-
1 утырма
I 1. сущ.оса́док, отложе́ние, отсто́й; муть, подо́нкиорганизмдагы тоз утырмасы — отложе́ние соле́й в органи́зме
2. прил.; геол.үсемлек маендагы утырма — оса́док в расти́тельном ма́сле
оса́дочныйII прил.утырма тау токымнары — оса́дочные го́рные поро́ды
стоя́чийIII сущ.; этногр.утырма яка — стоя́чий воротни́к
1) обы́чай де́вушек гости́ть продолжи́тельное вре́мя у ро́дственников и занима́ться там рукоде́лием2) посиде́лки; вечери́нкакызлар утырмага килгән — де́вушки пришли́ на посиде́лки
-
2 утырма
çökelti, posa, tortu -
3 утырма
-
4 утырма
I. Bodensatz m.————————II. stehend (Kragen)————————III. hist. (Sitte f., wonach ein erwachsenes Mädchen wochenlang außerhalb des Elternhauses bei Verwandten bleibt und Handarbeiten ausfuhrt) -
5 утырма
I 1. сущ. осадок, отложение, отстой 2. прил. осадочный II прил. стоячий (о воротнике) III сущ. 1) этн.посиделки 2) этн. обычай девушек гостить продолжительное время у родственников -
6 çökelti
утырма -
7 posa
утырма; юшкын -
8 tortu
утырма; юшкын -
9 utırma
-
10 осадочный
-ая; -ое1) утырма...ы2) явым-төшем... -
11 бастырмалы
-
12 галәмәтләнү
неперех.1) чуди́ть, чуда́чить, дури́тьгаләмәтләнеп утырма әле — не дури́, пожа́луйста
2) осрами́ться, опозо́риться, осканда́литься -
13 ияле
прил.1) име́ющий хозя́ина; принадлежа́щий хозя́инуияле мал кадерле — (посл.) скоти́на, име́ющая хозя́ина, хо́лена
2) за́нятый; занято́йутырма, бу урын ияле — не сади́сь на э́то ме́сто, за́нято
3) лингв. ли́чныйияле җөмлә — ли́чное предложе́ние
••ияле булу — быть за́мужем; быть жена́тым
-
14 лай
I сущ.1) ти́наутырма суүсемнәр лае — ти́на из осе́вших во́дорослей
һәркем җайны карый, җәен лайны карый — (посл.) ≈≈ ры́ба и́щет где глу́бже, челове́к - где лу́чше
2) ил; жи́дкая грязь; см. тж. ләмII частицааяклары лайга буялып беткән — но́ги испа́чкались жи́дкой гря́зью
употр. в протяжных напевах для дополнения текста песни, для благозвучия мелодиисуларга лай барсаң, бар иртәрәк — е́сли пойдёшь за водо́ю, сходи́ же ты пора́ньше
-
15 моң булу
1) печа́литься, грусти́ть, уныва́тьмоң булып утырма — не грусти́ (не печа́лься)
2) жить в нужде́, нужда́тьсяипине ташлама, моң булырсың — не броса́й хлеб, бу́дешь жить в нужде́
-
16 узындыру
перех.потака́ть, потво́рствовать, балова́ть, избалова́ть || потака́ние, потво́рствоузындырып утырма — ! не потака́й!
-
17 улау
неперех.; прям.; перен.1)а) выть, завыва́ть/завы́ть, издава́ть во́ющие зву́ки || вой, завыва́ниекайдадыр бүре улый — где́-то волк во́ет
трубада җил улый — в печно́й трубе́ во́ет ве́тер
б) гуде́ть, издава́ть/изда́ть гул || гуде́ниекүктә самолётлар улый — в не́бе гудя́т самолёты
2) перен.; разг. реве́ть, рыда́ть, голоси́ть; истери́чно пла́катьулап еларга — рыда́ть в го́лос
улап утырма — не реви́
3) в знач. нареч. улап с во́ем, с гу́ломсамолётлар улап үтә — самолёты проно́сятся с гу́лом
•- улап җибәрү -
18 утыртма
-
19 эремчексыман
прил.творо́жистыйэремчексыман масса — творо́жистая ма́сса
эремчексыман утырма — творо́жистый оса́док
-
20 яка
сущ.во́рот, воротни́к (рубашки, пальто, костюма и т. п.)утырма (утыртма) яка — стоя́чий воротни́к
шәлсыман яка — ша́левый воротни́к, воротни́к ша́лью
••якага яка килү — схвати́ться, я́ростно би́ться
якадан алышу — дра́ться
якасыннан алу — брать (взять, схвати́ть) за во́рот (за го́рло)
якасыннан тотып селкү — трясти́ (схвати́ть) за во́рот
- 1
- 2
См. также в других словарях:
утырма — I. 1 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
китель — Утырма якалы, бер генә якка капланмалы пиджак – форма киеме … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
утырым — Нин. б. матдәнең сыеклык, эремә төбенә утырган вак кисәкләре 2. с. Утырмага бәйләнешле. геол. Минераль һәм органик матдәләр утыру, аларның әкренләп тыгызлану һәм үзгәрүләре аркасында барлыкка килгән утырма тау токымнары. II. УТЫРМА – с. Кайтарып… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Татарский фольклор — имеет хорошо развитую систему традиционных жанров: героический эпос (дастаны, баиты, исторические песни), сказки и народные шутки (киятл р х м м з кл р), легенды и предания (легенда лар, риваятльл р, хик ял р х м с й л кл р), загадки… … Уральская историческая энциклопедия
дуен — I. Агым суның төбендәге яки яры буендагы утырма. диал. Юшкын. II. ДУЕН – диал. Берәр эшнең, тамашаның иң кызган чагы, өлеше; эшнең бурычның иң хәтәр, иң авыр өлеше һ. б. ш. мәҗлеснең дуенына өлгерү уеннан соң дуены була … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
известьташ — БУРТАШ – Составында известь (кальцит) булган утырма тау токымы (мәс. доломит, акбур, мәрмәр) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
комташ — Кызыл балчык һәм ком катнашмасыннан торган утырма тау токымы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
конгломерат — 1. Төрле кисәкләрнең һәм әйберләрнең механик һәм очраклы, тәртипсез кушылмасы 2. Кызыл балчык, тимер ачылыгы һ. б. ш. катнашмасында укмашкан чуерташлы, эре йомры ташлы утырма тау токымы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
конденсат — Саркым, саркытма, утырма, куерма … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ләм — (ЛӘМЛЕ) (ЛӘМЛӘНҮ) – I. 1. Сулыклар төбендәге бик вак минераль һәм органик кисәкчәләрдән торган утырма, дуен 2. Лай. II. ЛӘМ – Гарәп графикасындагы л хәрефенең исеме … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
мергель — Кызыл балчыклы һәм известьташлы утырма тау токымы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
