-
1 назад
ба ақиб, ақиб, ба пас, ба пушт -
2 назад
нареч.1. ба ақиб, ақиб, ба пушт, ба пас; сделать шаг назад як қадам ақиб мондан; оглянуться назад ба ақиб нигоҳ кардаи2. баргашта, гашта; брать свои слова назад аз қавли худ гаштан3. пеш, пештар, пеш аз, қабл аз; год [тому] назад як сол пеш -
3 проговорить
сов.1. что и без доп. гуфтан, гап (харф) задан; он не проговорил ни слова ӯ ҳарфе назад, ӯ хеҷ гап назад; проговорить сквозь зубы зери лаб гуфтан (гап задан)2. муддате сӯҳбат (гуфтугӯ, чақ-чақ) кардан, гапзанон кардан; приятели проговорили всю ночь ҷӯраҳо шаби дароз чақ-чақ карданд, ҷӯраҳо бо сӯҳбат шабро рӯз карданд -
4 тот
м (та ж, то с, те мн.) жст.1. указ. он, ҳамон, вай, ӯ; дайте мне вон ту книгу ба ман ана вай китобро диҳед; на том берегу дар он соҳил; по ту сторону дар он тараф; в тот день было тепло он рӯз хаво гарм буд2. указывает на предмет в главном предл., к которому относится придат. предл.: я спрошу у того, кто знает ман аз он кас мепурсам, ки медонад; он приехал в тот город, где родился вай ба шаҳре омад, ки дар он таваллуд ёфтааст3. указ. (этот) он, ҳамон; он вошёл не в тот вагон ӯ на ба он вагон даромад; я взял не ту книгу ман на ои китобро гирифтам; с тех пор, с той поры аз он вақт (замон); аз ҳамон боз4. при перечис.гении или сопоставлении ин, он, ҳамин, ҳамон; тем или иным способом бо ин ё он роҳ; с той или с другой стороны аз ин ё он тараф; ни тот ни другой на ин, на он; и тот и другой ҳар ду, ҳар кадом, ҳам ин - ҳам он5. определит., чаще в срчет. «тот же, тот же самый» ҳамон, ҳамин, нн, он; на нём была та же чёрная одежда дар танаш ҳамон либоси сиёҳ буд//в знач. сущ., чаще с отриц. тот м, та ж., то с он, ҳамон, вай; он теперь не тот вай ҳоло тамоман дигар шудааст6. то с 1) в составе сложных союзов: благодаря тому что ба сабаби он ки, бинобар он ки; ввиду того что аз боиси он ки, бинобар он ки, ба сабаби он ки; в то время как… дар сурате ки …; для того чтобы барои он ки; до того что то ба дарачае ки; между тем как ҳол он ки; несмотря на то, что бо вуҷуди он ки; подобно тому как ба монанди он ки; по мере того как ба андозаи он ки, ба қадри он ки; тем временем дар айни замон, дар айни ҳол; с тем чтобы барои он ки 2) в вводных словах и с.ювосочетаниях: вместе с тем баробари ин, баробари ҳамин (хамон); к тому же дар болои он, илова бар он; кроме того [ба] ғайр аз он; между тем дар зимни он, ҳол он ки; тем не менее бо вуҷуди ин, сарфи назар аз ин; сверх того илова бар он, дар болои он; ба замми он <> тот свет охират, он дунё; отправить на тот свет ба дорулбақо фиристондан, куштан: отправиться на тот свет ба дорул-бақо рафтан, мурдан; тот или другой (иной) ё ин, ё он; тому назад пеш аз ин, аз ин пеш; муқаддам; тод тому назад як сол пеш аз ин; и тому подобное (и т. п.) ва монанди ин; более того зиёда аз ин; до того то ба дараҷае; [и] без того бе ҳамон ҳам, бе он ҳам; не то, что (чтоб, чтобы) на ин ки, на танҳо; не то, что (чтоб, чтобы)…, а и … на ин ки, на танҳо (аммо, … лекин); он не то что институт, а и средней школы не закончил вай на ин ки институт, балки мактаби миёнаро ҳам тамом накардааст; и то прост. дуруст, дар ҳақиқат, ҳамин тавр; набошад чӣ, ҳадия; [да] и то сказать ҳамин тавр, хақиқатан; то-сё, то да сё, [и] то и сё, пока то да сё то ҳаш--ҳаш гуфтана, ана мана нагуфта; пока собирались к нему, пока то да сё, а он тем временем и ушёл ба пеши вай рафтанӣ шудему то ана мана гуфтан баромада рафтааст; ни то ни сё 1) (о ком-л.) на ину на он; на обу на оташ, на мурдаю на зинда; он так себе, ни то ни сё ӯ ҳамтуякак, на ин тавру на он тавр, на ин тарафу на он тараф; 2) (о чём-л.) на ину на он, як навъ, на хубу на бад; 3) (об ответе, решении) на ҳа на не; ни с того ни с сего бе ҳеҷ асос, бе ҳеҷ сабаб; то и дело дам ба дам, доимо, ҳамеша; то и знай прост. танҳо, фақат; доимо, хама вақт; то ли дело бисёр хуб, тамоман дигар; того и жди (гляди) аҷаб не ки, қариб ки, эҳтимол ки; того и гляди он нагрянет к нам в гости аҷаб не, ки ӯ ба хонаи мо меҳмон шуда омада монад; во что бы то ни стало ба ҳар ҳол; встать не с той ноги бо пои чап хестан; если уж на то пошло модоме ҳамин хел шуда бо-шад; и то хлеб ба ҳаминаш ҳам шукр; как бы то ни было ба ҳар ҳол, ҳар коре, ки нашавад; не на того напал! аноиатро ёфтӣ!; не тем будь помянут кирои гап не; платить той же монетой ба некӣ - некӣ, ба бадӣ - бадӣ; тем же миром мазаны, того же поля ягода кал додари кӯр -
5 шаг
м1. кадам; медленные шагй қадамхои оҳиста (суст); тяжёлые шагй кадамҳои вазнин; большими шагами бо қадамҳои калон-калон; одним шагом бо як қадам; шум шагов шарфаи пой; садои пой; замедлить шаг қадамро суст кардан; ускорить шаг, прибавить шагу қадамро тезондан; вольный шаг воен. қадамҳои озод; два шага вперёд! ду қадам ба пеш!; шириной в дёсять шагов бараш даҳ қадам2. перен. иқдом; дипломатический шаг иқдоми дипломатӣ; ложный шаг- икдоми барғалат; необдуманный шаг иқдоми бемулоҳиза; решительный шаг иқдош қатъӣ; дальнейшие шагй иқдоми минбаъда3. тех. як тоб, як печ; шаг резьбы як печп рахапеч; шаг винта як печи винт; шаг зубчатого колеса як тоби чархи дандонадор <> гигантские шагй спорт. сутуни чархзанӣ; конкрётные шагй иқдомҳои аниқ первый шаг, первые шагй қадамҳои аввалин, ибтидои кор; в нескольких шагах, в двух, трёх шагах як (ду-се) қадам онсӯтар; на каждом шагу дар сари ҳар қадам, дар ҳама ҷо, ҳамеша, доимо; шаг вперёд қадаме ба пеш; шаг назад кадаме ба пас; шаг за шагом 1) (постепенно) оҳиста-оҳиста, батадриҷ; 2) (последовательно) кадам ба кадам; выровнять шаг ҳамқадами дигарон шудан; двигаться (идти) гигантскими шагами бо кадамҳои азим пеш рафтан; двигаться (идти) черепашьим шагом сангпушт барин роҳ рафтан, мўрчавор роҳ гаштан; идти шаг в шаг с кем инон ба инон рафтан; не отходить (не отступать) ни на шаг як қадам ҳам дур нарафтан; қадаме хам ақиб нанишастан; не продвинуться ни на шаг як қадам ҳам пеш нарафтан; ни шагу назад аз ҷой наҷунбед!; отбивать (чеканить, печатать) шаг воен. низомиёна қадам задан; сбиться с шага воен. қадаммониро вайрон кардан; сделать первый шаг к чему қадами аввалин ниҳодан; шагу (лишнего) не сделать ягон ҳаракати зиёд накардан; \шаг-у нельзя ступить (сделать) коре карда наметавонад, ҳеҷ намемонанд коре кунад -
6 брать
несов.1. кого-что гирифтан, бардоштан; брать руками бо даст гирифтан; брать в руки (на руки) ба даст гирифтан; брать из рук у кого-л. аз дасти касе гирифтан2. что перен. интихоб кардан, баргузидан, хоста гирифтан; брать тему для сочинения барои иншо мавзӯъ интихоб кардан; брать для примера барои мисол гирифтан3. (клевать - о рыбе) ба шаст афтидан; здесь рыба хорошо берет дар ин ҷо моҳӣ тез ба шаст меафтад4. кого-что гирифта бурдак, бурдан; брать собаку на охоту сагро ба шикор бурдан5. кого-что ба ӯҳда (ба зимма) гирифтан; брать ребёнка на воспитание кӯдакро ба тарбия гирифтан; брать поручение супориш (вазифа) гирифтан6. кого-что гирифтан; брать в долг қарз гирифтан; брать такси такси киро кардан; брать ванны ванна қабул кардан; брать уроки дарс хондан, омӯхтан; брать уроки английского языка дарси забони англисӣ хондан (аз касе)7. харидан, гирифтан; брать билеты в театр ба театр билет гирифтан (харидан); брать обеды из столовой аз ошхона таом гирифтан8. что ситондан, рӯёндан, гирифтан; брать пошлину боҷ гирифтан; брать штраф ҷарима гирифтан; брать плату хақ гирифтан9. что ҳосил кардан, кандан; брать рудӯ маъдан кандан10. что бофта баровардан; откуда он это берёт? вай инро аз куҷо бофта мебарорад?11. кого-что гирифтан, ишғол (забт) кардан, ба даст даровардан; брать крепость приступом қалъаро зер карда гирифтан; - в плен асир кардан12. кого-что перен. фаро гирифтан; меня берёт дрожь маро ларза гирифта истодааст; его берут сомнения ӯ ба шубҳа меафтад13. кого охот. доштан, дунболагирӣ (таъқиб) кардан; собаки брали кабана сагҳо гурозро дунболагирӣ мекарданд14. что ҷаҳида гузаштан, гузаштан; брать подъём аз баланди гузаштан; брать барьер аз монеа ҷаҳида гузаштан15. чем муваффақ (ноил) шудан, ба мақсад расидан; он берёт смелостью вай ба туфайли ҷасорати худ ноили мақсад мешавад16. что гирифтан, хӯрдан; эта работа берёт много времени ин кор вақтро бисьёр мегирад17. что чаще с отриц. разг. гирифтан, гузаштан; этот грунт лопата не берёт бел ба ин замин намеғӯтад18. бездоп. паррондан, задан; винтовка берёт на триста метров ин милтиқ аз сесад метр мезанад19. разг. ба сӯе рафтан, майл кардан; дорога берёт влево роҳ ба тарафи чап меравад <> брать быка за рога якбора ба кори асосӣ шурӯъ кардан; -верх дастболо шудан, ғолиб омадан; брать голыми руками осон ба даст даровардан, бе заҳмат комёб шудан; - грудь синаи модарро макидан, сина гирифтан; брать измором безор карда ба мақсад расидан; брать курс ба сӯе роҳ гирифтан (роҳӣ шудан); брать начало сар шудан, баромадан; брать ноту муз. нота навохтан (хондан); брать обещание ваъда гирифтан; брать пример с кого-л. ибрат гирифтан аз касе; брать свой слова назад аз қавли худ гаштан; брать себя в руки худдорӣ кардан, худро ба даст гирифтан; брать слово иҷозати сухан гирифтан; брать слово с кого-л. аз касе қавл гирифтан; брать чью-л. сторону тарафи касеро гирифтан, касеро тарафгирӣ кардан; брать в клещи ба шиканҷа гирифтан; брать в оборот кого-л. 1) касеро маҷбуран кор фармудан; 2) касеро танбеҳ додан (сарзаниш кардан); брать в расчёт ба ҳисоб гирифтан; брать за бока кого-л. прост. касеро ба коре маҷбур кардан; брать кого-л. за глотку (горло, жабры) прост. аз гулӯи касе гирифтан; брать за сердце (за душу, за живое) кого ба ҳаяҷон овардан, мутаассир кардан; брать на абордаж часпидан, дарафтодан, ҳамла кардан; брать на борт савори киштӣ кардан, ба киштӣ бор кардан; брать на буксир ёри (мадад) расондан; брать грех на душу гуноҳро ба гардан гирифтан; брать назаметкуба назар (қайд) гирифтан; г на замечание ба таҳти назорат гирифтан; брать на испуг кого-л. касеро тарсондан, ба касе дӯғ задан; брать на мушку таъқиб кардан; брать на поруки ба кафолат гирифтан; - на пушку кого прост. фиреб (фанд) додан, фирефтан; брать на себя [смелость] ҷуръат кардан; брать под [свою] защиту кого-что таҳти ҳимояи худ гирифтан; брать под козырёк саломи ҳарбӣ додан; брать под сомнение зери шубҳа гирифтан; \брать с бою бо ҷангу ҷанҷол ба даст даровардан; \брать с потолка аз ҳаво гирифтан, бофта баровардан; наша берёт мо ғалаба мекунем, дасти мо болост; не \брать в рот ба даҳон нагирифтан, нахӯрдан, нанӯшидан; см. тж. взять -
7 воротить
Iсов.1. кого-что разг. гардондан, аз роҳ гардондан; воротить гонца қосидро аз роҳ гардондан2. что прост. (отдать обратно) гашта додан, бозгаштан3. что прост. (получить обратно) гапгта (пас) гирифтанIIнесов. прост. 1; что (по-ворачивать в сторонуу назад) гардондан, ақиб (пас) гардондан2. что тела додан, тела дода бурдан, геҷондан, ғелондан3. чем перен. (управлять) саркори (сардорӣ) кардан, чаллондан <> воротить нос от кого-чего рӯ гардондан, рӯй тофтан; с души воротнт прост. дил беҳузур (бечо) мешавад, нафрати кас меояд воротиться сов. разг. гаштан, бозгаштан, баргаштан, гашта омадан, пас гаштан -
8 год
м1. (в году, о годе; мн. годы и года; род. годов и лет) сол; текущий год соли ҷорӣ; в будущем год у [дар] соли оянда; в прошлом год у порсол, гюрина, соли гузашта; с такого-то года аз фалон сол; в тот год [дар] ҳамон сол; - спустя баъд аз як сол, баъди як сол, як сол пас; год тому назад як сол пеш2. (род. мн. лет и уст. годов) сол, синну сол; девочке пять лет духтарча панҷсола аст; ему исполнилось три года ӯ сесола шуд; быть в годах солхӯрда (солдида) будан; стар годами синну солаш калон, пир, пиронсол; войти в года пир шудан; год ы (года) вышли кому прост. синнаш ба як ҷо расидааст; не по годам ба синну сол мувофиқ не3. (мн. годы, род. годбв) солҳо; литература сороковых годов адабиёти солҳои чилум4. (мн. года, годы, род. годов) солҳо, айём, даврон, овон; год- ы войны солҳои ҷанг; -год ы учёбы айёми таҳсил; год -ы детства овони бачагӣ5. астр. сол; световой год соли нур <> високосный год соли кабиса; Новый год Соли Нав; встречать Новый Соли Навро истиқбол кардан; учебный (академический) год соли хониш, соли таҳсил; без году неделя ду рӯз нашуда; год на год не приходится ҳар сол як хел намешавад, пешбиий кардан маҳол аст; год от году сол ба сол, сол аз сол, сол то сол; за год дар зарфи як сол; из год ав год, из году в -ҳар сол, сол ба сол; на \год ба муддати як сол, яксолина -
9 давно
нареч.1. (много времени то-му назад) кайҳо, кимкай, дер боз, аллакай; это было давно ин воқеа (кор) кайҳо шуда буд2. (в течение долгого времени) дер боз; кайҳо боз; я давно его не вйдел ман дер боз ӯро надидаам <> давно бы так кайҳо ҳамин тавр кардан даркор буд -
10 даяние
с уст. бахшиш, ато; садақа два м, с, две ж числ.1. (число) ду; написать цифру два рақами дуро навиштан; два стакана ду стакон2. разг. (оценка) ду, баҳои ду3. (несколько, немного) ду, андак, кам, якчанд; в двух шагах от дома то хона ду қадам роҳ, ба хона бисёр наздик; в двух словах мухтасар, ба таври хулоса, бо ду калима <> в два счёта дар як мижа задан, дар як они ҳол; два-три, две-три андак, кам, якчанд; прошло два-три дня ду-се рӯз гузашт; два-три дня тому назад ду-се рӯз пеш аз ин; ни два ни полтора даяние на ба ин шӯрии шӯру на ба он бенамакӣ; как две капли воды як себу ду тақсим, ҳамчун як себи дукафон; палка о двух концах бодинҷон арзон, харчакҳо дорад; зарараш аз фоидааш кам не; гоняться за двумя зайцами аз ин монда, аз вай ронда; убить двух зайцев як тиру ду нишон; черта с два! прост. ҳаргиз не!, асло не!, номаъқул кардй! двадцатий қисми аввали калимаҳои мураккаб ба маънои «бист»: двадцати-угольник бисткунҷа; двадцатиэтажный бистқабата, бнстошёна -
11 день
м1. рӯз; солнечный день рӯзи офтоб; пасмурный день рӯзи абрнок; рабочий день рӯзи кор; выходной день рӯзи истироҳат; несколько дней тому назад чанд (якчанд) рӯз пеш [аз ин]; на следующий день рӯзи дигар; базарный день рӯзи бозор; санитарный день рӯзи санитарӣ; назначить день отъезда рӯзи сафарро таъин кардан; День печати Рӯзи матбуот; день рождения рӯзи таваллуд; день ангела уст. рӯзи номгузорӣ2. мн. дни (пора, период, жизнь) рӯзҳо, айём; дни юности айёми ҷавонӣ; минӯвшие дни рӯзҳои (айёми) гузашта; до конца дней своих то охири умр <> день-деньской тамоми рӯз, аз пагоҳ то бегоҳ; вчерашний день гузашта; добрый день ! салом!; завтрашний день фардо, оянда; считанные дни рӯзҳои башумор; постный день рӯза, рӯзи рӯзадорӣ; третьего дня пареррӯз; чёрный день рӯзи мабодо (мусибат); повестка дня рӯзнома, рӯзномаи маҷлис; день в день дар худи ҳамон рӯз, дар худи рӯзи таъиншуда; день за днём якзайл, бе тағироте; [и] день и ночь шабу рӯз, бе танаффус; день ото дня рӯз то рӯз, рӯз ба рӯз; в один прекрасный день рӯзе, боре, рӯзе аз рӯзҳо; изо дня в день ҳар рӯз; на дню уст. дар давоми рӯз; на днях дар ҳамин рӯзҳо, ба қарибӣ; на злобу дня дар мавзӯи рӯзмарра; со дня на день 1) аз як рӯз ба рӯзи дигар; со дня на день откладывать что-л. кореро аз як рӯз ба рӯзи дигар монондан 2) дар рӯзҳои наздик; ждать кого-л. со дня на день мунтазири дар рӯзҳои наздик омадани касе будан; жить сегодняшним днём фикри пагоҳро накарда зистан; среди (средь) бела дня дар рузи равшан; что ни день ҳар рӯз; день на день не приходится ҳар рӯз як хел не, ҳар рӯз ид нест ки ҳалво хӯри; днём согнём не сыскать Инқо барин ноёб аст; дни чьй-л. сочтены рӯзи касе башумор мондааст; пояш ба лаби гӯр расидааст; не по дням, а по часам растй (возрастать) хеле зуд калон шудан, бисёр тез сабзидан; ясно как [божий] \день рӯз барин равшан -
12 завести
сов.1. кого-что овардан; завести товарища к себе домой рафиқеро ба хонаи худ овардан2. кого разг. бурдан, бурда мондан; завести ребёнка в школу бачаро ба мактаб бурда мондан3. кого ба ҷои дур (ноқулай) бурда мондан; завести в болото ба ботлоқ бурда мон-дан // (за какой-л. предмет) ба пушти (ба паси) чизе бурдан; завести за угол ба паси иморат бурдан4. что ба ақиб бурдан, ба пушт кардан; завести кому-л. руки назад дастони касеро ба пушт кар-дан Ц рыб. кашидан; завести невод як тарафи тӯри моҳигириро кашидан5. что таъсис кардан, барпо намудан, ташкил додан, сохтан; завести библиотеку китобхона ташкил кардан // кого-что соҳиб шудан; завести коз соҳиби буз шудан6. что ҷорӣ кардан, барқарор кардан; завести обыкновёние одат кардан, ба ҳукми одат даровардан; завести новые порядки тартиботи нав ҷорӣ кардан; так уж заведено ҳамин тавр расм шудааст7. что сар кардан; завести переписку с кем-л. бо касе мукотиба сар кардан; завести разговор гап сар кардан8. что ба ҳаракат даровардан, тофтан, ба кор андохтан; завести мотор моторро ба кор андохтан; \завести часы соатро тофтан; \завести тесто (пироги) хамир хобондан -
13 зачесать
сов. что ба ягон тараф шона кардан, шона задан; зачесать волосы назад мӯйро ба ақиб шона кардан -
14 издать
Iоов. что (эвук, запах) кардан, додаи, баровардан; издать восклицание нидо баровардан; издать звук садо доданIIсов. что1. нашр (чоп, табъ) кардан, аз чоп баровардан; издать новую книгу китоби нав чоп кардан; книга издана несколько лет тому назад китоб як чанд сол пеш аз ин аз чоп баромадааст2. баровардан, эълон кардан; издать закон қонун баровардан; издать новое распоряжение фармони нав баровардан -
15 именно
частица1. (как раз) маҳз, хусусан, махсусан, айнан; именновы мне и нужны маҳз шумо ба ман даркоред2. (при вопр. мест. и нареч.) маҳз, махсусан; трудно сказать, что именно он подразумевает гуфтан мушкил аст, ӯ маҳз чиро дар назар дошта бошад; а кто именно должен прийти? маҳз кӣ меояд?3. присоед. яъне; это было недавно, месяц тому назад ин ба наздикй, яъне як моҳ пештар, рӯй дода буд в сочет. с союзами «а», «и» маҳз, ва маҳз, махсусан; он часто ездил на юг, а именно в Крым ӯ зуд-зуд ба ҷануб ва маҳз ба Қрим мерафт4. перечисл. яъне, чунон-чи, масалан, монанди; к нму пришли гости, а «г.: брат с женой, товариид и сослуживцы ба назди ӯ меҳмонон, яъне: бародари ӯ бо занаш, рафиқаш ва ҳамкоронаш омаданд5. разг. (да, действительно) оре, бале, ҳа, воқеан, албатта; именно так бале, ҳамин тавр; вы правы, вот именно так и было гапатон ҳақ, айнан ҳамин тавр шуда буд -
16 малый
II, -ая, -ое (мал, мала, мало)1. (по величине, размерам) хурд, майда; сеть малых рек шабакаи дареҳои хурд2. (по количеству) кам, …и миқдораш кам; малая сумма денег маблағи кам3. (слабый)суст, чандон сахт не4. (несущественный) камаҳамият, хурд, майда5. (занимающий невысокое положение) хурд, пастмартаба6. (малолетний) хурдсол, хурдтарак; малые дети бачаҳои хурдсол7. в знач. сущ. малый м хурд, хурдсол, хурдтарак; бача, кӯдак; старые да малые пиру ҷавон, хурду калон8. в знач. сущ. малое с чизи кам (андак); довольствоваться малым бо чизи кам қаноат кардан9. тк. кр. ф. хурд, майда, танг; сапоги малы мӯза танг аст (тангӣ мекунад)10. тк. полн. ф. дар таркиби баъзе номҳо ва исмҳои хос: Малый театр Театри хурд; Малая Советская Энциклопедия Энсиклопедияи хурди советӣ; Малая Медведица астр. Дубби Асғар <> малая калория физ. калорияи хурд; малая скорость ж.-д. суръати паст; мал -ая толика андакак, камакак, каме; малые формы театр. асарҳои хурд; малый ход мор. 1) гашти суст (оид ба киштӣ) 2) (команда) суръати паст!, суръат паст шавад!; малый вперед! мор. (команда) андак ба пеш!; малый назад! мор. (команда) андак ба ақиб!; мал мала меньше яке аз дигаре хурдтар (дар бораи бачагон) самое малое камаш; стар и мал пиру ҷавон, хурду калон; без малого (мала) андак кам, саҳл кам, қариб; без малого сто рублей андак кам сад сӯм; от мала до велика аз хурд то калон, сағиру кабир; с малых лет аз бачагӣ, аз хурдсодӣ; за малым дело стало кор бо сабаби ночизе пеш намеравад (нарафт); и заботь! мало кому ҳеҷ парво (ғам) надорад; мал да удал погов. хурдтараки калбнкор; мал золотник, да дорог погов. тилло гарчи хурд аст, қиматаш бузург астIIм1. разг. ҷавон, ҷавони наврас, йигит; бача2. разг. одам, мард; славный малый марди хуб3. уст. (слуга) пешхизмат, навкар, хизматгор -
17 месяц
м1. моҳ; март месяц моҳи март; месяц тому назад як моҳ пеш, як моҳ пеш аз ин; через три месяца баъд аз се моҳ2. (луна) моҳ; қамар; месяц скоро взойдет ба зудӣ моҳ мебарояд <> медовый месяц моҳи аввали заношӯӣ, моҳи асал; молодой (новый) месяц моҳи нав, ҳилол -
18 обернуться
сов.1. рӯ гардондан (овардан); обернуться назад ба ақиб рӯ гардондан2. перен. шудан, анҷом ёфтан, ранги дигар гирифтан; дела оберну -лись хорошо корҳо хуб анҷом ёфтанд; всё обернулось по-другому ҳама кор ранги дигар гирифт3. разг. рафта омадан; обернуться за недёлю дар як ҳафта рафта омадан4. разг. (выйти из затруднения) аз ӯҳдаи коре баромадан, илоҷ ёфтан5. кем-чем или в кого-что фольк. ба сурати чизе (ҳайвоне) даромадан (дар афсонаҳо) обернуться волком ба сурати гург даромадан6. гардиш кардан; деньги обернулись за год пул дар як сол гардиш кард7. во что прост. печидан, ба худ печондан -
19 обмолвиться
сов.1. (оговориться) саҳван (иштибоҳан, беихтиёр) гуфта мондан2. разг. (проговориться) пӯкидан3. гуфтан, гап задан; он не обмолвился ни единым словом як даҳон ҳам гап назад -
20 обратный
1..г\и бозгашт, …и баргашт; обратный путь роҳи бозгашт; в обратном направлении дар самти мутақобил; ба ҷониби муқобил // разг. (возвращающийся назад) пастгарданда, гашта оянда; сесть на обратный поезд ба поезди гашта оянда савор шудан // (приводящий к исходному состоянию) ба ҳолати аввала оваранда; бозгарданда, баргарданда; обратный химический процесс процесси баргардандаи химиявӣ2. (противополож-ный) баръакс, …и акс; обратный смысл маънои акс3. чаппа, …и тарафи чаппа; обратная сторона листа тарафи чаппаи варақ4. мат. чаппа; обратная пропорциональность мутаносиби чаппа, таносуби баръакс <> обратный адрес адреси фиристанда; обратный билет ж.-д. билети бозгашт; закон не имеет \обратныйой силы қонун таъсири баръакс надорад
- 1
- 2
См. также в других словарях:
назад — назад … Орфографический словарь-справочник
назад — Вспять, обратно. Ср. . См. обратно.. взять назад, давно тому назад, за много лет тому назад, играй назад!, попятиться назад, пятиться назад, сделать шаг назад, тому назад, шаг назад... . Словарь русских синонимов и сходных по смыслу выражений.… … Словарь синонимов
НАЗАД — НАЗАД, нареч. 1. В направлении, противоположном предшествующему движению, в обратном направлении; ант. вперед. Шаг вперед, два шага назад (заглавие книги В.И.Ленина, 1902 г.). || По направлению к задней стороне чего нибудь, в обратную сторону;… … Толковый словарь Ушакова
назад — Назад, мы ведем речь о наречии назад, использующемся со словами, называющими количество времени, прошедшего от того или иного события до настоящего момента. Этому наречию нередко сопутствует слово тому. Десять лет тому назад начались… … Словарь ошибок русского языка
НАЗАД — себя. Перм. На спину, навзничь. СГПО, 331. Оглядываться назад. Книжн. Воспроизводить в памяти и оценивать прошлое. ФССРЛЯ 2004, 1. 717. Сдать назад. Жарг. мол. Изменить свое поведение, свой образ мыслей. Максимов, 266 … Большой словарь русских поговорок
НАЗАД — НАЗАД, нареч. 1. В обратном направлении. Оглянуться н. (также перен.: вспомнить то, что было). 2. На прежнее место, обратно. Положить взятую вещь н. Отдать н. что н. 3. Раньше, прежде. Год н. или год тому н. Толковый словарь Ожегова. С.И. Ожегов … Толковый словарь Ожегова
назад — оборотная сторона Например: card оборотная сторона платы, loop возврат к началу цикла [http://www.morepc.ru/dict/] Тематики информационные технологии в целом Синонимы оборотная сторона EN back … Справочник технического переводчика
назад — нар., употр. наиб. часто 1. Если вы идёте, едете и т. д. назад, значит, вы двигаетесь в направлении, противоположном тому, в котором двигались до этого. Мы дошли до залива и повернули назад. вперёд 2. Если вы идёте, возвращаетесь и т. д. назад,… … Толковый словарь Дмитриева
назад — наза/д, нареч. Положить взятую вещь назад. Пять лет тому назад … Слитно. Раздельно. Через дефис.
назад — нареч. 1. В направлении, противоположном предшествующему движению; в обратную сторону (противоп.: вперёд). Мы дошли до залива и повернули н. // На прежнее место, откуда началось первоначальное движение. Вернись н.! На юг мы поехали поездом, а н.… … Энциклопедический словарь
назад — см.: Кота назад прогуливать … Словарь русского арго