-
41 географиялық опцион
географический опцион (теңіз тасымалы шартындағы кеме жалдаушының жүк тиеу немесе жүк түсіру айлағын таңдау талабы, сондай-ақ шартта уағдаласылған жүкті басқасымен ауыстыру құқығы)Казахско-русский экономический словарь > географиялық опцион
-
42 дара басшылық
единоначалие (басқару теориясында - мекеменің, кәсіпорынның басшысына оның атқарымын орындауы үшін қажетті өкілеттікті беру, сондай-ақ жұмыстың нәтижесі үшін қызметтік жауапкершілікті белгілеу) -
43 дәргейсіз босату
безнарядный отпуск (жоспарлы тәртіппен бөлінетін өнімді осы өнім бөлінбеген кәсіпорынға өткізу, сондай-ақ өнімді кәсіпорынның жеке мұқтажына пайдалану) -
44 диплом
диплом (1. оқу орнын бітіргені туралы, сондай-ақ ғылыми атақ берілгені туралы ресми куәлік, 2. ғылыми жаңалық, техникалық өнертабыс туралы ресми куәлік, 3. сіңірген еңбек, жетістік үшін марапатталғанын немесе қайсыбір құқықтың берілгенін куәландыру) -
45 дискрециялық табыс
дискреционный доход (табыс салығын, ұлттық сақтандыру жүйесі бойынша жарналарды, келісімшарт төлемдерін шегергеннен кейін, сондай-ақ негізгі тұрмыстық қажеттерін, айталық тамақ, киім жөнінен қажеттерін қанағаттандырғаннан кейін үй шаруашылығының қарамағында қалған табыс) -
46 еңбек сіңірген жылдар
выслуга лет (еңбек өтілінің бір түрі - белгілі бір кәсіптік қызметті орындаған жылдардың саны, қолданыстағы заң бойынша ол зейнетақы тағайындап, төлеуге, сондай-ақ жалақыға түрлі үстеме қосуға, еңбек қатынастарында басқа да жеңілдіктер беруге негіз болады)Казахско-русский экономический словарь > еңбек сіңірген жылдар
-
47 есеп айырысу теңгерімі
расчетный баланс (елдің басқа елге экспорт, несие беру нәтижесінде туындаған ақшалай талаптарының, сондай-ақ импорт, несие алу нәтижесінде туындаған ақшалай міндеттемелерінің ағымдағы арақатынасы)Казахско-русский экономический словарь > есеп айырысу теңгерімі
-
48 жерге қоныстандыру
землеустройство (жерлерді пайдалану, қолдану, сондай-ақ оларды сатып алу, сату, мұралану заңдарының, ережелерінің, нормаларының жиынтығы) -
49 жұмысшы
рабочий (материалдық құндылықтарды жасаумен айналысатын, сондай-ақ жөндеумен, жүктерді, жолаушыларды тасымалдаумен, материалдық қызмет көрсетумен, үй салумен, жөндеумен, т.б. жұмыстармен айналысатын тұлға) -
50 зейнетақы
пенсия (азаматқа заңда белгіленген тәртіппен: белгілі бір жасқа жеткеннен кейін не жалданып істейтін жұмысы тоқтатылуы себепті, мүгедектігіне, асыраушысынан айрылуына байланысты, сондай-ақ қызмет өткерген жылдары, мемлекет алдында сіңірген ерекше еңбегі үшін мемлекет немесе өзге де субъектілер тарапынан, әдетте, ғұмыр бойына тұрақты түрде төленетін ақшалай төлем) -
51 зерзат
объект (1. қандайда болсын іс-әрекет бағытталған зат, құбылыс, 2. экономикада: кәсіпорын, мекеме, сондай-ақ қандайда болсын іс-әрекет орны болып табылатын нәрселердің бәрі) -
52 импортқа карантиндік рұқсат
импортное карантинное разрешение (карантинді материалдарды мемлекеттік карантиндік қызмет айқындайтын жағдайда елге әкелуге, сондай-ақ олардың транзитіне рұқсат ететін құжат)Казахско-русский экономический словарь > импортқа карантиндік рұқсат
-
53 капиталдандыру
капитализация (1.жаңа құн әкелетін өндірілген құнның бір бөлігінің капиталға айналу үдерісі, 2. алынатын кірістерді қайта қаржыландыру, 3. кәсіпорынның пайдасын, сондай-ақ сақтық және арнаулы қорларын жарғылық қорға есептеу, 4. белгілі бір қор биржасында немесе жекелеген ел шеңберінде айналыста жүрген акциялар сомасы) -
54 капиталдың безінуі
бегство капитала (кәсіпорынның не халықтың ақшалай қаражатының неғұрлым сенімді де тиімді орналастырылу, қаржыландырылу мақсатымен, сондай-ақ жоғары салық салудан, инфляциядан құтылу үшін шетелге ағылуы) -
55 капиталдың құйылуы
приток капитала (ел активтерін шетелдік сатып алушылардың сатып алуы, сондай-ақ шетелдік банкілердегі қарыздарды сол елдегі фирмалардың, іскер кәсіпорындардың жекелеген азаматтардың сатып алуы) -
56 кассалық операциялар
Кассалық операциялар дегеніміз банкінің қолма-қол ақшаны инкассолаумен, сақтаумен және берумен байланысты қызметі.
Под кассовыми операциями понимается деятельность банка, связанная с инкассацией, хранением и выдачей наличных денег.
Коммерциялық банкілер кассалық операцияларды жүргізу кезінде қандай заңнамалық актілерді басшылыққа алады?
Какими законодательными актами руководствуются коммерческие банки при проведении кассовых операций?
Бұл салада банкілер “Қазақстан Республикасындағы банкілер және банк қызметі туралы” ҚР Заңын, сондай-ақ уәкілетті орган бекіткен Кассалық операцияларды жүргізу тәртібін басшылыққа алады.
В этой сфере банки руководствуются Законом РК “О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан”, а также Порядком ведения кассовых операций, утвержденным Уполномоченным органом.
Уәкілетті орган бекіткен ережелер бойынша кәсіпорындар кассада банк кәсіпорындардың басшыларымен келісе отырып белгілейтін лимит шегінде қолма-қол ақша ұстай алатындай болып көзделген. Белгіленген лимиттен тыс нақты ақшаны кәсіпорын өзіне қызмет көрсететін банкімен келісілген тәртіппен және мерзімде банкіге өткізуге міндетті. Кәсіпорын кассасындағы нақты ақша қалдығының лимиті кәсіпорын қызметінің ерекшеліктерін және ақша түсімін инкассолауды басшылыққа ала отырып белгіленеді.
По утвержденным уполномоченным органом правилам, предусмотрено, что предприятия могут иметь в кассе наличные деньги в пределах лимита, устанавливаемого банком, по согласованию с руководителями предприятий. Денежную наличность сверх установленного лимита предприятие обязано сдавать в банк в порядке и в сроки, согласованные с обслуживающим его банком. Лимит остатка наличных денег в кассе предприятия устанавливается исходя из особенностей деятельности предприятия и инкассации выручки.
Қолма-қол ақша:
Наличные деньги могут сдаваться:
- банкілердің күндізгі және кешкі кассаларына;
- в дневные и вечерние кассы банков;
- инкассаторларға;
- инкассаторам;
- кейіннен банкіге өткізу үшін кәсіпорындардағы банкілерге арналған бірлескен кассаларға;
- в объединенные кассы на предприятиях для последующей сдачи в банк;
- жасалған шарттар негізінде банкілердің шоттарына аудару үшін байланыс кәсіпорындарына өткізіледі.
- предприятиям связи для перечисления на счета банков на основе заключенных договоров.
Банкілердегі қолма-қол ақша сақтық қорлары мен айналым кассасына бөлінеді.
Денежная наличность в банках распределяется в резервные фонды и оборотную кассу.
Олардың айырмашылығы мынада: сақтық қорларының ақшасы әлі айналысқа жіберілмеген немесе айналыстан алынған деп саналады, сондықтан қолданыстағы ережелерге сәйкес оны тек уәкілетті органның рұқсатымен пайдалануға болады. Айналым кассасындағы ақша айналыстағы ақша болып есептеледі, сондықтан оны беру қосымша рұқсатты қажет етпейді.
Их различия заключаются в том, что деньги резервных фондов считаются еще не выпущенными в обращение или изъятыми из обращения, поэтому, в соответствии с действующими правилами использовать их можно только с разрешения уполномоченного органа. Деньги, находящиеся в оборотной кассе, считаются деньгами в обращении, и их выдача не требует дополнительных разрешений.
Қолма-қол ақша мына шарттар сақталғанда:
Наличные деньги выдаются при соблюдении следующих условий:
- егер қаражатқа қажеттілік белгіленген ережелерге сәйкес қолма-қол ақшамен қанағаттандырылуға тиіс болса (еңбекақы төлеу үшін, ауыл шаруашылығы өнімін сатып алу үшін ақша беру, іссапар және шаруашылық шығындары), есеп айырысу шотында нақты қаражат болған жағдайда;
- при наличии средств на расчетном счете, если потребность в средствах в соответствии с установленными правилами должна удовлетворяться наличными деньгами (выдача денег на оплату труда, на закупку сельскохозяйственной продукции, командировочные и хозяйственные расходы);
- қаражатты төлеу мерзімі басталғанда беріледі.
- при наступлении сроков выплаты средств.
Кассалық операциялар бөлімі ақша қабылдау және беру үшін құрылады, онда кіріс, шығыс, кіріс-шығыс, кешкі кассалар, ақша майдалайтын кассалар, ақшалай түсімді қайта есептейтін кассалар болуы мүмкін.
Отдел кассовых операций создается для приема и выдачи денег, в котором могут быть приходные, расходные, приходно-расходные, вечерние кассы, кассы для размена денег, кассы для пересчета денежной выручки.
Банк қолма-қол ақшаны клиенттердің және инкассаторлардың өздері келгенде қабылдайды.
Банк принимает наличные деньги при личной явке клиентов и инкассаторов.
Айналым кассасы банкіге түскен барлық қолма-қол ақшаны кіріске алумен және есеп айырысу операцияларын орындаумен айналысады. Айналым кассасынан кәсіпорындарға, ұйымдарға, мекемелерге қолма-қол ақша да беріледі.
Оборотная касса занимается оприходованием всех поступающих в банк наличных денег и выполнением расходных операций. Из оборотной кассы происходит и выдача наличных денег предприятиям, организациям, учреждениям.
Банкінің кіріс кассалары қолма-қол ақшаны қандай құжаттардың негізінде қабылдайды?
На основании каких документов приходные кассы банка принимают наличные деньги?
Кіріс кассалары ақшаны хабарландыру бойынша қолма-қол ақшамен төленетін жарнапұлға қабылдайды, бұл хабарландыру клиент толтыратын үш нышаннан тұрады, олар: хабарландыру, түбіршек, ордер. Хабарландыруда ақшаның кімнен қабылданатыны, оның қай шотқа есептелетіні көрсетіледі, сома цифрмен және жазбаша жазылады, жарнапұлдың мақсаты көрсетіледі.
Приходные кассы принимают деньги по объявлению на взнос наличными деньгами, которые состоят из трех элементов, заполняемых клиентом, – объявления, квитанции, ордера. В объявлении указывают от кого принимаются деньги, на какой счет они зачисляются, сумму цифрами и прописью, назначение взноса.
Есеп айырысу шотынан қаражат алу кезінде (жалақыға, жәрдемақыға, іссапар шығынына, шаруашылық мұқтаждарға) банкіге ақша чектері ұсынылады.
При снятии средств с расчетного счета (на заработную плату, пособия, командировочные расходы, хозяйственные нужды) в банк предоставляются денежные чеки.
Чекті толтырумен бір мезгілде оның деректемелері кәсіпорында чек кітапшасында қалатын және растау құжаты болып табылатын түбіршекке көшіріледі. Чектер толық толтырылған (сомасы көрсетіліп, қол қойылып, мөр басылып расталған) соң қаражатты алуға уәкілетті адамдарға беріледі.
Одновременно с заполнением чека его реквизиты переносятся на корешок, остающийся у предприятия в чековой книжке и являющийся оправдательным документом. Чеки после их полного заполнения (указания суммы, заверения подписями и печатями) выдаются лицам, уполномоченным на получение средств.
Кассалық операциялардың жүзеге асырылуында қазіргі заманғы қандай үрдістер қадағаланады?
Какие современные тенденции прослеживаются в осуществлении кассовых операций?
Кассалық қызмет көрсетуді жақсарту және жеделдету үшін банк тәжірибесінде электронды банк қызметтерін көрсетудің пластикалық карталар мен банкоматтар пайдаланылатын қазіргі заманғы жүйелері енгізілуде.
Для улучшения и ускорения кассового обслуживания в банковскую практику внедряются современные системы электронных банковских услуг с использованием пластиковых карт и банкоматов.
* * *кассовые операции (қолма-қол ақшаны қабылдау, сақтау, беру түріндегі материалдық-техникалық рәсімдердің жиынтығы, кәсіпорындар, банкілер жеке және заңи тұлғалармен қолма-қол ақшалай қаражат алыс-берісін жүзеге асыруы)Казахско-русский экономический словарь > кассалық операциялар
-
57 керек-жарақ
инвентарь (корпоративтік қаржыда: фирманың шикізат материалдарының, дүмбілзат өнімнің, аяқталған тауарлардың құндылығы, жеке бастың қаржысында: жеке тұлғаның иелігіндегі барлық активтердің тізімі, мүліктің құнға және нарықтық бағаға негізделген құндылығы, бағалы қағаздарда: дилердің не маманның жоғары не төмен таза табысы, сондай-ақ дилердің одан әрі қайта сату мақсатымен сатып алған не ұстап қалған бағалы қағаздары) -
58 кесімді салық
акциз (көпшілік тұтынатын заттарға, сондай-ақ көрсетілетін қызметтерге салынатын жанама салық) -
59 кластер
кластер (1. экономикада К.: бір-бірімен бірыңғай технологиялық тізбекке біріккен кәсіпорындар тобынан тұратын өндірістік жүйе. Мұнда бастапқы өнім пайдалануға барынша дайын қасиеттерге ие ақырғы өнімге дейін өңдеудің барлық сатысынан өтеді. Атқарылуына қарай К. бірыңғай басқарылатын томаға-тұйық жүйеге жатады. Бұл жүйеде К-ге ұлттық экономиканың тартылуы дәрежесі жоғарылайды, өнімді өңдеу терең сипатта, ал өндірістердің белгілі бір түрлері күрделі тұрпатта болып келеді, өндірістердің тізбекшелері кең ауқымда қамтылады, кайта бөлістердің саны көп болады, ғылымды көп қажетсінеді, қаржыға, кадрларға, жабдыққа, машиналар мен механизмдерге деген қажеттілік артады, ілеспе өндірістерден де өнімдер алынады. Сондай-ақ кәсіпорынның аумақ бойынша орналасу ауданының болуы да К-ге тән сипат, бұл тұрғыдан ол аймақтық, республикалық, халықаралық К. түрлеріне бөлінеді. 2. информатикада К.: 1. деректердің абстрактілі тұрпаты, 2. кластерлік талдау кезінде айқындалатын белгілерден тұратын көптеген объектілердің жиынтығы, 3. алгоритмдік сәйкестендірме есептердің белгілі бір тобы, 4. магниттік таспадағы жинақтауыштар, бейнеқұрылғалар немесе ортақ контроллері бар терминалдар тобы, 5. көп процессорлы есептеу модулі, жылдам арнамен қосылған бірнеше компьютерлерден тұратын және пайдаланушы бірыңғай ЭЕМ ретінде пайдаланатын есептеу жүйесі, 6. компьютерлердің жұмсақ және қатты табақшаларында деректерді сақтау бірлігі, табақшада бір файлды сақтау үшін файл жүйесінде бөлінуі мүмкін орынның ең аз мөлшері) -
60 қайталама сұраным
спрос вторичный (1. басқа тауарға сұраныммен байланысты қайсыбір тауарға сұраным, 2. тауарды ауыстыруға сұраным, яғни сапалық тұрғыдан ескірген тауарлардың орнына сондай жаңа тауарларға сұраным)
См. также в других словарях:
сондай-ақ шаштабақ — (Ауғ.; Ир.) шашқа тағатын сәндік, зергерлік бұйым … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ғарышайлақ — … Сондай ақ, ғарыш айлағы деген тіркесті ғ а р ы ш а й л а қ деп қалыптастырған жөн (Ана тілі, 24.01.2013, 5) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қарынбайлық — … Сондай ақ ел арасындағы жағымсыз қылықтарды, надандықты, жалқаулықты, пасықтықты, қ а р ы н б а й л ы қ т ы аямай сынап, қатты әшкерелейді (Лен. жас, 03.03.1977, 3) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қобу — … Сондай ақ, қуықасты безінің қабынуынан қасабаның қ о б у ы әлсірейді (Жас алаш, 01.11.2003, 6) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
мақпұр — … Сондай ақ төртқырлықтағы, мешіт күмбезі астындағы, м а қ п ұ р д а ғ ы жазулар мен оюлар қалпына келтірілмек (Қаз. әдеб., 08.02.1980, 15) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
селен — … Сондай ақ, құрамында оттегі, күкірт, с е л е н, азот, фосфор, мышьяк, кремний, германий, сүрме, қалайы, қорғасын т.б. элементтер бар гетероциклдің ацетиленді күрделі түзілістерін зерттеу (Соц. Қаз., 01.06. 1972, 3) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
андақ-мұндақ — (Қ орда: Қарм., Сыр., Арал; Алм., Шел.; Монғ.) ондай мұндай. А нд а қ м ұ н д а қ шаруам болып, қалаға бара жатырмын Қ орда., Сыр). Айтсаң турасын айтқын, а н д а қ м ұ н д а ғ ы ң н ы ң керегі жоқ (Алм., Шел.). [Туваша ындыг, мындыг тұлғалы… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
барлау, қарсы барлау, жедел- іздестіру құпиялары — Барлау, қарсы барлау, жедел іздестіру қызметі мен өзге де қызметтер саласындағы мемлекеттік құпияларға мыналар жатады: – барлау, қарсы барлау немесе жедел іздестіру қызметтерінің күштерін, құралдарын, көздерін, әдістерін, жоспарларын, жай күйін,… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
әскери саладағы мемлекеттік құпияларға жатқызылатын мәліметтер — әскерлерді қолданудың жоспарларын, жедел жоспарларды, жауынгерлік басқару құжаттарын, әскерлерді жауынгерлік даярлықтың әр түрлі дәрежесіне келтіру жөніндегі құжаттарды ашатын мәліметтер; – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің стратегиялық… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
таудағы барлау — таулы жерлердегі барлау қарсылас және алдағы қимыл әрекеттер жүргізілетін аудандағы жергілікті жер туралы мәліметтерді жинау мақсатында кез келген жағдайларда ұйымдастырылып жүргізіледі. Барлауға қойылатын негізгі талаптар: барлау объектілері мен … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
бақылау — (Наблюдение) қарсыласты, жергілікті жерді, акваторияны, аймақты, ауа райын барлау, сондай ақ өз әскерлерінің (күштерінің) жағдайы мен іс әрекеті туралы мәлімет алу тәсілі. Ұрыс әрекетінің барлық түрінде көзбен немесе техникалық радиолокациялық,… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
