әуелгіде

См. также в других словарях:

• көкпар — зат. Бауыздап, ішек қарнын алған малды (көбіне ешкі, лақ) ат үстінде тартысатын ұлттық сайыс. Ұлттық ат спорты ойындарының бірі. Әуелгі аты «көк бөрі» дегеннен шыққан. Мал баққан көшпелі халықтар үшін өте қауіпті аң қасқыр (бөрі). Оны соғып алған …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

• ау уақытта — (Жамб.: Шу, Мер.) әуелгі уақытта. А у у а қ ы т т а жаңбыр болмады (Жамб., Шу) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

• ғалисан — (ҚХР) өнерпаз, сегіз қырлы бір сырлы. Әуелгі жігіт арыстан, екінші жігіт данышпан, үшінші жігіт ғ а л и с а н (ҚХР) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

• дас — 1 (Жамб., Шу) билік, басшылық. Бригадир жоқ болған соң, саған да бір д а с тиген ғой (Жамб., Шу). Бұл сөздің парсы тіліндегі әуелгі мағынасы – «күш, қуат» (дәст). «Дәс тимеске д ә с тиіп, табақ табақ ас тиіп» деген нақыл сөздің құрамындағы дәс… …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

• денелей — (Монғ.) тікелей, қолма қол. Ал Цагаануур жалғастыру базасының бастығы Т.Мұхамәди былай дейді: – Бізге жақын қоныстанған отардағы малшыларға д е н ел е й жәрдем көрсетуді парыз санаймыз («Ж. өмір», 22.12.1983). Соғысқа д е н е л е й қатысқан аға… …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

• ілкі — 1 (Ақт., Ойыл; Орал, Казт.) алғаш, ең алғаш, бірінші рет. І л к і армияға барған кезім еді, әскер тәртібіне бірден көндіге алмай жүрдім де, біраз күннен кейін үйреніп алдым (Ақт., Ойыл). Менің онда і л к і барғаным еді (Орал, Казт.). 2. (Гур.,… …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

• қаптым — (Алм., Кег.) қалыппын, қаппын. Әуелгіде Белгібай екен деп қ а п т ы м, байқасам қайнағам екен, әй, ұялғаным ай (Алм., Кег.) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

• тәугі — (Рес., Орын.) алғашқы, әуелгі …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

• деформалан — ет. Әуелгі (бастапқы) формасын жоғалту. Сондай ақ біреуінің бірінші компоненті, біреуінің екінші компоненті әрі делексикаланған, әрі д е ф о р м а л а н ғ а н сөздер екені даусыз (А. Ысқақов, Қазіргі қаз. тілі, 138) …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

• мәлағам — зат. ар. Ұрыс, керіс, жанжал. М ә л а ғ а м жаңа болды алай топай, әуелгі ән орнына жөнелді «ойбай». Қай жаққа қуарын да біле алмай жұрт, Ұшырды ел үрейін құрғақ айғай (И.Байзақов, Таңд. шығ., 1, 191) …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

• мұғдар — зат. ар. Мүдде, мақсат. Барластың осындай «қызыл үгітіне» өзінің ішкі м ұ ғ д а р ы үндескендей болған Нұртуған әуелгі кезде «барып кел, алып келдің» айналасында жүрді (О.Сәрсенбай, Шығ., 4, 106). Келіп м ұ ғ д а р ы м ы з д ы айтпаймыз ба енді,… …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі