-
121 смена
ж1. (по знач. гл. сменить) ивазкунӣ, дигаркунӣ, бадалкунӣ; (по знач. гл. смениться) ивазшавӣ, дигаршавӣ, бадалшавӣ; табдил, тағьир; смена караула ивазкунии посбонон; смена настроения дигаршавии кайфият; смена впечатлений табдили таассурот2. (промежуток времени) смена; утренняя смена кончилась сменаи пагоҳй тамом шуд; работать во вторую смену дар сменаи дуюм кор кардан; школа работает в одну смену мактаб як смена кор мекунад3. (группа людей) смена; наша смена заступает в четыре часа сменаи мо дар соати чор ба кор шурӯъ мекунад4. пе-рен. ҷойнишин; готовить себе смену барои (ба) худ ҷойнишин таяёр кардан; молодёжь - наша смена ҷавонон ҷойнишини мо мебошанд5. либоси тоза; смена белья як даста либоси тоза на смену кому--чему 1) барои иваз кардан; на смену пришли школьники барои иваз кардан мактаббачагон омаданд 2) аз паи …, аз кафои …, баъди …, баъдаз, пасаз; на смену ночи идет день аз паи шаб рӯз мешавад -
122 смотреть
несов.1. на кого-что, во что нигоҳ кардан, нигаристан, назар андохтан; смотреть на часы ба соат нигоҳ кардан; смотреть вперёд ба пеш нигоҳ кардан; смотреть в окно аз тиреза нигоҳ кардан; смотреть в микроскоп бо микроскоп нигоҳ кардан; смотреть устало хастаҳолона нигоҳ кардан; смотреть исподлобья песондан, бад-бад нигоҳ кардан; смотреть печально ғамгинона нигоҳ кардан // повел. смотри(те) (знак отсылки в тексте - см.) нигоҳ кун(ед) - ниг.2. на кого-что перен. разг. фикр доштан (кардан); как вы смотрите на то, чтобы пойти погулять? шумо фикри сайр кардан надоред?; как вы на это смбтрите? шумо дар бораи ин кор чӣ фикре доред // без доп. разг. фикр кардан, шах шуда истодан; надо было раньше смотреть пештар фикр кардан лозим буд; чего смотришь, помогай! чаро шах шуда истодаӣ, ёрдам кун!3. кого-что дидан, дида баромадан; я смотрел вашу рукопись ман дастнависи шуморо дида баромадам; врач смотрел больного духтур беморро муоина кард4. кого-что тамошо кардан, дидан; смотреть новый спектакль спектакли навро тамошо кардан; смотреть выставку выставкаро тамошо кардан5. за кем--чем разг. нигоҳубин (назорат, парасторӣ) кардан; смотреть за порядком тартиботро назорат кардан; смотреть за больным ба бемор нигоҳубин кардан6. на кого-что перен. разг. таклид кардан, нигоҳ кардан; аҳамият додан, парво кардан; ты на него не смотри, дёлай по своему ту ба вай таклид накун, ба таври худ рафтор кун; вы на это не смотрите шумо ба ин аҳамият надиҳед, шумо ба ин парво накунед7. на кого-что и без доп. пе-рен. намоён будан, дида шудан; из-за облаков смотрели звёзды аз миёни абр ситораҳо намоён буданд8. на кого-что, во что рӯ ба чизе будан; окна школы смотрят во двор тирезаҳои мактаб рӯ ба ҳавлӣ мебошанд9. кем-чем разг. намуд доштан; смотреть героем намуди каҳрамонона доштан; он смотрит орлом намудаш ғурурнок аст10. повел. разг. смотри(те) ҳушьёр бош(ед), зинҳор; смотри, будешь виноват! ҳушёр шав, ки гунаҳкор мешавӣ!; смотри, чтобы не получилась неприятность бохабар бош, то ягон нохушӣ рӯй надиҳад; смотри, не простудись! бохабар бош, то шамол нахӯрӣ!11. повел. разг. смотри бин; смотрите бинед; смотрите, как она танцует! бинед, чӣ хел рақс мекунад!12. в знач. вводн. сл. разг. смотрю бинам, нигоҳ кунам; смотрим бинем, нигоҳ кунем; смотрю я, а он уже убежал бинам, вай аллакай гурехтааст13. в знач. вводн. сл. разг. смбтришь (между тем, и вот) ҳамин ки …, аммо; не успеешь оглянуться, смотришь, уже вечер ана-мана нагуфта, мебинед, ки шаб шудааст <> смотреть волком песондан, бо адоват нигоҳ кардан; смотреть другими глазами бо чашми дигар дидан, аз дигар нуктаи назар баҳо додан; смотреть косо на кого-что каҷ (нописандона, бадхоҳона) нигоҳ кардан; смотреть сверху вниз на кого-л. ба касе мағрурона нигоҳ (муомила) кардан; он смотрит сентябрем шутл. аз қошу кавоқаш барф меборад; смотреть в глаза кому-л. 1) бо диққат нигоҳ кардан, зеҳн мондан, чашм дӯхтан 2) барои ба касе маъқул шудан кушиш намудан; смотреть в глаза (в лицо) чему нотарс рӯ ба рӯ шудан (нигоҳ кардан); смотреть в глаза смерти аз марг наҳаросидан; смотреть во все глаза, смотреть в оба глаза чаҳорчашма нигоҳ кардан, бо диққат нигоҳ кардан; смотреть в оба хушёр будан; смотреть сквозь пальцы беэътиноёна назар кардан, мусоҳилакорӣ кардан, чашм пӯшидан; \смотреть со своёй колокольни на кого-что-л. касеро, чизеро бо гази худ чен кардан; того и смотри прост. қариб аст, ана ҳозир -
123 сойти
сов.1. с чего фуромадан; сойти с лестницы аз зина фуромадан2. на кого-что перен. расидан, шудан, пайдо шудан; на землю сошла ночь шаб расид3. с чего на что гузаштан; сойти с тротуара на мостовую аз пиёдараҳа ба мошинраҳа гузаштан4. с чего баромадан, фуромадан; трамвай сошел с рельсов трамвай аз рельс баромадааст; сойти с трамвая аз трамвай фуромадан5. с чего рафтан, нест шудан; вода сошла с лугов об аз марғзор рафт; с обожженного пальца сошла кожа пӯсти ангушти сӯхта рафт; с её лица сошел румянец сурхии рухсораш рафт6. за кого-что разг. …барин шудан, рафтан, гузаштан; в таком костюме он сойдет за взрослого бо ин костюм вай одами калонсол барин мешавад <> сойдет и так ҳамин тавр ҳам шудан мегирад; сойти в могилу реҳлат кардан; сойти за чистую монету зоҳиран дуруст намудан; сойти на нет 1) нест шудан, тамоман нест шудан 2) ҳеч шудан; сойти с дистанции спорт. аз мусобиқа баромадан (мас. дар пойга); сойти с рук 1) кому беҷазо мондан, бе окибат мондан 2) навъе гузаштан, бе ҷанҷол гузаштан; сойти со сцены аз арса баромадан; сойти с ума аклро гум кардан, ҷиннӣ (девона) шудан -
124 сократиться
сов.1. кӯтоҳ (мухтасар, ихтисор) шудан; благодаря развитию авиации расстояния сократились ба инкишофи авиация роҳҳо кӯтоҳ шудаанд2. кӯтоҳ (кӯтоҳтар) шудан; ночи сократились шабҳо кӯтоҳтар шуданд3. кам шудан; затраты заметно сократились харочот анча кам шуд4. мат. ихтисор шудан; дробь сократилась каср ихтисор шуд5. физиол. кашида шудан; мышцы сократи -лись мушакҳо кашида шуданд -
125 спокойный
(споко|ен, -йна, -йно)1. ором, тинҷ; спокойная река дарёи ором2. осуда, хотирҷамъ(она), тинҷ, ором(она); спокойный взгляд нигоҳи хотирҷамъона; спокойная жизнь ҳаёти осуда; говорить спокойным тоном бо оҳанги оромона гап задан; спокойный нрав феълу хӯи ором; спокойный ребёнок бачаи ором; спокойная работа кори тинҷ3. разг. роҳат, бароҳат, боб; спокойное кресло курсии бароҳат; спокойная обувь пойафзоли боб4. паст, мулоим; спокойный цвет рангн паст <> спокойная совесть дили соф (сафед); будьте \спокойныйы! хотирҷамъ бошед!; \спокойныйой ночи! шаб бахайр!, шабатон хуш бод! -
126 спуститься
сов.1. фуромадан, ба поён фуромадан (рафтан); спуститься с лестницы аз нардбон фуромадан; самолёт спустился самолёт фуромад; спуститься по эскалатору бо эскалатор ба поён фуромадан2. афтидан, ғеҷида афтидан; волосы спустились на глаза мӯйҳо ба чашм фуромад3. перен. фаро гирифтан, пахш кардан; ночь спустилась на землю торикии шаб заминро фаро гирифт4. шинокунон поён рафтан; спуститься по реке на лодке бо заврақ ба поёни дарё шино кардан5. паст (кам) шудан; температура \спуститьсялась ҳарорат паст шуд -
127 сравнительно
нареч.1. с кем-чем нисбат ба…, назар ба…; сравнительно с прошлым годом нисбат ба порсол2. нисбатан, қиёсан; ночь прошла сравнительно спокойно шаб нисбатан ором гузашт; сегодня сравнительно тепло имрӯз ҳаво нисбатан гарм аст; мы уедем сравнительно скоро мо нисбатан зуд меравем -
128 среди
(средь) предлог с род.1. дар миёнаҷои…, дар миёни…, дар байни…, дар нисфи…; среди цветника бьёт фонтан дар миёнаҷои гулистон об фаввора мезанад; он встал среди ночи ӯ дар нисфи шаб бедор шуд2. дар байни…, дар миёни…; среди его друзей есть хорошие певцы дар байни дӯстонаш ҳофизони хубе ҳастанд; среди этих книг я нашёл очень интерёсное издание дар миёни ин китобҳо ман китоби хеле шавқоваре ёфтам <> среди (средь) бела дня дар рӯзи равшан
См. также в других словарях:
ШАБ-Р — ШАБ Р, шабры мн. шабр, шабр+нок, умалит. вост. сиб. тамб. ряз. сябер, сябр, стар. сосед. Мы с шабром дружно живем. У шабров, в шабрах, по соседству дома, или деревни, в околотке. Нет шабра купил бы его, есть шабер убил бы его! Шаб+рка, костр.… … Толковый словарь Даля
ШАБЁР — и сябёр, шабра, муж. (обл.). Сосед. Пойти в шабры (к соседям). || Товарищ по какому нибудь делу. Толковый словарь Ушакова. Д.Н. Ушаков. 1935 1940 … Толковый словарь Ушакова
ШАБЁР — и сябёр, шабра, муж. (обл.). Сосед. Пойти в шабры (к соседям). || Товарищ по какому нибудь делу. Толковый словарь Ушакова. Д.Н. Ушаков. 1935 1940 … Толковый словарь Ушакова
шабёр — шабёр, шабра; мн. шабры, шабров (сосед) … Русское словесное ударение
шабёр — шабёр, шабры, шабра, шабров, шабру, шабрам, шабра, шабров, шабром, шабрами, шабре, шабрах (Источник: «Полная акцентуированная парадигма по А. А. Зализняку») … Формы слов
шаб — сущ., кол во синонимов: 1 • звезда (503) Словарь синонимов ASIS. В.Н. Тришин. 2013 … Словарь синонимов
шабёр — шабёр, шабр а (сосед) … Русский орфографический словарь
шабёр — (сосед) (Даль) … Словарь употребления буквы Ё
шабёр — шабёр/ (сосед) … Морфемно-орфографический словарь
ШАБ — штурмовая авиационная бригада авиа Словарь: Словарь сокращений и аббревиатур армии и спецслужб. Сост. А. А. Щелоков. М.: ООО «Издательство АСТ», ЗАО «Издательский дом Гелеос», 2003. 318 с … Словарь сокращений и аббревиатур
шаб — [شب] 1. муддати муайян аз фурӯ рафтани Офтоб то баромадани он, ки ҳаво торик мешавад; муқоб. рӯз 2. шабона, шабҳангом; шаби адабӣ шабнишиние, ки дар он масъалаҳои адабӣ баҳсу муҳокима ва асарҳои адабӣ хонда мешавад; шабу рӯз муддати як шабонарӯз; … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ