-
1 грязь
жен.1. цъыф, чъизипосле ливня на дороге непролазная грязь – фæскъæвда фæндагыл цъыфæй азмæлæн нал ис
лечиться грязями – цъыфæй хос кæнын
-
2 грязно
-
3 грязный
-
4 порочить
несовер. фау æвæрын, фау хæссын, цъыф калынпорочить работу – куыстыл фау æвæрын
порочить честное имя – намысджын номыл цъыф калын
-
5 слякоть
жен. цъыф, лæхъир цъыф, лæпъæда -
6 загрязниться
совер. счъизи уын, цъыф уындиг. ницъцъумур кæнун -
7 загрязнять
-
8 загрязняться
-
9 запятнать
совер. в разн. знач. счъизи кæнын, къæм сæвæрын, цъыф бакалынзапятнать свое имя – хи ном счъизи кæнын
-
10 злословить
несовер. фыдгой кæнын, цъыф калын -
11 клеветать
несовер. цъыф калын, фыдкой кæнын, хахуыр дзурын, мæнг дзурын -
12 непролазный
прил. æнæалæсгæ, æвицыднепролазная грязь – æвицыд цъыф
-
13 оклеветать
-
14 очернить
-
15 очернять
несовер. (клеветать) цъыф калын, фыддзæсгом кæнынсм. очернить -
16 подсохнуть
совер. ахус уын, асур уынлужи уже подсохли – цъыф рæттæ асур сты
-
17 поносить
-
18 пристать
совер.1. ныххæцын, нындæдзынк одежде пристала грязь – дарæсыл цъыф ныххæцыди
2. разг. (увязаться за кем-л.) фæдыл сагъуийын, бамбал уынко мне пристала чья-то собака – мæ фæдыл кæйдæр куыдз сагъуыди
3. разг. (назойливо обращаться к кому-л.)ныттæфсын, сагъуийын, срог кæнын, баййарын, уæлныхты сисын, ныцъцъæх уыцчто ты ко мне пристал? – цы мыл ныттæфстæ?, цы мæ баййардтай?, цы мæ дæ уæлныхты систай?, цы мыл ныцъцъæх дæ?
а девушке в семнадцать лет какая шапка не пристанет! (Пушкин) – æвддæсаздзыд чызгыл цы нæ худ сфидаудзæн!
-
19 хаять
несовер. разг. фыдкой кæнын, цъыф калын -
20 чернить
несовер.1. сау кæнын, мил кæнын, сау ахорын2. перен. фыдкой кæнын, цъыф калын
- 1
- 2
См. также в других словарях:
ЦЪЫФ КАЛЫН — Искæй æфхæрын, дау кæнын, чъизи кæнын, цы у, цы нæ, уыдæттæ дзы æвзæрырдæм дзурын, истытæ йыл мæнгæй мысын. Обливать грязью; закидывать грязью. Чи кæна хахуыр рæстаг лæгыл, чи кала искæуыл цъыф... ахæмыл иумæ ныффæлдахæм куыф. (Хъамбердиаты М.)… … Фразеологический словарь иронского диалекта
цъыф — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
цъыф-цъыф — з.б.п., мырфæзм … Орфографический словарь осетинского языка
цъыфæйдзаг — з.б.п., дзæгтæ … Орфографический словарь осетинского языка
ЦЪЫФÆЙ ЛАСЫН — Искæй исты зындзинадæй, уæззау уавæрæй фервæзын кæнын, ссæрибар кæнын. Вытащить из грязи … Фразеологический словарь иронского диалекта
æнæцъыф — з.б.п., мин … Орфографический словарь осетинского языка
ЦÆСГОМЫЛ ЦЪЫФ КАЛЫН — Искæй чъизи кæнын, æгад кæнын, адæмы хсæн диссаг кæнын. Облить лицо грязью … Фразеологический словарь иронского диалекта
ИСКÆЙ ЦÆХÆРАДОНМÆ ДУРТÆ КАЛЫН — Искæмæй æвзæр дзурын, æфхæрын, дæлдæр кæнын, æнæ аххосæй зылын кæнын, цъыф калын, азымджын бынаты æвæрын. Бросать камешки в чужой огород … Фразеологический словарь иронского диалекта
КУЫДЗЫ ХЪÆВДЫН ÆДДÆМÆ НÆ АППАРЫН — см. ГÆДЫЙЫ ЛÆППЫН ÆДДÆМÆ НÆ АППАРЫН Тынг æвзæр боныхъæд уын. Уазал... къæвдалæсæнтæ... Астæумæ цъыф... Ахæм бон куыдзы хъæвдын æддæмæ ничи аппардзæн. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
КЪÆМ ÆППАРЫН — тж. КЪÆМ ХÆССЫН Искæй аххосджын кæнын, искæуыл цъыф калын, æгад кæнын, цæсты æфтауын. Бросать тень. Таймураз исдуг фæхъуси... лæппуйы зæрдæйы мацы къæм баппарон, зæгъгæ. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) Цы дзурынц Гуры, чи сæ амардта, кæнæ… … Фразеологический словарь иронского диалекта
КЪÆХТЫ СКЪУЫДТÆЙ ХÆФСЫТÆ УАСЫН — Мæгуыр цæрын. Мæнæ мæ къæхты бынты скъуыдтæй хæфсытæ уасы æмæ мæ мæтæй мæлынц. (Боциты Б. Саст рæхыс.) Бæгънæг, бæгъæввад, Ыстонг, уысмæн над Хуыцауы рæстæй! Цъыфæй ныррæсыд, – Хæфсытæ уасыд Йæ къахы скъуыдтæй... (Къоста. Хъуыбады.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
