a palnt (प्रपौण्डरीक; Mar. पुण्डरीक),-Comp. -अवर a. lower than the younger, youngest. -
7 अनुप्रवेश _anupravēśa
अनुप्रवेश 1 Entrance into; पुपोष वृद्धिं हरिदश्वदीधितेरनु- प्रवेशादिव बालचन्द्रमाः R.3.22;1.51.-2 Adapting oneself to the will of; बलवताभिभूतस्य विदेशगमनं तदनुप्रवेशो वा नीतिः Pt.1; भजते विदेशमधिकेन जितस्तदनुप्रवेशमथवा कुशलः Śi.9.48.-3 Imitation. -
8 अराजक _arājaka
अराजक a. Having no king, anarchical; नाराजके जनपदे Rām.2.67.9-28; Ms.7.3; अराजके जीवलोके दुर्बला बलवत्तरैः । पीड्यन्ते न हि वित्तेषु प्रभुत्वं कस्यचित्तदा ॥ Mb.; शोच्यं राज्यमराजकम् Chāṇ.57. -
9 उपरोधः _uparōdhḥ
उपरोधः 1 Obstruction, impediment, obstacle; शरत्प्र- मृष्टाम्बुधरोपरोधः R.6.44; Śi.2.74; सकौतुक˚ विनयम् U.4.-2 Disturbance, trouble, molestation; तपोवननिवासिनामु- परोधो मा भूत Ś.1.5.6; अनुग्रहः खल्वेष नोपरोधः V.3; उपरोधःसह्यताम् ibid.; detention; किं राजर्षेरुपरोधेन Ś.3.-3 Opposition, refusal, check, restraint.-4 Covering, surrounding, blocking up.-5 Binding, tying, seizing.-6 Protection, favour. बलवता विगृह्योपरोधहेतवः Measures conducive to peace; Kau. A.7.-7 sublation, dropping; आनर्थक्याद्धि प्राकृतस्योपरोधः स्यात् । MS.8.4.15.-Comp. -कारिन् a. impeding, obstructing. -
10 कारणम् _kāraṇam
कारणम् [कृ-णिच् ल्युट्]1 A cause, reason; कारणकोपाः कुटुम्बिन्यः M.1.18; R.1.74; Bg.13.21; oft. with loc. of the effect; Bh.2.84.-2 Ground, motive, object; प्रव्राज्य चीरवसनं किं नु पश्यसि कारणम् Rām.2.73. 12. किं पुनः कारणम् Mbh.; Y.2.23; Ms.8.347; कारण- मानुषीं तनुम् R.16.22.-3 An instrument, means; गर्भस्रावे मासतुल्या निशाः शुद्धेस्तु कारणम् Y.3.2,65.-4 (In Nyāya phil.) A cause, that which is invariably antecedent to some product and is not otherwise constituted; or, according to Mill, 'the antecedent or concurrence of antecedents on which the effect is invariably and unconditionally consequent'; according to Naiyāyi- kas it is of three kinds; (1) समवायि (intimate or inherent); as threads in the case of cloth; (2) असमवायि (non-intimate or non-inherent), as the conjunction of the threads in the case of cloth; (3) निमित्त (instrumental) as the weaver's loom.-5 The generative cause, creator, father; Ku.5.81.-6 An element, elementary matter; Y.3.148; Bg.18. 13.-7 The origin or plot of a play, poem &c.-8 An organ of sense; हित्वा तनुं कारणमानुषीं ताम्.-9 The body.-1 A sign, document, proof or authority; प्रमाणं चैव लोकस्य ब्रह्मात्रैव हि कारणम् Ms.11.84.-11 That on which any opinion or judgment is based.-12 Action; आत्मना कारणैश्चैव समस्येह महीक्षितः Mb.12.59.13.-13 A legal instrument or document.-14 Agency, instrumentality.-15 A deity (as the proximate or remote cause of creation)-16 Killing, injuring.-17 A desire (वासना) created formerly (as पूर्ववासना); पूर्वं नित्यं सर्वगतं मनोहेतुम- लक्षणम् । अज्ञानकर्मनिर्दिष्टमेतत्कारणलक्षणम् ॥ Mb.12.211.6.-णा 1 Pain, agony.-2 Casting into hell.-3 Urging, instigation. (-कारणात् for the reason that; द्वेष˚ on account of hatred; मत्कारणात् for my sake; Pt.1.22.)-4 Action; निमित्ते कारणात्मके Mb.12.289.7.-Comp. -अन्तरम् 1 a particular reason; प्रविष्टो$स्मि दुराधर्षं वालिनः कारणान्तरे Rām.4.1.28;-2 instrumental cause; येन वैश्रवणो भ्राता वैमात्राः कारणान्तरे Rām.3.48.4.-अन्वित a. having a cause or reason.-आख्या a. N. of the organ of perception and action, of बुद्धि, अहंकार and मनस्.-उत्तरम् a special plea, denial of the cause of com- plaint; admission of the charge generally, but denial of the actual issue (in law).-कारणम् an elementary or primary cause; an atom; त्वं कारणं कारणकारणानाम् Ki.18. 35.-कारितम् ind. in consequence of; यदि प्रव्राजितो रामो लोभकारणकारितम् Rām.2.58.28.-गत a. referred to its cause, resolved into its principles.-गुणः a quality of the cause; Sāṅ. K.14.-बलवत् a. strong by motives; Pt.5.29.-भूत a.1 caused.-2 forming the cause.-माला a figure of speech, 'a chain of causes'; यथोत्तरं चेत् पूर्वस्य पूर्वस्यार्थस्य हेतुता । तदा कारणमाला स्यात् K. P.1; e. g. Bg.2.62,63; also S. D.728.-मूलम् (in Rhet.) a law of causation.-वादिन् m. a complainant, plain- tiff.-वारि n. the original water produced at the begin- ning of the creation.-विहीन a. without a cause.-शरीरम् (in Vedānta phil.) the inner rudiment of the body, causal frame. -
11 चोदक _cōdaka
चोदक a. [चुद्-ण्वुल्] Driving, urging.-कः 1 Directing, invitation.-2 (in gram.) परिग्रह q. v.-3 The in- junctive text or the general rule which lays down that a विकृति shall be performed like its प्रकृति. चोदको हि प्रयोग- वचनाद् बलवत्तरः । स हि उत्पादयति प्रापयति च । प्रापितानभिसमीक्ष्य प्रयोगवचन उपसंहरति । ŚB. on MS.5.1.18; विकृतिः प्राकृतान् धर्मांश्चोदकेन गृह्णाति । ŚB. on MS.5.4.22. -
12 द्वन्द्वम् _dvandvam
द्वन्द्वम् [द्वौ द्वौ सहाभिव्यक्तौ; cf. P.VIII.1.15. Sk.]1 pair, couple.-2 A couple of animals (including even men) of different sexes, i. e. male and female; द्वन्द्वानि भावं क्रियया बिवव्रुः Ku.3.35; Me.45; न चेदिदं द्वन्द्वम- योजयिष्यत् Ku.7.66; R.1.4; Ś.2.15;7.27; अल्पं तुल्य- शीलानि द्वन्द्वानि सृज्यन्ते Pratimā 1.-3 A couple of opposite conditions or qualities, (such as सुख and दुःख; शीत and उष्ण); बलवती हि द्वन्द्वानां प्रवृत्तिः K.135; द्वन्द्वैरयोजयच्चेमाः सुख- दुःखादिभिः प्रजाः Ms. 1.26;6.81; सर्वर्तुनिर्वृतिकरे निवसन्नुपैति न द्वन्द्वदुःखमिह किंचिदकिंचनो$पि Śi.4.64.-4 A strife, contention, quarrel, dispute, fight.-5 A duel; Rām.6. 43.15.-6 Doubt, uncertainty.-7 A fortress, stronghold.-8 A secret.-9 A secret, or lonely place; द्वन्द्वे ह्येतत् प्रवक्तव्यं हितं वै यद्यवेक्षसे Rām.7.13.11.-न्द्वः 1 (In gram.) One of the four principal kinds of compounds, in which two or more words are joined together which, if not compounded, would stand in the same case and be connected by the copulative conjunction `and'; चार्थे द्वन्द्वः P.II.2.29; द्वन्द्वः सामासिकस्य च Bg.1.33; उभय- पदप्रधानो द्वन्द्वः Kāśikā 38.-2 A kind of disease.3 (in music) A kind of measure.-4 The sign Gemini of the zodiac.-Comp. -आलापः a dialogue between two persons.-गर्भ a. (A बहुव्रीहि compound) having a द्वन्द्व compound within it. e. g. बृहद्रथन्तरे सामनी यस्य इति बृहद्रथन्तरसामा, where बृहद्रथन्तरे is a द्वन्द्व compound; ŚB. on MS.1.6.4. (opp. अनेकपदबहुव्रीहि).-चर, -चारिन् a. living in cou- ples. (-m.) the ruddy goose; दयिता द्वन्द्वचरं पतत्त्रिणम् R.8.56;16.63.-ज, -दोषोत्थ a.1 produced from mor- bid affection of two humours.-2 arising from a quar- rel.-3 arising from a couple.-दुःखम् pain arising from opposite alternations (as heat and cold &c.); सर्वर्तु- निर्वृतिकरे निवसन्नुपैति न द्वन्द्वदुःखमिह किंचिदकिंचनो$पि Śi.4.64.-भावः antagonism, discord.-भिन्नम् separation of the sexes.-भूत a.1 forming a couple.-2 doubtful, un- certain.-मोहः trouble caused by doubt.-युद्धम् a duel, a single combat. -
13 नामन् _nāman
नामन् n. [म्नायते अभ्यस्यते नम्यते अभिधीयते अर्थो$ नेन वा]1 A name, appellation, personal name (opp. गोत्र); किं नु नामैतदस्याः Mu.1.1; नाम ग्रह् 'to address or call upon by name,' नामग्राहमरोदीत् सा Bk.5,5; नाम कृ or दा, नाम्ना or नामतः कृ 'to give a name, call, name'; चकार नाम्ना रघु- मात्मसंभवम् R.3.31;5.36; तौ कुशलवौ चकार किल नामतः 15.32; चन्द्रापीड इति नाम चक्रे K.74; मातरं नामतः पृच्छेयम् Ś.7.-2 The mere name; संतप्तायसि संस्थितस्य पयसो नामापि न ज्ञायते Bh.2.67 'not even the name, i. e. no trace or mark is seen' &c.; Pt.1.25.-3 (In gram.) A noun, sub- stantive (opp. आख्यात); तन्नाम येनाभिदधाति सत्त्वम्; सत्त्व- प्रधानानि नामानि Nir.-4 A word, name, synonymous word; इति वृक्षनामानि.-5 Substance (opp. गुण).-6 Water.-7 Ved. Mark, sign, token.-8 Form, mode, manner.-Comp. -अङ्क a. marked with a name; नामाङ्करावणशराङ्कितकेतुयष्टिम् (रथम्) R.12.13.-अनुशास- -नम्, -अभिधानम् 1 declaring one's name.-2 a dic- tionary, lexicon.-अपराधः abusing (a respectable man) by name, calling names.-आख्यातिक a. relating to nouns and verbs.-आवली a list of names (of a god).-करणम्, -कर्मन् n.1 the ceremony of naming a child after birth.-2 a nominal affix.-ग्रहः, -ग्रहणम् ad- dressing or mentioning by name, utterance of the name, calling to mind the name; पुण्यानि नामग्रहणान्यपि महामुनी- नाम् K.43; Ms.8.271; R.7.41;6.67.-ग्राहम् ind. by naming, by mentioning the name; नामग्राहमरोदीत् सा भ्रातरौ रावणान्तिके Bk.5.5.-त्यागः abandonment of name; स्वनामत्यागं करोमि Pt.1 'I shall forego my name'.-द्वादशी a kind of religious ceremony, the worship of Durgā daily under one of her 12 names, i. e. गौरी, काली, उमा, भद्रा, दुर्गा, कान्ति, सरस्वती, मङ्गला, वैष्णवी, लक्ष्मी, शिवा and नारायणी.-धातुः a nominal verb, denominative base (as पार्थायते, वृषस्यति &c.).-धारक, -धारिन् a. bearing only the name, in name only, nominal; (तथा) अर्थेन विहीनो$त्र पुरुषो नामधारकः Pt.2.84.-धेयम् 1 a name, appellation; वनज्योत्स्नेति कृतनामधेया Ś.1; किं नामधेया सा M.4; R.1.45;1.67;11.8; नामधेयस्य ये केचिदभिवादं न जानते Ms.2.123.-2 the ceremony of naming a child. ˚शब्दः a word or an expression which forms the name of a thing or an act; चोदकाच्च नामधेयशब्दो बलवत्तरः । ŚB. on MS.12.1.14.-नाभिकः an epithet of Viṣṇu.-निर्देशः indication by name.-मात्र a. having only the name, nominal, in name; काचे मणिर्मणौ काचो येषां बुद्धिः प्रवर्तते । न तेषां सन्निधौ भृत्यो नाममात्रो$पि तिष्ठति ॥ Pt.1.77;2.86. (-त्रम्) the mere name or mention (of a thing); नाममात्रप्रस्तावो मे विषादाय कल्पते Ś.7; Pt.3.81; H.1.128; नाममात्रावशेषिताः शत्रवः Rām.-माला, -संग्रहः a list of names, glossary (of nouns).-मुद्रा a seal-ring, signet- ring; उभे नाममुद्राक्षराण्यनुवाच्य परस्परमवलोकयतः Ś.1.-लिङ्गम् gender of nouns. ˚अनुशासनम् rules on the gender of nouns.-वर्जित a.1 nameless.-2 stupid, foolish.-वाचक a. expressing a name. (-कम्) a proper name.-शेष a. having only the name left, remaining in name only, dead, deceased; त्वां नामशेषामपि दृश्यमानः U.2.6.-षः death. -
14 पङ्गुल _paṅgula
पङ्गुल a. Lame, crippled; चक्षुषा विप्रहीणस्य पङ्गुलस्य जडस्य वा । हरेत यो वै सर्वस्वं तं विद्याद् ब्रह्मघातिनम् ॥-लः 1 A horse of silvery white colour.-2 The planet Śani.*****पच् I. 1 U. (पचति-ते, पपाच-पेचे, आपक्षीत्-अपक्त, पक्ष्यति-ते, पक्तुम्, पक्व)1 To cook, roast, dress (as food &c.) (said to govern two accusatives; as तण्डुलानोदनं पचति, but this use is very rare in classical Sanskrit); यः पचत्यात्मकारणात् Ms. 3.118; शूले मत्स्यानिवापक्ष्यन् दुर्बलान् बलवत्तराः 7.2; Bh.1.85.-2 To bake, burn (as bricks); see पक्व-3 To digest (as food); पचाम्यन्नं चतुर्विधम् Bg.15.14.-4 To ripen, mature,-5 To bring to perfection, develop (as understanding).-6 To melt (as metals).-7 cook (for oneself) (Ā.tm). -Pass. (पच्यते)1 To be cooked.-2 To become ripe, matured or developed, ripen; (fig.) to bear fruit, attain perfection or fulfilment; सद्य एव सुकृतां हि पच्यते कल्पवृक्षफलधर्मि काङ्क्षितम् R.11.5.-3 To be inflamed. -Caus.1 (पाचयति-ते) To cause to be cooked, to have cooked or dressed (food &c.).-2 To cause to ripen or develop, bring to maturity, perfection, or completion.-3 To cure, heal. -Desid. (पिपक्षति) To wish to cook &c. - With परि to ripen, mature, develop.-वि˚ 1 To mature, develop, ripen, bear fruit; गर्भशालिसधर्माणस्तस्य गूढं विपेचिरे R.17.53.-2 To digest.-3 To cook thoroughly. -II.1 Ā. (पचते) To make clear or evident; see (पञ्चते) also. -Caus.1 To explain fully, dilate upon, amplify.-2 To spread. -
15 पार्थः _pārthḥ
पार्थः [पृथायाः अपत्यम् अण्]1 A metronymic of all Pāṇḍavas; सर्वेषामेव पार्थानां फाल्गुनो बलवत्तरः Mb.7.158.8; but especially of Arjuna; उवाच पार्थ पश्यैतान् समवेतान् कुरूनिति Bg.1.25 and several other places.-2 A king.-Comp. -सारथिः 1 an epithet of Kṛiṣṇa.-2 N. of a famous writer on Mīmāṁsā. -
16 प्रयोगः _prayōgḥ
प्रयोगः 1 Use, application, employment; as in शब्दप्रयोगः, अयं शब्दो भूरिप्रयोगः- अल्पप्रयोगः 'this word is generally or rarely used'.-2 A usual form, general usage.-3 Hurling, throwing, discharging, (opp. संहारः); प्रयोगसंहारविभक्तमन्त्रम् R.5.57.-4 Exhibition, performance, representation (dramatic), acting; देव प्रयोगप्रधानं हि नाट्यशास्त्रम् M.1; नाटिका न प्रयोगतो दृष्टा Ratn.1 'not seen acted on the stage'; आ परितोषाद्विदुषां न साधु मन्ये प्रयोग- विज्ञानम् Ś.1.2.-5 Practice, experimental portion (of a subject); (opp. शास्त्र 'theory'); तदत्रभवानिमं मां च शास्त्रे प्रयोगे च विमृशतु M.1.-6 Course of procedure, cere- monial form.-7 An act, action.-8 Recitation, deli- very.-9 Beginning, commencement.-1 A plan, contrivance, device, scheme.-11 A means, instrument; नयप्रयोगाविव गां जिगीषोः Ki.17.38.-12 Consequence, result.-13 Combination, connection.-14 Addition.-15 (In gram.) A usual form.-16 Offering, presenting.-17 (a) Principal, loan bearing interest. (b) Lending money on usury; प्रतिबन्धः प्रयोगो व्यवहारो$वस्तारः...... कोशक्षयः Kau. A.2.7.26; also कोशद्रव्याणां वृद्धिप्रयोगः-18 Appointment.-19 A sacred text or authority. A text which brings together the various धर्मs of a विकृति. A प्रयोगवचन, however, does this only when धर्मs are made available by the चोदक which, therfore, is said to be the stronger of the two. चोदको हि प्रयोग- वचनाद् बलवत्तरः । ŚB. on MS.5.1.8.-2 A cause; motive.-21 An example.-22 Application of magic, magical rites.-23 A horse.-Comp. -अतिशयः One of the five kinds of प्रस्तावना or prologue, in which a part of performance is superseded by another in such a manner that a character is suddenly brought on the stage; i. e. where the Sūtradhāra goes out hinting the entrance of a character and thus performs a part superseding that which he has apparently intended for his own, viz. dancing; the S. D. thus defines it:-- यदि प्रयोग एकस्मिन् प्रयोगो$न्यः प्रयुज्यते । तेन पात्रप्रवेशश्चेत् प्रयोगातिशयस्तदा ॥ 29.-अर्थः (= प्रत्युत्क्रमः q. v.).-ग्रहणम् acquirement of practice.-चतुर, -निपुण a.1 skilled in practice; M.3; चतुःषष्टिकलागमप्रयोगचतुरः Dk.2. 5.-2 practically experienced.-वीर्यम् (with Buddhists) energy in practice.-शास्त्रम् the कल्पसूत्र, which lays down the प्रयोग of various sacrificial acts; प्रयोगशास्त्रमिति चेत् MS.1.3.11. -
17 बलिष्ठ _baliṣṭha
बलिष्ठ a. Most powerful, strongest, very powerful (superl. of बलवत् or बलिन् q. v.).-ष्ठः A camel. -
18 बलीयस् _balīyas
बलीयस् a. (-सी f.)1 Stronger, more powerful.-2 More effective.-3 More important (compar. of बलवत् or बलिन् q. v.). -adv. Powerfully, very much; बलीयः खलु भीतो$स्मि Ś.7. -
19 भवितव्यता _bhavitavyatā
भवितव्यता Inevitable necessity, necessary conse- quence, fate, destiny; भवितव्यता बलवती Ś.6; सर्वंकषा भगवती भवितव्यतैव Māl.1.23. -
20 मत्स्यः _matsyḥ
मत्स्यः [मद्-स्यन्; Uṇ.4.2]1 A fish; शूले मत्स्यानिवा- पक्ष्यन् दुर्बलान् बलवत्तराः Ms.7.2.-2 A particular variety of fish.-3 A king of the Matsyas.-त्स्यौ (dual) The sign Pisces of the zodiac.-त्स्याः (pl.) N. of a country and its inhabitants, the country of Virāṭa q. v.; Ms. 2.19.-Comp. -अक्षका, -अक्षी N. of a kind of Soma plant.-अद्, -अदन, -आद a. feeding on fish, a fish- eater.-अवतारः the first of the ten incarnations of Viṣṇu; (during the reign of the seventh Manu, the whole earth, which, had become corrupt was swept away by a flood, and all living beings perished except the pious Manu and the seven sages who were saved by Viṣṇu in the form of a fish); cf. Jayadeva's descrip- tion of this avatāra.; प्रलयपयोधिजले धृतवानसि वेदं विहित- वहित्रचरित्रमखेदम् । केशव धृतमीनशरीर जय जगदीश हरे Gīt.1.-अशनः 1 a king-fisher.-2 one who eats fish.-अशिक a. fish-eater; मत्स्याशिका लासिका Mk.1.23.-असुरः N. of a demon.-आधानी, -धानी a fish-basket (used by fishermen).-उदरिन् m. an epithet of Virāṭa.-उदरी an epithet of Satyavatī.-उदरीयः an epithet of Vyāsa.-उद्वर्तनम् a kind of dance; Dk.2.8.-उप- जीविन् m.,-आजीवः a fisherman.-करण्डिका a fish- basket.-कीशः an elephant; Gīrvāṇa.-गन्ध a. having the smell of fish. (-न्धा) N. of Satyavatī.-घण्टः a kind of fish-sauce.-घातः 1 the killing or catching of fishes, the occupation of a fisherman; मत्स्यघातो निषादानाम् Ms.1.48.-2 a fisherman.-घातिन्, -जीवत्, -जीविन् m. a fisherman.-जालम् a fishing-net.-देशः the coun- try of the Matsyas.-द्वादशी N. of the twelfth day in the month of मार्गशीर्ष.-नारी 'half-fish, half-woman', an epithet of Satyavatī.-नाशकः, -नाशनः an osprey.-पुराणम् N. of one of the eighteen Purāṇas.-पित्ता Helleborus Niger (Mar. केदारकुटकी).-बन्धः, -बन्धिन् m. a fisherman; कदाचित्तं जलस्थायं मत्स्यबन्धाः समन्ततः Mb. 12.137.5.-बन्धनम् a fish-hook, an angle.-बन्ध (न्धि)नी a fish-basket.-मांसम् fish-flesh; द्वौ मासौ मत्स्यमांसेन Ms.3.268.-रङ्कः, -रङ्गः, -रङ्गकः a halcyon, king-fisher.-राजः 1 the Rohita fish.-2 N. of Virāṭa.-वेधनम्, -वेधनी an angle.-वेधनी a cormorant.-व्रतिन् one who lives in water.-संघातः a shoal of fish.-सन्तानिकः fish cooked with sauce; दग्धोङ्गारे सलवणो वेशवारैरुपस्कृतः । सार्द्रकः कटुतैलेन मत्स्यसन्तानिको भवेत् Śabda- chandrikā.
Страницы
- 1
- 2
См. также в других словарях:
bala-vat — बलवत् … Indonesian dictionary
māyā́-balavat — मायाबलवत् … Indonesian dictionary
