-
1 под-
приставка; = подо-; = подъ-1) фигыль ясаганда кулланылып, түбәндәге чаралар ярдәмендә бирелә2) "астына" дигән рәвеш ярдәмендә3) "янына" дигән рәвеш ярдәмендә4) "өстәп" дигән хәл фигыль ярдәмендә5) "бераз" дигән рәвеш ярдәмендә6) "төшү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә7) "астыртын" дигән рәвеш ярдәмендә8) "кушылып" дигән хәл фигыль ярдәмендә9) "җибәрү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә10) кайбер приставкалы фигыльләрнең бары төп фигылен генә тәрҗемә итү юлы белән11) исем һәм сыйфат ясаганда кулланылып, түбәндәге чаралар ярдәмендә тәрҗемә ителә12) "астындагы" дигән сыйфат ярдәмендә13) "янындагы" дигән сыйфат ярдәмендә14) "кече" дигән сыйфат ярдәмендә15) "ярдәмчесе" дигән исем ярдәмендә16) исем ясагыч "...ча" кушымчасы ярдәмендә -
2 с-
приставка; = со-; съ-фигыль ясаганда кулланылып, түбәндәге чаралар ярдәмендә бирелә1) "ташлау" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә2) "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә3) "төшү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә4) "китү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә5) "җыелу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә6) "килешү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә7) "карау" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә8) "төшү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә9) "кайту" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә10) "бетерү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә11) "күчереп" дигән хәл фигыль ярдәмендәсрисовать — күчереп ясау ( рәсемне)
12) "бергә" дигән рәвеш ярдәмендә13) кайбер приставкалы фигыльләрнең бары төп фигылен генә тәрҗемә итү юлы беләнсделать — ясау, эшләү
14) исем һәм сыйфатлар ясауда кулланылып, "даш-дәш" кушымчасы ярдәмендә тәрҗемә ителә -
3 пере-
фигыль ясауда кулланылып, түбәндәге чаралар ярдәмендә бирелә1) "аркылы" дигән бәйлек ярдәмендә2) "яңадан" дигән рәвеш ярдәмендә3) "үткәрү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә4) "бетү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә5) "алу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә6) "аркылы", "урталай" кебек рәвешләр ярдәмендә7) "артык" дигән рәвеш ярдәмендә8) "өстен чыгу" дигән тезмә ярдәмендә9) "чыгу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә10) "бетерү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә11) "үзара" дигән рәвеш ярдәмендә12) "башка", "бүтән" дигән сыйфатлар ярдәмендә -
4 по-
1) фигыль ясауда кулланылып, түбәндәге чаралар ярдәмендә бирелә2) "алу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә3) "китү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә4) "башлау" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә5) "бетерү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә6) кабатлаулы фигыльләр белән килгәндә, "...гала" кушымчасы ярдәмендә7) "сирәк-мирәк", "ара-тирә", "әледән-әле" кебек парлы рәвешләр ярдәмендәпокуривать — сирәк-мирәк [тәмәке] тарту
8) кайбер приставкалы фигыльләрнең бары төп фигылен генә тәрҗемә итү юлы белән9) сыйфат, рәвеш, исем ясауда кулланылып, түбәндәге чаралар ярдәмендә тәрҗемә ителә10) "...лап" кушымчасы ярдәмендә11) "соңгы" дигән сыйфат ярдәмендә12) "буендагы" дигән сыйфат ярдәмендә13) чагыштыру дәрәҗәсен белдерүче "...рак" кушымчасы ярдәмендә14) рәвеш ясаучы "...ча" суффиксы ярдәмендә -
5 у-
алкушымча, фигыль ясауда кулланылып, татар теленә түбәндәге чаралар ярдәмендә тәрҗемә ителә1) "китү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә2) "кыскарту" дигән фигыль ярдәмендә3) "чыгу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә4) "бетерү" игән дәрәҗә фигыле ярдәмендә5) "җитү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә6) "калу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә7) "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә8) "төшү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә9) "алу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә10) "бирү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә11) "тутыру" дигән фигыль ярдәмендәусеять — чәчеп тутыру; усыпать сибеп тутыру
12) "кимү" дигән фигыль ярдәмендәукрасть— урлау
-
6 раз-
(разо-; разъ-; рас-) бу приставка белән ясалган фигыльләр татар теленә нигездә тезмә фигыльләр белән тәрҗемә ителә, приставканың мәгънәсе түбәндәге чаралар ярдәмендә бирелә1) "таралу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә2) "бетерү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә3) "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә4) "ташлау" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә5) "чыгару" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә6) "чыгу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә7) "артык", ''бик каты" кебек рәвешләр ярдәмендә8) "ачык", "бик яхшы" шикелле рәвешләр ярдәмендә -
7 на-
1) фигыльләр ясый; аның мәгънәләре татар теленә түбәндәгечә тәрҗемә ителәа) "бәрелү" фигыле ярдәмендәб) "өстенә", "күп булып", "бик күп" сүзләре ярдәмендә яки төп фигыльне тәрҗемә итү юлы беләннамёрзнуть — [өстенә] кату, күп булып кату
насохнуть — [өстенә] ябышып кибү
в) "берникадәр", "күп итеп", "бик күп" сүзләре, шулай ук "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендәнабрать ягод — ( берникадәр) җиләк җыю
настирать белья — ( берникадәр) кер юып кую
г) "бик яхшы", "бик әйбәт", "яхшылап", "әйбәтләп", "яхшы гына", "әйбәт кенә" сүзләре, шулай ук "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендәд) "-ся" кисәкчәле фигыльләр белән килгәндә, "туйганчы" сүзе яки "...ып тую" формасы ярдәмендәнаговориться — туйганчы сөйләшү, сөйләшеп тую
наслушаться — туйганчы тыңлау, тыңлап тую
е) "акрын гына" сүзләре ярдәмендәз) фигыльнең тәмамланган төр формасын ясаганда, төп фигыль белән яисә "чыгару" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә тәрҗемә ителәнапечатать — бастыру, бастырып чыгару
2) сыйфатлар ясый: бу очракта аның мәгьнәләре изафә ярдәмендә яки "...га тага (тагыла) торган", "...га элә (эленә) торган" сүзләре белән белдереләнагрудный — күкрәк...ы, күкрәккә тага торган
3) исемнәр ясыйнарукавник — җиңсә, беләксә
набалдашник — сакма, таяк чукмары, таяк башы
накрепко — нык итеп, ныклап; катгый рәвештә, кискен рәвештә
настрого — каты итеп, катгый рәвештә
насухо — коп-коры итеп, коп-коры булганчы, корытканчы
-
8 про-
1) фигыльләргә ялганганда, аның мәгънәләре татар теленә нигездә түбәндәге чаралар ярдәмендә биреләа) "үтү", "үткәрү" дигән фигыльләр ярдәмендәпросеять — иләктән [иләп] үткәрү
б) "бетү" яки "бетерү" дигән дәрәҗә фигыльләре беләнв) "узып китү", "үтеп китү" кебек тезмә фигыльләр ярдәмендәг) "чыгу" яки "чыгару" дигән дәрәҗә фигыльләре ярдәмендәд) "керү" яки "кертү" дигән фигыль беләне) "[үтәли] тишү", "тишеп чыгару" кебек фигыльләр ярдәмендәж) "җиткерү", "чыгару" дигән дәрәҗә фигыльләре яисә "бик яхшы", "бик нык" кебек рәвешләр беләнз) "...мый калдыру" кебек фигыль формалары ярдәмендәи) "зыян күрү", "зарар күрү" дигән фигыльләр беләнк) (-ся кисәкчәсе белән килгәндә) "туйганчы" кебек хәл фигыль формасы яисә "тую" дигән фигыль ярдәмендәл) (-ся кисәкчәсе белән килгәндә) ялгыш "ташлау", "салу", "кую" кебек сүзләр белән2) исемнәргә ялганганда, түбәндәге чаралар ярдәмендә тәрҗемә ителәа) "аз гына", "бераз" кебек рәвешләр беләнб) "яклы" дигән сүз белән -
9 о-
приставка; = обо-; об-; объ-бу приставка белән ясалган фигыльләр татар телен түбәндәге чаралар ярдәмендә тәрҗемә ителәләр:1) "чыгу", "бетерү" кебек дәрәҗә фигыльләре ярдәмендә2) "узу", "үтү" кебек дәрәҗә фигыльләре ярдәмендә3) "ким" дигән рәвеш ярдәмендә4) "артык" дигән рәвеш ярдәмендә6) "ялгыш" дигән рәвеш ярдәмендә -
10 вз-
приставка ; = взо-; = взъ-; = вс-бу приставка белән ясалган фигыльләр татар теленә тезмә фигыльләр белән тәрҗемә ителә, приставканың мәгънәсе түбәндәге чаралар ярдәмендә бирелә1) "менү" дигән фигыль ярдәмендә2) "җибәрү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә3) "китү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә4) "чыгу" яки "чыгару" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә -
11 вы-
приставка, татар теленә түбәндәге чаралар ярдәмендә тәрҗемә ителә1) "чыгу" яки "чыгару" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә2) "алу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә3) "бетү" яки бетерү дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә4) "тую" дигән фигыль ярдәмендә -
12 воз-
= вос-приставка, бу приставка белән ясалган фигыльләр нигездә тезмә фигыльләр белән тәрҗемә ителә, приставканың мәгънәсе түбәндәге чаралар ярдәмендә тәрҗемә ителә:1) "мендерү" дигән фигыль ярдәмендә2) "яңадан" дигән рәвеш ярдәмендә3) "бик нык" дигән рәвеш ярдәмендә -
13 при-
1) фигыль ясаганда кулланылса, бу алкушымчаның мәгънәләре түбәндәге ысуллар белән тәгъбир ителә:а) эшнең тәмамлануы, нәтиҗәлелеге "килү" ярдәмче фигыле белән биреләб) "якынайту", "беркетү", "тоташтыру" мәгънәләре "кую" ярдәмче фигыле белән тәрҗемә ителәв) хәрәкәт кешенең үзенә юнәлтелгән очракта "итү" ярдәмче фигыле белән яки төп фигылен генә тәрҗемә итү юлы белән биреләг) тулы булмаган эш "бераз" рәвеше яки төшү ярдәмче фигыле белән тәрҗемә ителәе) "арттыру, өстәү, кушу, тутыру" мәгънәсе "өстәп" рәвеш фигыле ярдәмендә яки башка юллар белән тәрҗемә ителәж) төп эш белән бер үк вакытта булган хәрәкәт -а (-ә, -ый, -и) кушымчалы рәвеш фигылен кабатлау ярдәмендә бирелә2) исемнәр, сыйфатлар ясаганда кулланылса, "буе[ндагы]", "алды[ндагы]", "яны[ндагы]" кебек сүзләр белән тәрҗемә ителә -
14 в-
приставка; = во-; = въ-бу приставка белән ясалган фигыльләр нигездә тезмә фигыльләр белән тәрҗемә ителә, приставканың мәгънәсе түбәндәге чаралар ярдәмендә бирелә1) "керү" яки "кертү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә2) "кую" дәрәҗә фигыле ярдәмендә4) "-ся" кисәкчәле фигыльләр белән килгәндә төрлечә тәрҗемә ителә -
15 посредство
спри посредствс (кого-чего) — ярдәмендә, ярдәме белән
через посредство (кого-чего) — ярдәмендә, аркылы
-
16 посредством
-
17 с помощью
предлог; с род. п. ярдәме белән, ярдәмендә -
18 дренаж
ма) тех. канаулар, трубалар ярдәмендә сазлыклы җирләрне киптерүб) мед. ярадагы эренне көпшәләр ярдәмендә агызу -
19 над-
приставка; = надо-1) фигыльләр ясый, аның мәгънәләре татар теленә түбәндәгечә тәрҗемә ителәа) "өстәп", "өстәмә рәвештә", "...п озынайту" сүзләре ярдәмендә яки төп фигыльне тәрҗемә итү юлы беләнб) "бераз гына", "аз гына", "читеннән [генә]", "читеннән аз гына", "өстән [генә]", "өстән аз гына" сүзләре ярдәмендә яки төп фигыльне тәрҗемә итү юлы беләннадземный — җир өсте...ы
-
20 пре-
1) сыйфат һәм рәвеш ясаганда кулланылса, бу приставка артыклык дәрәҗәсен белдерә һәм татарчага иң кисәкчәсе яки "бик", "үтә" һ.б.ш. рәвешләр ярдәмендә тәрҗемә ителә2) фигыль ясаганда кулланылса, аның мәгънәләре түбәндәге ысуллар белән тәгъбир ителәләра) предметның хәлен, торышын үзгәртү мәгънәсе яки эш-хәрәкәтнең бер сыйфаттан икенче сыйфатка әверелүе үзгәртеп һ. б. ш. хәл фигыль ярдәмендә биреләб) эш-хәрәкәтнең артык көчле, чиктән тыш киеренке булу мәгънәсе "үтә", "артык", "арттырып" рәвешләре белән биреләпревозносить (кого-л.) — кемне дә булса арттырып мактау
преувеличить чьи-л. достоинства — кемнең дә булса яхшылыкларын арттырып күрсәтү
в) пере- алкушымчасына якын булган мәгънә "аркылы", "аша" рәвешләре белән бирелә
См. также в других словарях:
ярдәм — Кемнең дә булса хәленә кереп, хәлен җиңеләйтү өчен эшләнә торган эш, булышлык. бәйл. ЯРДӘМЕНДӘ – Ярдәме белән, катнашы белән, катнашында, аркасында. ЯРДӘМ ИТҮ – Булышу, эшен җиңеләйтү өчен бергәләп эшләү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тегү — (ТЕКТЕРҮ) – I. 1. Тукыма, күн, кәгазь катыргы кебек нәрсәләрнең кырыйларын энә ярдәмендә җеп белән беркетеп чыгу, җөйләү. Махсус өлгедә киселгән күн, тукыма яки башка материянең кырыйларын, шулай ук аерым кисәкләрен үзара беркетеп, кием салым һәм … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
автомат — 1. Кешенең турыдан туры катнашыннан башка, махсус эчке механизмнар ярдәмендә эшли торган аппарат (машина, прибор). с. Үзеннән үзе эшли торган а. станоклар 2. Автомат рәвештә тиз ата торган кул коралы – пистолет пулемет 3. күч. Уйламыйча, аңсыз… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дренаж — 1. Каналлар, торбалар системасы һ. б. ш. ярдәмендә сазлы җирләрне, туфракны киптерү эше, чаралары 2. Шештәге, тәндәге үлекне, сыекчаны көпшә яки марля тасмасы ярдәмендә агызып суыртып чыгару … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
куу — 1. Урыннан китәргә мәҗбүр итү. Сөрү, еракка җибәрү, читләштерү. Тарату җыенны куу 2. Качучы, йөгерүчене эзәрлекләп, артыннан калмыйча килү. Качарга мәҗбүр итү һәм эзәрлекләп бару 3. Алдарак баручының артыннан җитәр өчен тизлекне арттыру,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
микрофотография — 1. Бик вак әйберләрне микроскоп ярдәмендә рәсемгә төшерү 2. Микроскоп ярдәмендә төшереп алынган фотография … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
штамповка — 1. Штамп (2) ярдәмендә эшләү, әзер калып белән серияләп җитештерү эше 2. Штамп (2) ярдәмендә эшләнгән әйбер … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
электр — 1. Материянең корылмалы кисәкчекләре; электрон, позитрон, протон һ. б. хәрәкәтеннән торган энергия формасы. с. Шуңа хас э. чаткысы 2. Халык хуҗалыгында һәм көнкүрештә файдаланыла торган шундый энергиянең бер төре. с. Шул энергияне тудыра, бирә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
синтетик — с. 1. Синтезга нигезләнгән. синтез нәтиҗәсендә булдырылган, ясалма 3. лингв. Сүз формасы тур. : шул бер сүзнең үзеннән генә торган, ярдәмлек сүздән файдаланмый ясала торган; гади. Грамматик мәгънәләрне сүзнең синтетик формалары ярдәмендә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәгәрмәч — и. 1. Күчәрдә әйләнеп, арба, автомобиль, вагон һ. б. ш. ны хәрәкәтләндерергә хезмәт итә торган (кигиле яки тоташ) түгәрәк; көпчәк 2. Механизмнарда, җайланмаларда аларның аерым өлешләрен хәрәкәткә китерергә, әйләндерергә ярдәм итә торган шундый… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
язу — (ЯЗДЫРУ) – I. ф. 1. Кәгазь яки башка нәрсә өстенә нин. б. билгеләр (хәреф, цифр һ. б. ш.) төшерү. с. Яза торган язу машинкасы 2. Нин. б. язма текст төзү хат язу 3. Язма рәвештә нәр. б. тур. хәбәр итү. Нәр. б. турында матбугатта бастырып чыгару.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
