-
1 дребезг
м: с дребезгом ҷарангос зада, бо ҷарангос; разбить в мелкие дребезги шикаста чил-чил (чинга-чинга) кардан, гард-гард кардан; разбиться в дребезги шикаста чил-чил (чинга-чинга) шудан, гард-гард шудан -
2 поколоться
Iсов. разг. (во многих местах) шикастан, кафидан; (о мно-гом) шикастан, шикаста чил-чил шу-дан; посуда покололась зарф шикаста чил-чил шудIIсов. разг. дар чанд ҷой халидан; якчанд маротиба халидан -
3 сорок
числ. чил; сорок лет чил сол; собралось сорок человек чил кас ҷамъ шуд <> сорок сороков уст. мутааддид -
4 поколотиться
сов. прост. (о всём, многом) шикастан, шикаста майда-майда (чил-чил) шудан; посуда поколотилась в дороге зарф дар роҳ лат хӯрда шикастааст -
5 сорочины
тк. мн. уст. разг. чил, маросими чил -
6 сорок
чил -
7 за
приставкаи префиксе, ки маънохои зеринро ифода мекунад:1. I) ибтидои амал: зааплодйровать ба чапакзанн сар кардан; заплакать ба гирья даромадан; забегать ба давутоз даромадан 2) итмоми амал: заасфальтировать асфальтфарш карда шудан 3) бо ҳиссачаи «ся» ё бе он - ба ҳадди охир расондани амал; аз ҳад зиёд кардани коре: заглядеться чашм дӯхта мондан, чашм канда натавонистан; заработаться бисьёр кор карда монда шудан; задарить тӯҳфаборон кардан; закормить хуб сер кардан 4) равона шудани амал ба он тарафи предмет ва ё берун аз ҳудуди чизе: зайтй за дерево ба паси дарахт гузаштан; завернуть за угол ба хамгашти кӯча тоб хӯрдан 5) зимнан иҷрошаванда будани амал: забежать сари роҳ даромадан; занести дароварда додан2. дар сифатсозӣ ва исмсозӣ маънои дар беруни чизе буданро ифода мекунад: загородный беруни шаҳр, берунишаҳрӣ; зарубежный хориҷӣ; заречье он тарафи дарё предлог1. с вин. (указывает направление движения за пределы чего-л.) аз, ба; уехать за город аз шаҳр берун рафтан; выбросить за окно аз тиреза берун партофтан; уйти за реку ба он тарафи дарё рафтан; выйти за дверь аз дар берун баромадан; вынести за скобки аз қавс баровардан // (под, внутрь, за) ба паси…, ба даруни…, ба; заткнуть рукавицы за пояс дастпӯшакро ба миёнбанд андармон кардан; положить за пазуху ба бағал андохган; поставить за шкаф ба паси ҷевон мондан; заложить руки за спину дастро ба пушт кардан2. с вин. (указывает на предмет, орудие, средство дейстдия чаще с гл. «сесть», «стоять» и т.п.)ба сари…; сесть за стол ба сари миз нишастан; сесть за руль ба сари руль нишастан; // (указывает на иачало действия, занятия) ба; взяться за работу ба кор сар кардан; приняться за учение ба таҳсил шурӯъ кардан,'). с вин. (указывает на промежуток времени в течение которого что-л. совершается) дар, дар зарфи…, дар бадали…, дар муддати…; за ночь выпало много снегу дар якшаб барфи зиёде боридааст; мальчик подрос за лето дар муддати тобистон бача калон шудааст; за последние три года дар се соли охир; эту работу можно сделать за два часа ин корро дар ду соат кардан мумкин аст; за один раз да як бор, якбора4. с вин. (указывает на время, отделяющее одно событые от другого) пеш, пеш аз; за час до отхода поезда як соат пеш аз рафтани поезд; за несколько дней до поездки якчанд рӯз пеш аз сафар5. с вии.(указывает на превышение предела, меры) аз; уже за полночь шаб аз нисф гузаштааст; ей далеко за сорок синнаш аз чил кайҳо гузаштааст6. с вин. (по причине, вследствие чего-л.) бинобар, ба сабаби…, барои…, ба хотири…; благодарить за услугу барои хизмат миннатдорӣ кардан; наказать за шалость барои шухӣ ҷазо додан; за что? барои чӣ?, ба чй сабаб?; за что его не любят? барои чӣ вайро нағз намебйнанд?; за что-то ба сабабе, бинобар1. (во имя, ради, в пользу чего-л.) ба, барои…, аз барои…, дар роҳи…, ба хотири; отдать жизнь за Родину барои Ватан ҷон супурдан; бороться за мир дар роҳи сулҳ мубориза бурдан; голосовать за предложение барои таклифе овоз додан; поднять тост за чьё-л. здоровье ба саломатии касе қадаҳ бардоштан // в знач. нареч. барои…, ба тарафдории…; он голосовал за вай ҳамчун тарафдор овоз додааст // в знач. сказ. разг. тарафдор; все за, один ты против ҳама тарафдору як худи ту зид // в знач. сущ. за разг. «тарафдор»; подсчитать все «за» ҳама «тарафдорҳо»-ро шумурдан8. с вин. (указывает на расстояние) дар, то, дар масофаи…; за десять километров от города дар масофаи даҳ километр аз шаҳр; за два шага от обрыва ду қадам дуртар аз ҷарӣ9. с вин. (в оомен на что-л.) ба бадали…, ба ивазӣ…; ба, бе; внести деньги за утерянную книгу пули китоби гумшударо нардохтан; уплатить за квартиру пули квартираро додан // (при обозначении цены) ба, ба нархи…; купить книгу за пять рублей китобро ба нархи панч сӯм харидан; за плату ба (бо) музд, пулакӣ10. с вин. (вместо кого-л.) ба ҷоп…, ба ивази…; он работает за мастера вай ба ҷои усто кор мекунад; расписаться за кого-л. ба ҷои касе имзо кардан; работать за двоих кори ду касро кардан11. с вин. (указывает на то,что предмет, на который направляется действие) аз; взять за руку аз даст доштан; держаться друг за друга дасти якдигарро гирифтан; ба якдигар такя кардан; дернуть за ручку двери дастаки дарро якбора кашидан; трава цепляется за платье алаф ба курта мечаспад12. с вин. (с глаголами «отвечать», «ручаться» и т. п.) барои…, ба; отвечать за порядок барои тартиб ҷавобгар будан; ручаться за точность рассказа ба дӯрустии ҳикоя зомин будан; заступаться за кого-л. тарафи касеро гирифтан 13. с вин. (при обозначении лица, предмета, которые вызывают какое-л. чувство) аз, аз барои…, аз ваҷҳи…, барои…, ба ҷои…; мне стыдно за него аз барои вай хиҷолат мекашам; краснеть за кого-л. ба ҷои касе сурх шудан 14. с вин. (с глаголами «выйти», «выдать», «сватать») ба; выйти замуж за кого-л. ба касе ба шавҳар баромадан 15. с вин. разг. (в качестве кого-чего-л.) ҳамчун; признать за правило ҳамчун қоида қабул кардан; считать за честь шарафманд будан; он слышен за остряка ӯ ба теззабонӣ ном баровардааст 16. с тв. (указывает на предмет, место, позади которого происходит действие) дар он тарафи…; дар пушти…, берун аз, дар паси…; жить за городом берун аз шаҳр зистан; стоять за дверью дар пушти дар истодан; за окном дар паси тиреза; за горами дар паси кӯҳҳо; за рекой дар он тарафи дарё;(внут-ри чего-л., за чем-л.) аз таги…, аз зери…, ба даруни…, ба паси…; держать за пазухой дар зери бағал доштан; солнце скрылось за тучами офтоб дар паси абрқо пинҳон шуд 17. с тв. (указывает иа предмет, орудие, средство действия, чаще с гл. «сидеть», «стоять» и т. п.) ба назди…, ба сари…, дар сари…, дар паҳлӯи…, дар пеши…; сидеть за столом ба сари миз нишастан; сидеть за рулём дар сари руль нишастан; сидеть за книгой китоб хондан; за работой время прошло незаметно дар сари кор вақт номаълум гузашт 18. с тв. (при обозначении движения, следования за кем-чем-л.) аз паси…, аз паи…, аз кафои…, аз ақиби…, аз дунболи…; идти [вслед] за кемзал. аз дунболи касе рафтан; следуйте за мной! аз пасм ман биёед!; гнаться за зайцем харгӯшро дунболагирӣ кардан 19. ств. (во время какого-л. занятия) дар аснои…, дар вакти…, ҳангоми…; читать за обедом дар аснои хӯрок китоб хондан20. с тв. (после, вслед за кем-чем-л.) баъди…, пас аз; за дождливой весной наступило жаркое лето баъди баҳори сербориш тобистони гарм омад // (вслед, чередуясь) аз паси…, паи ҳам; читать книгу за книгой паи ҳам китоб хондан; шаг за шагом қадам ба қадам; один за другим яке аз паси дигаре; день за днём рӯз ба рӯз21. с тв. (по причине, из-за) аз сабаби…, бинобар; за шумом никто её не расслышал аз сабаби ғало-ғула гапашро ҳеҷ кас нашунид; за истечением срока бинобар тамом шудани мӯҳлат; за неимением свободного времени бинобар набудани вақти холй; за ненадобностью бинобар даркор набудан; за отсутствием улик аз сабаби набудани далел22. с тв. (с какой-л. целью) барои…, ба мақсади…, ба; пойти за водой барои об рафтан; послать за врачом ба духтур кас фиристодан; занимать очередь за билетами барои билет навбат гирифтан23. с тв. (указывает на лицо, предмет, который является объектом ухода, надзора, наблюдения) ба; смотреть за детьми ба бачаҳо нигоҳубин кардан; ухаживать за больными ба беморон нигоҳубии кардан; следить за чистотой ба гозагӣ назорат кардан24. с тв. (указывает на лицо, предмет, от которого зависит наступление какого-л. действия) ба сабаби…, сабаби…; задержка за утверждением проекта сабаб ин аст, ки лоиҳа ҳанӯз тасдиқ нашудааст; очередь за мной навбати ман; за вами долг ба гардани шумо қарз ҳаст25. с тв. (указывает на лицо, иредмет, которому присущи те или иные свой-ства): замечать за кем-л. недостатки камбудиҳои касеро пай бурдан26. с тв. (в значении предлога «с») бо; приказ за подписью директора фармон бо имзои директор; дело за номером два делаи (кори) рақами ду27. с тв. (с гл. «свататься») ба; свататься за дочь соседа ба духтари ҳамсоя хостгор шудан // (чаще со сл. «замужем»): быть замужем за кем-л. зани касе будан -
8 гак
Iм мор. гак (чангаки пӯлодй дар киштӣ барои борбардорӣ, овехтани заврақҳо ва ғ.)IIм: с гаком прост. андаке зиёд, анд; ему лет сброк с гаком синни ӯ аз чил андаке зиёд аст; синни ӯ чилу анд аст -
9 градус
м1. дараҷа (воҳиди ченкунии кунҷ ё камон, ки ба доира баробар аст); угол в сорок пять градусов кунҷи чилупанҷ дараҷа2. дараҷа (воҳиди ченкунии ҳарорати ҳаво, об, бадани инсон ва ғ.)\ тридцать - ов мороза си дараҷа. хунукӣ; у больного температура доходила до сорока градусов табъи бемор то ба чил дараҷа мерасид3. зӯрӣ (воҳиди ченкунии зӯрии спирт)4. перен. ҳадди охир <> в градусе уст.,под градусом прост. ширакайф -
10 десяток
м1. даҳ, даҳто, даҳ дона; десяток яблок даҳ дона себ; десят ок папирос даҳто папирос // (о возрасте) даҳ сол; даҳсола; ему пошёл пятый десят ок вай аз чил гузашт2. мн. десятки мат. даҳҳо, даҳаҳо3. мн. десятки даҳҳо; десятки людей даҳҳо нафар (одамон); --ки часов даҳҳо соат; на десятки километров тянулись леса бешазор ба дарозии даҳҳо километр тӯл кашидааст <> не робкого десят ка аз тарсончакҳо не -
11 до
межи қитъаи заминро то рош рондан до пахивание с (по знач. гл. допахать) рондан(и), ронда тамом кардан(и)IIпредлог с род.1. (указывает расстояние, время) то, то ба; до города осталось пять километров то шаҳр панҷ километр монд; достать до дна то ба таг расидан; до отхода поезда осталось полчаса то рафтани поезд ним соат монд; ждать до вечера то бегоҳ мунтазир шудан; до полной победы то ғалабаи комил; до особого распоряжения то фармони махсус2. (указывает на степень действия): износить до дыр то дариданаш пӯшидан; истратить до копейки то тини охир ин харҷ кардан; я удивлён до крайности ман бениҳоят ҳайронам; промокнуть до нитки шипшилтик шудан; промёрзнуть до костей сахт.хунук хӯрдан; покраснеть до корней волос аз хиҷолат суп-сурх шудан; устать до смерти бисёр шалпар шудан; обидеться до слёз сахт хафа шудан; вылить всё до капли то қатраи охирин рехтан3. (прежде) пеш аз, то; до революции пеш аз революция; до наступления холодов то хунук шудани ҳаво4. (приблизительно) қариб, тақрибан, то, то ба; зал вмещает до тысячи человек дар зал қариб ҳазор кас мегунҷад; мороз доходит до сорока градусов сармо то ба чил дараҷа мерасад5. (не больше) то; дети до десятй лет бачагони то синни даҳ; весом до пятй килограммов вазнаш то панҷ килограмм6. (указывает на лицо, предмет, которого что-л. касается) ба; мне нет до этого дела ман ба ин коре надорам; мне не до шуток (не до смеху) ҳозир ба ман шӯхӣ намефорад; что до кого-чего…, …бошад; что до меня, то я согласен гап дар бораи ман бошад, ман розӣ ҳастам <> до свидания хайр, то дидан(а); до чего … 1) (как) чунон…, бисёр…; до чего жарко чунон гарм ки…; до чего жаль сад афсӯс ки… 2) (какой) чӣ, аҷаб; до чего интересная книга аҷаб (чӣ) китоби шавқовар; до сих пор, до сих пор 1) (о месте) то ин ҷо; читайте до сих пор то ин ҷо хонед 2) (о времени) то ҳол; его нет до сих пор вай то ҳол нест; до того, как … то…; ждйте до того, как он придёт то омадани вай нигоҳ карда истед; они будут готовы до того, как он придёт то омадани вай онҳо тайёр мешаванд; до тех пор пока … то вақте ки…; до того, что… 1) (так долго, что) он қадар…; он кричал до того, что охрип вай он қадар дод зад, ки овозаш гирифт 2) (до такой степени, что) то ба дараҷае…, он чунон…, он қадар…; он до того устал, что не может двинуться вай он чунон монда шуд, ки маҷоли ҷунбидан надорад; от доскй до доскй (прочитать, выучить) аз аввал то охир, аз андаш ба бандаш (хондан, ёд кардан)IIс нескл. муз. до (овози якуми гаммаи мусикӣ ва нотаи он)\ нижвее до дои поён (паст); взять вёрхнее до дои болоро хондан -
12 достигнуть
сов.1. чего и уст. до чего расидан, рафта расидан, омадан; лодка достигла берега заврақ ба соҳил рафта расид // (о звуках, слухах и т. п.) омада расидан, ба гӯш расидан2. чего и уст. до чего (о размере, весе и т. п.) расидан, то ҳадде расидан; мороз достиг сорока градусов сармо то ба чил дараҷа расид; техника достигла высокого уровня техника ба савияи хеле баланд расид; трава достигла человеческого роста алаф бо қади одам баробар шуд, алаф як қадди одам баланд шуд3. чего (о возрасте) расидан; достигнуть старости ба дами пири расидан; достигнуть совершеннолетия ба балоғат расидан4. чего комёб шудан, ноил шудан, расидан; достигнуть согласия ба созиш омадан; достигнуть болыпих успехов ба муваффақиятҳои бузург комёб шудан, комёбиҳои бузург ба даст овардан; достигнуть цели ба мақсад расидан // кого-что уст. (догиать) расида гирифтан, давида расидан -
13 молния
ж1. барқ, чароғак, оташак; шаровая молния гулӯлабарқ; блеск молнии дурахши барқ2. телеграммаи молния (телеграммаи фавқулодда таъчилӣ); послать молнию телеграммаи молния фиристодан3. (вид стенной газеты) барқ (навъи газетаи деворӣ, ки фаврӣ бароварда мешавад)4. (застежка) занҷирак <> лампа-молния чароғи чилӯм (лампаи калони карасинӣ); с быстротой молнии барқосо; метать громы и \молнияи оташин шудан -
14 номер
м1. рақам, шумора; номер дома рақами хона (ҳавлӣ)2. (планка, ярлык) рақам; табельный номер рақами табел // (размер изделия) андоза; нитки сороковой номер ресмони чилум (чил)3. шумора, нусха; послёдний номер журнала шумораи охирини журнал4. баромад; эстрадный номер баромади эстрадӣ; объявить следующий номер баромади навбатиро эълон кардан5. (в гостинице, бане и т. п.) ҳуҷра // мн. номера уст. (гостиница) меҳмонхона6. перен. разг. ҳила, найранг, кирдор; вот так номер ! ин кирдорро бинед-а!; этот номер не пройдет ин найранг ба кор намеравад, гапи намешудагӣ; кори намешудаги7. воен. аскар (дар ҳайати дастаи пулемётчиён ё тӯпчиён) -
15 отдариться
сов. см. отдарить отдать сов.1. кого-что гардонда (гашта, пас) додан; отдариться долг қарзи худро адо кардан2. кого-что супурдан, додан; отдариться в собственные руки ба дасти худаш супурдан; отдариться дом в аренду ҳавлиро ба иҷора мондан; отдариться в чё-л. распоряжение ба ихтиёри касе додан3. что додан, таслим кардан; отдариться город неприятелю шаҳрро ба душман додан4. кого-что перен. бахшидан, фидо кардан, нисор кар-дан, дареғ надоштан; отдариться себя искусству умри худро ба санъат бахшидан; отдариться жизнь за кого-что-л. барои касе, чизе ҷон фидо кардан5. кого-что и с неопр. додан, мондан; отдариться ребёнка в школу бачаро ба мактаб мондан; отдариться кого-л. в люди уст. касеро ба хизматгорӣ (ба шогирдӣ) додан; отдариться туфли в ремонт пойафзолро ба устохона доданIIкого (выдать замуж) додан; отдариться замуж ба шавҳар додан6. кого-что разг. (продать) фурӯхтан, додан; отдариться за бесценок хеле арзон фурӯхтан; даром отдариться муфтдодан // что (заплатить) пул додан; отдариться за подписку сорок рублей барои обуна чил сӯм додан7. (об оружии) такон (лат) додан; ружё отдало в плечо милтик кифтро такон дод безл. (об ощущении боли) хала задан; у меня отдаёт в спину миёнам хала мезанад8. что мор. кушодан, яла (ҷудо) кардан; суст кардан; андохтан, партофтан; отдариться якорь лангар андохтан9. прост. (отойти назад) ақиб гаштан <> отдариться богу душу мурдан, ҷон супурдан; отдариться визит ҷавобан ташриф овардан; отдариться дань 1) кому-чему ҳақ шумурдан, лоик донистан, ба қадри касе, чизе расидан 2) чему гузашт (рӯйхотир) кардан; отдариться дань уважения кому-л. эҳтироми касеро ба ҷо овардан; отдариться должное, отдариться справедливость кому ба қадри кори (хизмати) касе расидан; отдариться кому-л. руку [и сердце] уст. касеро шавҳар ихтиёр кардан; отдариться кому-л. сердце ба касе дил додан; отдариться поклон салом додан; отдариться последний долг кому-л. ба ҷанозаи касе рафтан; отдариться предпочтение кому--чему-л. ба касе, чизе тарҷех додан; отдариться распоряжение амр кардан; отдариться себе отчёт в чем-л. чизеро фаҳмидан (дарк кардан); \отдариться честь 1) кому воен. саломи низомй додан 2) кому-чему арзи эҳтиром кардан; \отдариться на поруки ба кафолат додан, кафил шуда аз ҳабс озод ку-нондан; \отдариться под чей-л. надзор ба зери назорати касе додан (супурдан) -
16 отшагать
сов. что разг. гаштан, тай кардан, роҳ гаштан (рафтан), қадам задан, паймудан; отшагатьза день сорок километров дар як рӯз чил километр гаштан -
17 поставить
чемодан поставить кровать чамадонро ба зери кат мондан; положить поставить стекло ба таги шиша гузоштан; смотреть под ноги ба таги пой нигоҳ кардан // дар зери…, дар таги…; идти поставить дождем дар зери борон рафтан // (снизу) аз, аз зери…; взять под руку аз зери бағал гирифтан; срубить поставить корень аз реша буридан2. с вин. (с глаголами «взять», «отдать», «попасть» и т. п.) ба (дар) зери…, ба; взять поставить контроль ба зери назорат гирифтан; взять поставить свою защиту дар зери ҳимояти худ гирифтан; отдать поставить суд ба суд додан, ба маҳкама супурдан; подпасть поставить чё-л. влияние ба (дар) зери таъсири касе афтидан3. с вин. (указывает место,ккоторому направляется кто-л.) ба атрофи…, ба музофотӣ…; уехать на лето поставить Москву дар тобистон ба музофоти Москва рафтан4. с вин. (накануне, перед чем-л.) дар арафаи…, бегоҳи…, [дар] шаби…; қариби…, дар қарибии…, наздики…, дар дами…; поставить праздник дар арафаи ид, бегоҳи ид; в ночь поставить Новый год дар шаби Соли Нав; поставить утро қариби саҳар; поставить вечер дар қарибии шом // (о возрасте) ба таги…; ему поставить сорок синнаш ба таги чил рафт5. с вин. (в сопровождении чего-л.) дар [зери], бо, ҳамроҳи…; поставить звуки музыки дар зери садои мусиқй; писать поставить диктовку бо дикта навиштан; гуфтаҳои касеро навиштан; поставить аплодисменты бо чапакзанӣ о. с вин. (указывает назначение предмета) барои; банка поставить варенье зарфи мураббо; отвести участок поставить сад барои боғ замин ҷудо кардан7. с вин. (наподобие) монанди…, мисли…, …монанд, …барин; шуба поставить котик пӯстини пӯсташ ба пӯсти гурбаи обӣ монанд; отделать поставить мрамор ба мармар монанд кардан, худи мармар барин кардан; шкаф поставить красное дерево ҷевони чӯбаш аъломонанд // (с глаголами «стричь», «подстригать» и т. п.) монанди…, …барин; бо; подстричь поставить мальчика мӯйсарро аз они писарбача барин карда гирондан; остричь поставить машинку мошин[ка] катӣ гирондан, бо мошин[ка] тахт кунондан8. с вин. (в обмен на ручательство) бо; дать деньги поставить расписку пулро бо дастхат додан; отпустить поставить честное слово бо қавли виҷдон сар додан, ба лафзаш (ба қавлаш) бовар карда сар додан9. с тв. (на вопрос «где») дар зери…, дар таги…; поставить столом дар зери миз; поставить навесом дар таги айвон; поставить дождём дар таги борон; поставить огнём противника дар зери оташи душман10. с тв. (указывает состояние, в котором кто-что-л. находится) дар зери:.., дар таҳти…; ба туфайли…, ба шарофати…; поставить охраной закона дар таҳти ҳимояи қонун; поставить игом самодержавия дар зери юғи истибдод; поставить присмотром кого-л. дар таҳти назорати касе // в сочет.: поставить замком, поставить ключом қулф карда; держать поставить замком (ключом) қулф карда мондан 11, о тв. (вследствие) бо, дар натиҷаи…, дар зери…; сделатьчто-л. поставить угрозой кореро дар натиҷаи таҳдид кардан; поставить впечатлением концерта дар зери таассуроти концерт; поставить действием тепла аз (дар зери) таъсири гармӣ12. с тв. (около) дар наздикии…, назди…; дар музофоти…; жить поставить Москвой дар наздикии Москва зиндагӣ кардан13. с тв. (ука-зывает цель, назначение чего-л.) барои; поле поставить картофелем замин барои коштани картошка, замини картошкакорй14. с тв. (указывает характерный признак) бо, зери…, дор, «гӣ; дом поставить железной крышей хонаи бомаш аз тунука, хонаи тунукапӯш; судно поставить советским флагом киштии зери байрақи советӣ, киштии байрақаш советӣ; писать поставить псевдонимом бо тахаллус навиштанIIсов.1. кого-что мондан, гузоштан; - стол в угол мизро дар гӯша мондан2. кого-что гузоштан, ҷо ба ҷо кардан, мондан, ҷой додан; поставить машину в гараж мошинро дар гараж мондан3. что ниҳодан, мондан, гузоштан; поставить компресс тарбанд мондан4. что мондан, шинондан, сохтан, гузоштан; гузарондан, насб кардан; поставить: памятник ҳайкал гузоштан; поставить телефон телефон шинондан5. что мондан, гузоштан; поставить запятую вергул гузош-тан6. что ба роҳ мондан, ташкил (таъсис, барқарор) кардан;поставить работу корро ба роҳ мондан7. что театр. ҳозир (таҳия) кардан, ба саҳна гузоштан; поставить драму драмаро ба саҳна гузоштан8. кого таъин кардан, мондан; поставить нового сторожа қаровули нав таъин кардан9. что пешниҳод кардан, арз (таклиф) кардан; поставить вопрос на голосование масъаларо ба овоз мондан10. что додан, гузоштан; поставить глагол в повелительном наклонении ба феъл шакли сиғаи амрӣ додан11. что (на кон) ба кимор мондан (гузош-тан) О поставить вверх ногами чаппагардон кардан; чаппа мондан; поставить крест 1) на чём-л. аз баҳри чизе баромадан, умед аз чизе кандан 2) на ком-л. аз касе дасту дилро шустан; \поставить на колени кого гардан фуроварондан, таслим кунондан; \поставить на кон что таваккал кардан; \поставить на [своё] место касеро ба ҷояш шинонда мондан; \поставить (поднять) на ноги 1) сиҳат кардан 2) тарбия кардан, ба воя расондан 3) фаъол кардан, ба кор даровардан 4) ба ҳаяҷон овардан; \поставить на попа рост (раппа--рост) мондан; \поставить на широкую ногу нағз ташкил кардан, дуруст ба роҳ монданIIсов. таъмин кардан, мол супурдан, расондан, таҳвил додан -
18 резко
нареч.1. сахт, тез, тунду тез; резко запахло дымом бӯи дуди тез омад; резко звучал его голос овозаш сахт буд2. ногаҳон, ногаҳонӣ. нохост, тасодуфан, якбора; резко упала температура ҳарорати ҳаво якбора паст шуд; их отношения резко изменились муносибати онҳо якбора дигар шуд3. (о движениях) чолокона, чобукона; он резко вскочил из-за стола вай аз паси стол чолокона бархест4. сахт, тунду тез, дағалона; резко ответить дағалона ҷавоб додан -
19 так
1. нареч. ҳамин тавр, инак, ин хел, ҳамин хел; он сказал именно так вай маҳз ҳамин тавр гуфтааст2. нареч. ин қадар, он қадар, чунон; я так много ходил, что едва стою на ногах ман чунон бисёр гаштам, ки ба зӯр пойҳоям рост меистанд3. нареч. бенатиҷа, беҷазо; это так не пройдет ин беҷазо намемонад; так оставить этого нельзя ин корро бенатиҷа монондан мумкин нест4. нареч. ҳамту, беғаразона; он сказал это просто так ӯ инро ҳамту гуфт 5.нареч. разг. худ ба худ, ҳамту; болезнь не пройдет так дард худ ба худ намемонад; я итак достану, без лестницы ман ҳамту бе нардбон ҳам мегирам6. частица разг. ҳеҷ чиз, ҳеҷ, ҳеҷ гап не; что с тобой ? - Так ба ту чӣ шуд?- Ҳеҷ гап не7. союз дар он сурат, пас,набошад, -дия; работу сделал, так можно и отдохнуть корро иҷро карда бошӣ, дам гирифтан мумкин аст; работать, так работать кор кардан бошад - кор кардандия8. частица пас; бинобар ин; хӯш; так ты мне не веришь? пас ту ба ман бовар намекунӣ?; так едем? пас меравем?9. союз аммо, вале; афсӯс, ҳайф; я говорил ему, так он не сделал этого ман ба ӯ гуфта будам, аммо вай ин корро накард10. частица бале, ҳа, оре, дар ҳакиқат; так это он? ин кас дар ҳақиқат, вай бошад?; так вы не ошиблись бале, шумо хато накардед11. частица усил. чунин; чӣ хел; я так думаю, что ты неправ ман чунин фикр дорам, ки гапи ту ҳак нест; вот у него конь так конь! аспаш кирои таъриф будааст!12. частица огранич. қариб, тахминан; человек лет так пятидесяти одами тахминан панҷоҳсола13. частица масалан, чунончӣ; в Душанбе летом жарко, так, температура в тени доходит до сорока градусов дар Душанбе тобистон гарм мешавад, масалан дар соя ҳарорат ба чил дараҷа мерасад вот так ана халос, ана, анаю мана; вот так так кор ҳамту будаастда, ана, дидӣ, халос; вот так клюква!, вот так фунт!, вот так штука! прост. аҷабо!, кора бинед-а!; всё так фарз кардем хамин тавр бошад; розӣ ҳастам, гирем ки…; давно бы так кайҳо ҳамин тавр карданатон даркор буд; за - прост. муфт, ройгон; и так [уж] бе ҳамон ҳам, бе ин ҳам; и так [уж] достаточно бе ин ҳам кифоя аст; и так далее (и т. д.) ва хоказо, ва ғайра (ва ғ.); [и] так и сяк I) ҳам ин тавру ҳамон тавр; ҳар хел; она [и] так и сяк примеряла шляпу вай шляпаро ҳам ин тавру ҳам он тавр пӯшида медид 2) (кое-как) чала-чулпа, нимкора 3)(ни то, ни сё) як навъ, на нағзу на бад; [и] так и так, [и] так и этак 1) см. [и] так и сяк 1); 2) ҳам ин тавр, ҳам он тавр, ҳам инчунин, ҳам ончунон; как [бы] не так ! ҳамин тавр набудагист!, ин тавр набошад даркор!; пусть так хуб, майлаш, бошад, ҳамин тавр бошад, бигузор; так бы ҳамин, ҳамин тавр; так бы и бросил всё ҳамин тавр ҳамаашро мепартофтам; так вот 1) инак, ҳамин тавр; так вот, слушайте, что дальше произошло [хайр набошад] гӯш кунед, охираш чӣ шуд; 2) ана [аз] барои ҳамин; так вот ему и приходится уезжать ана аз барои ҳамин аз ин ҷо рафтанаш лозим меояд; так его (их)! ҷазояш(он) бинад (бинанд)!, ҳақ!, меарзад!; так и 1) сахт, бисёр; слёзы так и льются из глаз ашк шаш катор аз чашмонаш мерезанд; солнце так и жжёт офтоб сахт месӯзонад 2) якбора, ҳамту; он так и обмер вай якбора карахт шуда монд 3) хеҷ; так они пойдёт с вами! вай ҳеҷ ҳамроҳи шумо намеравад!; так он тебя и послушал! магар вай гапи туро гӯш мекунад!; 4) нағз, хуб; я так и знал … ман нағз медонистам, ки …; так и быть шавад, шудан гирад, майлаш; так и есть дар ҳақиқат ҳам ҳамин тавр аст; так и знай(те) дониста мон(етон), дониста гир(ед), дар ёдат(он) бошад; так и знай, что это тебе не удастся дониста мон, ки ин корро карда наметавонӣ; так и надо (нужно) кому сазояш ҳамин аст, ҳаққаш ҳамин аст; так ему и надо! вай бо ҳамин сазовор аст!, ҳаққаш ҳамин!; так и так [мол, дескать] гӯё ҳамин хел; так или иначе 1) ба ҳар ҳол, ҳар тавре ки бошад 2) бо вуҷуди ин, ба ҳар ҳол; так как союз чунки, зеро ки…; я спешу, так как пора идти на работу ман мешитобам, чунки вақти ба кор рафтан шуд; так называемый ба номаш, гӯё ки; так на так прост, сар ба сар; так нет аммо; баръакс; ему надо быть дома, так нет, он ушёл вай бояд дар хона мебуд, аммо рафта мондааст; так себе ҳамту, бад не, як навъ; как вы себя чувствуете? - Так себе аҳволатон чӣ тавр? - Як навъ; так сказать вводн. ел. гуфтан мумкин; так точно воен. ҳа, ҳамин тавр; так что союз бинобар ин, барои ҳамин ҳам; времени у нас мало, так что поторопись вақтамон кам, бинобар ин ту тез бош; так чтобы союз ки…, то ки…, барои он ки…; надо выйти пораньше, так чтобы не опоздать барвақттар баромадан лозим, то ки дер намонем; будьте \так добры марҳамат фармоед, бемалол бошад, агар заҳмат нашавад -
20 чилига
ж бот. чилға (ақоқиёи зард)
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Чил — Характеристика Длина 13 км Бассейн Баренцево море Водоток Устье По правому берегу оз. Нот озеро, Тулома Расположение Страна … Википедия
чилієць — іменник чоловічого роду, істота … Орфографічний словник української мови
чил. — чил. чилийский Чили Словарь: С. Фадеев. Словарь сокращений современного русского языка. С. Пб.: Политехника, 1997. 527 с … Словарь сокращений и аббревиатур
ЧИЛ — чистые инвестиции в лизинг фин … Словарь сокращений и аббревиатур
чилійці — ів, мн. (одн. чилі/єць, і/йця, ч.; чилі/йка, и, ж.). Основне населення Чилі … Український тлумачний словник
чил — [چل] 1. адади маълум, ду карат бист, чиҳил; ба чил гӯлах оташ сар додан ниҳоят бадкор ва бадамал будан 2. маросими ёдбуд ва талаби омӯрзиш, ки рӯзи чилуми марги касе барпо карда мешавад; чил додан маросими рӯзи чилуми марҳумро қайд кардан … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
чиләк — 1. Су һ. б. сыеклыкларны яки сибелүчән чәчелүчән нәрсәләрне ташу һәм саклау өчен дуга сыман тоткасы булган савыт 2. Саннардан соң килеп, нәр. б. шул сан күрсәткән кадәр чиләккә сыярлык булуын белдерә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чиләнү — 1. Нәр. б. кырудан, тиюдән, ышкылудан тәндә авыртулы эз, яра калу, тәннең тиресе суелу 2. күч. Төрле авырлыклар, кыенлыклар кичереп берәр эш эшләү, эш башкару; эшләп җәфалану бу эш белән байтак чиләнәсе бар әле … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чилієць — див. чилійці … Український тлумачний словник
чилғӯза — [چلغوزه] 1. меваи дарахти санавбар; мевае ба монанди писта; чалғӯза 2. дарахти санавбар, ки ба сабаби фаровон будани ғӯзааш онро чилғӯза гуфтаанд … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
Чил аут — Направление: электронная музыка Истоки: интелиджент, эмбиент, хаус, Balearic beat Место и время возникновения: середина 1990 х гг., Великобритания, Европа, Ибица, Сан Франциско, Южная Америка … Википедия