частица+с

не пишет — яҙмай

не знает — белмәй

не поймёт — аңламаҫ

не придёт — килмәҫ

тебе его не одолеть — һин уны еңә алмаҫһың

пиджак не пиджак — пинжәк тиһәң пинжәк түгел

сон не сон — йоҡо йоҡо түгел

говори не говори — әйттең ни, әйтмәнең ни

не река, а гора — йылға түгел, ә тау

невозможно не сказать — әйтмәй мөмкин түгел

нельзя не любить — яратмай мөмкин түгел

как не вспомнишь об этом! — нисек был турала иҫкә төшөрмәйһең!

не сон ли это? — төш түгелме был?

не нужен ли помощник? — ярҙамсы кәрәкмәйме?

не без радости — шатланмайынса мөмкин түгел

я чуть было не упал — мин йығыла яҙҙым

он едва не погиб — ул саҡ һәләк булмай ҡалды

мы не могли наговориться — беҙ һөйләшеп туя алманыҡ

не настолько..., чтобы — -маҫлыҡ/-мәҫлек (дәрәжәлә) түгел

он не настолько болен, чтобы не прийти на работу — ул эшкә килмәҫлек ауырыу түгел

не то..., не то — әллә..., әллә

не то снег, не то дождь — әллә ҡар, әллә ямғыр

не только..., но и — ғына түгел, -да/-дә

не только дети, но и взрослые — балалар ғына түгел, ололар ҙа

не что иное, как — ғына, башҡа бер ни түгел

тем не менее — шулай булһа ла, шулай булыуға ҡарамаҫтан

хотя (и) не..., но (однако) — -маһа ла/-мәһә лә

хотя и не соглашается, но понимает — риза булмаһа ла аңлай

не столько..., сколько — -дан/-дән, -ҙан/-ҙән бигерәк

он не столько умён, сколько находчив — ул аҡыллы булыуҙан бигерәк тапҡыр

не с кем поговорить — һөйләшер кеше юҡ

разве он приехал? — ул ҡайттымы ни?

разве она уехала? — ул киттеме әллә?

разве завтра съездить — әллә иртәгә барып килергәме икән

дом всё тот же, разве краска кое-где слезла — өй һаман шул уҡ, тик ҡайһы бер урында буяуы ғына ҡупҡан

он непременно это сделает, разве только заболеет — ауырып ҡына китмәһә, ул быны эшләр

мерцает, будто звезда — йондоҙ кеүек (йондоҙҙай) емелдәй

говорят, будто ты скоро защищаешь диссертацию — һине тиҙҙән диссертация яҡлай, имеш, тиҙәр

уж будто ты так спешишь домой? — һин шулай өйгә ашығаһыңмы ни?

ты мне будто этого не говорил — һин миңә быны әйтмәгән инең шикелле

все собрались? — Да - бөтәһе лә йыйылдымы? – Эйе

да, это верно — эйе, был дөрөҫ

он вернулся, да? — ул ҡайттымы ни?

ты этого человека хорошо знаешь, да? — һин был кешене яҡшы беләһең, шулаймы?

да, ещё одна новость — әйткәндәй, тағы бер яңылыҡ

да, совсем забыл — әй, бөтөнләй онотҡанмын

я тебе другую книгу подарю.- Да, подаришь ты! — мин һиңә икенсе китап бүләк итермен. – Эйе шул, бирерһең һин!

да здравствует дружба народов! — йәшәһен халыҡтар дуҫлығы!

да обернитесь вы — әйләнегеҙ әле

да вы садитесь! — ултырһағыҙсы!, ултырығыҙ әле!

ай да — бына исмаһам

вот это да! — китсе!, бына һиңә (кәрәк булһа)!

ну да!: — 1) әлбиттә, һис шикһеҙ

вы придёте? – Ну да! — һеҙ киләһегеҙме? – Элбиттә!

2) китсе! булмаҫ!; он переехал в деревню. – Ну да! — ул ауылға күсеп киткән. – Китсе! Булмаҫ!

отец да я — атай ҙа мин

в лесу лишь берёза да осина — урманда тик ҡайын да уҫаҡ

сегодня холодно, да ещё дождь со снегом идёт — бөгөн көн һыуыҡ, өҫтәүенә ҡар ҡатыш ямғыр яуа

знал, да не сказал — белһә лә әйтмәгән

да и (при усилении соед. союза) — да/дә

пойду да и выскажу — барам да әйтеп һалам

да и только (при усилении действия) — -да/-дә

плачет да и только! — илай ҙа илай!

нет-нет да и — бер булмаһа – бер, әллә ниҙә бер, юҡ-юҡ та, һирәк-мирәк булһа ла, юҡ тигәндә

прочитала ли ты книгу? — һин китапты уҡып сыҡтыңмы?

не знаю, приду ли я — белмәйем, килерменме икән

мало ли — аҙмы ни

был ли он там, не был ли – не знаю — ул унда булғанмылыр, юҡмылыр – белмәйем

сегодня ли, завтра ли — бөгөнмө, иртәгәме

не встретил ни одного человека — бер генә кешене лә осратманым

в ведре нет ни одной капли воды — биҙрәлә бер тамсы ла һыу юҡ

кого ни встретишь, все об этом говорят — кемде генә осратма, бөтәһе лә ошо турала һөйләй

на небе ни месяца, ни звёзд — күк йөҙөндә ай ҙа, йондоҙҙар ҙа юҡ

ни жив ни мёртв — ҡото осҡан кемдең

ни ответа ни привета от кого — өнө лә, тыны ла юҡ

ни то ни сё — ни аллаға, ни муллаға

ни ите, ни һөтө; ни два ни полтора — ни ары, ни бире

ни-ни!; ни-ни-ни! — һис тә ярамай!

һис тә юҡ!, һис тә түгел!; ни гу-гу; ни слова — ауыҙыңды ла асма

ни шагу — бер аҙым да атлама

ни с кем не советоваться — бер кем менән дә кәңәшләшмәү

он пока учится — ул әле уҡый

пока ничего не известно — әлегә бер ни ҙә билдәле түгел

побудь пока здесь — әлегә ошонда тороп тор

пока он учится, надо ему помочь — уҡыған саҡта уға ярҙам итергә кәрәк

жди здесь, пока я не приду — мин килгәнсе, ошонда көтөп тор

ну, пока! — ярай, хәҙергә хуш!

пока что — хәҙергә

пусть идёт — килһен әйҙә

ну и пусть, я пойду — йә ярар, мин барам

пусть я ошибся, но ошибку исправил — ярай, мин хаталандым да ти, әммә хатамды төҙәттем

пусть себе; пусть его (её, их) — ярар, шулай ҙа булһын

она тоже уехала — ул да киткән

а ты тоже хорош! — һин дә килешкәнһең инде!

я вернулся домой, а он остался — мин өйгә ҡайттым, ә ул ҡалды

я зайду к вам не сегодня, а завтра — мин һеҙгә бөгөн түгел, ә иртәгә инеп сығырмын

до начала сеанса осталось пять минут, а людей в зал не пускают — сеанс башланырға биш минут ҡалған, ләкин халыҡты залға индермәйҙәр

он учится в вузе, а вот ты не сумел — ул юғары уҡыу йортонда уҡый, ә бына һин булдыра алманың

он человек простой, а ведь имеет вес в обществе — ул ябай кеше, ә шулай ҙа йәмғиәттә абруйы бар

и пришёл?! – А то как же! — килгәнме?! – Элбиттә!

а (не) то — юғиһә, бүтәнсә булһа

иди своей дорогой, а не то получишь от меня — юлыңда бул, юғиһә кәрәгеңде алырһың

можете остаться при своём мнении, а всё-таки я прав — үҙ фекерегеҙҙә ҡалығыҙ, ә мин барыбер хаҡлымын

отец ушёл, а сын продолжал стоять — атаһы китеп барҙы, ә улы тора бирҙе

отец развёл костёр, а дети пошли за ягодами — аталары ут яғып ебәрҙе, ә балалар еләккә китте

вдоль плетня в один ряд посажена смородина, а далее растёт какое-то дерево — ситән буйлап бер рәт ҡарағат ултыртылған, ә унан ары ниндәйҙер ағас үҫеп ултыра

сначала мы посетили выставку, а затем музей — башта күргәҙмәлә, ә һуңынан музейҙа булдыҡ

его пока никто толком не знает, а потому о нём ничего не говорят — уны әлегә бер кем йүнләп белмәй, шуға күрә уның тураһында бер нәмә әйтмәйҙәр ҙә

откололся я от своих друзей, а всё из-за тебя — дуҫтарымдан айырылдым мин, ә барыһы һинең арҡала

он ещё не приехал. А кстати, ты не забыл прихватить с собой документы? — ул әле ҡайтып етмәне. Эйткәндәй, һин үҙең менән документтарыңды алырға онотманыңмы?

а сколько я терпел – уму непостижимо! — ә мин күпме түҙҙем – аҡылға һыймаҫлыҡ!

а как ты туда попал? — ә һин нисек унда барып эләктең?

как ты сказал? – а никак! — нимә тинең? – ә бер нисек тә!

а не то сходил бы в магазин — булмаһа, магазинға барыр инең

спеши, а то опоздаешь — ашығыңҡыра, юҡһа һуңларһың

сходите туда сами, а то пошлите кого-нибудь — унда һеҙ үҙегеҙ барығыҙ, йә булмаһа берәйһен ебәрегеҙ

а? Ничего ведь не слышу, говори отчётливей — ә? Бер нәмә лә ишетмәйем бит, асығыраҡ һөйлә

что ты натворил, а? — нимә эшләнең һин, ә?

вот парень, а! — егете лә егете бит, ә!

кого осрамили ведь, а?! — кемде хур иттеләр бит, ә?!

смотри-ка, что он делает, а? — ҡара әле, нимә эшләй ул, ә?

а-а, это ты? — ә-ә, был һинме ни?

а, вот как! — ә, бына нисек!

а, вот куда вы спрятались! — әһә, бына ҡайҙа йәшенгәнһегеҙ икән!

а, мамочка! Как я рад тебя видеть! — уй, әсәкәйем! Һине күреүемә шундай шатмын!

а, вы ещё сопротивляетесь! — әһә, һеҙ ҡаршылашаһығыҙмы әле!

а! Была не была — эй! Булды ни ҙә, булманы ни

а-а-а, не трогайте меня, ради бога! — уй, алла хаҡы өсөн, миңә теймәгеҙ!

ну, давай плясать! — йә, әйҙә бейейбеҙ!

ну и трус — әй, ҡурҡаҡ та һуң

ну и ну!; ай да ну! — иҫең китер

я сегодня уезжаю. — Ну? - мин бөгөн китәм. - Шулаймы ни?

ведь это всё неправда? — Ну, конечно, неправда - былар бит барыһы ла ялған? - Билгеле инде, ялған, әлбиттә

ну, и дел много, конечно — ҡыҫҡаһы, эшем дә күп

вошли в комнату и ну кричать, спорить — бүлмәгә инделәр ҙә ҡысҡырыша, бәхәсләшә башланылар

конь хоть и стар, но силён — ҡарт ат булһа ла көсө бар

хоть убей, не скажет — үлтерһәң дә әйтмәҫ

приди хоть сейчас, хоть завтра — хәҙер булһа ла, иртәгә булһа ла кил

скажите хоть одно слово — исмаһам бер генә һүҙ әйтегеҙ

взять хоть этот случай — мәҫәлән ошо ваҡиғаны алайыҡ

хоть какой — теләһә ниндәй

хоть как — теләһә нисек

хоть что — ни булһа ла

будь он хоть семи пядей во лбу — ул хатта бик аҡыллы булһа ла

аж и глазом не моргнул — хатта күҙен дә йомманы

на улице тепло, аж тает под ногами — урамда йылы, хатта аяҡ аҫты иреп ята

жил бы он, не зная заботы — ул бер ҡайғыһыҙ йәшәр ине

я бы поехал — мин булһам, барыр инем

почитать бы немного — әҙ генә уҡып алырға ине

одним бы глазком поглядеть — бер генә күреп ҡалырға ине

сходить бы тебе к врачу — врачҡа барып килер инең

отдохнули бы вы немного — әҙерәк ял итеп алыр инегеҙ

будто бы — әйтерһең дә, гүйә

вишь больной лежит — ҡара, ауырыу ята

вишь, слово дал — күрәһеңме, һүҙ бирҙе

вишь, какая память — ҡара һин уны, ниндәй хәтер

вишь ты — бына нимә, бына нисек, бына ниндәй

вроде тебя — һинең һымаҡ

вроде он идёт — ул килә шикелле

ехали быстро, но всё-таки опоздали — шәп барыуға ҡарамаҫтан, һуңланылар

всё-таки я прав — шулай ҙа мин хаҡлы

лишь о себе заботиться — фәҡәт үҙ яйын ҡарау

у меня лишь одна забота — минең тик бер генә ҡайғым бар

лишь только солнце взошло, мы встали — беҙ ҡояш ҡалҡҡас та торҙоҡ

спасибо на добром слове — яҡшы һүҙегеҙгә рәхмәт

сказать спасибо — рәхмәт әйтеү

спасибо соседу, что помог — күршегә рәхмәт инде, ярҙам итте

за (одно) спасибо — рәхмәт өсөн, бушҡа