-
1 до
I1. предлог с род. п.при указании предела, границы распространения действия-ға/-гә саҡлы (ҡәҙәр, тиклем)2. предлог с род. п.при указании временного предела действия-ғансы/-гәнсе, -ға/-гә тиклем (саҡлы, ҡәҙәр)3. предлог с род. п.при указании предшествовавшего события-дан/-дән элек (алда), -ға/-гә тиклем (саҡлы), -ғаса/-гәсәдо наступления холодов — һалҡындарҙан элек, һалҡындарға саҡлы, һалҡын төшкәнгәсә
4. предлог с род. п.при обозначении предела количества, состояния-ға/-гә ҡәҙәр саҡлы (хәтлем), яҡын, ҡалдырмай5. предлог с род. п.при указании на предмет, лицо, на которые направлено действиедо каких пор — ҡасанға тиклем, күпме
до крайности — сиктән тыш, сикһеҙ
до поры, до времени — ваҡыты еткәнсе, үҙ ваҡытында
до свидания — хәҙергә (әлегә) һау булығыҙ, һау булып тороғоҙ, хушығыҙ
до упаду — хәлдән тайғансы, аяҡтан йығылғансы
IIс нескл.; муз.догамманың беренсе нотаһы -
2 мороз
1. мһалҡын, һыуыҡ2. мобычно мн. морозыһалҡындар, һыуыҡтармороз по коже (по спине) подирает (дерёт, пробегает и т.п.) — тән сымырлап китә
-
3 холод
Iмһыуыҡ, һалҡын, һыуыҡлыҡIIм мн. холодао погодеһыуыҡ ваҡыт, һалҡын (һыуыҡ) көндәр, һыуыҡтар, һалҡындармощущение ознобаөшөтөү, һыуыныубросает то в жар, то в холод — бер ҡыҙҙыра, бер өшөтә
IVм перен.равнодушиеһалҡынлыҡ, һалҡын ҡараш, иғтибарһыҙлыҡ -
4 акын
-
5 беглый
1. в знач. сущ.совершивший побег откуда-л.ҡасҡын, ҡасаҡ, ҡасып киткән2. прил.мимолётный, быстрыййүгерек3. прил.не затруднённый, свободныйтиҙ, етеҙ, йүгерек, иркенуҡыуҙа, музыка ҡоралында4. прил.өҫтән-мөҫтән генә, иғтибарһыҙ эшләнгәнбеглые гласные лингв. — төшөп ҡалыусан һуҙынҡылар
-
6 биться
1. несов. с кем-чемалышыу, һуғышыу, көрәшеү2. несов.ударяться, колотиться обо что-л.һуғылыу, бәрелеү, ҡағылыу, һуғыу, бәреү3. несов.метаться, трепатьсяһуғылыу, үрһәләнеү, тулау4. несов.над чем, с кем-чем и без доп.; перен.прилагать все усилиятырышлыҡ күрһәтеү, тырышыу, ыҙаланыу5. несов.пульсироватьтибеү, ҡағыу6. несов.разбиваться – о посуде, стеклеватылыу, ыуалыу, онталыу7. несов. страд. от битьбиться как рыба об лёд — ергә (ҡороға) ташланған балыҡ кеүек тулау (тыпырсыныу), ҡыйын хәлдән сығырға тарышыу
биться об заклад — малға (аҡсаға) бәхәсләшеү, еңешеү
хоть головой об стену бейся — башыңды ташҡа орһаң да (үтәй алмаҫлыҡ эш, ауыр хәл тураһында)
-
7 близкий
1. прил.недалёкийяҡын, яҡындағы2. прил., разг.короткийоҙон түгел, ҡыҫҡа3. прил.о временияҡын, яҡында буласаҡ4. прил.о родствеяҡынблизкий родственник — яҡын туған, бауырҙаш
5. в знач. сущ. мн. близкиетуғандар, яҡындар, ҡәрҙәштәр6. прил.об отношенияхдуҫлыҡ, әшнәлек мөнәсәбәтендә булған, яҡын дуҫ, әшнә (кеше)7. прил., в чём, чему, по чему, к чему и без доп.сходный, похожийяҡын, оҡшаш -
8 вздыматься
1. несов.подниматься кверхуөҫкә күтәрелеү, олғашыу2. несов. о грудиҡалҡыу3. несов. страд. от вздымать -
9 втулка
1. ж тех.втулка, сөй2. жзатычка, пробкатығын, бөкө -
10 голография
жголографиятулҡындар үҙгәреше нигеҙендә объектты күләмле итеп төшөрөү ысулы -
11 даргинцы
мн.дарғындар, дарғын халҡыДағстанда йәшәйҙәр -
12 держаться
1. несов.за кого-чтототоноу, тотоноп (йәбешеп) тороу2. несов. страд. от держать 1-4в чём душа (только) держится — ныҡ ябыҡ, тире лә һөйәк, ауырыу
едва (еле) держаться на ногах — аяҡта саҡ баҫып тороу (арыуҙан, иҫереп һ.б.)
только держись — сыҙап ҡына тор, ҡайһы ерең ҡысыта
3. несов.за что; перен.йәбешеп ятыу, ысҡындырмаҫҡа тырышыу4. несов.тороу, эләгеп тороу5. несов.за чтототоноп, тотоп тороу6. несов. прям., перен.үҙен тотоудержаться в стороне — ситтә тороу, ситләшеү
7. несов.чего, за кем-чемяндан, эргәләп барыу8. несов.бирелмәү, бирешмәү, ҡаршы тороу9. несов.чего; перен.тотоу, тороу, (буйынса) эш итеү10. несов.тороу, һаҡланыу, барыу -
13 детектор
1. мдетекторюғары йышлыҡтағы радио тулҡындарын ҡолаҡ менән ишетерлек түбән йышлыҡтағы тулҡындарға әйләндереүсе прибор2. мдетекторяҡтылыҡты, йылылыҡты билдәләй торған прибор -
14 забиться
I1. сов. разг.йәшеренеү, боҫоу2. сов.засоритьсятығылыу, ҡапланыуII1. сов.начать битьсяҡаға (һуға, бәрә, тибә) башлау2. сов.заметатьсятулау, тулғаныубольной забился в припадке — ауырыу, өйәнәге тотоп, тулай башланы
-
15 заходить
-
16 интерференция
ж; физ.интерференциятауыш, яҡтылыҡ һ.б. тулҡындарҙың үҙ-ара тәьҫире -
17 короткий
1. прил.ҡыҫҡа, тоҡос2. прил. разг.төпөш, тоҡор3. прил.малый по времениҡыҫҡа, әҙ4. прил.быстрый, решительныйтиҙ, ҡаты5. прил.близкий, дружественныйдуҫтарса, яҡынкороткое замыкание — физ. ҡыҫҡа ялғаныш
-
18 наступить
Iсов. на кого-чтобаҫыунаступить на ногу (ноги) — кәмһетеү, рәнйетеү
наступить на хвост — ҡойроғона баҫыу (тотоу, эләктереү)
наступить на язык — ауыҙын ябыу, телен тешләтеү
IIсов.тыуыу, булыу, башланыу, етеү, урынлашыу, төшөү -
19 нимб
мнимбиконаларҙағы, антик һындарҙың башы тирәһендәге түңәрәк нур -
20 обрушиться
1. сов.рухнутьишелеп (емерелеп) төшөү2. сов.устремитьсяташланыу, ябырылыу3. сов. перен.неожиданно постичь кого-что-л.(башына, өҫтөнә) төшөү4. сов.на кого-что; перен.ташланыу, һөжүм итеү, ябырылыу
См. также в других словарях:
радиотолқындар — (Радиоволны) радиобайланыс, радиолокация және басқа байланыстар үшін қолданы латын электромагнитті тербелістер (толқындар). Ұзындығына байланысты Р. аса ұзын (10000 м ден астам), ұзын (1000 10000 м), орташа (100 1000 м), қысқа (10 100 м)… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
толқындар мен шақырулар кестесі — (Таблица волн и позывных) радиостанцияларға арналған толқындар (жиіліктер) мен шақырулар тізімі. Сондай ақ алдағы ұрыста радиобайланысты ұйымдастыру кезінде бөлімдер (бөлімшелер) абоненттері (корреспонденттері) арасында оларды бөлу реті берілген… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
тұтқындар мен қашқындардан жауап алу — (Допрос пленных и перебежчиков) қарсылас жөнінде барлау мәліметтерін алудың маңызды көзі. Бұл мәліметтер жан жақты тексеріліп, өзге дерек көздерінен алынған мәліметтермен салыстырылады. Тұтқындар мен қашқындардан жауап алуды рота командирінен… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
әскери шығындар — (Военные потери) соғысушы мемлекеттердің соғыс барысындағы және оның салдарынан тыл мен майдандағы адамдар шығыны және материалдық зиян шегуі. Ә.ш. тікелей және жанама болып бөлінеді. Тікелей Ә.ш. қару жарақтың әрекетіне байланысты болады, ал… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
қайта толатын шығындар — (Возвратные потери) емделіп жазылғаннан кейін сапқа қайта оралған жеке құрам, сонымен бірге қайта қалпына келтіргеннен соң пайдалануға жарамды қару, әскери техника және басқа да материалдық құралдар … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
орны толмайтын шығындар — (Безвозратные потери) өлгендер, белгісіз жоғалғандар, тұтқынға түскендер, жарадан өлгендер және мүгедектігі бойынша қызметтен босатылғандар, сонымен қатар қайта қалпына келтіруге болмайтын қарулар, әскери техника және басқа материалдық құралдар … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
санитарлық шығындар — (Санитарные потери) жеке құрама әскерлерінің қоныс аудару мен медици налық мекемелерге емделуге жіберетін жаралылар мен аурулар шығыны. С.ш. әскери және әскери емес болып бөлінеді. Әскери С.ш ға жаралылар, контузияға ұшырағандар, зақымданғандар,… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
су асты ядролық жарылысы — (Подводный ядерный взрыв) су астында белгілі бір тереңдікте өткізілген ядролық зарядтың жарылысы. Жарылыс кезінде бу газдық көпіршіктер жасалуына әкелетін жоғары температура мен қысым аумағы құралады. Оның тез кеңеюі нәтижесінде ауадағы соққы… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
ұрыс қабілеттілігі — (Боеспособность) әскердің (авиация, флот күштерінің) соғыс қимылдарын жүргізу және өздерінің арналу мақсаттарына орай қойылған тапсырмаларды орындау мүмкіндіктері; әскердің (күштердің) жауынгерлік әзірліктерінің негізгі элементі. Жеке құрамның… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
Аргыны — Аргыны … Википедия
Абилев, Дихан — В Википедии есть статьи о других людях с такой фамилией, см. Абилев. Дихан Абилев каз. Дихан Баба Әбілев Род деятельности: писатель, поэт, журналист … Википедия