-
21 день
м1. рӯз; солнечный день рӯзи офтоб; пасмурный день рӯзи абрнок; рабочий день рӯзи кор; выходной день рӯзи истироҳат; несколько дней тому назад чанд (якчанд) рӯз пеш [аз ин]; на следующий день рӯзи дигар; базарный день рӯзи бозор; санитарный день рӯзи санитарӣ; назначить день отъезда рӯзи сафарро таъин кардан; День печати Рӯзи матбуот; день рождения рӯзи таваллуд; день ангела уст. рӯзи номгузорӣ2. мн. дни (пора, период, жизнь) рӯзҳо, айём; дни юности айёми ҷавонӣ; минӯвшие дни рӯзҳои (айёми) гузашта; до конца дней своих то охири умр <> день-деньской тамоми рӯз, аз пагоҳ то бегоҳ; вчерашний день гузашта; добрый день ! салом!; завтрашний день фардо, оянда; считанные дни рӯзҳои башумор; постный день рӯза, рӯзи рӯзадорӣ; третьего дня пареррӯз; чёрный день рӯзи мабодо (мусибат); повестка дня рӯзнома, рӯзномаи маҷлис; день в день дар худи ҳамон рӯз, дар худи рӯзи таъиншуда; день за днём якзайл, бе тағироте; [и] день и ночь шабу рӯз, бе танаффус; день ото дня рӯз то рӯз, рӯз ба рӯз; в один прекрасный день рӯзе, боре, рӯзе аз рӯзҳо; изо дня в день ҳар рӯз; на дню уст. дар давоми рӯз; на днях дар ҳамин рӯзҳо, ба қарибӣ; на злобу дня дар мавзӯи рӯзмарра; со дня на день 1) аз як рӯз ба рӯзи дигар; со дня на день откладывать что-л. кореро аз як рӯз ба рӯзи дигар монондан 2) дар рӯзҳои наздик; ждать кого-л. со дня на день мунтазири дар рӯзҳои наздик омадани касе будан; жить сегодняшним днём фикри пагоҳро накарда зистан; среди (средь) бела дня дар рузи равшан; что ни день ҳар рӯз; день на день не приходится ҳар рӯз як хел не, ҳар рӯз ид нест ки ҳалво хӯри; днём согнём не сыскать Инқо барин ноёб аст; дни чьй-л. сочтены рӯзи касе башумор мондааст; пояш ба лаби гӯр расидааст; не по дням, а по часам растй (возрастать) хеле зуд калон шудан, бисёр тез сабзидан; ясно как [божий] \день рӯз барин равшан -
22 дрозд
м дурроҷ; чёрный дрозд дурроҷи сиёҳ; певчий дрозд дурроҷи хушхон (гӯё) -
23 иноверный
уст.1. …и дини бегона2. в знач. сущ. иновёрный м, иновёрная ж пайрави дини дигар -
24 иссиня
қисми аввали калимаҳои мураккаб ба маънои «кабудча», «кабуд-тоб»: иссинячёрный сиёҳи кабудтоб -
25 лес
м1. ҷангал, беша; дремучий лес ҷангали анбӯҳ; девственный лес ҷангали дастнахӯрда; хвойный лес ҷангали коҷ; лиственный лес ҷангали дарахтони паҳнбарг; смешанный лес ҷангали омехта2. чӯб, тахта; строевой лес чӯби иморат; корабельный лес чӯбу тахтаи киштибоб; гнать лес сал рондан3. перен. чизи бешумор, беҳадду ҳисоб; лес копий найзаҳои бешумор <> красный лес бешаи да-рахтони сӯзанбарг; тёмный лес для кого чизи муғлақ; чёрный лес бешаи дарахтони паҳнбарг; лес на корню ҷангали нобурида; как в лесу сари калоба гум кардагӣ барин; за деревьями не видеть леса ба майда-чуйда андармон шуда, чизи асосиро пайхас накардан; волков бояться- в лес не ходить посл. лес аз гунҷишк тарсӣ, арзан макор; как (сколько) волка ни корми, [а] он всё в лес глядит (смотрит) посл. гургзода оқибат гург шавад, гарчи бо одамӣ бузург шавад; кто в лес, кто по дрова погов. яке аз боғ, дигаре аз роғ; яке аз Ашриқ, дигаре аз Машриқ; лес рубят - щепки летят посл. = дарахтро занӣ, шохаш меларзад; семь вёрст до небес и всё лесом бо чормағзи пуч домани касеро пур кардан; чем дальше в лес, тем больше дров погов. = кор торафт чигилтар мешавад -
26 отложить
сов.1. что канор гузоштан, як сӯ мондан, алоҳида (ҷудо карда, гирифта) мондан; отложить книгу для читателя барои хонанда китоб ҷудо карда мондан2. пасандоз кардан, сарфаю саришта кардан; отложить небольшую сумму як маблағ пулро пасандоз кардан3. что чен карда кашидан; отложить равные отрезки чен карда қитъаҳои баробар кашидан4. что монондан, ба таъхир андохтан, мавқуф гузоштан; отложить на завтра ба фардо монондан; отложить собрание маҷлисро монондан5. что уст. фуровардан, поён кардан; отложить воротнйк гиребонро фуровардан; отложить верх коляски болопӯши аробачаро кушодан6. кого-что кушодан, яла кардан, баровардан; отложить лошадей аспҳоро аз ароба яла кардан7. что обл. кушодан, во (боз, яла) кардан; отложить запор ғалакаи дарро кушодан8. что биол. тухм гузоштан; отложить личинку тухм гузоштан9. что геол. таҳнишин кардан <> отложить в долгий ящик кореро ба таъхир андохтан, кашол додан; \отложить на счетах ба чӯт партофтан; \отложить на чёрный день андак пул пасандоз кардан -
27 пар
Iм1. буғ, бухор; конденсация пара кондеисацияи буғ, ба об табдил ёфтани буғ; превращение воды в пар буғ шудани об; ртутные пары бухори симоб2. буғ; пар от дыхания буғи нафас3. разг. буғи (бухори) ҳаммом; пар костей не ломит посл. бухори ҳаммом устухон нашиканад <> винные пары хумори май, хумори арақ; на всех парах бо суръати тамом, бо тамоми суръат, шитобон; поезд мчался на всех -ах поезд барқосо мерафт; одами 1) омодаи роҳравӣ, ба равонашавӣ тайёр (дар хусуси пароход ё паровоз); 2) прост. ширакайф, сархуш, сармаст, кайфаш баланд, махмур; он сегодня подами имрӯз кайфаш баланд; с лёгким паром! бардам бошед! (иборае, ки ба каси аз хаммом баромада мегӯянд); задать пару кому-л. прост. касеро сарзаниш (коҳиш) кардан; поддать пару кому прост. ангезондан, рӯҳбаланд кардан, илҳом бахщидан; поднять пары фишори буғро баланд карданIIм с.-х. замини дам додащуда; земля под паром замини дам додашуда; обраббтка паров киштукори замини дам додашуда; занятой пар замине, ки дар он то кишти тирамоҳӣ ягон зироат кошта бошанд; чёрный пар замини шудгор карда дам додашуда; чистый пар замини тамоми тобистон дам додашуда -
28 паслеи
м бот. ангури сагак; чёрный паслеи ангури сагаки сиёҳ; жёлтый паслеи ангури сагаки зард -
29 пёре
м\.\ чёрный пёре мурч, филфил; красный пёре қаламфур, занҷабил; бол-гарский пёре қаламфури булғорӣ2. пе-рен. разг. истеҳзои заҳролуд // одами тунд, одами тундмизоҷ (тундхӯ), одами сахтгап задать пёрцу кому прост. ҷазо додан, сарзаниш (коҳиш) кардан, танбеҳ додан -
30 портретле
1. акс, сурат, тасвир,расм; портретле Пушкина сурати Пушкин2. перен, тимсол, монандӣ, шабоҳат, бйайниҳӣ; он был портретлеом своей матери вай биайниҳй модараш буд3. лит. симо, тавсиф; литератӯрный портретле симои бадеӣ -
31 хлеб
м1. тк. ед. нон; белый хлеб нони сафед; чёрный хлеб нони сиёҳ; пшеничный хлеб нони гандум; ржаной хлеб нони ҷавдор2. (мн. хлебы) нон; круглый хлеб нони гирда; ставить хлебы в печь нонро ба танӯр часпондан3. т.к. ед. (зерно) ғалла, ғалладона; заготовка хлеба хариди галла; сёять хлеб ғалла киштан4. (мн. хлеба) (растение) ғалла; озимые хлеба ғаллаи тирамоҳӣ; яровые хлеба ғаллаи бахорӣ5. тк. ед. перен. разг. ризқу рӯзӣ; зарабатывать себе на хлеб нонпулӣ кор кардан; лишить куска хлеба кого-л. касеро аз ризку рӯзӣ маҳрум кардан; лёгкий хлеб даромади бедардимиён кусок хлеба, хлеб насущный 1) кути лоямут, ризқу рӯзӣ 2) моҳият; хлеб да соль нӯщи ҷон, ош шавад; хлеб соль 1) (угощение) нону намак 2) (гостеприимство, забота, попечение) мехмоннавозӣ, меҳмондӯстӣ; хлеб ом не корми кого фақат ҳаминаш даркор, шавку хавасаш калон; водить хлеб -соль с кем-л. прост, бо касе нону намак шудан; забыть чью-л. хлеб соль нону намакн касеро фаромӯш кардан; есть чужой хлеб- аз хисоби дигарои зистан; посадить на хлеб и воду фақат нону об додан, хӯроки сери надодан; жить на хлебах у кого-л. 1) дар хонан каси бегона пул дода зиндагӣ кардан ва таом хӯрдан 2) дар нафақаи касе будан; отбивать хлеб у кого-л. нони касеро нимта кардан; перебиваться с хлеба на квас прост. камбағалона умр ба сар бурдан, бо нони қоқу оби хунук рӯз гузаронидан -
32 ход
м1. ҳаракат, гашт, гардиш; туда ход у три часа то он ҷо сесоата роҳ аст; ход поезда гашти Поезд; тихий ход гашти суст; дать задний ход ақиб рафтан; полныйход! тез!, зуд!; полным ходом бо суръати тамом; на полном (на всём) ходу тез (бо суръат) рафта истода2. перен. рафт, равиш, ҷараён; ход событий рафти ҳодисаҳо; ход мыслей фикрхо; ход болезни ҷараёни касалӣ; ход экономического развития рафти (равиши) тарақкиётӣ иқтисодӣ3. гардиш, тобхӯрӣ, гашт, харакат; ход руля гардиши руль; ход поршня ҳаракати поршень; ход часов гашти соат; плавный ход мотора ҳаракати мавзуни мотор; холостой ход харакати бекора; по ходу часовой стрелки мувофиқи гашти ақрабаки соат4. кор, амалиёт; ход доменной печи кори кӯраи оҳангудозӣ5. тех. кисми кори, чарх, гилдирак; гусеничный ход тасмачарх; коляска на резиновом ходу фойтуни чархаш резинӣ6. (в игре) рониш, гашт, рондан(и), Гаштан(и); ход конём шахм. рондани асп; ход тузом карт, гашти туз; чей ход? навбати гаштан ба кӣ?, кӣ мегардад?; ваш ход гашт аз шумо, бозӣ аз шумо7. перен. услуб, машқ, гашт; ловкий ход гашти моҳирона8. дар, даромад, даромадгох; парадный ход дари даромад; чёрный ход дари Партов; ход со двора даромад аз ҳавлӣ9. роҳ, роҳрав; подземный ход роҳи зеризаминӣ; ходы сообщения воен. хандак. (рощ рафтуомад дар байни сангарҳои хатти ҷанг) крёстный ход церк. салнббаророн (салибу укнусхоро бардошта кӯча ба кӯча гаштани насрониён); в ходе предлог с род. дар рафти…, дар вақти…, дар чараёни…, ҳангоми.,.; в ходе игры дар рафти бозй; в ходе переговоров дар рафти гуфтушунид; в ходе сражения дар рафти ҷанг (муҳориба); в ходе строительства дар рафти сохтумон; в [большом] ходу серистеъмол, сермасриф; быть в большом ходу маъмул (серистеъмол, сермасриф) будан; на ходу 1) (во время движения) ҳангоми ҳаракат 2) (попутно) дар омади гап; с ходу рафтуравон; дать ход чему 1) ба харакат овардан, ҳаракат додан; машинист дал ход, поезд тронулся машинист поездро ҳаракат дод ва поезд ба роҳ даромад 2) ба муҳокима гузоштан (супурдан); дать ходу разг. гурехтан, фирор кардан; задать хода прост, ҷуфтак кашида гурехтан; знать все ходы и выходы ҳамаи роҳу растаро донистан; не дать ходу кому роҳ додан, мамониат кардан; пойти в ход ба кор даромадан, кор фармуда шудан; пустить в ход ба кор даровардан, кор фармудан, ба ҳаракат даровардан; пустить в ход машину мошинро ба ҳаракат даровардан (ба кор андохтан); на \ходу подмётки рвёт (режет) аз чашм сурмаро мезанад -
33 черный
(черен, черна, черно)1. сиёҳ, сиёҳфом, сиёҳранг; черные волосы мӯи сиёҳ; черная краска ранги сиёҳ; черное платье куртаи сиёҳ; черный хлеб нони сиёҳ; черная ночь шаби тор; черное небо осмони тира2. перен. сиёҳ, торик, бад, бадқасд; черные мысли андешаҳои бад; черное подозрение гумони бад; черные силы реакции кувваҳои бадкасди иртиҷоӣ; черная зависть бухлу ҳасад; черная неблагодарность кӯрнамакӣ; черные замыслы қасдҳои душманона3. в знач. сущ. чёрные мн. донаҳои (мӯҳраҳои) сиёҳ (дар шохмот)IIв знач. сущ. чёрное с (об одежде) либоси сиёҳ; ей идёт черное ба вай либоси сиёҳ мезебад // в знач. сущ. чёрный м, чёрная ж сиёҳпӯст, зангӣ4. партов; черный ход дари (роҳи) партов5. сиёҳ, ғайриихтисосӣ; черная работа кори сиёҳ6. уст. (курной) сиёҳ, дудзада, бемӯрӣ; черная изба хоааи сиёҳ, хонаи бемӯрӣ; черная баня ҳаммоми бемӯрӣ7. ист. андозии давлатӣ; черные земли заминҳои андозии давлатӣ8. уст. омӣ, …и авом; черный народ халқи авом9. дар таркиби номхои баъзе ҳайвонот ва наботот: черный медведь хирси сиёҳ; черная смородина қаракот; черный уголь ангишт <> черная биржа биржаи пинҳонӣ (махфӣ); черная буря хокбӯрон; черный день рӯзи мабодо, рӯзи хоҷат, рӯзи мусибат; черное дерево обнус; черная доска тахтаи сиёҳ (тахтае, ки дар вай номҳои гунаҳгорон навишта мешавад); черное духовенство роҳибони парҳезгор (рӯхониёни православӣ, ки тарки алоиқи дуньё мекунанд, риёзат мекашанд); черное золото тиллои сиёҳ, нафт; черная кость ом; черный лес бешаи дарахтони паҳнбарг; черная магия оаҳирӣ; черная меланхолия молихулиён сахт; черные металлы фулузоти сиёҳ; черная немочь уст. бемории саръ; черная смерть уст. (чума) тоун; черные сотни ист. черносотенчиён, гурӯҳҳои авбошони мусаллаҳ (дастаҳои мусаллаҳи иртичоии харобовар дар Россияи подшоҳӣ, ки зидди яҳудиён ва мукрбили харакатхои революционии солҳои 1905-1907 мубориза мебурданд); черные списки рӯйхатҳои одамони хавфнок; держать кого-л. в черном теле ба касе зулм кардан, касеро хору зор кардан; называть белое черным ширро сиёх гуфтан; принимать белое за черное ширро сиёҳ пиндоштан; черная кошка пробежала между ними дар байни онҳо хунукӣ афтид; \черныйым по белому написать (сказать) сарех (аён, возеҳ) навиштан (гуфтан) -
34 шар
м1. мат. кура; поверхность шара сатҳи кура2. кура, гулӯла, кулӯла, сакқо; бильярдные шары саққохои биллиард; воздушный шар кураи ҳавоӣ; земной шар кураи Замин3. уст. сакко; баллотировка шарами бо усули саққопартоӣ овоз додан; белый шар саққои сафед; чёрный шар саққои сиёҳ4. шары мн. груб, прост, чашми ало <> пробный шар иқдоми озмун; залить шары груб, прост, масти аласт (лояъқил) шудан; хоть шаром покати муш асо мезанад -
35 янтарь
м каҳрабо; чёрный янтарь каҳрабои сиёҳ
- 1
- 2
См. также в других словарях:
ёрный буйвол — afrikinis buivolas statusas T sritis zoologija | vardynas taksono rangas rūšis atitikmenys: lot. Syncerus caffer angl. African buffalo; Cape buffalo vok. afrikanischer Büffel; Kaffernbüffel; Steppenbüffel rus. африканский буйвол; ёрный буйвол… … Žinduolių pavadinimų žodynas
ёрный павиан — juodoji makaka statusas T sritis zoologija | vardynas taksono rangas rūšis atitikmenys: lot. Macaca nigra angl. black ape; Celebes crested macaque; Celebes macaque vok. Schopf Makak; Schopf Pavian rus. ёрный павиан; хохлатый павиан pranc.… … Žinduolių pavadinimų žodynas
ёрный мангабей — juodasis mangabis statusas T sritis zoologija | vardynas taksono rangas rūšis atitikmenys: lot. Cercocebus aterrimus angl. black mangabey vok. Mantel Mangabe; Schopf Mangabe rus. бородатый мангабей; ёрный мангабей pranc. mangabey noir ryšiai:… … Žinduolių pavadinimų žodynas
ёрный гиббон — juodasis gibonas statusas T sritis zoologija | vardynas taksono rangas rūšis atitikmenys: lot. Hylobates concolor angl. black gibbon; crested gibbon vok. Schopf Gibbon rus. белощёкий гиббон; ёрный гиббон; одноцветный гиббон pranc. gibbon noir… … Žinduolių pavadinimų žodynas
ёрный каранкс — juodoji karangė statusas T sritis zoologija | vardynas taksono rangas rūšis atitikmenys: lot. Caranx lugubris angl. black crevalle; black jack; black ulua rus. ёрный каранкс; островной каранкс ryšiai: platesnis terminas – paprastosios karangės … Žuvų pavadinimų žodynas
Чёрный цвет — Запрос «чёрный» перенаправляется сюда; см. также другие значения. Чёрный Цветовые координаты HEX #000000 RGB¹ (r, g, b) (0, 0, 0) … Википедия
Чёрный Гром — на варианте обложки War of Kings #5 (сентябрь 2009) (художник Ади Гранов). История публикаций Издатель Marvel Comics … Википедия
Озёрный — Озёрный фамилия и топоним. Содержание 1 Фамилия 2 Населённые пункты 2.1 Белоруссия 2.2 … Википедия
Чёрный квадрат — У этого термина существуют и другие значения, см. Чёрный квадрат (значения) … Википедия
Чёрный ворон (песня) — У этого термина существуют и другие значения, см. Чёрный ворон … Википедия
Чёрный (значения) — Чёрный: В Викисловаре есть статья «чёрный» Чёрный цвет ахроматический цвет, отсутствие светового потока от объекта … Википедия