-
1 китмән
сущ.кетме́нь, моты́га || кетме́нный, моты́жныйхәйләгә каршы хәйлә бар, китмәнгә каршы кәйлә бар — (посл.) про́тив хи́трости име́ется хи́трость, про́тив кетменя́ - кайло́
җирне китмән белән эшкәртү — моты́жная обрабо́тка земли́
-
2 китмәнләнү
страд. от китмәнләү -
3 китмәнләтү
понуд. от китмәнләү -
4 китмәнләү
перех.1) моты́жить; обраба́тывать/обрабо́тать кетменём, моты́гой || моты́жение2) перен. закры́ть ( о человеке)киткән кайта, китмәнлә́гән кайтмый — (посл.) уше́дший возврати́тся, закры́тый не вернётся
-
5 китмән
кетмень, мотыга // кетменный, мотыжный -
6 китмәнләү
глобрабатывать кетменём, мотыжить -
7 китмән
1. сущ. кетмень, мотыга 2. прил. китменный, мотыжный -
8 китмәнләргә
пов.н.kitmänlä гл. обрабатывать/обработать кетменем, обрабатывать/обработать мотыгой, мотыжить -
9 китмәнче
сущ.кетме́нщик; рабо́тающий кетменём (моты́гой) -
10 ис китмәгәндә
= ис китмәстән неожи́данно, как снег на́ голову -
11 ис китмәстән
-
12 зиһен нән китмәү
не забыва́ться, сохраня́ться/сохрани́ться в па́мяти -
13 колактан китмәү
звуча́ть на уша́х, стоя́ть в уша́х (о чём-л. услышанном) -
14 күз алдыннан китмәү
стоя́ть пе́ред глаза́ми (у кого-л.); стоя́ть в глаза́х (у кого-л.) -
15 юеше китмәгән
-
16 kitmän
-
17 kitmänlärgä
китмәнләргәпов.н.kitmänläгл.обрабатывать/обработать кетменем; обрабатывать/обработать мотыгой; мотыжить. -
18 алай-болай
нареч.1)а) туда́-сюда́; туда́ и сюда́; то туда́, то сюда́ (оглядываться, озираться, водить глазами)б) туда́-сюда́; то туда́, то сюда́; взад и вперёд; то взад, то вперёд ( бегать суетясь)2)а) куда́-нибудь, куда́-либоалай-болай барасыгыз юкмы? — вам не на́до куда́-нибудь сходи́ть?
б) никуда́алай-болай китмәгез, хәзер табын әзерлим — никуда́ не отлуча́йтесь, сейча́с стол накро́ю
3) см. аннан-моннан гына 1), 2)4) на (тот) слу́чай, е́сли; в слу́чае, е́слиалай-болай җитми калса — в слу́чае, е́сли не хва́тит; на (тот) слу́чай, е́сли не хва́тит
алай-болай көн бозылса, кире кайтабыз — в слу́чае, е́сли испо́ртится пого́да, вернёмся обра́тно
5) (а) е́сли (вдруг)алай-болай очрамаса? — вдруг не встре́тится?
алай-болай ялгышып куйсаң? — а е́сли (вдруг)
6) (смотри́) ка́к бы (чего́) не...алай-болай чирләп китмәсен — (смотри́те) ка́к бы не заболе́л он; смотри́те, не заболе́л бы он
7) пока́мин алай-болай абайлап өлгергәнче, ул юкка чыккан иде инде — пока́ я сообража́л, в чём де́ло, он уже́ исче́з
8) случа́йно, ча́сом, слу́чаем прост.алай-болай сез врач түгелдер бит? — вы, ча́сом, не врач?
алай-болай сиңа комендант очрамадымы? — тебе́ коменда́нт не встре́тился случа́йно?
••алай-болай булмасын (була күрмәсен) — ка́к бы чего́ не случи́лось (вы́шло, произошло́, приключи́лось)
алай-болай булса (була калса, була калганда) — в слу́чае (чего́); в слу́чае, е́сли что (что-нибудь) случи́тся (приключи́тся, произойдёт)
- алай-болай итүалай-болай булу — случи́ться; приключи́ться, произойти́
- алай-болай килү
- алай-болай китерү -
19 ис
I сущ.1) за́пах, духборыны ис сизми — он (букв. его́ нос) не чу́вствует за́паха
шомырт чәчәкләре исе — за́пах черёмухи
2) уга́р, чад || уга́рныймунчада ис бар — в ба́не чу́вствуется уга́р
башка ис тиде — я угоре́л
3) перен. при́вкусбалык шулпасыннан төтен исе килә — от ухи́ па́хнет ды́мом
•- ис газыII сущ.1) па́мятьаның сүзләре истә калды — его́ слова́ оста́лись в па́мяти
2) созна́ние, чу́вствоисен җуйды — потеря́л созна́ние
3) здоро́вый ум, ра́зум, рассу́докисемдә барында — пока́ по́мню; пока́ держу́ в па́мяти
исендә башка нәрсә — его́ ум за́нят други́м
исеңдә барда, итәгеңне яп — (посл.) пока́ не по́здно, сде́лай свои́ дела́
4)а) в ф. исемдә я хорошо́ по́мню;б) в ф. исеңдәме? а ты по́мнишь? а по́мнишь, когда́5) в ф. исемдә название игры для проверки и укрепления памяти••- ис аву- ис алу
- ис җыю
- ис керү
- ис китәрү
- ис китмәгәндә
- ис китмәстән
- ис китү
- исе дә калмау
- исе дә китми
- исең киткән икән
- исең киткән иске чикмән итәгенә
- исе дә юк
- исеңдә юк
- истә дә юк
- искә алмыйча үтү
- искә алу
- искә алынган
- искә кереп чыкмады
- искә килү
- искә китерү
- искә төшерү
- искә төшү
- истә кала торган
- истә тоту
- истән чыгу
- истән чыгару
- истән яздыру
- истән язу
- истән таю
- истән язып
- истән язар дәрәҗәдә -
20 колак
сущ.1) у́хо, у́ши || ушно́йэчке колак — вну́треннее у́хо
уң колак ишетмәү — не слы́шать пра́вым у́хом
колакларны өшетү — отморо́зить у́ши
колак тишү — прока́лывать у́ши
колакларны кайчыландыру — пря́дать (стричь) уша́ми ( о животных)
колак сагызы — ушна́я се́ра
2) слух || слухово́йколакка сак — чу́ткий на слух
сизгер колак — то́нкий на слух
колакка ятышлы җыр — прия́тная на слух пе́сня
колак юлы — слухово́й кана́л
колак сизгерлеге — слухово́е чутьё
3)а) ушко́; ду́жка; см. тж. тоткасамовар колагы — ушко́ самова́ра
чиләк колагы — ведёрная ду́жка; ду́жка ведра́
б) ушко́ ( музыкальных инструментов)бүрекнең колакларын төшерү — опусти́ть нау́шники ша́пки
5) с.-х. пе́рвые молоды́е побе́ги, лепестки́ (злаков, овощей)углан яшьтән, тары колактан беленер — (посл.) сын смо́лоду, про́со по побе́гам узнаётся
6) орео́л вокру́г со́лнца, луны́; вене́ц7) диал. ма́ленький зали́в, зато́н, за́водь ( на реке)•- колак алкасы
- колак бөтәркәсе
- колак ите
- колак йомшагы
- колак казыгыч
- колак чокыгыч
- колак мендәре
- колак пәрдәсе
- колак тешләтү
- колак яфрагы••колагы (колаклары) чыңласын! — будь он помя́нут добро́м! (букв. пусть у него́ звени́т в уша́х - говорится об отсу́тствующих)
колагы үзе белән (үзендә) — у́шки (у́ши) на маку́шке (букв. у́ши его́ при себе́)
колагын (колакны) бору — нарва́ть (натрепа́ть, оборва́ть) у́ши; драть у́ши прост.
колагына (да) алмау (элмәү), колагын да селкетмәү — и (да́же) у́хом не вести́ (повести́); как горо́х об сте́нку
колагын кимерү — прожужжа́ть (протруби́ть) все у́ши
колагын тасырайту (торгызу) — навостри́ть у́ши
колагына аю төкергән — медве́дь на́ ухо наступи́л
колагына киртү (киртеп кую, салу, киртләү, киртекләү) — заруби́ть (себе́) на носу́, намота́ть (себе́) на ус, твёрдо усво́ить
колагына киез каплаган (ком утырган), колагына мамык (чүбек) тыккан — туго́й (кре́пкий, кре́пок, тупо́й) на́ ухо
колагына туку — дуть (дуде́ть, петь, напева́ть, труби́ть) в у́ши прост.
колагың ишетсен! — слу́шай хороше́нько, запо́мни!
колагыңны кисеп (йолкып) кулыңа тоттырыр — сорвиголова́
колак артыннан (гына) җибәрү, колак аша (яныннан) уздыру — пропусти́ть ми́мо уше́й
колак асмау — не прислу́шиваться, пропуска́ть ми́мо уше́й
колак асу (салу) — прислу́шиваться; приклони́ть у́хо (слух)
колак ачылу — об улучше́нии, восстановле́нии слу́ха
колак ашау — шепта́ться на́ ухо друг с дру́гом; секре́тничать
колак белән тыңламау — слу́шать кра́ем у́ха
колак исе чыгу — неодобр. употребляется при косвенном замечании тому, кто при своих товарищах шепчется (секретничает) на ухо (букв. па́хнуть уша́ми)
колак итен (колакны) ашау (кимерү, чәйнәү) — прожужжа́ть (протруби́ть) все у́ши (кому-л.), пили́ть
колак ишетмәгән (колак ишетмәгән, күз күрмәгән) — неслы́ханный, невероя́тный; ви́дом не вида́ть, слы́хом не слыха́ть
колак йомып утыру (яту) — хло́пать уша́ми
колак кагу — остава́ться с но́сом
колак катылану (кату) — быть глухова́тым (туги́м на́ ухо); огло́хнуть
колак салып (биреп) тыңлау — разве́сить у́ши; во все у́ши слу́шать
колак сасыту (тынчыту) — дуть (наду́ть) и́ли петь (напе́ть) в у́ши (кому-л.)
колак селкетеп утыру — хло́пать уша́ми
колак тону — огло́хнуть
колак тондыргыч (тондырырлык) — оглуши́тельный
колак төбенә тондыру (кундыру, бирү, утырту, ямау) — дать (зае́хать, съе́здить) в у́хо; оглуши́ть прост.
колак чите белән (ишетү) — кра́ем (кра́ешком) у́ха (слы́шать)
колак чыңлау (шаулау) — звене́ть (шуме́ть) в уша́х (в у́хе)
колак яргыч — оглуши́тельный
колакка алу (элү) — во все у́ши слу́шать
колакка каты (авыр) — туго́й на́ ухо; глухова́тый
колакка керерлек сүз — о делово́м, поле́зном сове́те, предложе́нии
колакка салып (киртеп) кую — заруби́ть (себе́) на носу́; намота́ть себе́ на ус
колакка сөйләү — нашёптывать (говори́ть) на́ ухо
колакка сугылу (чагылу, чалыну) — слы́шать кра́ем (кра́ешком) у́ха (одни́м у́хом); дойти́ до слу́ха
колакка тегеләйрәк — тугова́тый (тугова́т) на́ ухо
колакка үткен (җитез) — чу́ткий на слух (на́ ухо)
колакка ятмаганны сөйләү — говори́ть (поро́ть) чушь
колакка ятмау — не понра́виться, быть не по душе́
колакка ятышсыз — ре́жет у́хо, неприя́тный для слу́ха
колакларны сак тоту — держа́ть у́шки на маку́шке, держа́ть у́хо востро́, быть настороже́, начеку́
колакларны томалау — заткну́ть у́ши, не жела́ть слу́шать
колакларны торгызу (тырпайту, кабарту, шәмрәйтү) — навостри́ть (насторожи́ть) у́ши (у́хо, слух); насторожи́ться
колакларын шомарту (шомрайту, торгызу) — пря́дать уша́ми ( о некоторых животных)
колакларына (колак очларына) кадәр кызару — красне́ть до уше́й
(үз) колакларына ышанмау — не ве́рить свои́м уша́м
колакны тондыру (тондырып бетерү) — прожужжа́ть (прогуде́ть, прокрича́ть, протруби́ть) все у́ши
колакны яра (ерта) — ре́жет (дерёт) у́хо
колактан калу (язу) — огло́хнуть; станови́ться/стать глухи́м
колактан колакка — на́ ухо (сказать, говорить, шептать и т. п.)
колактан колакка сөйләшү (сөйләшеп алу) — шушу́каться, шепта́ться
колактан колакка йөртү — нау́шничать, передава́ть слу́хи
колактан сөйрәү (өстерәү), колактан сөйрәп (өстерәп) чыгару — тащи́ть за́ уши (кого-л.), притя́гивать/притяну́ть за́ уши (кого-л.)
- колагына төшерүколактан узу — шутл. перерасти́ (свои́) у́ши
- колагына салу
- колагына тишү
- колак салу
- колак төбендә
- колак төбендә генә
- колакка барып ирешү
- колакка барып җитү
- колакка керү
- колакка кереп калу
- колакка сак
- колаклар тору
- колаклар үрә тору
- колаклары селкенә
- колаклары гына селкенә
- колактан китмәү
См. также в других словарях:
китмән — (КИТМӘНЛӘҮ) – Агач сапка туры почмак ясап утыртылган көрәк сыман үткен эш коралы (җир йомшарту, үсемлек төбенә туфрак өю, чүп үләннәрне тамырлары белән чыгару һ. б. өчен кулл.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәпкеләү — 1. Үсемлекне, яшелчәне тәпке белән чапкалап ваклау 2. Утыртылган бәрәңге һ. б. ш. төбен китмән белән йомшарту; китмәнләү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төкерү — 1. Авыздан төкерек, селәгәй чыгарып ташлау. Авызга капкан азык яки башка нәрсәне кире чыгарып ташлау 2. күч. с. Берәр нәрсәгә яки кешегә ис китмәү, игътибар итмәү, кирәкле дип санамау, санга сукмау, исәпләшмәү, санашмау төкерәм мин сезнең ярдәмгә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Набережночелнинский государственный татарский драматический театр — Набережночелнинский государственный татарский драматический театр … Википедия
Уразова, Гузель Аскаровна — Гузель Уразова 220px Профессиональная фотография Основная информация Дата рождения 8 января 1982(1982 01 08) (30 лет) Место рождения … Википедия
аса — 1. Киндер сукканда рәтләр кыекланып китмәсен өчен кыстырыла торган җеп 2. Тукыма сукканда җеп кыстырып эшләнә торган бизәк … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әле — I. рәв. 1. Хәзер, шушы вакытта. Генә кисәкчәсе белән килеп, яңа гына , күптән түгел дигәнне аңлата 2. Шушы вакытка кадәр, моңа кадәр, хәзергә 3. Әлегә; һаман да (дәвамлы эш процесс тур.) әле кар да эреп бетмәгән II. ӘЛЕ – кис. 1. Боеру, үтенү… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бастыру — 1. (Басу (II) ) 2. Басып торган хәлгә китерү. Озынча яки аяклы нәрсәне вертикаль торышка кую 3. Җиңел нәрсә таралып яки очып китмәсен өчен, өстенә авыр әйбер салып кую, бастырыклау. Өстенә авыр әйбер кую 4. иск. Таптату, бөртекле ашлыкны башак… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бөтенләй — рәв. 1. Тәмам, тулысынча 2. Кабатланмас, кире кайтмас китмәс рәвештә 3. БӨТЕНЛӘЕ – Барлыгы, бар булганы. БӨТЕНЛӘЙГӘ – рәв. Бөтенләй (1,2) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ваемсыз — (ВАЕМСЫЗЛЫК) – с. Дөнья мәшәкатьләреннән азат, кайгысыз, гамьсез. Бернәрсә белән дә кызыксынмый, бернәрсәгә дә борчылмый торган, исе китмәүчән, күңел бирмәүчән. Эшкә салкын карашлы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
вай — I. 1. Каты аптыраган вакытта әйтелә. Шигырьдә иҗек санын тутыру өчен кулланыла ( ай артыннан) ай чәчәк, вай чәчәк, исемең илгә чәчеләчәк 2. Аптыраш ни дисәң дә вай. II. ВАЙГА АЛМАУ – Игътибарга алмау, ис китмәү, үзенчә (гадәттә киресен) эшләү; ай … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге