-
41 штамповать
несов.( что)1) ( ставить штемпель) мөһерләү, мөһер сугу2) тех. штамповкалау3) перен. әзер өлге (калып) белән эшләү -
42 грамотный
-ая; -ое1) грамоталы, укый-яза белүче, укый-яза белә торган2) ( не содержащий ошибок) хатасыз язылган, грамоталы язылган (мәс. хат)3) ( знающий) белемле, мәгълүматлы4) ( умело выполненный) җиренә җиткереп эшләнгән, дөрес эшләнгән -
43 на
I предлог1) с вин. п. (при обознач. действия, направленного на поверхность или внешнюю сторону предмета)...га, өстенә2) с вин. п. (при обознач. лиц, организаций, на к-рые возлагается ответственность, работа и т. п.)...га, өстенә3) с вин. п. (при обознач. места, на к-рое направлено действие)...гапойти на завод — заводка бару; заводка эшкә керү
4) с вин. п. (по направлению, в сторону)...га,...га табаидти на голос — тавыш ишетелгән якка таба бару; тавышка таба бару
окна на восток — тәрәзәләр көнчыгышка таба [карый]
дверь на улицу — ишек урамга таба [карый]
5) с вин. п. (при обознач. соприкоснсвения, столкновения)...ганаткнуться на кого-л. в темноте — караңгыда кемгә дә булса барып бәрелү
6) с вин. п. (при указ. срока, времени)...та,...нена зиму — кышка, кыш айларына
на этот раз — бу юлы, бу очракта
со дня на день — бүген-иртәгә, тиз арада, тиз вакыт эчендә
7) с вин. п. (с какой целью, для чего-л.)...га8) с вин. п. (при обозначении цели, назначения)...лык9) разг.; с вин. п. (при обознач. специальности, профессии)...лыккаучиться на слесаря — слесарьлыкка уку;
10) с вин. п. (для, ради)...га, өчен11) с вин. п. (с сущ. "лад", "манера", "образец")...ча, буенча12) с вин. п. (при обознач. предмета, являющегося орудием действия)...га13) с вин. п. (при обознач. количества, меры)...га14) с вин. п. (при умножении, делении)...га15) с предл. п. (на вопрос "где")...да, өстендә16) с предл. п. (при обознач. лиц, предметов, одетых, облачённых во что-л.)...өстендә,...өстенә17) с предл. п. (при обознач. области, сферы деятельности)...да18) с предл. п. (при указ. на положение, состояние)...да булусостоять на чьём-л. иждивении — берәүнең тәрбиясендә тору
19) с предл. п. (при обозначении времени, срока)...да20) с предл. п. (в нек-рых устойчивых сочет.)...гандана ходу — барганда, барган шәпкә
21) с предл. п. (при обознач. предмета, являющегося нижней или внутренней частью чего-л.)...лы,...эчле22) с предл. п. (при обознач. средств передвижения)...да,...белән23) с предл. п. (при посредстве, с помощью чего-л.)...да24) с предл. п. (при обознач. вещества, к-рое входит в состав чего-л.)...га эшләнгән,...да эшләнгән,...лы,... кушып (катнаштырып) эшләнгән•- сорвать зло II частицамәна, возьми — мә, ал
- на-поди -
44 за
1) с вин. п. (около, вокруг) янына, янында2) с вин. п. ( при указании на начало действия)...лый башлау,...га тотыну3) с вин. п. (при указании предмета, лица, позади или по другую сторону к-рого что-то помещено, спрятано)...газаткнуть (что-л.) за пояс — нәрсәне дә булса билбауга кыстыру
4) с вин. п. (при указании цены, платы)...га5) с вин. п. (позднее; больше; сверх)...данему за сорок — аңарга кырыктан артык, ул кырыктан узган
6) с вин. п. ( при указании на расстояние)...да7) с вин. п. (раньше на какое-л. время)...нан... элек8) с вин. п. (в течение какого-л. времени)...га,...да, өчен9) с вин. п. (при указании на лицо или предмет, к к-ому прикасаются)...дан,...га10) с вин. п. (ради, в пользу чего-л.) өчен11) с вин. п. (вместо, в качестве кого-л.) өчен, урынына12) с вин. п. (при указании лица или предмета, выступающего в качестве кого-чего-л.)... итеп алу,... дип белүпринять (кого-л.) за своего знакомого — кемне дә булса танышың дип белү
13) с вин. п. (при указании лица, к к-ому возникает какое-л. чувство) өчен14) с вин. п. и с тв. п. (по причине, вследствие) өчен;...лыктан15) с вин. п. и с тв. п. (через, по ту сторону, позади, около) артына, аръягына, артында, аръягында, читенә, кырыена; янында;...га16) с тв. п. (позади, вслед, следом) артыннан, эзеннән17) с тв. п. (во время чего-л.)...да; вакытында, чакта, арада18) с тв. п. (при указании лица или предмета, на к-ые направлено действие)...ны19) с тв. п. (с целью, для чего-л.)...га;...ны20) с тв. п. (при указании лица, от к-ого зависит наступление какого-л. действия, за к-ым числится что-л.)...га,...ның21) с тв. п....ган;...лы22) с тв. п. (при указании на смену действия, состояния, лица, предмета, явления)...дан соң•- кто за?- выйти замуж
- за исключением
- ни за что! -
45 по
1) с дат. п. (при обознач. предмета, места, на поверхности к-рого происходит действие)...гахлопнуть по спине— җилкәгә сугу
2) с дат. п. (при обознач. места, предмета, в границах к-рого происходит действие)...дан, буйлап3) с дат. п. (в направлении чего-л., следуя чему-л.) уңаена, белән4) с дат. п. (о местах, к-рые неоднократно посещаются)...дан...га5) с дат. п....ны6) с дат. п. буенча, ягыннан7) с дат. п. (в соответствии с чем-л., согласно чему-л.) буенча, нигезендә,...га карап8) с дат. п....ча9) с дат. п. (вследствие, в результате) аркасында, сәбәпле10) с дат. п. (при указ. на предмет, посредством к-рого совершается действие) белән, аркылы, аша,...дан11) с дат. п. (при указ. на меру времени, срок) буе, буена12) с дат. п. (при обознач. отрезка времени, в течение к-рого регулярно совершается действие)...ларын; по вечерам кичләрен13) с дат. п....лап14) с дат. п....ар15) с вин. п. кадәр, хәтле, тикле, тиңентен16) с вин. п.; прост....га17) с дат. п., с вин. п. (в сочет. с числ. при обознач. количества)...арлап,...шарлап18) с предл. п....дан соң;...гач•- по мне -
46 нетрудовой
-ая; -ое1) үз көче белән яшәмәүче, эшләмәгән, эшләмәүче, эшләми торган2) хезмәт (көч) куймыйча табылган, эшләми табылган (алынган) -
47 дурость
ж; разг.(что-л.) ахмаклык белән берәр нәрсә эшләп ташлау -
48 обернуться
сов.1) борылу, әйләнү, борылып (әйләнеп) карау2) перен.; разг. әйләнү, бүтән юл (төс) алу, бүтән юнәлеш (борылыш) алу3) эк. оборот (әйләнеш) ясау4) ( съездить туда и обратно) әйләнеп кайту, барып кайту; әйләнеш ясау5) разг. ( справиться с делами) эшне бетерү, эшләп чыгу, очлап чыгу6) (кем-чем, в кого, во что), фольк. әйләнү, әверелү -
49 отработать
сов.1) ( что) (возместить трудом) эшләп түләү, ( бурычны) эш белән түләү2) ( что) эшләү, эшләп үткәрү ( берникадәр вакытны)3) ( кончить работать) эшләп бетерү, эшне бетерү, эштән туктау4) ( что) эшкәртеп җиткерү5) ( что) (изучить) өйрәнү, яхшы итеп өйрәнү, үзләштерү -
50 в
предлог; = во1) с вин. п. (на вопрос "куда")...га, эченә2) с вин. п. (при обознач. предмета, в к-рый что-л. заключается, облекается)...га3) с вин. п. (при обознач. занятия, состояния)...га4) с вин. п. (при обознач. предмета, через к-рый совершается действие)...дан5) с вин. п. (на вопрос "когда", "во сколько")...да6) с вин. п. (при обознач., свойства, качества, количественного признака)...лы7) ...лыкка8) (при обознач. способа, характера действия)...га,... булыпсжаться в комок — йомарлану, йомарлам булып йомарлану
9) с вин. п. (при обознач. игры)10) с вин. п. (при указ. на сходство)...га11) с предл. п. (на вопрос "где")...да, эчендә12) с предл. п. (на вопрос "когда")...да13) с предл. п....лы14) с предл. п. (при обознач. предмета, к-рый находится на ком-чём-л.)...дан; белән15) с предл. п. белән...ган16) с предл. п. (при указ. на кратность чисел, величин)•- остаться в дураках
- в случае, если... -
51 ремесленничать
несов.1) һөнәрчелек итү, кәсеп итү, һөнәрчелек белән шөгыльләнү2) перен. һөнәрчеләрчә эшләү, кәсепчеләрчә эшләү ( нинди дә булса иҗади эштә өстән-өстән генә эшләү) -
52 робот
мробот (үзенең эшләгән эшләре белән кеше эшләгән кебек тәэсир калдыра торган автомат) -
53 владеть
несов.1) прям.; перен. ( кем-чем) ия булу, ия булып тору; хуҗа булу, хуҗа булып тору2) кем-чем (управлять) биләү, биләп тору; кулында тоту3) ( чем) эш итү, эш итә белү4) ( чем) йөртә алу, эшләтә алу, хәрәкәт иттерә алу•- владеть собой -
54 пре-
1) сыйфат һәм рәвеш ясаганда кулланылса, бу приставка артыклык дәрәҗәсен белдерә һәм татарчага иң кисәкчәсе яки "бик", "үтә" һ.б.ш. рәвешләр ярдәмендә тәрҗемә ителә2) фигыль ясаганда кулланылса, аның мәгънәләре түбәндәге ысуллар белән тәгъбир ителәләра) предметның хәлен, торышын үзгәртү мәгънәсе яки эш-хәрәкәтнең бер сыйфаттан икенче сыйфатка әверелүе үзгәртеп һ. б. ш. хәл фигыль ярдәмендә биреләб) эш-хәрәкәтнең артык көчле, чиктән тыш киеренке булу мәгънәсе "үтә", "артык", "арттырып" рәвешләре белән биреләпревозносить (кого-л.) — кемне дә булса арттырып мактау
преувеличить чьи-л. достоинства — кемнең дә булса яхшылыкларын арттырып күрсәтү
в) пере- алкушымчасына якын булган мәгънә "аркылы", "аша" рәвешләре белән бирелә -
55 беззаконие
с1) ( нарушение закона) законсызлык, законга каршы китү, закон бозу2) ( беззаконный поступок) законга каршы эш итү, законга каршы эш -
56 вольнонаёмный
-ая; -ое1) үзе теләп ялланган, үз ирке белән ялланган, вольнонаемный ( хәрби хезмәттә)2) ист. ялланып эшләүче..., ялланган; яллы, ялланып эшләргә нигезләнгән -
57 глупость
ж1) ахмаклык, тинтәклек, юләрлек, аңгыралык, сантыйлык2) ахмаклыклар, ахмак сүзләр, ахмак эшләр -
58 заработать
-
59 злоупотребление
-
60 намеренный
-ая; -оебелеп (белә торып, юри) эшләнгән, алдан белеп (уйлап)...ган, аңлы рәвештә...ган
См. также в других словарях:
эшләү — 1. Нин. б. эш белән шөгыльләнү, эшчәнлек күрсәтү, үз көчең белән эш башкару. Кайда да булса хезмәт итү, эш белән дәвамлы шөгыльләнү заводта э. . Берәр хезмәт урынында булу, нин. б. вазифа үтәү, кем. б. хезмәтен башкару артист булып эшли 2. Берәр… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
беләксә — Кайбер эшләрдә беләкне һәм беләзекне саклау өчен киелә тор. кием, җиңсә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
белә — иск. бәйл. 1. Бергәлекне, юлдашлыкны белдерә 2. Нин. б. объектка яки үзара мөнәсәбәтне аныклаганда кулл. дөнья б. танышу 3. туган көн б. котлау ашыгулык б. ялгышу акка буялу б. карга агармас уку б. тиз үтәр кыш йомыш б. килдем 4. саклык б. эшлә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
белән — иск. бәйл. 1. Бергәлекне, юлдашлыкны белдерә 2. Нин. б. объектка яки үзара мөнәсәбәтне аныклаганда кулл. дөнья б. танышу 3. туган көн б. котлау ашыгулык б. ялгышу акка буялу б. карга агармас уку б. тиз үтәр кыш йомыш б. килдем 4. саклык б. эшлә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
этлекле — с. Мәкер белән эшләнгән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
эш — 1. Шөгыль, гамәл, хезмәт. Гадәт, вазифа, бурыч, хак йорт эшләре. Эшкәртелә торган, хәзерләнү процессында булган нәрсә 2. Нәр. б. җитештерү, ясау, эшкәртүгә һ. б. юнәлтелгән эшчәнлек. Гомумән берәр өлкәдәге эшчәнлек. Фикерләргә, сүзләргә капма… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
корд — 1. Киҗе мамыктан катып эшләнгән бик нык җеп (химик юл белән махсус тукымалар, шиннар әзерләүдә кулланыла). Шундый җептән эшләнгән тукыма 2. Йон тукыманың сырлы бизәк белән эшләнгән төре … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
акварель — 1. Су белән изелә, эретелә торган буяу. Сынлы сәнгатьне шул буяу белән эшләнә торган бер төре 2. Акварель белән эшләнгән картина яки рәсем … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аврал — 1. Корабта барлык команда катнашы белән эшләнә торган эш. 2. Үз вакытында үтәлмәгән һәм бөтен коллектив белән эшләнә торган эш … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
урпанлау — иск. Күз күреме белән эшләү; күз белән чамалап эшләү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
физик — I. и. 1. Физика белгече 2. Югары уку йортында физика бүлеге студенты. Физика белән кызыксынучы, физика түгәрәгенә йөрүче. II. ФИЗИК – с. 1. Физика күренешләренә бәйләнешле. Физика дәресләре, физиканы өйрәнү өчен кирәк булган, шуның өчен… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге