-
121 латкумшо
латкумшоГ.: луаткымшыЛаткумшо пӧлем тринадцатая комната.
Семён Григорьевич латкумшо ий тиде заводышто пашам ышта. «Мар. ком.» Семён Григорьевич работает на этом заводе тринадцатый год.
-
122 лашка
лашкаГ.: лӓшкӓШӧран лашка молочный суп с клёцками;
шопо лашка клёцки из кислого теста;
шӱльӧ лашка клёцки из овсяного теста.
Ака ышта вичкыж лашкам, ача кычка тор алашам. Муро. Сестра стряпает тонкие клёцки, отец запрягает гнедого мерина.
Кернак, лашкам ышташ кӱлеш. С. Чавайн. И вправду, надо сделать клёцки.
-
123 литейщик
литейщикПалет, вет тудо (ачам) литейщиклан комбинатыште пашам ышта. «Мар. ком.» Знаешь, ведь мой отец работает литейщихом в комбинате.
-
124 литератур
литературРуш йылме дене литератур литература на русском языке.
Университетын тӱҥ библиотекыштыже поян литератур аралалтеш. В фундаментальной библиотеке университета хранится богатая литература.
2. литература; совокупность художественных произведений (сылнымутан произведений-влак)Кызытсе литератур современная литература.
Литературым умбакыжат вияҥден колтымо шотышто ме пашам шуко ыштышаш улына. В. Чалай. Мы должны сделать очень многое для дальнейшего развития литературы.
Марий калыклан марий литератур кӱлеш. В. Сави. Марийскому народу нужна марийская литература.
3. литература; учебиый предмет (школлаште да вузлаште тунемме предмет)Литератур дене экзамен экзамен по литературе.
Пётр Алексеевич тунам марий йылме ден литературым туныктен, мый – математикым. В. Сапаев. Пётр Алексеевич тогда преподавал марийский язык и литературу, я – математику.
4. в поз. опр. литературный (сылнымутан литератур дене кылдалтше)Литератур кас литературный вечер.
Н. С. Мухин 30 ий годсек литератур пашам ышта. П. Пӱнчерский. Н. С. Мухин занимается литературной деятелькостью в течение 30 лет.
Чавайнын литератур корныжо – честный писательын корныжо. В. Сави. Литературный путь Чавайна – путь честного писателя.
Сравни с:
литературный -
125 литературовед
литературоведЮжо литературовед тыгай ойыртышым ышта: сатир вуйлатыше классым йӧрдымашке лукмаш, кугыжан кучемым каргымаш лиеш, манеш. П. Пӱнчерский. Некоторые литературоведы отмечают такие различия: сатира – это критика господствующего класса, проклинание царской власти.
-
126 личный клеймо
Лу тӱжем самырык пашазе личный клеймо дене ышта. «Мар. ком.» Десять тысяч молодых рабочих работают с личным клеймом.
Идиоматическое выражение. Основное слово:
личный -
127 лодак
лодакIГ.: ладак1. ножны; футляр для вкладывания сабли, шпаги, кинжала и т. пЛаврушкин шагатшым шылтыш, кердыжым лодак гыч лукто. В. Иванов. Лаврушкин спрятал свои часы, достал саблю из ножен.
Тудо (Орамбай) кугу кӱзыжым кок могырге шума, коваште дене ургымо лодакышкыже керал шында. Тошто ой. Орамбай точит свой кинжал с обеих сторон, вкладывает его в ножны, сшитые из кожи.
Ний лодак колчан из лыка.
Тявин вачыж гоч пикш лодак кеча. Н. Арбан. На плече у Тяви висит колчан для стрел.
Акпарс кудывечыште пикш лодакым ышта. С. Николаев. Акпарс во дворе изготавливает колчан для стрел.
IIГ.: ладакПурса лодак стручок гороха.
Пурыс лодак гай йошкар тӱсан, лӧчката кужу да соптыра нерже ӱлыкыла кержалтын. А. Куприн. Красный, как стручок перца, толстый длинный нос его повис к низу.
Смотри также:
отыза2. завязьШемуржа тыге лиеш: уржа шырка колтымо годым пеледыш лодакыш сумкан поҥгын спорыжо верештеш. С. Чавайн. Спорынья образуется так: во время опыления ржи в завязь попадают споры сумочных грибков.
-
128 лӧкен кошташ
Уло ял калык колхоз нурышто пашам ышта, а нуно, вожылдымо-влак, лӧкен коштыт. А. Юзыкайн. Весь деревенский народ трудится на колхозных полях, а они, бесстыдники, пьянствуют.
Составной глагол. Основное слово:
лӧкаш
См. также в других словарях:
радиошақырғыштағы шартты белгілер — (Радиопозывные условные знаки) радиостанцияларға және оған берілген бөлімдерге, құралдарға, кемелерге, ұшақтарға арнап белгіленген қысқарған шартты белгілері бар арнайы шартты радиосигналдар. Ол бірнеше дыбыстардан, сандардан, дыбыстық… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
алғышта — ет. сөйл. Қайта қайта алу. Малды ортаға а л ғ ы ш т а п жатқан (Т. Әлімқұлов, Ақбозат, 72) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
жағалағышта — ет. Біреуді төңіректеу, соны сағалау. Елғазы соңғы кезде қалаға барғыштап, қалаға барған сайын бастықтарды ж а ғ а л а ғ ы ш т а п жүрген көрінеді (Ә. Тарази, Тасжарған, 308) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қымтағышта — ет. Қайта қайта қымтай беру. Апам түймемді салып, әйтеуір қ ы м т а ғ ы ш т а п а қ жатыр (Қ.Омарұлы, Әке, 14) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
матырғышта — ет. Бір нәрсені қайта қайта суға салу. Айша арықшаның суына қолын м а т ы р ғ ы ш т а п, жиегіндегі топырақты оппалап, су толтырды (С.Ордашева, Кек жуған, 41) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
сұрағышта — ет. Білгісі келіп, қайтақайта сұрау. Кенет жадына көптен ұмытып жүрген әлде не түскендей біртін біртін суыртпақтап с ұ р а ғ ы ш т а й бастады (Лен. жас, 26. 04. 1973, 1) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
ысырғышта — ет. Бір нәрсені қайта қайта ысыру, сырғыту. – Ендеше, біз де ішпейміз, десіп алдарындағы тостағандарын кейін қарай ы с ы р ғ ы ш т а п томсырая томсырая қалысты (Ө.Ахмет, Қарқаралы., 206) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
Уста (река) — Уста Ышта Характеристика Длина 253 км Площадь бассейна 6030 км² Бассейн Ветлуга → Волга → Каспийское море Расход воды 28 м³/с (47 км от у … Википедия
активтендірілген көмір — (Активированный уголь) сорғыштық қабілетін арттыру үшін арнаулы өңдеуден өткізілген, яғни активтендірілген көмір. Нәтижесінде жақсы А.к. үлкен аумақты сору беті бар көмір (1 г 800 м2 бос беті болады) мен улағыш заттарды және ішінара биологилық… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
антенна — тікелей радиотолқындарды тарататын және қабылдайтын құрылым. А ларды беретін (бергіштен түскен тұрақсыз ток қуатын электрмагниттік толқындар қуатына айналдырып,оны нақты бір бағыттарға өзінен таратады) және қабылдайтын (қоршаған кеңістіктен… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
ұшу аппараттарының қозғалтқыштары — (Двигатели летательных аппаратов) жылу энергиясын тарту күшіне айналдыру тәсіліне қарай қалақты және реактивтік қозғалтқыштар. Қалақты қозғалтқышта отын энергиясы қалақ білігінің қуатына айналып, ауа ағынын тебе отырып, тарту күшін туғызады.… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу