-
1 керек
керек1. союз соотв. уступ. союзу хоть– Ом кае, керек пуштса, ом кае! Я. Ялкайн. – Не пойду, хоть убейте, не пойду!
2. част. выражает: выделение и ограничение; передаётся частицей хотьНалам ыле керек пийым. М. Якимов. Взял бы хоть собаку с собой.
– Тыйже керек чаманем ыле! – Тайра йӧсын аван шинчашкыже ончал колтыш. Д. Орай. – Хоть ты-то пожалела бы! – Тайра с укором посмотрела в глаза матери.
3. в знач. сказ. безразлично, неважно, всё равно, наплевать– А мыланем керек: кеч такыр, кеч шӱкшӧ лийже. М. Казаков. – А мне безразлично: хоть протоптанная, хоть плохая.
Мылам керек. Эн тӱҥжӧ – вуйым йомдараш огыл. «Ончыко» А мне всё равно. Самое главное – не потерять голову.
-
2 керек-мо
керек-моГ.: керек-мачто угодно, разг. хоть чтоКерек-мо лийже что бы ни случилось, что бы ни было, будь что будет;
керек-мо гынат во всяком случае.
– Керек-мом налат гынат, пуэм, – манеш (Семон). С. Чавайн. – Что угодно бери, отдам, – говорит Семон.
– Керек-мо лийже, ӧрын шогаш жап уке. Г. Чемеков. – Что бы ни случилось, раздумывать нет времени.
Сравни с:
кеч-мо -
3 керек-кӧ
керек-кӧГ.: керек-кӱкто-угодно, любой, всякий, хоть ктоКерек-кӧ возыжо, садак муына, – Саню ок лыплане. К. Васин. Хоть кто напишет, всё равно найдём, – не унимается Саню.
Сравни с:
кеч-кӧ -
4 керек-ма дӓ
керек-ма дӓ, хоть ма дӓТыменямок, керек-ма дӓ тыменямок, манам. Н. Игнатьев. Говорю, буду учиться, во что бы то ни стало буду учиться.
Хоть-ма дӓ мӓмнӓн ӹшке школна лишӓшлык. Н. Игнатьев. Во что бы то ни стало у нас должна быть своя школа.
Идиоматическое выражение. Основное слово:
да -
5 керек-могай
керек-могайГ.: керек-маханькакой угодно, любой, разг. хоть какойКерек-могай пашам нал, керек-мо семын иле, керек-мом шоно, керек-мом ойло – чыла вережат уш кӱлеш. М. Шкетан. Бери любое дело, живи как угодно, думай что угодно, говори что угодно – везде нужен ум.
Сравни с:
кеч-могай -
6 керек-кунар
керек-кунарГ.: керек-кынарсколько угодно, в любом количестве; сколько бы ниСакар керек-кунар ноен толеш гынат, чомаж дек лектын пурыде ок чыте. С. Чавайн. Каким бы усталым ни приходил Сакар, он обязательно сходит к своему жеребёнку.
Шуанвондым керек-кунар пулан шотло, ик ганат пулан от шу. Муро. Сколько угодно считай шиповник за дрова, дров никогда не будет у тебя.
-
7 керек-мыняре
керек-мыняр(е)Г.: керек-манярысколько угодно, в любом количестве, сколько бы ни, разг. хоть сколькоКерек-мыняр нал бери сколько угодно.
Керек-мыняр кает гынат, мучашышкыже от шу. Тушто. Иди сколько угодно, до конца не дойдёшь.
-
8 керек-кудо
керек-кудоГ.: керек-кыдыкоторый угодно, любой, разг. хоть которыйКерек-кудо парняжым пурл, виге икгаяк коршта. Я. Ялкайн. Любой палец укуси, все одинаково болят.
Сравни с:
кеч-кудо -
9 керек-кузе
керек-кузеГ.: керек-кыцекак угодно, любым способом, разг. хоть какКерек-кузе пӱч, от ойыро. Тушто. Как угодно режь, не отделишь.
Сравни с:
кеч-кузе -
10 керек-кунам
керек-кунамГ.: керек-кынамкогда угодно, в любое время, всегда, разг. хоть когдаЭҥгекыш перныше еҥлан керек-кунамат полшыман. К. Васин. Человеку, попавшему в беду, нужно всегда помогать.
Сравни с:
кеч-кунам -
11 керек-кушан
керек-кушанГ.: керек-кышакгде угодно, в любом месте, где бы ни; разг. хоть гдеКуштымо семым колеш гын, керек-кушан шогал кушта. Если услышит танцевальную мелодию, где угодно будет плясать.
Сравни с:
кеч-кушан -
12 керек-кушечын
керек-кушеч(ын)Г.: керек-кышецӹноткуда угодно; с (из) любого места; откуда бы ни; разг. хоть откудаОксам керек-кушеч да муман. М. Шкетан. Деньги нужно найти, откуда бы ни было.
-
13 керек-кушко
керек-куш(ко)Г.: керек-кыш(кы)куда угодно, в любое место, куда ни, разг. хоть кудаКерек-куш ит ончал, чыла вере шошын толшашлыкше пале. А. Эрыкан. Куда ни посмотришь, везде заметно приближение весны.
-
14 керек-кушто
керек-куштоГ.: керек-кыштыгде угодно, в любом месте, сфере, области, где бы ни, разг. хоть гдеКерек-кушто лиям гынат, кечын уш гыч ок лек кугу шонымаш. А. Зайникаев. Где бы я ни был, в моём уме всегда большая дума.
Сравни с:
кеч-кушто -
15 керек-куш
сокр. керек-кушко -
16 керек-кушеч
сокр. керек-кушечын -
17 керек-мыняр
сокр. керек-мыняре -
18 надо
керек -
19 нужно
керек -
20 потребность
керек
См. также в других словарях:
керек — болса. Қажет деп тапса, керексінсе. – К е р е к б о л с а, өзі мұнда келсін, – деп – Үйге әуелі сәлем беріп енсін, – деп, Тапжылмастан қалды шопан үйінде, Кетті шофер көрсеткен соң жөн сілтеп (Қ. Көпішев, Ақмаралды., 39) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
Керек — Кереки Самоназвание: анкалгакку, аракыкку Общая численность: 8 (2002) Расселение … Википедия
керек — (Тау., Қош.) іс, жұмыс, шаруа. Менің әдейі арнай келгендегі к е р е г і м бітті (Тау., Қош.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
төкерек — Авыздагы бизләрдән бүленеп чыга торган сыекча. ТӨКЕРЕК ҮЛӘНЕ – Ләләләр семь. улак сыман яфраклы һәм вак башак сыман яки оешма чәчәкле суганчалы үсемлек; рус. Птицемлечник … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
қосу керек — (Түрікм.: Красн., Небид., Жеб., Таш., Мары) беру керек. Істен қаша берсең сені тиісті жеріне қ о с у к е р е к т і г і н жинақтан сұранамыз (Түрікм., Тедж.). Бұл қылықты қоймаса тиісті заң орнына қ о с у к е р е к («Жұм шы», 17.11.1944) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
құбиын керек — (Монғ.) іс жөнінде кітапша. Қ ұ б и ы н к е р е г і теріс жазылған екен (Монғ.). [Монғолша хувийн хэрэг (Монғ. қаз. сөзд., 1954)] … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
Гипотеза — (гр. hypothesis – негіз, болжау) – 1) құбылыстың себептері, құбылыстардың арасындағы бақыланбайтын (байқалмайтын) байланыстар туралы және с.с. негізделген (толық емес) болжау (предположение); 2) болжауды ұсыну, оны негіздеу (толық емес) және… … Философиялық терминдердің сөздігі
тауда ұрыс қимылдарын жүргізу кезінде байланысты қамтамасыз ету — (Обеспечение связи при ведении боевых действий в горах) қазіргі кезде әскерлер күрделі бедермен, бірқатар жолы қиын аудандармен, жол саны шектелуімен, ұрыс техникасының барлық түрлерінің осы жолдар бойымен жылжу қиыншы лығымен, тау сусымалары… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
тигізудің орташа нүктесі — (Средняя точка попадания) орташа траекторияның нысана бетімен (бөгет пен) қиылысу нүктесі. Бұл нүктеге оқтың тимеуі де мүмкін. Т.о.н. ату құралының дәл атысын тексеру барысында 4 оқтесігі бойынша анықталады. Ол үшін тік сызықпен екі оқтесігін… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
құлдану — (Гур.: Есб., Маңғ.; Орал: Орда, Казт.; Ақт., Байғ.; Рес., Орын.; Түрікм., Красн.; Қарақ.) қолдану. Әр нәрсені өз орнына қ ұ лд а н у керек (Гур., Маңғ.). Менің өзімнің жамандығымды әлі де байытып, жаңалықтарды қ ұ л д а н у үшін зоотехниктермен… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қазан — I зат. сөйл. 1. Қазандоп. Қ а з а н ойынын қыс уақытында мұздың үстінде, ал жазда тақыр алаңдарда ойнауға болады. Ойынға қатысушылардың әрқайсысының басы қайқы қақпа таяғы және барлығына ортақ добы болуы керек (Б.Төтенаев, Қаз. ұлт. ойын., 61). Қ … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі