-
61 халык
сущ.; = халкы1) наро́д (как население (какой-л.) страны, государства), народонаселе́ниетатар халкы — тата́рский наро́д
Көнчыгыш халыклары — восто́чные наро́ды, наро́ды Восто́ка
2) собир. наро́д, лю́ди; ма́сса, ма́ссы || наро́дный ( промысел)хезмәт халкы — трудово́й наро́д, трудя́щиеся
бүлмә тулы халык — в ко́мнате полно́ наро́ду (люде́й)
урам халкы — лю́ди на у́лице, прохо́жие
халык белән эш итү — вести́ рабо́ту с ма́ссами
диңгез кипмәс, халык үлмәс — (посл.) мо́ре не вы́сохнет, народ не умрёт
атаң улы гына булма, халыкның да улы бул — (погов.) не будь то́лько сы́ном своего́ отца́, будь сы́ном своего́ наро́да
3) национа́льность, наро́дность, пле́мятөньяк халыклары — наро́дности Се́вера
борынгы күчмә халыклар — дре́вние кочевы́е племена́
барлык халыклар телендә — на языка́х всех национа́льностей
4) населе́ние, (се́льские) жи́тели; селя́нешәһәр халкы — (жи́тели) городско́е населе́ние, горожа́не
Казан халкы — жи́тели Каза́ни, каза́нцы
җирле халык — ме́стное населе́ние
халыкның тыгызлыгы — пло́тность населе́ния, населённость
атау халкы — обита́тели о́строва, островитя́не
5) толпа́, гру́ппа (люде́й); наро́дищехалык арасыннан кычкыру — кри́кнуть из толпы́
дөнья хәтле халык җыелды — наро́дищу набрало́сь тьма-тьму́щая
6) разг. пу́блика || публи́чныйзалдагы халык — пу́блика в за́ле, зри́тели
халык алдында чыгыш ясау — вы́ступить пе́ред пу́бликой
галёрка халкы — пу́блика (зри́тели) на галёрке, галёрка
халык библиотекасы — публи́чная библиоте́ка
7) перен. шутл. и ирон. пле́мя; наро́дец, род, поро́датынгысыз студент халкы — беспоко́йное пле́мя студе́нтов
мәче халкы — коша́чий род (пле́мя)
бүре халкы — во́лчий род, во́лки
•- халык арасында
- халык власте
- халык демократиясе
- халык җыелышы
- халык контроле
- халык фронты
- халыкка каршы -
62 хатын
сущ.1) же́нщина, да́ма || же́нский, да́мскийирле хатын — за́мужняя же́нщина
уңган (кыю, үткен) — хатын расторо́пная (сме́лая, бо́йкая) же́нщина
усал хатын — зла́я ба́ба
күрше хатын — сосе́дка
татар хатыны — тата́рская же́нщина, тата́рка
хатыннар тавышы — же́нский го́лос; го́лос, как у же́нщины
хатыннар күлмәге — же́нское (да́мское) пла́тье
хатыннар логикасы — же́нская ло́гика
2) жена́, супру́га; благове́рная, полови́наСәлим бай хатыны — жена́ Сали́м-ба́я
карт (баш) хатын — ста́рая жена́ уст.; пе́рвая (ста́ршая) жена́ при многожёнстве
яшь хатын — молода́я жена́; уст. после́дняя (мла́дшая) жена́ (при многожёнстве)
булдырган да хатын, бөлдергән дә хатын — (посл.) до́брая жена́ дом сбережёт, плоха́я - рукаво́м разнесёт
•- хатын алу
- хатын кеше -
63 аборигены
мн.аборигеннар, җирле халык, илнең төп халкы -
64 автохтоны
мн.автохтоннар, җирле халык, илнең төп халкы -
65 власть
ж1) ( государственное управление) власть; хакимият2) властьлар, хакимият кешеләре, власть ияләре3) ( право и возможность распоряжаться) власть, хокук, хак; хакимлек4) (могущество, сила) көч, куәт; буйсындыру көче -
66 говор
м1) сөйләшү, сөйләшкән тавыш2) ( манера произносить) сөйләш, сөйләшү; сөйләү үзенчәлеге3) лингв. сөйләш -
67 децентрализация
-
68 диалект
м; лингв.диалект, җирле сөйләш -
69 едино-
1) "бер", "бер генә" дигән саннар белән тәрҗемә ителәединобрачный — бер генә ирле, бер генә хатынлы
2) "бердәм" сүзе белән тәрҗемә ителә -
70 единобрачный
-ая; -оебер генә хатынлы; бер генә ирле -
71 замужний
-яя; -ееирле, ирдәге, иргә чыккан; ир белән яшәү...ы -
72 земство
са) революциягә кадәр Россиядә дворяннар һәм буржуазия кулындагы җирле идарә системасы -
73 индейцы
-
74 индусы
-
75 казначейство
-
76 краснокожий
-ая; -ее1) кызыл тәнле2) в знач. сущ. краснокожие мн. кызыл тәнлеләр (Төньяк һәм Көньяк Америкада яшәүче җирле халык, индеецлар) -
77 локальный
-
78 местничество
са) 15-17 йөзләрдә Москва Русенда боярларны ата-бабаларының тоткан урыннарына һәм нәселенә карап дәүләт хезмәтенә урнаштыру тәртибеб) гомуми эшләргә зарар китереп, тар һәм җирле интересларны гына яклау -
79 наместник
ма) ист. борынгы Русьта җирле идарә башлыгыв) 19-20нче гасырда Россядә кырый өлкәләрдәге - Кавказда, Польшада - башлык -
80 население
См. также в других словарях:
җирле — I. с. 1. Җиргә ия булган, чәчүлеге булган 2. Шул җирдә туып үскән; киресе: читтән килгән җирле халык, җирле кадрлар. Читтән китерелмәгән, шул урында табылган яки эшләнгән җирле чимал. Шул җир, шул урынчылык өчен хас, диалекталь җирле мәзәк 3. Ил… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җирле-җиренә — рәв. Урынлы урынсыз җ. сүз кату … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җирле-җирсез — рәв. Урынлы урынсыз җ. сүз кату … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ирле-хатынлы — Ир белән хатын мөнәсәбәтендәге, өйләнешкән. Ир белән хатын бергә, парлап … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
муниципалитет — Җирле үзидарә органы һәм шуның бинасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
профком — Җирле профсоюз оешмасы комитеты … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
профоешма — Җирле профсоюз оешмасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
урында — Җирле оешмаларның үзендә (югары оешмалар катнашыннан башка) мәсьәләне урында хәл итү 4. Нәрсәнең дә булса аерым өлеше, җире 5. Китапның, әдәби яки музыкаль әсәрнең, пьесаның аерым бер өлеше, өзеге 6. Кемнең дә булса берәр өлкәдә башкарган эш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
централизм — Җирле органнарның үзәккә буйсынып, аның күрсәтмәләре белән эш итүдән гыйбарәт идарә итү яки оештыру системасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Новые Карьявды (Новобалтачевский сельсовет) — У этого термина существуют и другие значения, см. Новые Карьявды. Село Новые Карьявды башк. Яңы Ҡаръяуҙы Страна … Википедия
Фишер-Гилль — небольшой город в сев. амер. штате Виргиния, между рукавами р. Шенандоа. Во время междоусобной сев. амер. войны 21 сент. 1864 г. федералисты под начальством Шеридана атаковали конфедератов, предводимых ген. Ирле и расположенных на весьма крепкой… … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона