Перевод: со всех языков на русский

с русского на все языки

тхьэгъу

  • 1 тхьэгъу

    1. кольцо (напр. для ключей)
    / Iэлъыным ещхьу хъурейуэ щыт пкъыгъуэ, гъущIым е нэгъуэщI зыгуэрым къыхэщIыкIауэ.
    ШхуэIум и тхьэгъу.
    2. серьги
    / ЦIыхубз тхьэкIумэидзэ, дыщэ, дыжьын н. къыхэщIыкIауэ тхьэкIумэм и лъабжьэ кIапэ угъуэнам иралъхьэ тхьэкIумэрылъ.
    Дыщэ тхьэгъ. Тхьэгъум мыщIэ исын.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > тхьэгъу

  • 2 тхьэгъу

    1) кольцо
    2) серьга, серьги

    Кабардинско-русский словарь > тхьэгъу

  • 3 тхьэгъу


    птиц. сережка

    Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр > тхьэгъу

  • 4 шхуэIу тхьэгъу


    кон. кольца на удилах

    Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр > шхуэIу тхьэгъу

  • 5 бгъэрыщIэ тхьэгъу


    кон. кольцо подперсья

    Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр > бгъэрыщIэ тхьэгъу

  • 6 аркъэн тхьэгъу


    кон. скользящая петля на конце аркана

    Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр > аркъэн тхьэгъу

  • 7 пхъэшку

    1. деревянное кольцо на конце верёвки для удобства затягивания и завязки
    / КIапсэкIэ зыгуэр ирипкъузыну тынш зыщI, пкъуза иужькIи щыдзапIэ иIэу кIапсэ кIапэм фIэщIа пхъэ тхьэгъу.
    КIапсэшхуэм пхъэшку идзэн.
    2. миниатюрное деревянное колечко, надеваемое на руку ребёнка ( от дурного глаза)
    / Сабийм и Iэм иращIэ пхъэ тхьэгъу цIыкIу (абы нэ бзаджэм щихъумэу ябжу щытащ).

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > пхъэшку

  • 8 тхьэкIумэ

    1. ухо
    / ЦIыхумрэ тхы къупщхьэ зиIэ псэущхьэхэмрэ зэрыдаIуэ орган.
    ТхьэкIмэм зэхих нэхърэ нэм илъагъу. (погов.)
    2. устар. переносное плетенный карниз крыши (из сена, соломы)
    / Псэуалъэ блыным ищхьэм дэкIуэу трахукI чий бгъузэ цIыкIу, мыдэкIэ къытегъэщIеикIауэ.
    Чийм къыхэщIыкIа тхьэкIумэ.
    ТхьэкIумэ ящэ глухому обедню два раза не служат (букв. продают уши).
    ТхьэкIумэ Iув непонятливый (букв. толстые уши).
    * ТхьэкIумэ IувкIэ къызэджэу зы махуэ жылэм щысхьынкъым. фольк.
    И тхьэкIумэм блимыгъэкIыу слушать внимательно, ничего не пропуская.
    * ЩIалэр даIуэрт зы псалъэ и тхьэкIумэм блимыгъэкIыу.
    ТхьэкIумэм жьы иужын перестать звенеть в ушах (от шума, гама).
    {И} тхьэкIумэм имыгъэхьэн пропустить мимо ушей, оставить без внимания и ответа что-л.
    ТхьэкIумэм имыкIыжын стоять долго в ушах (о чьих-л. словах, крике).
    * Хьэпакъ и тхьэкIумэм икIыжыркъым абы щыгъуэ и анэр зэрылъэIуауэ щытар.. Iуащхь.
    {И} тхьэкIумэм имыкIын = тхьэкIумэм итын.
    * Зи кхъуэ кIуэдам кхъуэ кIий макъ и тхьэкIумэм икIыркъым. (погов.)
    {И} тхьэкIумэм имыхьэн = тхьэкIумэм имыгъэхьэн.
    ТхьэкIумэм итын стоять в ушах.
    * Ар {щIалэр} зэрыкIияр иджыри си тхьэкIумэм итщ. Къэб.
    ТхьэкIумэм ихъуцэцэн шепнуть что-л. на ухо кому-л., по секрету сообщить о чем-л.
    * Абдейм зыр зым и тхьэкIумэм ихъуцацэу щIадзащ, къумыкъу дыщэкIым и щIапIэжь бгынэжам дыщэ гулъэ къыщыщIатIыкIауэ зэрапхъуэ жаIэу. Ж. Б.
    ТхьэкIумэм ицырхъэн = тхьэкIумэм къицырхъэн.
    {И} тхьэкIумэм иIуэн = тхьэкIумэм къицырхъэн.
    * Унэхъунум и тхьэкIумэм гуо макъ иIуэжыркъым. (погов.)
    ТхьэкIумэм иIущэщэн = тхьэкIумэм ихъуцэцэн.
    ТхьэкIумэм къицырхъэн 1) дойти до чьего-л. слуха 2) уловить что-л. краем уха.
    * ЯпэмкIэ зыри щыIэ хуэдэкъым, ауэ фоч къэгъапкIэ Iэуэлъауэ {Хьэждал} и тхьэкIумэм къоцырхъэ. Къ. Хь.
    ТхьэкIумэм къищтэн быть слышным.
    ТхьэкIумэм къиIуэн дойти до чьего-л. слуха.
    * Дыгъужь къугъ макъ абы {Исмел} и тхьэкIумэм къиIуащ. Т. Хь.
    ТхьэкIумэм цIыв игъэпщхьэн стать глухим ко всему, стараться ничего не слышать, делать вид, что ничего не слышишь.
    ТхьэкIумэм Iусын прожжужать чьи-л. уши.
    * УвыIэгъуэ симыIэу уи тхьэкIумэм сыIусщи, итIани къыбгурыIуакъым. Iуащхь.
    ТхьэкIумэр вуун звенеть, шуметь в ушах от чего-л.
    ТхьэкIумэр гъэжанын = тхьэкIумэр гъэкIын.
    ТхьэкIумэр гъэкIын навострить уши, слушать внимательно, обратиться в слух.
    * Я тхьэкIумэхэр гъэкIауэ абы {Мурат жиIэм} щIэдэIурт. Къ. Хь.
    * Щытщ Iэнкуну шы зытесыр, И тхьэкIумэр зэблигъэплъу. КI. А.
    И тхьэкIумэр иричын оглушить кого-л. (криком и т. п.).
    ТхьэкIумэхэр тегъэлIэн опустить уши (напр. о собаке).
    ТхьэкIумэр тегъэхуауэ обратившись в слух.
    ТхьэкIумэр удэгун прожжужать все уши кому-л.
    ТхьэкIумэр IуэнтIэн (хуэIуэнтIэн) строго-настрого предупредить кого-л. о чем-л.
    ТхьэкIумитIымкIэ зэхэхын слышать что-л. собственными ушами.
    / ТхьэкIумэм ирищIэ фIейр.
    тхьэкIумэ дакъэ нижняя часть уха
    / ТхьэкIумэм и дакъащхьэм щыфIэтым нэхъ гъунэгъу Iыхьэр.
    ТхьэкIумэдакъэ узын.
    тхьэкIумэ жан см. тхьэкIумафIэ.
    тхьэкIумэ жьажьэ тугоухий, глуховатый
    / ЩIагъуэу зэхэзымых, дэгу-дэгуу щыт.
    тхьэкIумэ уз болезнь уха
    / ТхьэкIумэм къефыкI узыгъуэ.
    ТхьэкIумэ узым имыгъэжеин.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > тхьэкIумэ

  • 9 шэмэдж

    коса (с. -х. орудие)
    / Мэкъу, хьэцэпэцэхэкI с. ху. ирипаупщIу, пхъэкI кIыхь зыфIэлъ мэкъумэш Iэмэпсымэ.
    * Шэмэджыр и дамэм телъу КъуийцIыкIу мэкъуауэ къикIыжырт. Дыщэ кI.
    шэмэдж жьэгъуидзэ см. шэмэдж жьэгъупс.
    шэмэдж жьэгъупс скрепа между лезвием и пяткой косы
    / ШэмэджыкIыр шэмэджыщхьэм щыфIэлъым и деж шэмэдж жьэгъум теIулIа пIащIэ цIыкIу.
    шэмэдж зэтет кубано-зеленчукские см. шэмэджтеблэ.
    шэмэдж пхъэIэбжьанэ см. шэмэджтеблэ.
    шэмэдж тхьэгъу кольцо для крепления косы на косовище
    / ШэмэджыкIымрэ шэмэджыщхьэмрэ зэрызэрыIыгъ тхьэгъу.
    Шэмэдж тхьэгъур зэпыуд.
    шэмэдж тIыгу тупая сторона лезвия косы
    / Шэмэджыдзэм къыпэщыт лъэныкъуэ.
    шэмэдж хьэлэ клин, вбиваемый в кольцо косы
    / ШэмэджыкIымрэ шэмэджыщхьэмрэ зэтезубыдэ тхьэгъум даукIэ пхъэ кIапэ.
    Шэмэдж хьэлэр къыдэхун.
    шэмэдж Iэпэ см. шэмэджтеблэ.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > шэмэдж

  • 10 шхуэIу

    удила, трензель
    / Шхуэр щыпщIэхалъхьэкIэ шым и жьэм жьэдалъхьэ гъущI зэфIэбдза.
    * Хьэсэбгъум дынэсати, шыгухум шхуэIухэр жьэдигъэхуащ. Щ. А.
    шхуэIу тхьэгъу кольцо на конце удил
    / ШхуэIур шхуэщхьэфэм пызыщIэ тхьэгъу.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > шхуэIу

  • 11 афэ

    устар. кольчуга
    / Жыр тхьэгъу цIыкIуурэ зэрылъу щIа джанэ (Iэщэм зыщахъумэн папщIэ пасэ зэманым зауэлIхэм зыщатIагъэу щытащ).
    * Сосрыкъуэу си къан, Сосрыкъуэу си нэху, Зи мэIуху дыщафэ, Афэр зи джанэ куэщI. Къэб. п. и ант. Лъэпщ и IэщIагъэщ си афэр. КI. А. Афэу дэ тщыгъым Iэщэр пэлъэщкъым. П. Б.
    Афэр зэв къехъуэкIын испугаться (букв. чувствовать себя как в тесной кольчуге).
    Афэ хэдзапIэ устар. помост, специальное место на берегу, предназначенное для стирки
    / Псы Iуфэм щыщу щыжьыщIэным хухаха щIыпIэ.
    * Cэтэней гуащэ Псыжь и афэ хэдзапIэм жьыщIэу Iуст. Нарт.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > афэ

  • 12 гупэщIэсэтхьэгъу

    кольцо на верхнем конце люшни
    / ГупэщIэсэмрэ губжьэмрэ зэрызэрыубыд тхьэгъу лIэужыгъуэ.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > гупэщIэсэтхьэгъу

  • 13 джэрыщIэ

    / Уанэр и плIэмкIэ мыкIуэтэн папщIэ, шым и кIэпкъым щIэдзауэ зи кIапитIыр уанэпхъафэм епхыжа фэ кIапсэ, и кум деж щызэхуэшарэ щызэрыдзауэ.
    * Уанэм джэрыщIэ илъмэх, иригъэплIакIуэркъым. фольк. Си шыр алъп лъэпкъщи, жэрыщэщ, Афэ чэтхъахэр джэрыщIэщ. Къэб.
    ДжэрыщIэ тхьэгъу устар. серебрянная бляшка на верхней части подхвостника
    / ДжэрыщIэм тет дыжьын мет.
    ДжэрыщIэ тхьэгъум сауткIэ тхыпхъэ тещIыхьат.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > джэрыщIэ

  • 14 зэхэуфа

    1. пасмурный, сумрачный (о погоде, небе и т. п.)
    / Пшэм зэщIиуфа, бзыгъэу щымыт (уафэ, дуней, махуэ). Уафэ зэхэуфа. Дуней зэхэуфа.
    2. переносное хмурый, мрачный, угрюмый ( о человеке)
    / Нэщхъей, нэжэгужагъэ зимыIэ.
    -Мис мыр уэ пщIэрэ зищIысыр? - зэхэуфауэ, губжьауэ къысхуишиящ тхьэгъу улъияр. Щ. I.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > зэхэуфа

  • 15 къамэ

    кинжал
    / Iэщэу къагъэсэбэп сэ лIэужьыгъуэ, лъэныкъуитIымкIи дзэ иIэу, и пэр папцIэу.
    * Уи къамэ тIэу къыумых, уи псалъэ тIэу жумыIэ. (погов.)
    къамэ пщэпс тренчик (ремешок, на котором кинжал подвешивается к поясу)
    / Къамэр бгырыпхым зэрыкIэращIэ, кIэдэупIэм ещхьу щыт фэ.
    къамэ пщэхъу кольцо из металла, надетое на ножны кинжала около отверстия
    / КъамапIэм и Iум фIэлъ тхьэгъу пIащIэ (гъущIу, гъуаплъэу, жэзу, аршаву н. къ. щытынкIэ хъунущ).
    Жэз къамэ пщэхъу.
    Къамэ тхьэпэ клинок кинжала
    / Къамэм щыщу зэрыпаупщI, зэрыпыджэ Iыхьэ.
    къамэ щIыфэ украшения из кожи, серебра, золота и т. п. на ножнах кинжала
    / КъамапIэм трабзэ, зэрагъэщIэращIэ фэ, дыжьын, дыщэ с. ху.
    къамэ Iэпщэ рукоять кинжала
    / Къамэм икI.
    Къамэ Iэпщэр Iыгъын.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > къамэ

  • 16 лъахъшынэ

    звенья в очажной цепи
    / Лъахъш цепыр зэрызэхэлъ тхьэгъу цIыкIухэр.
    Лъахъшыр лъахъшынищкIэ дэгъэпкIеин. Лъахъшынэхэр бжын.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > лъахъшынэ

  • 17 мыщIэ

    драгоценный камень в перстне
    / Iэлъын, тхьэгъу хуэдэ хьэпшыпхэм ирагъэтIысхьэ мывэ лъапIэ.
    Тхьэгъум и мыщIэр къихун.
    * Уи джэрыщIэм мыщIэ хэсыжкъым. Къэб. п. и ант.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > мыщIэ

  • 18 пшынэ

    гармонь
    / Зи кур шэдыбжь теплъэ иIэу зекIуэ, макъамэ къызэрыкI Iэмэпсымэ.
    * Пшынэр мэбзэрабзэ, Iэгур мэжьых. Къ. Хь. Iэпэ пшынэр зэпагъэури Пшынэ фIыцIэр къыхахьащ. Япэу лъ. з.
    И пшынэм къыдэфэн (дежьуун) плясать под чью-л. дудку.
    * Молэм и пшынэм Къыдэфэ хэтмэ Уафэм дэплъейурэ Жэнэт хуолъыхъуэ. П. Б.
    пшынэ дыкъуакъуэ кабардинский музыкальный инструмент наподобие арфы
    / Зи пшынэбзэхэр, гъущI чыданэхэр къандес теплъэ зиIэ пхъэ дыкъуакъуэм ешэкIа пхъэ пшынэ.
    * Пшынэ дыкъуакъуэмрэ накъырэмрэ зыгъабзэ лIитIыр джэгуакIуэм дежьурт уэрэдыр лъагэу яIэту. Т. Хь.
    пшынэ Iэпэ клавиша гармони
    / Пшынэ щеуэкIэ чэзуурэ тракъузэу, трагъауэу ижьырабгъу лъэныкъуэмкIэ еблыха Iэпэхэр.
    * Пшынауэм пшынэр мащIэу зэгуех и къабзий IэпэхэмкIэ пшынэ Iэпэм ирожэри егъэбзэрабзэ. Iуащхь. Абы и дежым джэгуакIуэ Iэзэм и пшынэ Iэпэр хекъузэр. Щ. А.
    Пшынэ Iэпэр щIэуэн запасть - о клавише гармони.
    пшынэ Iэпэпс кожаное колечко для большого пальца на гармони
    / Пшынауэм и Iэпхъуамбэшхуэ ижьыр зэрылъ фэ тхьэгъу.
    Пшынэ Iэпэпсыр зэпычащ.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > пшынэ

  • 19 пIэрынэ

    этн. подарок, который по обычаю новобрачная дарит своей подружке после первой супружеской ночи (букв. то, что оставляется на постели)
    / Хабзэм тету, япэ жэщым и пщэдджыжьым пIэр Iузыхыжыну бзылъхугъэм (нысащIэ щауэкъуэтым) папщIэ нысащIэм пIэм къринэ тыгъэ (Iэлъын, тхьэгъу с. ху.).
    * Я гъунэгъу фызыр къыщашам пIэрынэ къыхуищIа тхьэгъуитIыр Мадинэт сытым дежи зэрихьэрт. Iуащхь.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > пIэрынэ

  • 20 тхьэрыкъуэ

    голубь
    / Зи лыр цIыхум яшх, инагъкIэ къуаргъым и нехьэкъехуэ къуалэбзу.
    Тхьэрыкъуэ джэдыкIэ.
    тхьэрыкъуэ пщэху 1. вяхирь; витютень
    / Мэз тхьэрыкъуэшхуэ, и дамэхэм хужь кусэ хэту, и кIэм и гъунэхэри хужь, и пщэми тхьэгъу ныкъуэм хуэдэу хужьу къекIуэкIыу.
    2. переносное красавица, красна девица (букв. голубка-белошейка)
    / ЦIыхубз дахэ, Iэхулъэху.
    * Ар тхьэрыкъуэ пщэхут, Нэкум хуэдэу къабзащэт, Iэбжьэ щызыбгт, напэхут, И цIэр Мыгъэзэш гуащэт. Нарт.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > тхьэрыкъуэ

См. также в других словарях:

  • Черкесский женский костюм — Женская одежда была весьма разнообразна и богато украшена. Одежда у черкесов (адыгов), как и у большинства народов Кавказа, различалась в сословных вариациях. В костюм женщины входили: платье, кафтан, рубаха, штаны, многообразие головных уборов и …   Википедия

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»