-
1 धनव
-
2 धनविपर्यय
-
3 धनविभाग
dhána-vibhāgam. distribution of wealth MW.
-
4 धनवृद्ध
dhána-vṛiddhamfn. rich in money Kāv.
-
5 धनवृद्धि
dhána-vṛiddhif. increase of property MW.
-
6 धनव्यय
-
7 अतिविश्रब्धनवोढा
áti-viṡrabdha-navôḍhāf. a fond but pert young wife
-
8 द्रव्यशोधनविधान
dravya-ṡodhana-vidhānan. N. of wk.
-
9 बन्धनवेश्मन्
bándhana-veṡmann. house of bondage, a prison L.
-
10 भगवत्समाराधनविधि
bhágavat-samārādhana-vidhim. N. of wks.
-
11 यतिसमाराधनविधि
yáti-samārādhana-vidhim. N. of wk.
-
12 रक्षाबन्धनविधि
rakshā-bandhana-vidhim. N. of wk.
-
13 सुबन्धनविमोचन
su-bandhana-vimocanam. « good deliverer from bonds»
N. of Ṡiva MBh.
-
14 धन
dhánan. the prize of a contest orﾠ the contest itself (lit. a running match, race, orﾠ the thing raced for;
hitáṉ dhâ̱nam, a proposed prize orﾠ contest;
dhanaṉ-ji, to win the prize orﾠ the fight) RV. ;
booty, prey ( dhanam-bhṛi Ā., to carry off the prize orﾠ booty) RV. AV. ;
any valued object, (esp.) wealth, riches, (movable) property, money, treasure, gift RV. etc. etc.;
capital (opp. to vṛiddhi interest) Yājñ. II, 58 ;
= go-dhana Hariv. 3886 ;
(arithm.) the affirmative quantity orﾠ plus (opp. to ṛiṇa, kshaya, vyaya, hāni);
N. of the 2nd mansion Var. ;
m. N. of a merchant HPariṡ. Siṇhâs. ;
- धनकाम
- धनकाम्य
- धनकेलि
- धनकोश
- धनक्रीती
- धनक्रीता
- धनक्षय
- धनगर्व
- धनगर्वित
- धनगिरि
- धनगुप्त
- धनगोप्तृ
- धनचन्द्र
- धनच्छू
- धनच्युत
- धनजात
- धनजित्
- धनंजय
- धननाममाला
- धनतम
- धनतृप्ति
- धनतृष्णा
- धनत्यज्
- धनद
- धनदण्ड
- धनदत्त
- धनदर्प
- धनदा
- धनदायिन्
- धनदेव
- धनधर्म
- धनधर्मन्
- धनधानी
- धनधाङ्य
- धननास
- धननेतृ
- धनंददा
- धनपति
- धनपर
- धनपाल
- धनपिशाचिका
- धनपिशाची
- धनप्रिय
- धनभक्ष
- धनमद
- धनमित्र
- धनमूल
- धनमूल्य
- धनमोहन
- धनयौवनशालिन्
- धनरक्ष
- धनरक्षक
- धनरूप
- धनर्च
- धनर्चि
- धनर्ण
- धनलुब्ध
- धनलोभ
- धनलोभिन्
- धनव
- धनवत्
- धनवर्जित
- धनवर्मन्
- धनविपर्यय
- धनविभाग
- धनवृद्ध
- धनवृद्धि
- धनव्यय
- धनश्री
- धनसंचय
- धनसंचयन
- धनसंचयिन्
- धनसनि
- धनसम्पत्ति
- धनसम्पद्
- धनसम्मत
- धनसा
- धनसाति
- धनसाधन
- धनसू
- धनस्थ
- धनस्थान
- धनस्पृत्
- धनस्वामिन्
- धनहर
- धनहरिन्
- धनहारक
- धनहारिन्
- धनहार्य
- धनहीन
- धनहृत्
-
15 अपराजित _aparājita
अपराजित a. Unconquered, invincible, unsurpassed; ˚ता दिक् the north-east direction, (ऐशानी) so called because the Gods were not defeated there; ते (देवासुराः) उदीच्यां प्राच्यां दिश्ययतन्त ते ततो न पराजयन्त सैषा दिगपराजिता Ait. Br., अपराजितां वास्थाय व्रजेद्दिशमजिह्मगः Ms.6.31.-तः 1 A sort of poisonous insect.-2 N. of Viṣṇu; N. of Śiva. अपराजित -अप्रतिहत -जयन्त -वैजयन्त -कोष्ठकान्...पुरमध्ये कारयेत् Kau. A.2.4.-3 One of the 11 Rudras.-4 A class of divinities forming a portion of the अनुत्तर divinities of the Jainas.-5 N. of a sage.-ता N. of Durgā, to be worshipped on the Vijayādaśamī or Dasarā day; तिष्ठ देवि शिखाबन्धे चामुण्डे ह्यपराजिते Sandhyā; दशम्यां च नरैः सम्यक् पूजनीया$पराजिता ।...ददाति विजयं देवी पूजिता जयवर्धिनी Skanda P.-2 N. of several plants; दूर्वा, शेफालिका, जयन्ती, असन, शङ्खिनी, हपुषा, असनपर्णी.-3 A kind of plant (or ओषधि) fastened round the wrist and serving as a charm or amulet; see. Ś.7. (In Vikramorvaśīyam Act 2, Kālidāsa uses अपराजिता in the sense of a spell or विद्या; ननु भगवता देवगुरुणा अपराजितां नाम शिखाबन्धनविद्यामुप- दिशता त्रिदशपरिपक्षस्यालङ्घनीये कृते स्वः).-4 The north-east quarter; see under ˚त above.-5 A kind of metre, 4 lines with 14 syllables in each-6 A sort of Yoginī. -
16 अवकृष्ट _avakṛṣṭa
अवकृष्ट p. p.1 Drawn away or down, pulled down.-2 Removed.-3 Expelled, turned out or away.-4 Inferior, low, degraded, outcast (opp. उत्कृष्ट or प्रकृष्ट); पादावकृष्टो राजन्ये तथाधर्मो विधीयते Mb.12.35.32. ˚जातिः Ns.8.177; प्रतिकर्तुं प्रकृष्टस्य नावकृष्टेन युज्यते Rām.-ष्टः A servant who performs the lowest menial duties (such as sweeping &c.). (संमार्जनशोधनविनियुक्त); पणो देयो$- वकृष्टस्य षडुत्कृष्टस्य वेतनम् Ms.7.1.126. -
17 कफः _kaphḥ
कफः [केन जलेन फलति फल्-ड Tv.]1 Phlegm, one of the three humours of the body (the other two being वात and पित्त); कफापचयादारोग्यैकमूलमाशयाग्निदीप्तिः Dk.16; प्राणप्रयाणसमये कफवातपित्तैः कण्ठावरोधनविधौ स्मरणं कुतस्ते Udb.-2 A watery foam or froth in general.-Comp. -अरिः dry ginger.-कूर्चिका saliva, spittle.-क्षयः pulmonary consumption.-घ्न, -नाशन, -हर a. removing phlegm, antiphlegmatic; -m. N. of a plant (Mar. लघु शेरणी).-ज्वरः fever caused by excess of phlegm.-वर्धनः N. of a plant (Mar. पिंडी तगर).-विरोधिन् -m. pepper. -
18 प्रसाधनम् _prasādhanam
प्रसाधनम् 1 Accomplishing, effecting, bringing about.-2 Setting in order, arranging.-3 Decorating, ornamenting, embellishing; toilet, dress; ध्रियते कुसुम- प्रसाधनं तव तच्चारु वपुर्न दृश्यते Ku.4.18.-4 A decoration, ornament, means of decoration or ornament; भूतार्थ- शोभाह्रियमाणनेत्राः प्रसाधने संनिहिते$पि नार्यः Ku.7.13,3.-नः, -नम्, -नी A comb.-Comp. -विधिः decoration, embellishment.-विशेषः the highest decoration; प्रसाधन- विधेः प्रसाधनविशेषः V.2.3. -
19 माधव _mādhava
माधव a. (-वी f.) [मधु-अण्]1 Honey-like, sweet.-2 Made of honey.-3 Vernal, relating to the spring; सावज्ञेव मुखप्रसाधनविधौ श्रीमाधवी योषिताम् M.3.5.-4 Relating to the descendants of Madhu.-वः [माया लक्ष्म्या धवः]1 N. of Kṛiṣṇa; राधामाधवयोर्जयन्ति यमुनाकूले रहःकेलयः Gīt.1; माधवे मा कुरु मानिनि मानमये 9.-2 The spring season, a friend of Cupid; स्मर पर्युत्सुक एष माधवः Ku. 4.28; स माधवेनाभिमतेन सख्या (अनुप्रयातः) 3.23; माधवप्रथमे मासि बलस्य प्रथमे पुनः Charaka-sūtrasthāna.-3 The month called Vaiśākha; जगाम माधवे मासि रैभ्याश्रमपदं प्रति Mb. 3.136.1; भास्करस्य मधुमाधवाविव R.11.7.-4 N. of Indra.-5 of Paraśurāma.-6 N. of the Yādavas (pl.); प्रहितः प्रधनाय माधवान् Śi.16.52.-7 N. of a celebrated author, son of Māyaṇa and brother of Sāyaṇa and Bhoganātha, and suppossed to have lived in the fifteenth century. He was a very reputed scholar, numerous important works being ascribed to him; he and Sāyaṇa are suppossed to have jointly written the commentary on the Ṛigveda; श्रुतिस्मृतिसदाचारपालको माधवो बुधः । स्मार्तं व्याख्याय सर्वार्थं द्विजार्थं श्रौत उद्यतः ॥ J. N. V.-Comp. -उचितम् a kind of perfume (कक्कोल).-द्रुमः Spondias Mangifera (Mar. अंबाडा).-निदानम् N. of a medical work.-वल्ली = माधवी q. v.-श्री vernal beauty. -
20 विषयः _viṣayḥ
विषयः 1 An object of sense; (these are five, corres- ponding to the five organs of sense; रूप, रस, गन्ध, स्पर्श and शब्द corresponding to the eye, tongue, nose, skin, and ear); श्रुतिविषयगुणा या स्थिता व्याप्य विश्वम् Ś.1.1.-2 A worldly object or concern, an affair, a transaction.-3 The pleasures of sense, worldly or sensual objects (usually in pl.); यौवने विषयैषिणाम् R.1.8; शब्दादीन् विषयान् भोक्तुम् 1.25; विषयव्यावृत्तकौतूहलः V.1.9; निर्विष्टविषयस्नेहः 12.1;3.7;8.1;19.49; विषया विनिवर्तन्ते निराहारस्य देहिनः Bg.2.59.-4 An object, a thing, matter; नार्यो न जग्मुर्विषयान्तराणि R.7.12;8.89.-5 An object or thing aimed at, mark, object; भूयिष्ठ- मन्यविषया न तु दृष्टिरस्याः Ś.1.3; Śi.9.4.-6 Scope, range, reach, compass; सौमित्रेरपि पत्रिणामविषये तत्र प्रिये क्वासि भोः U.3.45; यस्मिन्नीश्वर इत्यनन्यविषयः शब्दो यथार्थाक्षरः V. 1.1; सकलवचनानामविषयः Māl.1.3,36; U.5.19; Ku.6. 17.-7 Department, sphere, province, field, element; सर्वत्रौदरिकस्याभ्यवहार्यमेव विषयः V.3.-8 A subject, subject- matter, topic; अयि मलयज महिमायं कस्य गिरामस्तु विषयस्ते Bv.1.11; so शृङ्गारविषयको ग्रन्थः 'treating of love'.-9 The topic or subject to be explained, general head; the first of the five members of an Adhikaraṇa q. v.-1 A place spot; परिसरविषयेषु लीढमुक्ताः Ki.5.38.-11 A country, realm, domain, territory, district, king- dom; 'विषयः स्यादिन्द्रियार्थे देशे जनपदे$पि च' इति विश्वः; अप्रविष्ट- विषयस्य सक्षसाम् R.11.18; Pt.2.2.-12 A refuge, an asylum.-13 A collection of villages.-14 A lover, husband.-15 Semen virile.-16 A religious observance.-17 A symbolical expression for the number 'five'. (विषये means 'with regard or reference to', 'in respect of', 'in the case of', 'regarding', 'concerning'; या तत्रास्ते युवतिविषये सृष्टिराद्येव धातुः Me.84; स्त्रीणां विषये; धनविषये &c.)-Comp. -अज्ञानम् sleepiness, exhaustion.-अधिकृतः the governor of a province.-अधिपतिः the king.-अभिरतिः 1 attachment to objects of sense or worldly pleasures; द्विषतां वधेन विषयाभिरतिम् (अभिलष्यति) Ki.6. 44; so अभिलाषः Ki.3.13.-आत्मक a.1 consisting of worldly objects.-2 carnal, sensual.-आसक्त, -निरत a. addicted to sensual objects, sensualist, worldly-minded.-आसक्तिः, -उपसेवा, -निरतिः f.,-प्रसंगः addiction to pleasures of sense, sensuality.-एषिन् a. addicted to worldly objects; यौवने विषयैषिणाम् R.1.8.-कर्मन् worldly business.-ग्रामः the collection of the objects of sense.-ज्ञः a specialist.-निरतिः attachment to sensual objects.-निह्नुतिः negation with regard to an object; शौशिर्यमभ्युपत्यैव परेष्वात्मनि कामिना । औष्ण्यंप्रकाशनात्तस्य सैषा विषयनिह्नुतिः ॥ Kāv.2.36.-पतिः the governor of a province.-पराङ्मुख a. averse from mundane affairs.-प्रवण a. attached to objects of sense; Kull. on Ms. 2.99.-लोलुप a. eager for sensual enjoyment.-संगः addiction to sensual objects; सो$नुभूयासुखोदर्कान् दोषान् विषयसंगजान् Ms.12.18.-सुखम् the pleasures of sense.-स्नेहः, -स्पृहा desire for sensual objects.
Страницы
- 1
- 2
См. также в других словарях:
dhána-va — धनव … Indonesian dictionary
dhána-vibhāga — धनविभाग … Indonesian dictionary
dhána-viparyaya — धनविपर्यय … Indonesian dictionary
dhána-vṛiddha — धनवृद्ध … Indonesian dictionary
dhána-vṛiddhi — धनवृद्धि … Indonesian dictionary
dhána-vyaya — धनव्यय … Indonesian dictionary
áti-viṡrabdha-navôḍhā — अतिविश्रब्धनवोढा … Indonesian dictionary
bándhana-veṡman — बन्धनवेश्मन् … Indonesian dictionary
bhágavat-samārādhana-vidhi — भगवत्समाराधनविधि … Indonesian dictionary
dravya-ṡodhana-vidhāna — द्रव्यशोधनविधान … Indonesian dictionary
rakshā-bandhana-vidhi — रक्षाबन्धनविधि … Indonesian dictionary
