-
1 өкше
-
2 өкше
1) пятка 2) каблукөкшелеп қуу – преследовать по пятам
-
3 сүлікше
1)сүлікше қадалу — навязываться; донимать
2) ( эксплуатировать)сүлікше сору — пить кровь, как пиявка
-
4 белдікше
ремешок, хлястик -
5 бүкшеңдеу
горбиться; сутулиться -
6 білікше
-
7 жезөкше
-
8 көкше
голубоватый; синеватый -
9 бүкшеңдеп
сгорбившисьКазахско-русский словарь для учащихся и студентов > бүкшеңдеп
-
10 Көкше
название горы -
11 тәжікше
по-таджикски -
12 түрікше
по-турецки -
13 түтікше
сосуд -
14 пышкеман
Г. пӱкше́мӓн узловатый; имеющий узел (узлы), с узлом (узлами). Пышкеман кандыра узловатая верёвка.Словарь. марийско-русский язык (Марла-рушла мутер) > пышкеман
-
15 пышкемдаш
Г. пӱкше́мдӓш -ем Г. завязывать (завязать) узлом. Чот пышкемдаш крепко завязать; шӱртым пышкемдаш завязать нитку узлом.□ Элексе вате, ӱштын ик мучашыжым пышкемден, пурла кидышкыже кучыш. В. Сапаев. Элексеиха, завязав узлом один конец пояса, взяла его в правую руку.2. перен. связывать, связать; соединять, соединить; объединять, объединить; закреплять, закрепить. Кыл кучымашым пышкемдаш закрепить контакты.□ Шупшалын, тыйым ӧндалам гын, Кылдем шӱмкылым пышкемден. Й. Осмин. Если я обнимаю тебя, целуя, то соединяю сердца, завязывая их узлом.Словарь. марийско-русский язык (Марла-рушла мутер) > пышкемдаш
-
16 шӱкшемаш
Г. шӱ кше́мӓ ш -ам1. изнашиваться, износиться; приходить (прийти) в ветхость, негодность от носки (об обуви, одежде), продолжительной работы (о машине, механизме). – Йыван, йыдалем йӧ ршын шӱ кшемын. А. Юзыкайн. – Йыван, мои лапти совсем износились. Сар жапыште Тоняжынат вургемже шӱ кшемын. М. Евсеева. В годы войны и у Тони одежда износилась.2. ветшать, обветшать; разрушаться, разрушиться; приходить (прийти) в негодность от времени, долгого употребления (о строениях). Ала пӧ ртат айдеме семын шоҥгемеш, йӧ ршеш шӱ кшемеш, шӱ йын пыта? Ю. Артамонов. Может быть, и дом как человек стареет, совсем обветшает, сгниёт? Ср. тоштемаш.3. дряхлеть, одряхлеть; стареть, стариться, состариться. Шудым шупшыкташ Стапан Йыван полшен ыле, а ӱдаш полшен ок керт: имньыже эше утларак шӱ кшемын. Н. Лекайн. Возить сено помогал Стапан Йыван, а сеять не сможет помочь: его лошадь ещё больше одряхлела. Шӱ кшемын ача, но вий-куатше эше уло. «Ончыко». Состарился отец, но сила у него ещё имеется. Ср. шоҥгемаш.4. перен. ухудшаться, ухудшиться (о зрении, здоровье). (Элексей кува:) Йӱ кет гыч пыкше палышым. Шинчам пеш шӱ кшемын. Н. Лекайн. (Жена Элексея:) Я еле узнала тебя по голосу. Зрение моё сильно ухудшилось. Тазалыкем кечын шӱ кшемеш. В. Юксерн. Моё здоровье ухудшается с каждым днём. Ср. начаремаш, начарешташ, лушкыдемаш, удаҥаш.Словарь. марийско-русский язык (Марла-рушла мутер) > шӱкшемаш
-
17 шӱкшемдаш
Г. шӱ кше́мдӓ ш -ем изнашивать, износить что-л.; ноской приводить (привести) в ветхость, непригодность (обувь, одежду). Йыдалым шӱ кшемдаш износить лапти; пальтом шӱ кшемдаш износить пальто.Словарь. марийско-русский язык (Марла-рушла мутер) > шӱкшемдаш
-
18 шӱкшемдымаш
Г. шӱ кше́мдӹ мӓш сущ. от шӱ кшемдаш изнашивание. Вургемым шӱ кшемдымаш изнашивание одежды.Словарь. марийско-русский язык (Марла-рушла мутер) > шӱкшемдымаш
-
19 шӱкшеммаш
Г. шӱ кше́ммӓ ш сущ. от шӱ кшемаш1. изнашивание, износ. Йолчием шӱ кшеммаш износ обуви; ӱмбал вургем шӱ кшеммаш изнашивание верхней одежды.2. ветхость, обветшалость. Пу пӧ рт шӱ кшеммаш ветхость деревянного здания.3. старение, дряхлость, старость. Шӱ кшеммаш деч от утло старения не избежать.Словарь. марийско-русский язык (Марла-рушла мутер) > шӱкшеммаш
-
20 шӱкшемше
Г. шӱ кше́мшӹ1. прич. от шӱ кшемаш.2. прил. изношенный, износившийся, ветхий; пришедший в ветхость, негодность от носки (об обуви, одежде); продолжительной работы (о машине, механизме). Ӱмбалныже тӱ рлеман тувыр, пулвуйыштыжо тумыштыман шӱ кшемше ош йолаш, йолым пидын. Н. Лекайн. На нём вышитая рубашка, изношенные белые штаны с заплаткой на коленях, в лаптях. Шӱ кшемше техника деч порыжым вучаш огеш верешт. «Мар. Эл». От износившейся техники не приходится ждать хорошего.3. прил. ветхий, обветшалый, старый; пришедший в ветхость, разрушающийся. Пареҥге аралыме хранилище-влак шӱ кшемше улыт. «Мар. ком.». Картофелехранилища ветхие. Каза гай ушкалышт уло, вӱ та шӱ кшемше. М. Иванов. У них есть корова, как коза, хлев обветшалый. Ср. шӱ кшӧ, тошто, тоштемше.4. прил. одряхлевший, дряхлый, ветхий, постаревший, старый (о человеке). Эргыже шӱ кшемше аважым чаманен ончале. «Ончыко». Сын с жалостью посмотрел на одряхлевшую мать. Ср. шоҥго, шӱ кшӧ.Словарь. марийско-русский язык (Марла-рушла мутер) > шӱкшемше
См. также в других словарях:
өкше — (Жезқ., Ұлы.) шөп машинаның сағасындағы темір. Жұмағали құда машинаға жаңа ө к ш е салды (Жезқ., Ұлы.). Соқаға керекті ө к ш е 1290 болса, қолда бары 425 қана (“Соц. шаруа”, 28.01.1939) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
өкше біз — (Түрікм.: Бекд., Красн., Тедж.; Ақт.: Жұр., Тем.) ұзын әрі жуан, мықты біз. Ең болмаса екі ө к ш е б і з д і ң бірін табың (Түрікм., Бекд.). Сайман салғыштың ішіндегі ө к ш е б і зд і бері әкел (Ақт., Тем.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
өкше көтеру — (Монғ.) кету, жүру. Ө к ш е к ө т е р е й і к, балуан күрескелі жатыр. Күн еңкейіп қалған екен, ө к ш е к ө т е р е й і к (Монғ.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
біз өкше — Сүп сүйір, үп үшкір өкше … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
көкше — мұз. Жалтырап жатқан көк түсті мұз. Келесі сәтте жолбарыспен айқасқан адам к ө к ш е м ұ з үстіне қауышқан қалыптарында бір қырыннан қатар құлады (Ә. Көшімов, Жас аңшы, 98) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
түрікше — үст. Түрік тілінде (сөйлеу), түрік тіліне (аудару). Пәкістан мен Түркияда бірнеше рет ұрдуша, т ү р і к ш е аударылып басылған кітаптың аты да – «Қазақ көші» еді (Қалибек Хакім., 14). Оның қолына қазақша дейтін қазақша емес, түрікше дейтін т ү р… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
шекілдеуікше — үст. Шекілдеуік тәрізді, шекілдеуік сияқты. Ол қолына тигенді ш е к і л д е у і к ш е үгіп отыр (Ж.Тілеков, Жоңғар., 46). Шекілдеуікше шақты. Белгілі бір істің жай күйін жақсы білді, оны оп оңай істеп тастады д.м. Шығыс жекпе жегі туралы талай… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
көкше — зат. биол. Көгілдір түсті, орташа салмағы 600 грамға жететін балық … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
түтікше — зат. Өте жіңішке, әрі қысқа түтік … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
желдікше — (Қ орда: Арал, Сыр., Жал.; Қарақ.) аттың кішірек жабуы. Мұса, атыңның ж е л д і к ш е с і ауып тұр екен, соны дүзеп, қайта тартып ал Қ орда., Арал). Әбен аттың ж е л д і к ш е с і н суықта я ыстықта жабады Қ орда., Сыр.). Атымның ж е л д і к ш е… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
көкше — 1 (Шымк., Лен.) сырты көкшілдеу, қабығы жұмсақ дәмсіз қауын. К ө к ш е д е н күләбі қауын әлдеқайда тәтті болады (Шымк., Лен.) 2 1. (Алм., Жам.) буынға түсетін құрт ауруы. К ө к ш е г е шалдыққан адам бір мүшесінен майып болады (Алм., Жам.). 2.… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі