-
1 тузгу
неперех.1) распуши́ться, взъеро́шиваться/взъеро́шиться || взъеро́шивание ( на ветру)тузгыган чәчле — с взъеро́шенными волоса́ми
җилдә агач ябалдашлары тузгый — кро́ны дере́вьев взъеро́шиваются на ветру́
2) рассе́иваться/рассе́яться || рассе́ивание ( на ветру), бу́рно клуби́тьсятузгыган төтен — рассе́явшийся дым
3) поднима́ться/подня́ться ( о пыли)4) разруша́ться, сбива́ться, взбива́ться; развя́зываться/развяза́ться, растрёпываться/растрепа́ться ( о снопах)см. тж. тузгылу5) лежа́ть, лечь в беспоря́дкеөй эче тузгыган — в ко́мнате по́лный беспоря́док
6) разлета́ться || разлёткүч тузгыды — рой разлете́лся
7) разбега́ться, расходи́ться || расхожде́ниемәҗлес тузгыды — собра́ние разошло́сь
8) перен.; см. тузыну 1)тузгып китәргә тора — гото́в распали́ться
9) перех.; диал.; см. тузгытуҗил салам түбәләрне тузгыды — ве́тер растрепа́л соло́менные кро́вли
-
2 тузгу
гл1. взлохмачиваться, растрепаться2. разлетаться3. разбрасываться, раскидываться (снопы)4. подниматься (о пыли)5. перен горячиться -
3 тузу
I неперех.1) истрепа́ться, поистрепа́ться, износи́ться, поизноси́ться, ветша́ть/обветша́ть || изно́с, ве́тхость, обветша́лостьтузганчы кию — но́сит до изно́су (до ве́тхости)
кигән кием ничек туза, яшь гомер шулай уза — ( песня) как изна́шивается оде́жда, так и мо́лодость прохо́дит
2) перен. соста́риться, постаре́ть, дряхле́ть || старе́ние, дряхле́ниебик туздым инде — я уже́ си́льно соста́рился
3) в знач. прил. тузгана) ве́тхий, обветша́лыйб) изно́шенныйтузган станоклар — изно́шенные станки́
тузган тән — изно́шенное те́ло
•- тузып беткәнлек II неперех.1) лета́ть/лете́ть; поднима́ться/подня́ться в во́здух (о пыли, шерсти и т. п.)тузан туза — пыль поднима́ется в во́здух
эт сугыша - йон туза — (посл.) соба́ки грызу́тся - шерсть лети́т (кло́чья летя́т)
2) см. тузгу 1)-3)чәч тузган — во́лосы растрёпаны
3) перен.; см. тузынутузып йөрмә — не разоря́йся зря; не гне́вайся по́пусту
4) перен.; см. азу-тузу
См. также в других словарях:
тузгу — 1. Төрле якка тәртипсез чуалып таралу (чәч, йон, мамык һ. б. тур.). Тәртипсез рәв. таралу, сибелү. Эчендәге әйберләре тәртипсез таралу. Оешкан бер төркем таралу 2. күч. Таралу, таркалу 3. Берәр нәрсә (тузан һ. б.) бик көчле күтәрелү, төрле якка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пир-зира — Тирә якка тузгу, таралу; тәртип бөтенләй бетү. Тузгу, дулау, гауга кубу 2. Юк барга тотылу, әрәм шәрәм булып бетү (мал мөлкәт тур.) 3. Бөтенләй тар мар итү, юкка чыгару … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пран-заран — Тирә якка тузгу, таралу; тәртип бөтенләй бетү. Тузгу, дулау, гауга кубу 2. Юк барга тотылу, әрәм шәрәм булып бетү (мал мөлкәт тур.) 3. Бөтенләй тар мар итү, юкка чыгару … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
при-парә — Тирә якка тузгу, таралу; тәртип бөтенләй бетү. Тузгу, дулау, гауга кубу 2. Юк барга тотылу, әрәм шәрәм булып бетү (мал мөлкәт тур.) 3. Бөтенләй тар мар итү, юкка чыгару … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пыран-заран — Тирә якка тузгу, таралу; тәртип бөтенләй бетү. Тузгу, дулау, гауга кубу 2. Юк барга тотылу, әрәм шәрәм булып бетү (мал мөлкәт тур.) 3. Бөтенләй тар мар итү, юкка чыгару … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җилләнү — 1. Җил чыгу, җил исеп тору 2. Кәгазь, яулык, кул кебек яссы әйберләрне тиз тиз селкеп, үз янында аз гына җил барлыкка китерү, һаваны җиләсләндерү. Гомумән, җилдә торып, тирләгәнне бетерү, суыну 3. Җил тәэсирендә уйнау, селкенү урман җилләнеп… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
полтырану — диал. Тузгу, таралу (чәч тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
полтырау — диал. Ашыгу; тузгу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тузгаклану — Төрле яки тәртипсез тузгу (чәч һ. б. ш. тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тузгалану — Төрле яки тәртипсез тузгу (чәч һ. б. ш. тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тузгылдау — Төрле яки тәртипсез тузгу (чәч һ. б. ш. тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
