-
1 фыстæг
(мн. фыстæгтæ, фыстæджытæ) -
2 фыстæгхæссæг
(мн. фыстæгхæсджытæ) -
3 фыст
-
4 æнæфыст
(мн. æнæфыстытæ)1) неписанный; ненаписанный2) чистый, не исписанный (о бумаге)Гæххæтты æнæфыст кæрон. – Чистый (не исписанный) край бумаги. (Хъодзаты Æ., «Мах дуг», 2007, №10)
-
5 афыстæг
(истытæ фыст кæуыл ис, ахæм гæххæтты сыф; цыбыр фыстæг) -
6 средакци кæнын
Ноджы фыстæджытæ средакци кодтон, сæ апмæ, сæ хъуыдытæм сын нæ бавнæлдтон, афтæмæй, уырыссагау фыст чи уыд, уыдон та раивтон ирон æвзагмæ. – Кроме того (я) отредактировал письма, не касаясь их содержания, их мысли, а те что были написаны по-русски перевел на осетинский язык. (Хъодзаты Æхсары уацæй)
-
7 алайнаг
-
8 атыгуыр кæнын
1) сгруппировать, собрать в одно место, собраться в кучуКарк йæ базыры бын атыгуыр кодта йæ цъиуты. – Курица собрала под крыло своих цыплят.
2) угнать, погнать гуртомФыййау йæ фыстæ атыгуыр кодта йæ разæй. – Пастух погнал овец гуртом впереди себя.
-
9 ахæххытæ кæнын
-
10 дæлрæнхъон
1. прил.в разн. знач. подстрочныйуæлрæнхъон æмæ дæлрæнхъон нысæнттæ – надстрочные и подстрочные знаки
2. сущ.Раст зæгъын хъæуы, ныр махæн фадат ис немыцаг, англисаг, францаг æмæ æндæр æвзæгтыл фыст уацмысты оригиналæй тæлмац кæнынæн, кæнæ та дæлрæнхъон тæлмацтæй пайда кæнынæн. – В сущности говоря, у нас сейчас есть возможность произведения написанные на немецком, английском, французском и других языках переводить с оригинала либо с подстрочного перевода. («Ирон ныхасы культурæ»: Орджоникидзе, 1989)
-
11 куыддæриддæр
нареч. качеств.куыддæриддæр уа – во всяком случае; так или иначе; как бы то ни было
куыддæриддæр..., афтæ – как только, лишь только
куыддæриддæр дæ фыстæг райсон, афтæ дын дзуапп уыдзæн – как только получу твое письмо, тотчас же отвечу
-
12 къухæй
рукой, от руки; вручнуюкъухæй фыст у – написано от руки
къухæй конд – сделанный вручную; ручная работа
искæй къухæй фесæфын – погибнуть от чужой руки
-
13 къуырцц кæнын
1) стукать; стукаться; долбить; клеватьæйчытæ кæрæдзиуыл къуырцц кæнын – стукать яйца друг о друга
Уæртæ сынт йæ ног холы хæры, – Къуырцц кæны æмæ бæзджын ныууасы. – Вон ворон свою новую жертву (падаль) ест, – клюет и громко каркает. (Плиты Г., Фыстæг хъæмæ)
-
14 мадæл
1) мать2) самка, матка (у животных и насекомых)колхозы фосы ис бирæ мадæл фыстæ – в колхозной отаре большое количество овцематок
мадæл мыдыбындз – пчелиная матка
мадæл бирæгъ – волчица
-
15 писмо
см. фыстæг -
16 писмохæссæг
см. фыстæгхæссæг -
17 прозæ
-
18 райсын
1) снятьуæрдонæй голджытæ райсын – снять мешки с арбы
2) взять; получитьфыстæг райсын – получить письмо
нефтæй бензин райсын – получить бензин из нефти
3) отобрать4) принятьпартимæ райсын – принять в партию
куыстмæ райсын – принять на службу
закъон райсын – принять закон
химæ райсын – принять на себя
5) перенять (напр. опыт) -
19 раст
(мн. рæстытæ)1. прил.1) прямойраст хахх – прямая линия
раст къуым – мат. прямой угол
2) правильный, верный, достоверныйраст дзуапп – верный ответ
3) справедливый, правый, правдивый; честныйраст адæймаг – честный человек
4) уст. праведный2. сущ. 3. нареч.1) прямораст сымахмæ цæуы уыцы лæг – этот человек идет прямо к вам
2) правильно; верно, достовернораст зæгъыс – верно говоришь
3) справедливо; правдиво, честноидиом. дæ хъуыддаг раст3. част.именно, как разæз дæр дæ раст уый курын – именно об этом я и прошу
раст уыцы минут Тедо дæр æрбацыди – как раз в эту минуту и Тедо пришел
Раст уыцы рæстæджы Бруно райста фыстæг иу хъæздыг лæгæй. – Как раз в это время Бруно получил письмо от одного богатого человека. (Сиукъаты Н., Дун-дуне нæ алфамбылай)
-
20 рацарæзт
(мн. рацарæзтытæ)перестройка; переустройство; реконструкция; переделка; преобразование; переработкаЧиныг фыст æрцыд рацарæзт æмæ реформæты размæ. – Книга была написана до перестройки и реформ. (Бæциаты Агуыдз, Иры артдзæст…)
революцион рацарæзтытæ – революционные преобразования
- 1
- 2
См. также в других словарях:
фыст — з.б.п., тытæ … Орфографический словарь осетинского языка
фыстæг — з.б.п., гтæ, тæджытæ … Орфографический словарь осетинского языка
æнæфыст — з.б.п., тытæ, мин … Орфографический словарь осетинского языка
ЗАКЪОН ФЫСТ НÆ УЫН — Æнæмæнгхъæуæг фæтк ницæуыл нымайын, нæ йын аргъ кæнын. Закон не писан … Фразеологический словарь иронского диалекта
КÆМ ФЫСТ ИС? — Æвдисы, æппæрццаг ахаст исты хъуыддагмæ, цæимæдæр æнæразыдзинад … Фразеологический словарь иронского диалекта
НЫХЫЛ ФЫСТ УЫН — Чи цы у, уый æддаг бакастæй бæрæг уын … Фразеологический словарь иронского диалекта
фыссын — ↓ афыссын, бафыссын, æрфыссын, æрбафыссын, рафыссын, ныффыссын, сфыссын, фæфыссын … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
фидын — ↓ афидын, бафидын, фæфидын Хуымæтæг, æнæаразгæ, цæугæ мивдисæг. Æнæххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: фидынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: фидæн Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: фидæнтæ йедтæ Ифтындзæг … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
фæфидын — ↑ фидын Хуымæтæг, аразгæ, цæугæ мивдисæг. Æххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: фæфидынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: фæфидæн Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: фæфидæнтæ йедтæ Ифтындзæг: Æргомон здæхæн. Нырыккон афон. æз фæфидын … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
фæфыссын — ↑ фыссын Хуымæтæг, аразгæ, цæугæ мивдисæг. Æххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: фæфыссынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: фæфыссæн Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: фæфыссæнтæ йедтæ Ифтындзæг: Æргомон здæхæн. Нырыккон афон. æз фæфыс … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
Агънаты Г. Адæмон хæзнатæ — Ирон адæмæн се гъдæуттæ сты, сæ цæсгом, сæ удварн ирдæй кæм зыны, ахæм æнусон хæзнатæ. Национ æнтыстытæ, национ уæлахизтæ æмæ национ къуыхцытæ, наци йæ историйы дæргъы цæмæ бæллыд æмæ бæллы, цæмæ тырныдта æмæ тырны, йæ дунеæмбарынад – уыдон… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
