-
21 повременная ставка
мерзімдік мөлшерлеме (жалақыны жұмыскердің шығарған өнімінің көлеміне қарай емес, жұмыс сағатының мөлшеріне қарай есептеу тәсілі) -
22 стэнд-бай
стэнд-бай, қажетіне қарай (несие шартының талабы, бұл шарт бойынша банк уағдаласылған соманы белгіленген мерзімге сақтайды, ал клиент оны несиеге мұқтаждығына қарай ішінара немесе толық пайдаланады) -
23 ценовая гибкость
баға икемділігі (баға сұраныс пен ұсынысқа қарай, басқа да баға белгілеуші факторларға: өндіріс шығынына, айналысқа, салықтарға, баға шектеулеріне қарай өзгеріп тұратын жағдай) -
24 Принципы кредитования
Банк руководствуется следующими основными принципами кредитования:
Банк несиелендірудің мынадай негізгі қағидатын басшылыққа алады:
- срочность;
- мерзімділік;
- возвратность;
- қайтарымдылық;
- платность.
- ақылы.
Принцип срочности выражается в том, что кредит выдается на четко определенный срок. Этот срок оговаривается в кредитном договоре.
Мерзімділік қағидаты несиенің нақты айқындалған мерзімге берілуінен көрініс табады. Бұл мерзім несие шартында ескертіледі.
Он заключается в том, что по окончании срока кредитного договора заемные деньги должны быть возвращены кредитору в полной сумме (основной долг) и с процентами.
Оның мәнісі мынада: несие шарты аяқталғаннан кейін қарыз ақша несиегерге толық сомада (негізгі қарыз) және пайызымен қайтарылуға тиіс.
Какие меры принимаются банком в случае невозврата кредита в установленный срок?
Несие белгіленген мерзімде қайтарылмаған жағдайда банк қандай шаралар қолданады?
В этом случае, заемщику начисляются пени (т.е. штрафные санкции), размер которых устанавливается в кредитном договоре. Для гарантии возврата финансового кредита используют разные способы обеспечения этого возврата.
Мұндай жағдайда қарызгерге өсімпұл (яғни айыппұл ықпалшаралары) есептеледі, оның мөлшері несие шартында белгіленеді. Қаржы несиесінің қайтарылу кепілдігі үшін осы қайтаруды қамтамасыз етудің түрлі тәсілдері пайдаланылады.
Банки используют следующие основные способы обеспечения кредита:
Банкілер несиені қамтамасыз етудің мынадай негізгі тәсілдерін пайдаланады:
- поручительство;
- кепілгерлік;
- гарантия;
- кепілдік;
- залог;
- кепіл;
- страхование ответственности заемщика за непогашение кредита.
- несиенің өтелмегені үшін қарызгердің жауапкершілігін сақтандыру.
Поручительство – это договор с односторонними обязательствами, посредством которого поручитель берет обязательство перед кредитором оплатить при необходимости задолженность заемщика. Договор поручительства служит дополнением к кредитному договору и заверяется нотариусом. Он применяется, когда заемщиком является гражданин. Поручителем может выступать любой хозяйствующий субъект (банк, ассоциация, предприятие и т. п.).
Кепілгерлік – біржақты міндеттемелері бар шарт, ол арқылы кепілгер несиегердің алдында қажет болған жағдайда қарызгердің берешегін төлеуге міндеттенеді. Кепілгерлік шарты несие шартына толықтыру болып табылады және оны нотариус растайды. Оны қарыз алушы азамат болғанда қолданады. Кез келген шаруашылық жүргізуші субъект (банк, қауымдастық, кәсіпорын, т.б.) кепілгер бола алады.
Гарантия — это обязательство гаранта выплатить за гарантируемого определенную сумму при наступлении гарантийного случая. Она оформляется гарантийным письмом и применяется только между юридическими лицами.
Кепілдік — кепілгердің кепілдік берілген сома үшін кепілдік жағдайы басталған кезде төлеуге міндеттенуі. Ол кепілдік хатымен ресімделеді және тек заңды тұлғалар арасында ғана қолданылады.
В основе залоговых операции лежат следующие основные положения:
Кепіл операцияларының негізінде мынадай негізгі ережелер жатыр:
- залоговое право на имущество переходит вместе с ним к любому новому приобретателю данного имущества;
- мүлікке кепілзаттық құқығы сол кепілзатпен бірге осы мүлікті кез келген жаңа сатып алушыға көшеді;
- гарантией выполнения требования кредитора-залогодержателя является только определенное имущество должника, т.е. только то имущество, которое в соответствии с законодательством РК может быть отчуждено;
- борышқордың тек белгілі бір мүлкі ғана, яғни ҚР заңнамасына сәйкес мүліктен айыруға жататын мүлік қана кепілзат ұстаушы-несиегер талабының орындалуына кепілдік болып табылады;
- кредитор (залогодержатель) в случае невозврата заемщиком (залогодателем) долга имеет право обращать взыскание на заложенное имущество, в том числе путем его продажи, т.е. отчуждения его от залогодателя.
- несиегер (кепілзат ұстаушы) борышты қайтармаған жағдайда кепілге салынған мүлікті алуға, соның ішінде оны сату арқылы, яғни оны кепілзат берушіден айыру арқылы өндіріп алуға құқылы.
Существует две формы залога:
Кепілдің екі нысаны бар:
- залог с оставлением имущества у залогодателя;
- мүлік кепіл берушіде қалдырылатын кепіл;
- залог с передачей заложенного имущества залогодержателю (заклад).
- кепілге салынған мүлік кепіл ұстаушыға берілетін кепіл (кепілсалым).
Каким образом заключается договор страхования ответственности заемщика за непогашение кредита?
Несиенің өтелмегені үшін қарызгердің жауапкершілігін сақтандыру шарты қалай жасалады?
В ходе данного страхования заемщик кредита в банке заключает со страховой компанией страховой договор. Он прилагается к кредитному договору. На практике применяется тройной договор страхования, который заключается между страховой компанией, банком и заемщиком. Срок страхования соответствует сроку, на который был выдан кредит. Договор страхования предусматривает, как правило, возмещение банку со стороны страховщика определенного процента суммы невозвращенного заемщиком кредита в установленный срок и процентов по нему.
Осы сақтандыру барысында банкіден несие алған қарызгер сақтандыру компаниясымен сақтандыру шартын жасасады? Ол несие шартына тіркеледі. Іс жүзінде үшжақты сақтандыру шарты қолданылады, ол сақтандыру компаниясы, банк және қарызгер арасында жасалады. Сақтандыру мерзімі несие берілген мерзімге сай келеді. Сақтандыру шарты, әдетте, қарызгер белгіленген мерзімде қайтармаған несие сомасының белгілі бір пайызын және ол бойынша пайызды банкіге сақтандырушы тарапынан өтелуін көздейді.
Какими критериями руководствуется банк в оценке кредитоспособности заемщика?
Банк несиенің қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігін бағалауда қандай өлшемдерді басшылыққа алады?
Оценка кредитоспособности заемщика и предоставления кредита только кредитоспособному и платежеспособному заемщику является важным условием обеспечения возврата кредита. Кредитоспособность заемщика характеризуется его аккуратностью при расчетах по ранее полученным кредитам, его текущим финансовым состоянием и перспективами изменения, способностью при необходимости мобилизовать денежные средства из различных источников.
Қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігін бағалау және несиені тек несиені өтеуге қабілетті және төлем төлеуге қабілетті қарызгерге ғана беру несиенің қайтарылуын қамтамасыз етудің маңызды шарты болып табылады. Қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігі оның бұрынырақ алған несиесі бойынша есептесу кезіндегі ұқыптылығымен, оның ағымдағы қаржы жағдайымен, өзгеру перспективаларымен, қажет болған жағдайда түрлі көздерден ақша қаражатын жұмылдыру қабілетімен сипатталады.
Несие беру шарттарына талдау жасау қандай мәселелерді зерделеуді көздейді?
Анализ условий кредитования предполагает изучение следующих вопросов:
Несилендіру шарттарын талдау мына мәселелерді зерделеуді көздейді:
- "солидность" заемщика, которая характеризуется своевременностью расчетов по ранее полученным кредитам, качественностью представленных отчетов, ответственностью и компетентностью руководства;
- қарызгердің "салиқалылығы", ол бұрынырақ алынған несиелер бойынша уақтылы есеп айырысуымен, берген есептерінің сапалылығымен, басшылықтың жауаптылығымен және біліктілігімен сипатталады;
- "способность" заемщика производить конкурентоспособную продукцию;
- қарызгердің бәсекеге жарамды өнім өндіруге "қабілеттілігі";
- "доходы", при этом уровень доходов банка должен быть увязан со степенью риска при кредитовании;
- "кірісі", мұнда банк кірісінің деңгейі несиелендіру кезіндегі тәуекел дәрежесімен байланыстырылуға тиіс;
- "цель" использования кредитных ресурсов;
- несие ресурстарының пайдаланылу "мақсаты";
- "сумма" кредита, изучение этого вопроса производится исходя из проведения заемщиком мероприятия ликвидности баланса, соотношения между собственными и заемными средствами;
- несие "сомасы", бұл мәселе қарызгердің теңгерім өтемпаздығы шарасын жүргізуін, меншікті және қарыз қаражатының арақатынасын басшылыққа ала отырып зерделенеді;
- "погашение", этот вопрос изучается путем анализа возвращенности кредита за счет реализации материальных ценностей, предоставленных гарантий и использования залогового права;
- "өтеу", бұл мәселе материалдық құндылықтардың, берілген кепілдіктердің өткізілуі және кепіл құқығын пайдалану есебінен несиенің қайтарылуына талдау жасау жолымен зерделенеді;
- "обеспечение" кредита, т.е. изучение устава и положения с точки зрения определения права банка брать в залог под выданную ссуду активы заемщика, включая ценные бумаги.
- несиенің "қамтамасыз етілуі", яғни банкінің берілген несиені қамтамасыз ету кепілі ретінде қарызгердің бағалы қағаздарымен қоса активтерін алу құқығын анықтау тұрғысынан жарғы мен ережені зерделеу.
Ликвидность хозяйствующего субъекта определятся его способностью быстро погашать свою задолженность, т.е. ликвидностью баланса хозяйствующего субъекта.
Шаруашылық жүргізуші субъектінің өтемпаздығы оны өз берешегін тез өтеуге қабілеттілігімен, яғни шаруашылық жүргізуші субъект теңгерімінің өтемпаздығымен анықталады.
Ликвидность определяется соотношением величины задолженности и ликвидных средств, т.е. средств, которые могут быть использованы для погашения долгов (наличные деньги, депозиты, ценные бумаги, реализуемые элементы оборотных средств и др.).
Өтемпаздық берешек пен өтімді қаражат, яғни борышты өтеу үшін пайдалануға болатын қаражат (қолма-қол ақша, депозиттер, бағалы қағаздар, айналым қаражатының нышандары, т.б.) шамасының қатынасымен анықталады.
Анализ ликвидности баланса заключается в сравнении средств по активу, сгруппированных по степени их ликвидности, с обязательствами по пассиву, сгруппированными по срокам их погашения.
Теңгерімнің өтемпаздығын талдаудың мәні өтімділік дәрежесіне қарай топтастырылған актив бойынша қаражатты өтелу мерзіміне қарай топтастырылған пассив бойынша міндеттемелермен салыстыруда.
Русско-казахский экономический словарь > Принципы кредитования
-
25 Сущность и функции кредита
Кредит – это предоставление банком денег заемщику на срок с возвратом и за определенную плату. Сущность кредита проявляется в:
Кредит – банкінің қарызгерге қайтарылатын етіп мерзімге және белгілі бір ақыға ақша беруі. Кредиттің мәні мынада:
- аккумуляции временно свободных денежных средств одного лица;
- бір тұлғаның уақытша бос ақшалай қаражатын шоғырландыру;
- передаче временно свободных денег за плату во временное пользование другому лицу;
- уақытша бос ақшаны ақыға басқа тұлғаға уақытша пайдалануға беру;
- замещение наличных денег безналичными деньгами в денежном обращении.
- қолда бар ақшаны ақша айналысында қолда жоқ ақшамен ауыстыру.
Кредит – это часть финансов, который выполняет те же функции, что и финансы:
Кредит – қаржының бір бөлігі және қаржы орындайтын атқарымдарды атқарады, олар:
- формирование денежных фондов и наличных денежных средств;
- ақша қорларын және қолма-қол ақшалай қаражатты қалыптастыру;
- использование денежных фондов и наличных денежных средств;
- ақша қорлары мен қолма-қол ақшалай қаражатты пайдалану;
- контрольная функция.
- бақылау атқарымы.
Какая существует разница между кредитом, ссудой и займом?
Кредит, несие және қарыз арасында қандай айырмашылық бар?
При кредите заимодавцем выступает банк или кредитная организация.
Кредитте банк немесе несие ұйымы қарыз беруші болады.
Предметом займа являются только деньги. Этим кредит отличается от ссуды или займа.
Тек ақша ғана қарыз заты болыр табылады. Кредиттің несиеден немесе қарыздан айырмашылығы осында.
Ссуда – это передача вещи одной стороной (ссудодателем) в безвозмездное временное пользование другой стороне (ссудополучателю), которая обязуется вернуть ту вещь в состоянии, обусловленном договором.
Несие – затты бір тараптан (несие берушіден) екінші тарапқа (несие алушыға) уақытша тегін пайдалануға беруі, екінші тарап осы затты шартта уағдаласылған күйде қайтаруға міндеттенеді.
Заем – передача одной стороной (займодателем) в собственность другой стороне (заемщику) денег или другой вещи с обязательством заемщика возвратить займодателю ту же сумму вещи (сумму займа) или равное количество других полученных им вещей того же рода и качества.
Қарыз – бір тараптың (қарыз берушінің) екінші тараптың (қарыз алушының) меншігіне ақша немесе басқа бір затты қарызгердің қарыз берушіге сол заттың сомасын (қарыз сомасын) немесе өзі алған нақ сол тектегі және сападағы басқа заттың тең мөлшерін қайтаруға міндеттеп беруі.
Кредит представляет собой форму движения денежного капитала кредитора. Он обеспечивает превращение капитала кредитора (собственного или привлеченного в форме депозитных вкладов) в заемный капитал заемщика. Отношения по кредиту — это финансовые отношения между кредитором и заемщиком, связанные с кругооборотом капитала в целях приращения его величины.
Кредит несиегердің ақшалай капиталының қозғалысқа түсу нысаны болып табылады. Ол несиегердің капиталын (меншікті немесе депозиттік салым нысанында тартылған) қарызгердің қарыз капиталына айналуын қамтамасыз етеді. Кредит бойынша қатынас – несиегер мен қарызгердің арасындағы қаржы қатынасы, бұл қатынас кредиттің шамасын еселей түсу мақсатындағы капиталдың ауыспалы айналымымен байланысты.
Наиболее распространенная классификация кредитов:
Кредиттің ең кең тараған жіктелімі:
- по формам (коммерческие, банковские, потребительские, государственные, ипотечные, международные кредиты);
- нысандары бойынша (коммерциялық, банкілік, тұтынушылық, мемлекеттік, ипотекалық, халықаралық несиелер);
- по срокам (краткосрочные, среднесрочные, долгосрочные);
- мерзімі бойынша (қысқа мерзімді, орта мерзімді, ұзақ мерзімді);
- по видам обеспечения (обеспеченный, необеспеченный).
- қамтамасыз етілу түрлері бойынша (қамтамасыз етілген, қамтамасыз етілмеген).
Какие отличительные свойства кредита относятся к его квалификационным признакам?
Квалификационные признаки представляют собой отличительные свойства данной группы кредитов, ее главную особенность. К квалификационным признакам можно отнести:
Өзіндік белгілер несиенің нақты тобының айрықша қасиеті, оның басты ерекшелігі болып табылады. Өзіндік белгілерге мыналарды жатқызуға болады:
- сферу распространения кредита;
- несиенің таралу аясы;
- цель предоставления кредита;
- несиенің берілу мақсаты;
- обеспечение кредита.
- несиенің қамтамасыз етілуі.
По сфере распространения кредиты делятся на международные и внутренние. Международный кредит предоставляется зарубежными банками, кредитными организациями, фондами, правительствами иностранных государств. Внутренний кредит отечественными банками.
Таралу аясына қарай несие халықаралық және ішкі несиелерге бөлінеді. Халықаралық несиені шетелдік банкілер, несие ұйымдары, шет мемлекеттердің қорлары, үкіметтері береді. Ішкі несиені отандық банкілер береді.
По целевому признаку кредиты бывают:
Мақсатты белгілері бойынша несиенің мынадай түрлері бар:
- финансовый кредит – это прямая выдача денег банком заемщику на условиях кредитного договора;
- қаржылай несие – банкінің қарызгерге несие шарты талабымен тікелей ақша беруі;
- коммерческий кредит – это предоставление поставщиком (продавцом) продукции покупателю в форме отсрочки или рассрочки платежа за отправленный товар;
- коммерциялық несие – өнімді жеткізушінің (сатушының) сатып алушыға жөнелтілген тауар үшін төлемнің мерзімін ұзарту немесе оны бөліп-бөліп төлеу нысанында беру;
- товарный кредит – это предоставление одной стороной другой стороне вещи;
- тауарлай несие – бір тараптың екінші тарапқа зат беруі;
- инвестиционный налоговый кредит – это изменение уплаты налога, при котором хозяйствующему субъекту предоставляются возможность в течение определенного срока и в определенных пределах уменьшить свои платежи по налогу с последующей поэтапной уплатой сумм кредита и начисленных процентов;
- инвестициялық салық несиесі – салық төлеудің өзгертілуі, мұнда шаруашылық жүргізуші субъектіге өзінің салық бойынша төлемдерін белгілі бір мерзім аралығында және белгілі бір шекте азайтуға мүмкіндік беріледі, несие сомасы мен есептелген пайыздар кейіннен кезең-кезеңмен төленеді;
- налоговый кредит – это отсрочка или рассрочка по уплате налогов.
- салық несиесі – салықтарды төлеу бойынша мерзімін ұзарту немесе бөліп-бөліп төлеу;
В зависимости от обеспечения кредиты бывают:
Қамтамасыз етілуіне қарай несиелер:
- бланковые, т.е. без обеспечения;
- бланкілік, яғни қамтамасыз етілмейтін несие;
- обеспеченные, т.е. имеющие обеспечение.
- қамтамасыз етілген, яғни қамсыздандырылған несие болып келеді.
Посредничество осуществляется путем перераспределения денежных средств, временно высвобождающихся в процессе кругооборота денежных фондов юридических лиц и денежных доходов физических лиц.
Делдалдық заңды тұлғалардың ақша қорлары мен жеке тұлғалардың ақшалай табысының ауыспалы айналымы барысында уақытша босаған ақшалай қаражатты қайта бөлу жолымен жүзеге асырылады.
Главным критерием перераспределения ресурсов выступает прибыльность использования этих ресурсов заемщиком. Ресурсы перераспределяются по горизонтали хозяйственных связей — от кредитора к заемщику.
Ресурстарды қайта бөлудің басты өлшемі — қарызгердің осы ресурстарды пайдаланудан табыс алуы. Ресурстар деңгейлес шаруашылық байланыстар бойынша — несиегерден қарызгерге қайта бөлінеді.
Под влиянием каких факторов формируется плата отданных и полученных заемных средств?
Берілген және алынған қарыз қаражатының ақысы қандай факторлардың ықпалымен қалыптасады?
Плата за отданные и полученные средства формируется под влиянием спроса и предложения заемных средств.
Берілген және алынған қаражат үшін төленетін ақы қарыз қаражатының сұранымы мен ұсынымының әсерімен қалыптасады.
Русско-казахский экономический словарь > Сущность и функции кредита
-
26 Согласование цен
По этому вопросу выявляются различные точки зрения.
Бұл мәселе жөніндегі көзқарастардың түрліше екендігі анықталып отыр.
Предложения не соответствуют мировым ценам.
Ұсыныстар әлемдік бағаға сай келмейді.
Мы хотели бы сравнить ваши цены с ценами конкурентных предложений (с прошлогодними ценами).
Біз сіздердің бағаларыңызды бәсекелік ұсыныстардың бағасымен (өткен жылғы бағамен) салыстырғымыз келеді.
По этим позициям нет материалов для сравнения.
Бұл айқындама бойынша салыстыру үшін материалдар жоқ.
Мы просим произвести сравнительный расчет.
Салыстырмалы есеп жүргізуді өтінеміз.
Ваши цены на этот вид оборудования превышают цены мирового рынка.
Жабдықтың бұл түріне қойған сіздің бағаңыз әлемдік нарықтың бағасынан асып түседі.
Давайте поищем компромиссное решение.
Қанекей, ымыраға келу шешімін іздейік.
Может быть сойдемся на середине.
Бәлкім, ортақ байламға тоқтармыз.
Мы можем подтвердить наши цены конкурентными материалами, а вы?
Біз бағамызды бәсекелік материалдармен қуаттай аламыз, ал сіз ше?
У вас цена выше предложений партнеров.
Сізде баға серіктестердің бағасынан жоғары.
Мы просим пересмотреть затраты на...
Біз... жұмсалған шығындарды қайта қарауды сұраймыз.
- доставку
- монтаж.
Ваше обоснование следует признать неубедительным и неполным.
Сіздің негіздемеңізді сенімді емес және толық емес деп тапқан жөн.
Ваши цены превышают соответствующие мировые цены на пять процентов.
Сіздің бағаңыз тиісті әлемдік бағадан бес пайызға асып түседі.
Назовите, пожалуйста, товары и услуги, на которые, по вашему мнению, цены завышены.
Сіздің пікіріңізше, бағасы өсірілген тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді атаңызшы.
Цены на... вами завышены.
Сіздер... бағасын өсіргенсіздер.
- картины
- услуги
Да, в последнее время цены очень выросли.
Иә, соңғы уақытта баға өте көтерілді.
Өткен жылғымен салыстырғанда баға қалай өзгерді.
Цены повысились на 10%.
Баға 10%-ға жоғарылады.
Годовой рост цен составляет 7%.
Бағаның жылдық өсуі 7% болады.
По сравнению с прошлым годом у нас качество товара также значительно улучшилось.
Өткен жылмен салыстырғанда бізде тауардың сапасы да едәуір жақсарды.
Этот прибор работает по совершенно другому принципу, у него другая конструкция и мощность.
Бұл прибор мүлде басқа принцип бойынша жұмыс істейді, оның конструкциясы мен қуаты басқаша.
Поэтому повысилась и цена.
Бағасы да сондықтан көтерілді.
Контрактные цены на эти группы изделий должны быть соответственно повышены.
Бұйымдардың бұл топтарының келісімшарттық бағасы тиісінше көтерілуге тиіс.
Но повышение составляет... процентов и распространяется на все виды оборудования.
Бірақ өсу... пайызды құрайды және жабдықтың барлық түрлеріне қолданылады.
Вот, например, цена на пылесосы увеличилась с 500 тенге до 1000 тенге, т.е. на 100%.
Міне, мысалы, шаңсорғыштың бағасы 5000 теңгеден 10000 теңгеге, яғни 100%-ға көбейді.
Это не совсем точно.
Бұл тіпті де дәл емес.
На эту группу изделий цена поднялась незначительно.
Бұйымдардың бұл тобының бағасы болмашы көтерілді.
Я назвал вам только среднюю цену.
Мен сізге тек орташа бағаны ғана атадым.
Средняя цена составляет всего... тенге, и цены остались, в основном, прежними.
Орташа баға небәрі... теңге ғана, сөйтіп баға негізінен бұрынғы қалпында қалды.
Расхождение в цене составляет всего 10%.
Бағадағы алшақтық небәрі 10%-ды құрайды.
Я считаю, что цена должна быть лучше обоснована.
Мен баға жақсы негізделуге тиіс деп есептеймін.
Такие высокие цены создают значительные трудности в расширении наших... связей.
Мұндай жоғары баға біздің... байланыстарымызды едәуір қиындатады.
- мәдени
- спорттық
- торговых
- сауда
Требования о снижении цен основываются на том, что...
Бағаны төмендету жайындағы талаптар мынаған негізделеді...
- у нас нет возможности снизить цену, хотя вы считаете, что цены завышены.
- сіз баға өсірілген деп есептегеніңізбен бізде бағаны төмендетуге мүмкіндік жоқ.
Все же мы просим вас пойти на некоторые уступки.
Қалай дегенмен біз сізден кейбір кеңшіліктер жасауыңызды сұраймыз.
Мы просим о снижении цен на...
Біз... бағасын төмендетуді сұраймыз.
- товары
- услуги.
Мы уже уступили вам в цене. Учитывая этот факт, нужно пересмотреть цены и на новые машины.
Біз баға жөнінен кеңшілік жасадық та. Осы фактіні ескере отырып, жаңа машиналардың да бағасын қайта қарау керек.
Мы поднимаем вопрос о пересмотре цен.
Біз бағаны қайта қарау туралы мәселе көтереміз.
В связи с этим возникла необходимость изменения цен.
Осыған байланысты бағаны өзгерту қажеттігі туды.
Хорошо, мы скорректируем цены с учетом ваших замечаний.
Жақсы, біз сіздердің ескертулеріңізді ескере отырып бағаны түзетеміз.
Таким образом, мы не придем к соглашению.
Сонымен біз келісімге келмейміз.
По-видимому, нам предстоят трудные переговоры по корректировке цен на машины.
Тегінде, біздің алдымызда машинаның бағасын түзету жөнінде қиын келіссөз тұрса керек.
Мы можем договориться о цене только путем взаимных уступок.
Біз баға туралы тек өзара кеңшілік жолымен ғана уағдаласа аламыз.
Цены не могут быть изменены.
Бағаны өзгертуге болмайды.
Мы не можем согласиться...
Біз... келісе алмаймыз.
- с повышением цены на 50 процентов.
Хотя техническое исполнение обеих машин одинаково, при установлении цены нужно учесть объем поставок.
Екі машинаның да техникалық орындалуы бірдей болғанымен, бағаны белгілеу кезінде жеткізілімнің көлемін ескеру керек.
Поэтому мы просим сделать десятипроцентную скидку с цены.
Сондықтан біз бағадан он пайыздық шегерім жасауды сұраймыз.
Если учесть все приведенные данные и факторы, мы можем согласиться на изменение цены на 10%.
Егер барлық келтірілген деректер мен факторларды ескерсек, біз бағаның 10%-ға өзгертілуіне келісе аламыз.
Мы согласны пересмотреть цены, но это касается только скидки на количество.
Біз бағаны қайта қарауға келісеміз, бірақ бұл тек көлеміне қарай жасалатын шегерімге ғана қатысты.
Отмечается сближение точек зрения.
Көзқарастың жақындай түскені байқалып отыр.
Мы готовы пойти вам навстречу и предоставить разумную скидку.
Біз сіздің ыңғайыңызға көніп, орынды шегерім жасауға дайынбыз.
Мы должны сделать соответствующую корректировку цены.
Біз бағаға тиісті түзету жасауға тиіспіз.
Мы должны на эту модель установить новую цену.
Біз бұл үлгіге жаңа баға белгілеуге тиіспіз.
Согласно имеющимся у нас данным мы можем согласиться на повышение цены не более, чем на девять процентов.
Бізде бар деректерге орай біз бағаны көп дегенде тоғыз пайызға көтеруге келісе аламыз.
Ваши цены находятся на уровне мировых цен.
Сіздің бағаңыз әлемдік баға деңгейінде тұр.
Мы рады, что...
Біз... қуаныштымыз.
- вы считаете наши цены обоснованными (приемлемыми, справедливыми)
- біздің бағамызды негізделген (қолайлы, әділ) деп есептейтініңізге
- мы смогли урегулировать проблему цен.
Ваши цены превышают мировые цены на 10%.
Сіздің бағаңыз әлемдік бағадан 10%-ға асып түседі.
Расценки выполнения отдельных видов работ значительно превышают расценки, существующие в нашей стране.
Жұмыстардың жекелеген түрлерін орындау бағасы біздің елімізде қолданылып жүрген бағадан едәуір асып түседі.
Разница в ценах незначительна.
Бағадағы айырма болмашы.
Просим учесть нашу просьбу увеличить долю местного оборудования в реализации проекта.
Жобаны іске асыруда жергілікті жабдықтың үлесін көбейту жөніндегі біздің өтінішіміздің ескерілуін өтінеміз.
Мы не настаиваем на наших ценах.
Біз өз бағамызды қорғаштамаймыз.
Нам удалось добиться частичного снижения цены.
Біз бағаның ішінара төмендетілуіне қол жеткізе алдық.
Наша новая цена...
Біздің жаңа баға...
Разница между нашими ценами составляет 15%.
Біздің бағаларымыздың арасындағы айырма 15%-ды құрайды.
К сожалению, мы должны прервать переговоры, так как...
Өкінішке қарай, біз келіссөзді үзуге тиіспіз, өйткені...
- у нас нет необходимых котировок (разбивок цен).
- бізде қажетті баға белгіленімі (бағаның бөліктемесі) жоқ.
Переговоры по ценам будут возобновлены...
Баға жөніндегі келіссөз... қайта басталатын болады.
- после того, как будут уточнены спецификации.
Мы готовы...
Біз... дайынбыз.
- перейти к подробному обсуждению установления цены.
Мы можем заключить сделку при условии уплаты вперед.
Біз алдын ала төлеу шартымен мәміле жасаса аламыз.
На этих условиях мы согласны.
Осы шарттар негізінде біз келісеміз.
После тщательной проверки была выведена новая цена.
Мұқият тексергеннен кейін жаңа баға шығарылды.
Цены были подробно обоснованы.
Баға егжей-тегжейлі негізделді.
Мы не настаиваем на наших прежних ценах.
Біз бұрынғы бағамызды талап етпейміз.
Предложенные вами цены находятся на уровне мировых цен.
Сіздер ұсынған баға әлемдік баға деңгейінде.
Мы принимаем ваши цены. Они нас устраивают.
Біз сіздердің бағаларыңызды қабылдаймыз. Ол бізге ұнайды.
Наши точки зрения совпадают.
Біздің көзқарасымыз үйлеседі.
На переговорах по ценам оба партнера пришли к единому мнению.
Баға жөніндегі келіссөзде екі серіктес те бір пікірге келді.
У нас единое мнение, что наши цены...
Біздің бағамыз... деген бірауызды пікірдеміз.
- қолайлы
- әділ
- умеренны.
- орынды
Мы рады, что смогли урегулировать проблему цен. Результаты наших переговоров мы должны представить на утверждение директору.
Біз баға проблемасын реттей алғанымызға қуаныштымыз. Біз келіссөзіміздің нәтижелерін директорға бекітуге ұсынуға тиіспіз.
-
27 Сроки
Поговорим об основных принципах установления сроков поставок.
Жеткізілім мерзімін белгілеудің негізгі қағидаты туралы әңгімелесейік.
Отгрузка отдельных партий должна осуществляться, по возможности, равномерно.
Жекелеген топтамалар, мүмкіндігінше, біркелкі жөнелтілуге тиіс.
Установки и заводы поставляются комплектно.
Қондырғылар мен зауыттар жиынтықтамалы түрде жеткізіледі.
Датой поставки машины считается день поставки последней части машины.
Машинаның соңғы бөлшегі жеткізілген күн машинаның жеткізілген күні деп есептеледі.
Поставки скоропортящихся продуктов производятся с учетом сезона, наличия их у продавца и потребностей у покупателя.
Тез бұзылатын өнімдер маусымды, олардың сатушыда бар екенін және сатып алушының қажеттерін ескере отырып жеткізіледі.
С согласия покупателя продавец может осуществить досрочную поставку.
Сатып алушының келісімімен сатушы өнімді мерзімінен бұрын жеткізуі мүмкін.
Продавец имеет право на отступную сумму или перенос срока поставок, если возникнут какие-либо трудности в производстве или в поставках, происшедшие по вине покупателя.
Егер сатып алушының кінәсынан өндірісте немесе жеткізілімде қандайда болсын қиындықтар пайда болса, сатушының кеңшілік жасау ақысын талап етуге немесе жеткізу мерзімін ауыстыруға құқығы бар.
О переносе срока продавец обязан своевременно известить покупателя.
Мерзімнің ауыстырылғаны жайында сатушы сатып алушыға дер кезінде хабарлауға міндетті.
Мы хотели бы...
Біз... қалар едік.
- уточнить (конкретизировать, согласовать) сроки поставок.
- жеткізілім мерзімінің дәлденгенін (нақтыланғанын, келісілгенін)
Мы заинтересованы в срочной поставке товара.
Біз тауардың мерзімінде жеткізілуіне мүдделіміз.
Мы просим вас...
Біз сізден... сұраймыз.
- учесть, что мы передали вам наш заказ еще в прошлом году
- произвести последнюю поставку за 3-й квартал до конца августа.
Этот вопрос я не могу решить.
Бұл мәселені мен шеше алмаймын.
Фирма поставит этот товар не ранее июня этого года.
Фирма бұл тауарды ерте дегенде осы жылдың маусымында жеткізеді.
Что касается сроков поставок, то мы можем...
Жеткізілім мерзіміне келетін болсақ, біз... аламыз.
- пойти вам навстречу.
Остальное количество будет поставлено в следующем году.
Қалған мөлшері келесі жылы жеткізілетін болады.
Вы ставите нас в трудное положение.
Сіз бізді қиын жағдайға қалдырып отырсыз.
Трудность состоит в том, что мы, к сожалению,...
Қиындық мынада болып отыр, біз, өкінішке қарай,...
- сіздерге 1-ші тоқсанда тауарлардың бірде-бір топтамасын жеткізіп бере алмаймыз
- не можем согласиться с предложенными сроками поставок.
- жеткізілімнің ұсынылған мерзімімен келісе алмаймыз.
Мы считаем предложенные вами сроки поставок (не) реальными.
Біз сіздер ұсынған жеткізілім мерзімін мүмкін (емес) деп есептейміз.
Я хотел бы еще раз вернуться к срокам поставок. В какой кратчайший срок вы можете произвести поставки?
Мен жеткізілім мерзіміне тағы бір рет оралғым келіп отыр. Сіз қандай ең қысқа мерзімде жеткізіп бере аласыз?
Поставки автоматических установок мы можем произвести в следующем месяце.
Автоматты қондырғыларды біз келесі айда жеткізіп бере аламыз.
Очень жаль, так как заказанные установки нам срочно нужны, и мы просим вашего согласия на изменение сроков на два месяца.
Бір өкініштісі, тапсырыс берілген қондырғылар бізге шұғыл керек, сондықтан біз мерзімнің екі айға өзгертілуіне сіздің келісім беруіңізді сұраймыз.
Вероятно, вы изыщете возможность пойти нам навстречу?
Әлбетте, сіз біздің ыңғайымызға көнудің мүмкіндіктерін іздестіретін шығарсыз?
Мы в этом очень заинтересованы.
Біз бұған өте мүдделіміз.
Это, к сожалению, абсолютно невозможно, потому что у нас много заказов. В этом году наше предприятие полностью загружено.
Бұл, өкінішке қарай, мүмкін емес, өйткені бізде тапсырыс көп. Биыл біздің кәсіпорын түгелдей жұмысбасты болып отыр.
Мы можем начать поставки лишь с мая.
Біз жеткізілімді тек мамырдан ғана бастай аламыз.
Я все же надеюсь, что мы сегодня решим последнюю нерешенную задачу (проблему).
Мен қалай дегенмен бүгін соңғы шешілмеген міндетті (мәселені) шешеміз ғой деген үміттемін.
Этот вопрос касается равномерности поставок.
Бұл мәселе жеткізілімнің бір қалыптылығына қатысты болып отыр.
С этим я могу вполне согласиться, потому что такие поставки идут навстречу нашим пожеланиям. Мы поставим вам все позиции равными частями.
Мен мұнымен толық келісемін, өйткені мұндай жеткізілім біздің тілектерімізге ыңғайлас келеді. Біз сіздерге барлық айқындамаларды тең бөліктермен жеткіземіз.
Свыше пятидесяти процентов всего объема поставок вы уже получили, остальное количество мы поставим вам равными частями в каждом квартале.
Жеткізілімнің бүкіл көлемінің елу пайыздан астамын сіз қазірдің өзінде алдыңыз, қалған мөлшерін біз сіздерге әр тоқсанда тең бөліктермен жеткізіп тұрамыз.
Просим вас уменьшить поставки количества машин в первом квартале следующего года и перенести их на 2-й квартал.
Сізден келесі жылдың бірінші тоқсанында жеткізілетін машиналар санын азайтып, оларды 2-ші тоқсанға ауыстыруды сұраймыз.
Я понимаю вашу просьбу и готов принять ваше предложение.
Мен сіздің өтінішіңізді түсінемін және сіздің ұсынысыңызды қабылдауға дайынмын.
Я очень благодарен вам за понимание.
Мен сізге түсінгеніңіз үшін өте ризамын.
У меня к вам есть еще одна настоятельная просьба.
Менің сізге тағы бір ділгер өтінішім бар.
Информируйте нас, пожалуйста, об отгрузке товаров на судно.
Бізге тауарлардың кемеге тиелгені туралы ақпарат жібере салыңызшы.
В случае отгрузки на корабль сообщите нам, пожалуйста, телексом...
Кемеге тиелген жағдайда бізге... телекспен хабарлай қойыңызшы.
- номер коносамента.
При отгрузке по железной дороге (автомобильным транспортом) сообщите...
Теміржолмен (автомобиль көлігімен) жөнелту кезінде... хабарлаңыз.
- пункт назначения.
До сих пор отставание в поставках не было ликвидировано.
Жеткізілімдегі артта қалушылық осы кезге дейін жойылған жоқ.
Причинами задержки в поставках являются...
Жеткізілімдегі кідірістің себептері...
- трудности в производстве.
- өндірістегі қиындықтар.
Нехватка вагонов также сильно затрудняла поставки.
Вагондардың жетіспеуі де жеткізілімді тым қиындатты.
Мы сделаем все возможное, чтобы ускорить поставку товара.
Біз тауар жеткізілімін жеделдету үшін мүмкіндіктің бәрін жасаймыз.
-
28 Финансовые претензии
Я хотел бы предъявить вам некоторые претензии по платежам.
Мен сізге төлемдер бойынша кейбір кінәрат-талап қойғым келеді.
С нашей стороны к вам также есть некоторые претензии.
Біз тарапынан да сізге кейбір кінәрат-талаптар бар.
Наши объяснения по вашим претензиям, вероятно, удовлетворят вас.
Сіздің кінәрат-талаптар жөніндегі біздің түсініктеріміз, сірә, сізді қанағаттандыратын болар.
После тщательного анализа мы установили, что платежный баланс сейчас в нашу пользу.
Мұқият талдау жасағаннан кейін біз төлем теңгерімінің қазір біздің пайдамызда екенін анықтадық.
У вас же, напротив, имеется значительная задолженность по платежам.
Сізде, керісінше, төлемдер бойынша едәуір берешек бар.
Скажите, пожалуйста, в чем конкретно выражается наша задолженность.
Айтыңызшы, біздің берешегіміз нақты неден көрініп отыр.
Условия открытого вами аккредитива отличаются от условий, предусмотренных в контракте, и мы не можем получить причитающейся нам суммы.
Сіз ашқан аккредитивтің шарттары келісімшартта көзделген шарттардан өзгеше, сондықтан біз өзімізге тиесілі соманы ала алмаймыз.
Понимаю, мы немедленно внесем в аккредитив необходимые поправки.
Түсінемін, біз аккредитивке қажетті түзетулерді дереу енгіземіз.
Мы не можем произвести платежи с аккредитива, так как в документах, направленных в банк, имеются многочисленные расхождения.
Біз аккредитивтен төлем төлей алмаймыз, өйткені банкіге жолданған құжаттарда көп алшақтықтар бар.
Мы не нашли в своих записях получение вашего авизо на сумму...
Біз өз жазбаларымызда... сомаға сіздің авизоңызды таппадық.
Вот, кстати, я покажу вам ваше официальное письмо, в котором вы ставите нас в известность об отказе от этих платежей.
Айтқандайын, міне, мен сізге өзіңіздің ресми хатыңызды көрсетейін, онда сіз бізге осы төлемдерден бас тартатыныңызды хабарлағансыз.
Вы не можете отказаться от этих платежей.
Сіз бұл төлемдерден бас тарта алмайсыз.
У нас к вам есть серьезные претензии относительно несвоевременной оплаты. Срок платежей истек еще в мае этого года.
Бізде төлемнің уақытылы төленбегені жөнінде елеулі кінәрат-талаптар бар.Төлем мерзімі осы жылдың мамырында-ақ өтіп кеткен.
Эту задолженность вы должны погасить немедленно.
Бұл берешекті сіз дереу өтеуге тиіссіз.
Вы не оплатили счета №...
Сіз ғ... шоттарды төлемегенсіз.
Кроме того, вы задержали платежи за..., что является грубым нарушением контракта.
Сонымен бірге сіз... кідірткенсіз, мұның өзі келісімшартты өрескел бұзу болып табылады.
- поставки промышленных товаров.
Целый ряд платежных документов у вас составлен с нарушениями и отклонениями.
Сізде толып жатқан төлем құжаттары бұрмалаушылықпен және ауытқушылықпен толтырылған.
У вас не приложена к документам импортная (экспортная) лицензия.
Сізде құжаттарға импорттық (экспорттық) лицензия тіркелмеген.
В связи с изменением срока платежа ваша тратта не акцептована.
Төлем мерзімінің өзгертілуіне байланысты сіздің траттаңыз акцептелмеген.
По всем указанным претензиям у нас есть обоснованные объяснения.
Барлық көрсетілген кінәрат-талаптар бойынша бізде негізделген түсініктемелер бар.
Во-первых, в ходе выполнения контракта произошли непредвиденные изменения в расходах.
Біріншіден, келісімшарттың орындалуы барысында шығыстарда болжанбаған өзгерістер болған.
Изменения произошли по многим направлениям:
Өзгерістер көптеген бағыттар бойынша:... болған.
Во-вторых, вы должны принять во внимание, что все расходы по... мы берем на себя.
Екіншіден, сіз... шығыстарының барлығын біз көтеретінімізді сіз ескеруге тиіс едіңіз.
- упаковке
- буып-түю
За наш счет идут...
Біздің шотымызға... барады.
- расходы по страхованию.
Мы также надеемся на компенсацию убытков, понесенных нами из-за...
Біз сондай-ақ... себепті бізге келтірілген залалдың өтелуіне үміт артамыз.
- несвоевременной отправки платежных документов.
Поэтому мы снимаем с себя ответственность за...
Сондықтан біз... үшін жауапкершілікті өзімізден аламыз.
- несоблюдение договорных обязательств.
Вот один пример. В прошлом году ваше уведомление об отгрузке товара мы получили с опозданием. Поэтому мы оказались не готовыми к приемке товара от железной дороги. Это привело, в конце концов, к большим дополнительным затратам по транспортировке и хранению.
Міне, бір мысал. Өткен жылы тауардың жөнелтілгені туралы сіздің хабарламаңызды біз кешігіп алдық. Сондықтан біз теміржолдан тауар қабылдауға дайын болмай қалдық. Мұның өзі, сайып келгенде, тасымалдау мен сақтаудың көп қосымша шығындарын туғызды.
О подобных фактах мы неоднократно ставили вас в известность.
Мұндай фактілер жайында біз сіздерге талай рет хабарладық.
Поэтому мы не можем нести полную ответственность за дополнительные расходы.
Сондықтан қосымша шығыстар үшін толық жауапкершілік ала алмаймыз.
У нас к вам есть также ряд встречных претензий.
Бізде сіздерге қоятын бірқатар қарсы кінәрат-талаптар бар.
Наши платежи приостановлены в связи с...
Біздің төлемдер... байланысты тоқтатылды.
- задержками поставок.
Нарушение сроков платежей произошло вследствие некомплектности поставок с вашей стороны.
Төлем мерзімінің бұзылуы сіздер тарапынан жеткізілімнің жиынтықталмауы салдарынан болды.
Уже в этом году вы представили документы к оплате с опозданием на два месяца.
Биылдың өзінде сіздер құжаттарды төлеуге екі ай кешіктіріп ұсындыңыздар.
Было обнаружено несколько ошибок в расчетах.
Есеп айырысуларда бірнеше қателер табылды.
Вот, например, выписка из счета. Она подтверждает правильность именно наших расчетов.
Міне, мысалы, шоттан үзінді көшірме. Ол нақ біздің есеп айырысуларымыздың дұрыстығын қуаттайды.
Проверьте, пожалуйста, сами этот счет.
Өздеріңіз бұл шотты тексеріңіздерші.
Вы не учли, что нами 2-го октября была ошибочно переведена вам сумма...
Сіздерге 2-ші қазанда... сома қате аударылғанын сіздер ескермегенсіздер.
Давайте снова сверим наши расчеты.
Қанекей, біздің шоттарымызды қайтадан салыстырайық.
Эти вопросы мы обязательно рассмотрим вновь.
Бұл мәселелерді біз міндетті түрде қайтадан қараймыз.
Все недостатки по платежам мы устраним самое позднее через месяц.
Төлемдер бойынша кемшіліктердің бәрін біз әрі кеткенде бір айдан кейін жоямыз.
Платежи будут осуществляться...
Төлемдер... төленеді.
- после подписания счета.
В связи с известными вам событиями мы просим...
Сіздерге белгілі оқиғаларға байланысты біз... сұраймыз.
- о пересмотре платежных сумм.
Все же вам следует уплатить...
Қалай дегенмен сіздердің... төлеулеріңіз керек.
- штраф за просрочку в уплате.
Вы нам предъявили штраф за нарушение договора. Но уплату названных сумм мы произведем только в арбитражном порядке.
Сіздер бізге шарттың бұзылғаны үшін айыппұл төлеуді ұсындыңыздар. Бірақ аталған соманы тек төрелік сот тәртібімен ғана төлейміз.
По-моему, вы недооцениваете серьезность ситуации.
Меніңше, сіздер жағдайдың елеулі сипатын жете бағаламай отырсыздар.
В результате нарушений в платежах произойдут известные вам последствия, предусмотренные в договоре.
Төлемдегі бұрмалаушылықтар салдарынан шартта көзделген сіздерге мәлім зардаптар болады.
Уклонение от уплаты налогов влечет штраф в большом размере.
Салықтарды төлеуден жалтару көп мөлшерде айыппұл төлеуге апарып соқтырады.
Вследствие задержки в оплате мы приостанавливаем поставки.
Төлем төлеудегі кідірістің салдарынан біз жеткізілімді тоқтата тұрамыз.
Мы просим вас также отослать нам назад товары, поставленные ранее, но не оплаченные до сих пор.
Біз сіздерден бұрын жеткізілген, бірақ осы кезге дейін төленбеген тауарларды бізге кері қайтаруларыңызды да сұраймыз.
Издержки в этом случае, естественно, пойдут за ваш счет.
Бұл ретте, әлбетте, шығындар сіздердің есебіңізден өтеледі.
По результатам этой сделки мы оказались в убытке.
Осы мәміленің нәтижелері бойынша біз залал шектік.
Поэтому мы вынуждены обратиться в суд.
Сондықтан біз сотқа жүгінуге мәжбүр болдық.
Взыскание ваших долгов тогда произойдет в законном порядке.
Сіздердің борыштарыңыз заңды тәртіппен өндіріп алынады.
Судебные издержки пойдут также за ваш счет.
Сот шығындары да сіздердің есебіңізден өтеледі.
Наш договор будет расторгнут.
Біздің шартымыз бұзылады.
Мы предоставляем это дело на ваше усмотрение.
Біз бұл істі сіздердің қалауыңызға ұсынамыз.
Русско-казахский экономический словарь > Финансовые претензии
-
29 беглый
1)устар. беглый каторжник — жер аударылушы қашқын
2) ( кратковременный)3) (быстрый, поверхностный) -
30 вглубь
бойлап, түпкірлей, ішіне қарай -
31 вести
-
32 влево
сол жаққа, солға қарай -
33 вниз
төмен, төмен қарай, астына -
34 воздание
-
35 воздать
тиісінше баға беру, лайығын істеу, бағалау -
36 восток
-
37 выясниться
I II -
38 дальше
алысырақ, ары, сосын, ары қарай -
39 дело
1)2)3)4)5)6)7)8)9)10) -
40 дёрнуться
См. также в других словарях:
Арай — (арм. Արայ, каз. арай): Арай бог в армянской мифологии; Арай казахстанский эстрадный ансамбль, аккомпанирующий заслуженной артистке Казахской ССР Розе Рымбаевой; Арай марка телевизоров, производимых в Армении. Арай … … Википедия
АРАЙ — муж. араина жен. потное, мочежинное или поемное место, на котором растут одни грубые резучие травы, и где посему бывает ранний покос. Толковый словарь Даля. В.И. Даль. 1863 1866 … Толковый словарь Даля
арай — сущ., кол во синонимов: 1 • араина (1) Словарь синонимов ASIS. В.Н. Тришин. 2013 … Словарь синонимов
Арай (бог) — У этого термина существуют и другие значения, см. Арай. Арай (арм. Արայ) или Арарич (арм. Արարիչ) Бог Творец в армянской мифологии. Оба названия означают «Творец». Все остальные божественные силы являлись лишь божествами дицами (арм. դից,… … Википедия
арай — болото, заросшее камышом , пермск. По видимому, заимств. из фин., карельск. aro мелководный залив, заросший хвощами , зап. фин. *aroi̯; см. Калима 78 и сл. Из русск. перешло в коми arai̯ болото ; см. Вихман – Уотила 4. Неубедительно сближение… … Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера
‘Арай’ — ‘Arai’ statusas T sritis augalininkystė apibrėžtis Kvietrugių veislė, sukurta Lietuvos žemdirbystės institute Dotnuvoje. Veislė trumpais šiaudais, gerai žiemoja, atspari išgulimui. Rajonuota nebuvo. atitikmenys: angl. ‘Arai’ rus. ‘Арай’ … Žemės ūkio augalų selekcijos ir sėklininkystės terminų žodynas
қарайғансыз — сын. Қарайған еш нәрсе жоқ, аппақ. Ал Хан Тәңірінің батыс түстігі бір қ а р а й ғ а н с ы з ұшы қиыры жоқ мұзтауларға ұласып кете береді екен (Т.Мәмесейіт, Таудан., 308) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
арай — зат. көне Сабыр, үстем, тоқтам. ир. зат. Таң атар кездегі күн шапағаты, шұғыласы … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
арай — (Түрікм.: Ашх., Таш., Мары) береке; маза. Мынаны қарашы, қонақтың а р а й ы н алды (Түрікм., Таш.). [Өзбекше ором тыныштық (Узб. рус. сл., 1959)] … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қарайғыр — зат. көне. Паровоз. Қ а р а й ғ ы р, қара алып, жүйткиді, Жануар күшіне сенеді (С.Сейфуллин, Шығ., 67). Мысалы, алпауыт (помещик), кіндік (орталық), күйсандық (пианино), қ а р а й ғ ы р (паровоз) сияқты историзмдер тілімізде орнықпады (М.Белбаева … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
Адзуки-арай — (рисунок Такэхары Сюнсэна, 1841 г.) Адзуки арай (яп. 小豆洗い … Википедия
