-
1 жизнь
ж1. ҳаёт, зист, зиндагй, зиндагонӣ; возникновёние жизни на Земле пайдоиши ҳаёт дар рӯи Замии2. зиндагонӣ, зиндагӣ, ҳаёт, умр, ҷон; жизнь человека умри инсон; жизнь растений ҳаёти наботот; борьба за жизн ь мубориза барои ҳаёт; средства к жизни мояи ҳаёт; рисковать жизнью ҷонро ба каф гирифтан; спасти чью-л. жизнь касеро аз марг халос кардан3. ҳаёт; общественная жизнь ҳаёти ҷамъиятӣ; культурная -ь ҳаёти маданӣ; духовная жизнь ҳаёти маънавӣ; хозяйственная жизнь страны ҳаёти хоҷагии мамлакат4. тарзи зиндагӣ (зист, ҳаёт); деревенская жизнь ҳаёти деҳот; кипучая жизнь ҳаёти пурҷӯшу хурӯш; вести праздную жизнь фориғболона рӯз гузарондан; жизнь бьёт ключом ҳаёт дар ҷӯшу хурӯш аст5. ҳаёт, вокеият, ҳақиқат; провести решение в жизн ь қарордодро ба амал баровардан; случай из жизни воқеаи зиндагӣ6. умр, ҳаёт, зиндагонӣ; в течение всей жизни дар тамоми умр; всю свою жизнь он отдал науке вай тамоми умри худро ба илм бахшид; при его жизни дар вақти зинда буданаш7. зиндадилӣ, бардамӣ, ҳаётдӯстӣ; он был весел, полон жизни вай шодмону комрон аз зиндагӣ буд8. ҷӯшу хурӯш, ҷунбуҷӯл, ҳаракат; в доме уже нача-лась жизнь дар хона ҷунбуҷӯл сар шуд9. уст. кас, нафар; враг загубил немало жизней душман бисьёр касонро нобуд кард <> вопрос жизни и смерти масъалаи ҳаёту мамот; между жизнью и смертыо байни ҳаёту мамот; на склоне жизни (дней, лет) дар пиронсолӣ, дар айёми пирӣ; не на жизнь, а на смерть ҷонро дареғ надошта; ё ҳаёт, ё мамот; ни в жизн ь ҳаргиз, асло, ба ҳеч. вачх; по гроб жизни проспг. то дами марг; подруга жизни шутл. рафиқаи ҳаёт, ҳамсар, завҷа; прожигатель жизни айёш; путёвка в жизн ь дастури (роҳномаи) ҳаёт; возвратить к жизни ба ҳуш овардан; аз марг халос кардан; войти в жизнь ба истеъмол даромадан; ба ҳаёт татбиқ шудан; вызвать к жизни боиси пайдоиши чизе шудан, сабабгор шудан; вычеркнуть из [своёй] жизни аз лавҳи хотир шустан; аз дил бароварда партофтан; даровать жизнь ҳаёт бахшидан, афв кардан; дать жизнь кому умр ато кардан, зоидан; дорого продать свою жизн ь ҷон гарон фурӯхтан, беҳуда ҷои нисор накардан; загубить чью-л. жизнь рӯзи касеро сиёҳ кардан, умри касеро сӯзондан (хазон кардан), касеро бадбахт кардан; лишить жизни кого куш-тан, қатл кардан; отдать (положить) жизн ь за кого-что-л. барои касе, чизе чон фидо кардан; покончить с жизн ью худкушӣ кардан; принести жизн ь на алтарь отечества ҷонро фидои ватан кардан; прожигать жизнь айёши кардан; \жизнь -ь моя! ҷони ман!, ҷони ширин!; \жизнь и не рад аз ҷон безор; бисёр хафа; \жизнь ь прожить - не поле перейти зиндагӣ кори осон не -
2 жить
несов.1. зистан, зиндагӣ кардан, умр дидан2. зистан, умр ба сар бурдан; жить зажиточно осудаҳолона зистан; жить уединенно дар танҳоӣ зистан; жить припеваючи бо фароғат умр ба сар бурдан, зиндагии пуру паймон доштан; жить на широкую ногу пуру паймон зистан, зиндагии фаровон доштан; жить собственным трудом бо меҳнати худ зистан, бо дастранҷи худ зистан3. истиқомат кардан, сукунат доштан; он жил на берегу Волги вай дар соҳили Волга сукунат дошт4. (о животных, птицах) зистан, зиндагӣ кардан, будан; эти звери живут на севере ин ҳайвонҳои ваҳшӣ дар шимол зиндагӣ мекунанд5. кем-чем зинда будан; жить надеждой бо умед зинда будан; она жила одними детьмӣ ҳаёти вай барои фарзандонаш буд6. ҳамроҳ (якҷоя) зистан, зиндагонӣ кардан; они живут дружно онҳо аҳлона зиндагонӣ мекунанд7. перен. зинда будан, фаромӯш нашудан, дар ёд (дар хотир) будан; его слова живут в моём сердце суханони ӯ дар ёди ман аст8. с кем разг. алоқа доштан, ишқбозй кардан <> жить в согласии аҳлона зистан; жить душа в душу дӯстона (апоқ-чапоқ) зиндагӣ кардан; жить [как] на вулкане дар байни обу оташ будан; жить своим умом бо ақли худ амал кардан; жить чужим умом бо ақли дигарон рафтор кардан; жил-был буд-набуд; житьпоживать зиндагӣ кардан, рӯз дидан; велеть (приказать) долго жить чашм аз дуньё пӯшидан, аз дуньё даргузаштан, мурдан; [за] здорово живёшь прост. бе сабаб, ҳамту; с волками жить - по-волчьи выть посл.? 8 шаҳри якчашмон равӣ, якчашма шав -
3 прожить
сов.1. умр дидан, умр (ҳаёт) ба сар бурдан, зиндагонӣ кардан, зистан; прожить девяносто лет навад сол умр дидан2. муддате зиндагӣ (зиндагонӣ) кардан, муддате зистан; он до конца жизни прожил в деревне ӯ то охири умраш дар деҳа зиндагӣ кард3. что перен. ба рӯзгор сарф (исроф, харч) кардан; прожить много денег пули бисёре ба рӯзгор сарф карданIIсов. что1. пахш (зер) кардан, пахш (зер) карда фурӯ равондан; прожить крышку коробки сарпӯши қуттичаро пахш карда фурӯ равондан2. об кардан, фушурда гузарондан, пахш (зер) кардан; прожить ягоды сквозь марлю меваро фушурда обашро аз дока гузарондан3. тж. без доп. муддате пахш (зер) кардан -
4 просуществовать
сов.1. зиндагонӣ (зиндагӣ) кардан, умр ба сар бурдан, зистан, рӯз гузаронидан // (прожить бесцельно) беҳуда зиндагонӣ кардан, умр зоеъ гузарондан, беҳуда умр гузарондан2. муддате давом кардан, чанде кор кардан, як муддат мавҷуд будан; кружок самодеятельности просуществоватьл около двух лет маҳфили санъатдӯстон қариб ду сол кор кард -
5 доживать
зинда мондан, умр дидан, то ҳадди муайяни умр расидан -
6 дожить
зинда мондан, умр дидан, то ҳадди муайяни умр расидан -
7 поживать
умр гузарондан, умр ба сар бурдан -
8 век
м1. аср, қарн, сад сол; двадцатый век асри бистум; четверть века чоряк(и) аср2. умр; прожить свой век умри худро гузарондан; на своём веку дар умри худ; век живи, век учись посл. рӯз бину аз рӯзгор омӯз; бирав зи таҷрибаи рӯзгор баҳра бигир3. давр, аҳд, аср; каменный век археол. давраи санг; средние века асрҳои миёна4. разг. (очень долго) хеле вақт, кайҳо боз; век не виделись кайҳо боз ҳамдигарро надидаем5. взнач. нареч. веками асрҳо, дар зарфи асрҳо, асрҳо боз; веками степь лежала нетронутой дашт асрҳо бекор хобида буд <> веки вечные доимо; абадулабад; болезнь века иллати замона; во веки век6в 1) абадулабад 2) ҳеҷ вақт, ҳаргиз, ҳеҷ гоҳ, асло; на веки веков (вёчные) абадуддаҳр; от -а, от века веков, испокбн (спокон) века (веку, веков) аз қадимулайём, аз рӯзи азал; в кои-то веки кимкай; аҳён-аҳён; до скончания век -а уст. то қиёмат; век вековать фольк. умр дидан, зиндагӣ кардан; жить в веках:юрҳои аср зиндаву ҷовид мондан; слава о нём будет жить в веках шӯҳрати ӯ асрҳо боқи мемонад; загубить чей-л. век рӯзи касеро сиёҳ кардан, касеро бадбахт кардан -
9 вековать
несов. разг. умр дидан, зиндагӣ кардан <> век вековать фольк. умр дидан, зиндагӣ кардан -
10 горлинка
горлица ж (дикий голубь) мусича, қумрӣ; мохноногая горлинка мусичаи парпо; ворковать горлицей мисли қумрӣ вақар-вуқур кардан -
11 доживать
несов.1. см. дожить;2. что (в сочет. со словами «жизнь», «годы», «век» и т. п.) умрро ба поён расондан, умр ба сар шудан; доживать последние минуты дар дами охирини умр будан; доживать свой век на чужойне поёни умрро дар ғарибӣ гузарондан -
12 дожитие
с бақияи умр; страхование жизни на дожитие суғуртаи бақияи умр -
13 дожить
сов.1. до чего зинда мондан, умр дидан, то ҳадди муайяни умр расидан; дожить до глубокой старости умряIIдароз дида пири куҳансол шудан, умриIIбобарака дидан, то куҳулат зиндаямIIдан2. расидан, афтодан, до чего | дожил! ба чӣ ҳол афтодам!, инIIрӯзест!3. что разг. гузарондан; дожитьтIIна даче тобистонро дар боғот гузарондан4. что разг. харҷ (сарф) карда;IIдожить последние деньги буду шуди пулро сарф кардан <> дожить до седш тш (до седйн) мӯйсафед шудан -
14 пережить
сов.1. что зинда мондан, умр дидан, зиндагӣ кардан; жизнь пережить - не поле переити посл. пережить зиндагӣ ба сар бурдан сайри боғ не2. кого--что (прожить дольше кого-чего-л.) аз касе зиёдтар умр дидан, баъд аз сари касе зинда мондан3. что и без доп. (вытерпеть) тоб (тоқат) овардан, зинда мондан; этого несчастя он не переживёт ваи ба ин бадбахтӣ тоб оварда наметавонад4. что аз сар гузарондан, таҳаммул кардан, дидан, чашидан, дучор шудан; пережить кризис дучори бӯҳрон шудан; аз бӯҳрон халос шудан; пережить подъём тараққи кардан; пережить сильное горе мусибати сахтеро таҳаммул кардан <> пережить [самого] себя 1) (сохранить своё значение после смерти) қадру эътибори худро баъди вафот [ҳам] гум накардан 2) (утратить своё значение при жизни) қадру эътибори худро ҳанӯз дар зиндагӣ гум кардан -
15 поживать
несов. разг. умр (рӯз) гузарондан, умр ба сар бурдан; как поживаете? аҳволатон чӣ тавр аст?, аҳвол-ҳо? -
16 протянуть
сов.1. что кашидан, дароз кардан, тӯл додан, кашол додан (кардан); протянуть верёвку через двор арғамчинро ба рӯи ҳавлӣ кашидан; протянуть телефонную линию сими телефон кашидан2. что дароз кардан, бурдан; протянуть руку даст дароз кардан, даст бурдан3. кого-что (подать) дароз кардан, додан, бардошта (гирифта) додан; он протянул мне свою тетрадь вай ба ман дафтарашро дод (дароз кард)4. что тех. сим кашидан, мафтул сохтан; протянуть проволоку симро кашида баровардан5. что разг. (протащить, продвинуть) кашола карда овардан (бурдан), ба пеш тела додан (овардан), ба пеш ҷунбондан (ҳаракат кунондан)6. что дуру дароз кашидан; протянуть ноту нотаро кашидан // (произнести протяжно) мад кашида (хоида-хоида) гуфтан7. что разг. кашол додан, ба таъхир андохтан, тӯл додан, дер мондан, гузарондан; протянуть время вақтро гузарондан; протянуть дело корро кашол додан, корро тӯл додан8. что и без доп. разг. умр дидан, зиида мондан; больной долго не протянет бемор бисёр умр намебинад9. охот, (о птицах) парида гузаштан, парвоз карда гузаштан10. кого прост. задан, шаллоқ (шатта) задан протянуть ноги прост, пой ба қибла шудан, мурдан; \протянуть руку [помощи] кому дасти ёрӣ дароз кардан -
17 существовать
несов.1. без доп. зистан, зиндагӣ кардан, умр дидан // чем, на что зиндагӣ кардан, умр ба сар бурдан; на что он существует? вай бо чӣ чиз зиндагӣ мекунад?2. будан, вуҷуд доштан, мавҷуд будан; этого завода ещё недавно не существ овало ҳанӯз андак пеш ин завод вуҷуд надошт; существует мнение, что… ақидае ҳаст, ки… -
18 век
-
19 горлинка
мусича, қумрӣ -
20 дожитие
бақияи умр
См. также в других словарях:
УМР — управление механизации работ УМР управление монтажных работ УМР Управление минеральных ресурсов США Словарь: С. Фадеев. Словарь сокращений современного русского языка. С. Пб.: Политехника, 1997. 527 с. УМР … Словарь сокращений и аббревиатур
умрёт — [умереть] … Словарь употребления буквы Ё
умр — [عمر] а 1. муддати зиндагӣ ва дар ҳаёт будан ( и инсон, ҳайвон ва ашёи дигар); ҳаёт, зиндагӣ; даври мавҷудият: умри дароз (дидани касе ё талабидан ба касе): дар умраш, дар охири умр, то охири умр, умраш кӯтоҳ будааст 2. умрҳо, муддатҳо, замони… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
умрӣ — [عمري] якумра, умрбод, ба таври доимӣ; рафиқи умрӣ а) рафиқи абадӣ, рафиқи доимӣ; б) маҷ. ҳамсар, ҳамхона … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
Умрёт во мне — что. Устар. Экспрес. Никто не узнает, останется тайной, которую не выдам. Беречь сокровища святые Теперь я выучен судьбой; Не встретят их глаза чужие, Они умрут во мне, со мной (Лермонтов. Мой друг, напрасное страданье…). Скажите и это умрёт во… … Фразеологический словарь русского литературного языка
УМР — управление механизации работ Управление минеральных ресурсов (США) … Словарь сокращений русского языка
қумрӣ — [قمري] а. зоол. парандаи хушовози хурдтар аз кабӯтар, ки дар гардан тавқ дорад … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
умрҷӯ — [عمرجو] кит. умрхоҳ, орзукунандаи умри дароз … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
Умр-Шат, Ваган Аветович — род. 22 июля 1890 в Баязете (Турция). Композитор. Засл. деят. иск. АрмССР (1950). Окончил в Тифлисе в 1912 теоретич. отд. Муз. училища (кл. З. П. Палиашвили, Н. Николаева), в 1928 конс. (кл. композиции С. В. Бархударяна, M. M. Ипполитова Иванова) … Большая биографическая энциклопедия
Умрёшь - не встанешь — странно, удивительно, смешно … Живая речь. Словарь разговорных выражений
Завтра не умрёт никогда — Tomorrow Never Dies … Википедия