-
21 немногий
1. тк. мн. немногие андак, баъзе; в немногих словах бо андак сухан, мухтасар; за немногими исключениями бо баъзе истисно // в знач. сущ. немногие мн. баъзеҳо; лишь немногие знают об этом инро фақат баъзеҳо медонанд2. в знач. сущ. немногое с андак чиз; он перезабыл то немногое, чему когда-то учился ӯ андак чизеро, ки як вақтҳо омӯхта буд, фаромӯш кардааст <> немногим больше (меньше, старше и т. п.) андак зиёдтар (камтар, калонтар ва ғ.) за немногим остановка, за немногим дело стало андакаш монд -
22 нибудь
частица неопр. употр. (в сочет. с местоимениями и наречиями) кто нибудь касе; что-нибудь чизе; когда-нибудь гохе; какой-нибудь кадоме -
23 прийтись
сов.1. муносиб (мувофиқ, мос) омадан, лоиқ омадан, чоқ омадан; сапоги пришлись мне впору мӯза ба пои ман чоқ омад2. (совпасть) рост (мувофиқ, мос) омадан, тасодуф омадан; десятое июня пришлось на среду даҳуми июн ба рӯзи чоршанбе рост (мос) омад3. безл. с неопр. зарур (даркор, лозим) шудан, маҷбур шудан, воҷиб омадан, лозим омадан; придётся ночевать в лесу шаб(она) дар ҷангал хоб кардан лозим меояд; мне пришлось туда поехать ман маҷбур шудам, ки ба он ҷо равам кому (выпасть на долю) вокеъ шудан. рост омадан, мутобиқ омадан, тасодуф афтидан; вот при каких обстоятельствах пришлось нам встретиться ана дар чӣ вазъият бо ҳам во хӯрдани мо тасодуф афтид (рост омад);4. безл. (достаться) расидан, лозим (дуруст) омадан; на каждую лодку пришлось по десять человек ба ҳар қаик даҳ кас расид прийтись кстати ба мавқеъ шудан, муносиби маврид омадан (шудан); прийтись ко двору писанд омадан, муддаои дил (табъ) будан; прийтись не ко двору писанд наомадан, муддаои дил (табъ) набудан; прийтись кому по вкусу (по сердцу, по нраву, по душе) маъқул шудан (омадан), форидан, писанд шудан, ба табъ (ба дил) нишастан (форидан); к слову прийтись дар омади гап (зимнан) ба хотир омадан, дар омади гап (зимнан) гуфтан, дар мавридаш гуфтан; солоно пришлось кому душвор (сахт, вазнин) шуд; где придётся кучое, ки рост ояд, куҷое, ки бошад; как придётся чӣ тавре ки рост ояд, чӣ тавре ки бошад; когда придётся кай ки бошад, кай ки рост ояд, кадом вақте ки бошад; что придётся чизе ки рост ояд, хар чӣ ки ба даст дарояд -
24 раз
Iм. бор, мартаба, дафъа, карат; один раз як бор, як мартаба; сто раз сад бор; несколько раз якчанд бор; много раз борҳо; в следующий раз дафъаи дигар, бори дигар; в другой раз минбаъд, дафъаи дигар; в последний раз дафъаи охирин; с первого раза дафъатан2. нескл. як; раз, два, три як, ду, се.<> раз другой як-ду бор, як-ду дафъа; раз за разом пайваста, пай дар ҳам, пай дар пай; раз [и] навсегда қатъиян, дафъаи аввалу охир; раз от разу дафъа ба дафъа; другой (иной) раз прост, баъзан, гоҳ-гоҳ; в самый раз 1) (вовремя) айни муддао, дар вақташ; мы пришли в самый раз мо дар вақташ омадем 2) (подходит) боб, соз, муносиб 3) (впору) худи худаш, айнан, лоппа-лоиқ; сапоги в самый раз мӯзаи лоппа-лоиқ; в таком разе прост, дар ин сурат, агар ин тавр бошад, он гоҳ; как раз 1) (точно) расо; 2) (впору) худи худаш, айнан, лоппа-лоиқ; не раз на як бор, борҳо; ни разу не… ҳеҷ вақт, ҳеҷ гоҳ, ҳаргиз, ягон бор ҳам; ни в коем разе ҳеҷ вақт, ҳеч гоҳ; вот те [и] раз! ана халос!, ана гап (кор)!; -два [да] и готово шарт--шурт - вассалом, ҳа нагуфта тайёр мешавад; раздва [да] и обчёлся то ана--мана гуфтан тамом шуд; раз на раз не приходится гоҳ чуну - гоҳ чунон; раз плюнуть прост, як пула кор ненареч. боре, як бор; рӯзе, як рӯз, вақте, як вақт, ҳангоме; один раз, когда… рӯзе, дар вақти…; раз ночью… боре шабонаIVсоюз усл. разг. агар, модоме ки…, азбаски…; раз он пришёл, я останусь модоме ки вай омад, ман мемонам (разо=, разъ=, рас=) приставка1. префикси феълӣ ки маъноҳои зеринро ифода мекунад: 1) тақсимкунӣ, майдакунӣ - разбить шикастан, майда--майда кардан; разломать шикастан, пора-пора (тикка-тикка) кардан 2) чудо кардан, кушодан - развязать кушодан, боз (яла) кардан 3) тақсимот раз раздать тақсим карда додан 4) пот додан, паҳн кардан раз разбрызгать пошидан, чошидан 5) (бо хиссачаи «ся») аз як ҷо ба хар тараф ҳаракат кардани касе, чизе раз разбежаться ба ҳар тараф гурехтан 6) фаро гирифтани тамоми руи чизе бо коре раз разрисовать аз нақшу нигор пур кардан 7) ноил шудан ба мақсаде, ба нияте раз разбогатеть бой шудан 8) даст кашидан аз кори (максади) пештара раз разлюбить дил кандан 9) шиддати амал раз разукрасить орою торо додан 10) (бо хиссачаи «ся») ба дарачаи ифрот расондани коре (максаде, нияте) раз разыграться саргарми бозӣ шудан2. хамчун префикси калимасоз барои сохтани исм ва сифат, ки хусусият ё дараҷаи олии пред метро мефаҳ монад раз разудалый бебокIIв знач. сказ, прост, шарти (қарси) зад (задам, задӣ ва ғ.); он \раз его по руке! ӯ шарти ба дасти вай зад! -
25 разузнать
сов. что и без доп. разг. пурсида фаҳмидан (донистан), дониста гирифтан, огоҳ (хабардор) шудан; разузнать всю подноготную кого-л. ҳамаи сирру асрори касеро фаҳмида гирифтан; нужно разузнать, когда он придёт кай омадани ӯро дониста гирифтан даркор аст -
26 рак
Iм1. мед. реши равон, саратон; рак желудка саратони меъда2. бот. гурм; чашм; рак картофеля чашми картошкаIIм1. зоол. харчанг, саратон; на безрыбье и рак рыба посл. « аз беамакӣ хара амак, аз бенамакӣ санга намак2. (Р прописное) (знак зодиака) Саратон, галаситораи Саратон <> красный как рак супсурх, лаблабу (қаламфур) барин суп-сурх; когда рак свистнет прост. кай думи уштур ба замин расад; знать, где раки зимуют прост. дар таки замин ҷунбидани морро фаҳмидан; как рак на мели дар миёни замину осмон; показать, где раки зимуют кому-л. прост. онаи зори касеро нишон додан; покраснёть как рак лаблабу барин суп-сурх шудан; стоять раком чорпоя шудан; ползти раком чорпоя шуда хазидан -
27 рассуждать
несов.1. муҳокима (мулоҳиза) кардан, андешидан, фикр кардан (рондан); он правильно рассуждает ӯ дуруст фикр мекунад; рассуждать было некогда барои фикр вақт набуд2. гапро бисёр кардан, мунозира кардан, баҳсу ҷавоб кардан; прошу не рассуждать! хоҳишмандам баҳсу талош накунед! -
28 свистнуть
сов.1. однокр. к свистеть;2. кого прост. (сильно ударить) сахт задан3. кого-что прост. (украсть) дуздидан <> когда рак свистнет прост. кай думи шутур ба замин расад -
29 свой
(своя, своё, свой) мест. притяж.1. худ, хеш; жить своим трудом бо меҳнати худ зиндагӣ кардан; сядь на своё место ба ҷои худ нишин; я скажу своему отцу ман ба падарам мегӯям; у него нет своего мнения вай фикри худро надорад; дойти своим умом бо ақли худ фаҳмидан; расскажи о своем детстве дар бораи бачагии худ нақл кун2. (собственный) худ, азонихудӣ, аз они худ; он живёт в своём доме вай дар хонаи худ зиндагонӣ мекунад; овощи у нас свой сабзавот аз они худи мост; дай мне свою книгу китоби худро ба ман деҳ3. махсус, ба худ хос; в этом есть своя прелесть ин чиз латофати ба худ хос дорад 4.муносиб, мувофиқ; на всякий вопрос есть свой ответ ҳар савол ҷавоби муносиб дорад5. хеш, азонихудӣ; он свой человек вай одами худист // в знач. сущ. свой м худӣ, аз они худ, азонихудӣ // в знач. сущ. свой мн. разг. хешу ақрабо; я не предупредил своих ман хешовандони худро огоҳ накардаам; скажи своим, чтобы зашли к нам ба хешу акрабоят гӯй, ки ба хонаи мо биёянд6. в знач. сущ. своё с гапи (фикри, кори ва ғ.) худ; твердить сво ё гапи худро бо исрор такрор кардан <> свой в доску прост. чор кас медидагӣ; своим [собственным] горбом бо меҳнати худ, бо қуввати бозуи худ; своим порядком ба тарзи маъмулӣ, худ ба худ; своими глазами бо чашми худ; своими словами бо забони худ; своя рука одами худӣ, ошно; сам не свой парешонҳол; в своё время 1) (в прошлом) дар гузашта, як вақтҳо 2) (когда необходимо) вақташ ки расид; в своём роде, своего рода гӯё ки…; в своё удовольствие беғамона, бепарвоёна, лоуболона; на своих [на] двоих пиёда; на свою голову бар зарари худ; не в своём уме девонаавзоъ, ҷиннитоб; брать своё 1) (добиваться цели) ба мақсад расидан 2) (проявляться во всей полноте) ба куллӣ зоҳир шудан 3) (одолевать - о чувствах) ғалаба кардан; сон брал своё хоб бар ӯ ғалаба кард 4) (сказываться - о возрасте) осор гузоштан; годы берут своё пирӣ осорашро мегузорад; пирӣ пирист; вести свой род от кого аз авлоди… будан; идти своей дорогой ба тарзи худ рафтор кардан; называть вещи своими именами ҳаққи гапро гуфтан, шаф-шаф нагуфта шафтолу гуфтан; не своим голосом кричать прост. сахт (гулӯ дарронда) фарёд задан; не видеть дальше своего [собственного] носа аз атроф бехабар будан, кӯтоҳандеш будан; стоять на своём исрор кардан, исроркорона таъкид кардан; умереть своёй смертью бо аҷали худ мурдан; своя ноща не тянет санги даркорӣ вазн надорад; \свойя рубаха ближе к телу посл. аввал хеш, баъд дарвеш -
30 смотря
дееприч. в сочет. со словами «что», «как», «когда» и т. п. нигоҳ карда, вобаста, мувофиқи…; смотря как работать вобаста ба чӣ хел кор кардан; смотря по обстоятельствам ба вазъият нигоҳ карда, мувофиқи вазъият -
31 там
1. нареч. дар он ҷо, он ҷо; выход там ҷои баром ад он ҷо2. нареч. разг. баъд, сонӣ; там видно будет, что делать баъд маълум мешавад, ки чӣ кор кардан даркор3. частица разг. в сочет. с мест, и нареч. пренебр. ким; какие там дела! кор дар куҷо!, кори чӣ!; какой-то там неизвестный человек ким--кӣ; когда-то там ещё [напишет, сделает] думи шутур ба замин расад, к и [менависад, мекунад]4. частица разг. в уступ, оборотах: кто бы там ни ҳар кӣ бошад; что бы там ни ҳар чӣ, ҳар чӣ бошад хам; как бы там ни ҳар ҳол; что бы ты там ни говорил, а он прав ту хар чӣ гӯй ҳам, гапи вай рост <> какое там ! харгиз ин. тавр не!, хеҷ гох!; нашуд!; тамоман баръакс!; только собрался выходить - какое там ! Опять дождь пошёл акнун рафтанӣ будам - хеҷ нашуд! Боз борон борид; чего (что) там ! аҳамият надорад!; бери, чеготам ! гирифтан гир, аҳамият надорад!; там и сям, там и тут дар ҳама ҷо, дар хар ҷо; то там, то сям; то там, то тут гоҳ ин ҷо, гоҳ он ҷо; одна нога здесь, другая \там бисёр тез, барқвор -
32 -то
частица1. усил. -ку, бошад, а, я; обещать-то обещали, а не выполнили дар ваъда доданку ваъда додед, аммо иҷро накардед; где-то он сейчас? ӯ акнун дар куҷо бошад?;2. выдел. маҳз; тебя-то мне и нужно махз ту ба ман даркор будӣ; в том-то и дело! ҳама гап дар ҳамондия!, гап ҳам дар ҳаминдия! 3.в составе неопр. мест. и нареч. ким; кто-то касе, кимкӣ; где-то дар ким-куҷо; когда-то як вақтҳо, як вақте4. в сочет. с мест. «такой», «тот» и нареч. «там», «тогда» и т. п.\ такой-то як одам, фалонӣ <> то и дело бисёр, доимо, ҳамеша, ҳар замон, дам ба дам; то ли дело аммо, кори дигар -
33 угодно
1. в знач. сказ. кому лозим (даркор) аст; что вам угодно ? чӣ мехоҳед?, ба шумо чӣ лозим?;как вам угодно ихтиёр ба шумо, майлатон; не угодно ли? магар лозим нест?2. частица в сочет. с мест. и нареч.: как угодно чӣ тавре ки хоҳед; фарқ надорад; где угодно куҷое ки бошад; какой угодно чи хеле ки хоҳед; когда угодно кай ки бошад, ҳамеша; кто угодно ҳар кас; сколько угодно чй қадаре ки хоҳед, ҳар қадар лозим бошад; что угодно чӣ ки хоҳед, ҳар чиз <> если угодно в знач. вводн. сл. агар хоҳед, хоҳиш дошта бошед; если угодно собранию, я зачитаю протокол агар аҳли маҷлис хоҳиш дошта бошад, ман карорро мехонам; сколько душе \угодно ба қадри дилхоҳ, ҳар қадар ки хоҳӣ -
34 улита
ж прост. см, улитка 1; улита едет улита когда-то будет погов. вақте ки думи уштур ба замин расад… -
35 элементарный
(элементар|ен, -на, -но)1. тк. полн. ф. ибтидоӣ, мабдоӣ; элементарная алгебра алгебраи ибтидоӣ2. перен. содда, оддӣ, сатҳӣ, рӯякӣ; элементарные примеры мисоли содда3. возеҳ, маълум, маъмул; элементарные правила вежливости қоидаҳои маъмули муошират; когда входят, надо постучаться - это же элементарно! пеш аз даромадан дарро так--тақ кардан даркор - ин одат маъмул--ку!4. полн. ф. перен. зарурӣ, лозима; элементарное условие шароити лозима5. тк. полн. ф. хим таркибӣ; элементарный анализ таҳлили таркибӣ6. тк. полн, ф. физ. элементарӣ; \элементарныйые частицы зарраҳои элементарӣ
- 1
- 2
См. также в других словарях:
когда б — когда б … Орфографический словарь-справочник
когда бы — когда бы … Орфографический словарь-справочник
когда-то — когда то … Орфографический словарь-справочник
когда б — когда бы … Орфографический словарь русского языка
когда б не — когда бы не … Орфографический словарь русского языка
когда б ни — когда бы ни … Орфографический словарь русского языка
когда — когда/ (бы) ещё … Слитно. Раздельно. Через дефис.
когда — когда … Морфемно-орфографический словарь
когда-то — когда/ то … Морфемно-орфографический словарь
когда-то — когда/ то … Правописание трудных наречий
когда — I. местоим. нареч. 1. В какое время? Пойдём в кино. Когда? Когда же собрание? // (в риторич. вопросе и восклиц. с частицей же). Употр. для выражения уверенности в противоположном ответе, выражения полной невозможности чего л.; разве. Когда же… … Энциклопедический словарь