-
101 дошманлык
сущ.вражда́, вражде́бность, не́нависть, неприя́знь || вражде́бный, неприя́зненныйачыктан-ачык дошманлык — откры́тая вражда́ (не́нависть)
үзара дошманлык бераз йомшара төште — взаи́мная неприя́знь не́сколько смягчи́лась
дошманлык мөнәсәбәте — вражде́бное отноше́ние
- дошманлык итүдошманлык хисләре — неприя́зненные чу́вства
- дошманлык кылу
- дошманлык саклау
- дошманлыкта булу••дошманлык орлыклары чәчү — посе́ять семена́ вражды́; се́ять, посе́ять рознь (разла́д, ра́спри)
-
102 еллык
1. прил.1) годово́й (отчёт, итог)уртача еллык температура — сре́дняя годова́я температу́ра
еллык к эш хакы — годово́й за́работок
2) годово́й, годи́чный (доход, расход, рост, запас, билет); за́ годеллык к метеорологик күзәтүләр — годи́чные метеорологи́ческие наблюде́ния
туфракның еллык дым күләме — годи́чный объём вла́жности по́чвы
журналның еллык текмәсе — годова́я подши́вка журна́ла; подши́вка журна́ла за́ год
3) ежего́дный, годи́чный ( научный сборник); -ежего́дникеллык к журнал — ежего́дный (годи́чный) журна́л; журна́л-ежего́дник, ежего́дник
4) пого́дный ( обзор литературы)еллык к язмалар — пого́дные за́писи
5) в сочет. с числ. колич. соотв. русскомуа) -ле́тний, -годи́чныйегерме биш еллык эш тәҗрибәсе — двадцатипятиле́тний о́пыт рабо́ты
ике еллык курслар — двухгоди́чные ку́рсы
йөз еллык имәннәр — столе́тние дубы́
б) за... лет (го́да); -летний (отчёт, отпуск); на... лет (го́да) (запас, задание, зарплата)егерме биш еллык үсеш нәтиҗәләре — ито́ги разви́тия за два́дцать пять лет; двадцатипятиле́тний ито́г разви́тия
өч еллык план — трёхле́тний план; план на три го́да
в) разг. -летний, -классныйҗиде еллык белеме бар — име́ет семиле́тнее (семикла́ссное) образова́ние
г) в знач. сущ. -летка, -летиесоңгы ун еллыкта — в после́днее десятиле́тие; в после́днем десятиле́тии
6) годова́лый; -одного́док, -одноле́токеллык к бәрән — годова́лый ягнёнок, ягнёнок-одного́док
еллык к колын — жеребёнок-одноле́ток
2. сущ.еллык к чия үсентеләре — вишнёвые са́женцы-одного́дки
обы́чно еллыгы1) годовщи́на; -летиеязучының йөз еллыгы — столе́тие писа́теля
туй еллыгына — в годовщи́ну сва́дьбы
2) уст. годово́й за́работок, годова́я опла́таеллык гы мең сумлык эшкә яллану — нанима́ться на рабо́ту с годовы́м за́работком в ты́сячу рубле́й
3) годхалыкара тынычлык еллыгы — междунаро́дный год ми́ра
табигатьне саклау еллыгы — год охра́ны приро́ды
• -
103 законлылык
сущ.1) зако́нностьдокументларның законлылыгы — зако́нность докуме́нтов
законлылык кны саклау — соблюсти́ зако́нность
2) закономе́рностьтабигать үсешендәге объектив законлылык — объекти́вная закономе́рность разви́тия приро́ды
3) лега́льность ( положения) -
104 заслон
сущ.; воен.засло́нчигенүче отрядны саклау өчен заслон калдыру — оста́вить засло́н для прикры́тия отходя́щего отря́да
заслон да (калып) сугышучылар — вою́ющие в засло́не, бойцы́ засло́на
-
105 идея
сущ.1) иде́я (система взглядов, убеждений)2) мысль, за́мысел, наме́рение, план3) основна́я, гла́вная мысль || иде́йныйреволюцион иде́яләргә бирелгәнлек — пре́данность революцио́нным иде́ям
үзгәртеп кору иде́ясе — иде́я переустро́йства
тынычлыкны саклау һәм ныгыту иде́ясе — иде́я сохране́ния и упро́чения ми́ра
романның иде́я эчтәлеге — иде́йное содержа́ние рома́на
-
106 инсафлылык
сущ.воспи́танность, благовоспи́танность, присто́йность, благопристо́йность, прили́чиеинсафлылык саклау — соблюда́ть благопристо́йность
үз-үзен тотышындагы инсафлылык — присто́йность поведе́ния
-
107 инстинкт
сущ.1) биол. инсти́нкт ( внутреннее побуждение)үз-үзеңне саклау инстинкты — инсти́нкт самосохране́ния
2) инсти́нкт ( внутреннее чутьё)аучылык инстинкты — охо́тничий инсти́нкт
-
108 интизам
сущ.; уст.; книжн.1) поря́док (в обществе, в организации); дисципли́наинтизам бозылу — наруше́ние поря́дка
интизам саклау — соблюда́ть поря́док, дисципли́ну
интизамга китерү — привести́ в поря́док что-л., навести́ поря́док в чём-л.
2) пра́вила организа́ции чего-л., положе́ние -
109 исәнлек-саулык
сущ.; собир.1) здоро́вье, здоро́вое состоя́ниеисәнлек-саулыкны саклау — бере́чь здоро́вье
2) благополу́чиеисәнлек-саулыкта яшәү — жить в благополу́чии
а) здра́вствуйте! здоро́во!б) всё ли в поря́дке? как (иду́т) дела́?4) в направит. п.; в знач. межд. исәнлеккә-саулыкка! на (до́брое) здоро́вье!сезнең исәнлек-саулыкка! — за ва́ше здоро́вье
-
110 йола
сущ.1) обря́д, церемо́ния; ритуа́л рел. || обря́довый; ритуа́льныйтуй йолалары — сва́дебные обря́ды (церемо́нии)
дини йолалар — религио́зные ритуа́лы
үлгән кешене искә алу йоласы — помина́льный обря́д; поми́нки
йола җырлары — обря́довые пе́сни
йола хезмәте күрсәтү — ока́зывать ритуа́льные услу́ги
2) обы́чай, нрависке гадәт, иске йолалар — ста́рые привы́чки, ста́рые обы́чаи (нра́вы)
йола буенча — по обы́чаю
йола булып китү — войти́ в обы́чай, стать обы́чаем, преврати́ться в обы́чай
көнкүреш йолалары — жите́йские нра́вы
кәләш сайлау йоласы — смотри́ны
йола саклау — соблюда́ть (блюсти́) обы́чай
• -
111 кагыйдә
сущ.1) пра́вило, но́рма, зако́н; кано́н книжн.грамматик кагыйдәләр — граммати́ческие пра́вила
кагыйдәдән читкә китү — отклоня́ться от но́рмы
әдәп-әхлак кагыйдәләре — но́рмы мора́ли
2) распоря́док, режи́м, поря́док, пра́вила, уста́в книжн.эчке тәртип кагыйдәләре — пра́вила вну́треннего распоря́дка
техник хәвефсезлек кагыйдәләрен саклау — соблюде́ние пра́вил те́хники безопа́сности
3) перен. до́гма, уче́ние; кано́ндин кагыйдәләре — до́гмы (кано́ны) рели́гии
• -
112 камера
1. сущ.в разн. знач. ка́мера || ка́мерныйбагаж саклау ка́мерасы — ка́мера хране́ния багажа́
төрмә ка́мерасы — тюре́мная ка́мера
велосипед ка́мерасы — велосипе́дная ка́мера
2. прил.фотоаппарат ка́мерасы — фотоаппара́тная ка́мера
ка́мерныйка́мера музыкасы — ка́мерная му́зыка
-
113 кара
I 1. прил.1) чёрный (о цвете, окраске)кара чәч — чёрные во́лосы
кара буяу — чёрная кра́ска
2) тёмный, чёрный ( более тёмный по сравнению с обычным цветом)кара күзләр — чёрные глаза́
күк йөзен кара болытлар каплаган — чёрные ту́чи закры́ли не́бо
3) поэт. тёмный, дрему́чий4) темноко́жий, сму́глыйбер кара гына кыз — одна́ сму́гленькая де́вушка
кара тәнле кеше — темноко́жий челове́к
5) вороно́й ( о масти лошади)кара айгыр — вороно́й конь (жеребе́ц)
6) разг.а) гря́зный, нечи́стый, чума́зый ( ребёнок)кара куллар — гря́зные ру́ки
кара бармаклар — нечи́стые па́льцы
б) гря́зный, нечи́стый; нести́раныйкара керләр — гря́зное бельё
кара күлмәк — нести́раная руба́шка
7) уст. чёрный, курно́йкара мунча — чёрная ба́ня
кара өй — курна́я изба́, ку́хня ( в пятистенных домах или домах с пристройкой)
8) чёрный, неквалифици́рованный, физи́чески тяжёлый и́ли гря́зный (о работе, труде и т. п.)кара эш — чёрная рабо́та
9) перен.; уст. тёмный, просто́й; необразо́ванный; из простонаро́дьякара халык — просто́й (тёмный, необразо́ванный) наро́д
10) разг.; миф. чёрный, дурно́й, злой, нечи́стыйкара көчләр — чёрные си́лы, нечи́стая си́ла
11) перен. чёрный, тёмный, тра́урныйкара кием — тра́урная оде́жда
һәрвакыт кара киемдә йөрү — ходи́ть всегда́ в тёмной оде́жде
12) перен.; поэт. чёрный, го́рестный, безра́достный, безотра́дный, тяжёлый, мра́чный; тру́дныйкара уйлар — мра́чные ду́мы
кара хәбәр килде — чёрная весть пришла́
кара язмыш — тру́дная (тяжёлая) судьба́
кара көннәр артта калды инде — го́рестные дни оста́лись уже́ позади́
13) перен. чёрный, зло́стный, кова́рный, престу́пныйкара ниятләр (исәпләр) — зло́стные мы́сли
кара күңел — кова́рная душа́
кара эшләр — престу́пные дела́
14) перен. чёрный, о́чень си́льныйкара кайгы — о́чень си́льное го́ре
кара явым — о́чень си́льные оса́дки; чёрное нена́стье
15) в сложн. сл. переводится компонентом черно-кара мыеклы — черноу́сый
кара кашлы — чернобро́вый
кара күзле — черноо́кий, черногла́зый
кара яллы — черногри́вый
•- кара балан
- кара балык
- кара бөрлегән
- кара бөтнек
- кара бүрек
- кара груһ
- кара елан
- кара җиләк
- кара җимеш
- кара зирек
- кара икмәк
- кара кан
- кара карга
- кара карлыган
- кара көрән
- кара кучкыл
- кара кучкыллы
- кара кызыл
- кара кымыз
- кара май
- кара өрәңге
- кара пар
- кара солы
- кара су
- кара сырга
- кара сыргак
- кара тал
- кара тояк
- кара тут
- кара тутлы
- кара түш
- кара үрдәк••кара акыл — непросвещённое разуме́ние
кара алтын — чёрное зо́лото, нефть
кара болыт каплау — пришли́ чёрные дни, пришло́ го́ре
кара болыт кебек (булып) — чёрной ту́чей, ту́ча ту́чей, тьма-тьму́щая
кара гайбәт — чёрная спле́тня
кара диндар — фана́тик
кара җәяү (җәяүгә) калу — пойти́ по́ миру
кара исәп (хисап) — приблизи́тельный подсчёт ( в уме)
кара исемлек — чёрный спи́сок
кара козгын — чёрный во́рон ( специальная закрытая машина для перевозки заключённых)
кара көз — осе́нние (после́дние, холо́дные) нена́стные дни
кара көнгә калдыру (саклау) — оста́вить (бере́чь) на чёрный день
кара көнгә калу — мы́кать век (жизнь), хлебну́ть (хвата́ть) го́ря
кара көнгә җыю — копи́ть (что-л.) на чёрный день
кара күзлектән үткәрү (карау) — ви́деть во всём то́лько плохо́е, то́лько недоста́тки
кара күмергә калу (кара кисәүгә әйләнү) — сгоре́ть дотла́
кара мәче узу — чёрная ко́шка пробежа́ла (проскочи́ла)
кара реакция — ист. чёрная реа́кция
кара сакал — нужда́, несча́стье
карасына баткан (кабынган) — мра́чный от зло́сти, за́висти; ту́ча ту́чей, черне́е ту́чи
кара такта — чёрная доска́ ( для вывешивания фамилий отстающих и нарушителей порядка)
кара чаган — па́клен
кара шар салу — забаллоти́ровать, прокати́ть на вороны́х ( не избрать)
кара эчле — см. кара йөрәк
кара эшче — чернорабо́чий, просто́й рабо́тник, рядово́й тру́женик
кара явым — осе́нние дожди́ (холодные, продолжительные)
кара ягу — очерни́ть, оклевета́ть (кого-л.)
- кара йөз- кара йөрәк
- кара көю
- кара тир түгү
- кара яну 2. сущ.1) каралар чёрные (фигуры шахмат, шашек)каралар белән уйнау — игра́ть чёрными
2) перен. не́что чёрное, чернота́; силуэ́т, очерта́ния; теньII сущ.еракта бер кара күренә — вдали́ видне́ется что́-то чёрное
черни́ла || черни́льныйкара белән язылган кәгазь — бума́га, напи́санная черни́лами
кара порошогы — черни́льный порошо́к
кара кара — чёрные черни́ла
кара табы — черни́льное пятно́
-
114 кару
сущ.; редко1) возраже́ние; пререка́ние2) диал. тру́дное (затрудни́тельное) положе́ние, затрудне́ние•- кару кайтару
- каруын алу
- кару саклау -
115 кинә
сущ.не́нависть, зло́ба, злопа́мятность, вражда́, местьяшерен кинә — скры́тая зло́ба (не́нависть)
••кинә саклау (тоту) — пита́ть не́нависть; затаи́ть зло́бу, ненави́деть
кинә саклаучан (тотучан) — злопа́мятный, мсти́тельный, зло́бный
кинә куу — быть злопа́мятным
-
116 кисәкләтә
нареч.куска́ми, бруска́микисәкләтә сату — продава́ть куска́ми (бруска́ми)
кисәкләтә саклау — храни́ть куска́ми, бруска́ми (золото, масло)
-
117 конспирация
сущ.конспира́цияконспира́ция шартларында — в усло́виях конспира́ции
конспира́ция саклау — соблюда́ть конспира́цию
-
118 күкрәк
сущ.1) грудь, грудна́я кле́тка || грудно́йсм. тж. түшкиң күкрәк — широ́кая грудь
күкрәк белән каплау — заслони́ть гру́дью
күкрәккә кысып кочаклау — обня́ть, прижа́в к груди́
күкрәк чәнчү — коло́ть в груди́
күкрәк мускуллары — грудны́е мы́шцы
күкрәк йөзгече — грудно́й плавни́к
2) грудь ( верхняя передняя часть одежды) || нагру́дныйкүкрәк тулы орденнар һәм медальләр — вся грудь в ордена́х и меда́лях
күкрәк кесәсе — нагру́дный карма́н
күкрәккә тага торган билге — нагру́дный знак
3) грудь, бюст ( у женщин) || грудно́йкүкрәк сөте — грудно́е (матери́нское) молоко́
күкрәк баласы — грудно́й ребёнок
баланы күкрәктән аеру — отня́ть ребёнка от груди́
•- күкрәк авыруы
- күкрәк бакасы
- күкрәк бизе авыруы
- күкрәк зәхмәте
- күкрәк хасталыгы
- күкрәк куышлыгы
- күкрәк читлеге
- күкрәк сөяге
- күкрәк челтәре
- күкрәкне кысу••күкрәк киереп (тутырып) — по́лной гру́дью (дыша́ть)
күкрәк көче белән табу — добыва́ть/добы́ть свои́м горбо́м (что-л.)
күкрәк сугып (күкрәккә суга-суга) — стуча́ (кулако́м) себя́ в грудь
- күкрәк биреп каршы торукүкрәк тавышы (күкрәктән чыккан тавыш) — грудно́й го́лос
- күкрәк киереп каршы тору
- күкрәк киерү
- күкрәк киереп йөрү -
119 күңел
I сущ.1) душа́, се́рдце || душе́вный, серде́чныйкүңелне тынычландыру — успоко́ить ду́шу (сер́дце)
күңел кичерешләре — душе́вные (серде́чные) пережива́ния
күңел җылысы — душе́вная теплота́
күңел кыйналу — душе́вно страда́ть
күңел пошыну — душа́ не на ме́сте
күңел рәхәтләнү — блаже́нствовать душо́й
күңел теләү — захоте́ть
кеше күңеле - кара төн — (посл.) чужа́я душа́ - потёмки
2)а) вну́тренний, духо́вный миркүңел байлыгы — бога́тство духо́вного ми́ра
күңеле шундый — духо́вный мир его́ тако́в
б) хара́ктер, сво́йство хара́ктеракүңеле каты - теле татлы — (погов.) хара́ктер его твёрд, (но) речь сла́дка
3) расположе́ние духа́; настрое́ние, дух; самочу́вствиекүңелем бозылды — у меня́ испо́ртилось настрое́ние (от чего-л.)
4)а) симпа́тия, любо́вь; расположе́ние, устремле́ние к кому, чему-л.минем сиңа күңелем бар — у меня́ есть симпа́тия к тебе́
ана күңеле балада, бала күңеле далада — (посл.) любо́вь ма́тери - к дитя́ти, а у того́ - к степи́
б) диал. жела́ниекүңелем шул — моё жела́ние таково́
5) ду́мы, мысль, мы́сли; созна́ниекүңеле бу эштән ерак — ду́мы его́ далеки́ от э́того де́ла
6) па́мятькүңелдә йөртү (саклау) — храни́ть в па́мяти
7) интуи́ция, душа́күңеле белән сизенү — чу́вствовать, чу́ять душо́й; интуити́вно дога́дываться
күңелем алдамый — интуи́ция (меня́) не обма́нывает (меня́ не подво́дит)
8) в знач. нареч. күңелдә в уме́бишне язабыз, бер күңел(дә) — пять запи́шем, оди́н в уме́
•- күңел аздыру
- күңел аздыручы
- күңел азу
- күңел белән
- күңелем белән
- күңелең белән
- күңеле белән
- күңел белән уйлап
- күңел белән уйлау
- күңел беркетү
- күңел биздергеч
- күңел кайтаргыч
- күңел биздерү
- күңел кайтару
- күңел боегу
- күңел борчылу
- күңел тынычсызлану
- күңел бушату
- күңел газабы
- күңел газаплары
- күңел йомшару
- күңел йомшау
- күңел кайту
- күңеле кайту
- күңел киңлеге
- күңел күтәрелү
- күңел күтәрү
- күңел күтәрмәү
- күңел күтәрә алмау
- күңел нечкәртү
- күңел нечкәрү
- күңел өчен
- күңелен күрү
- күңелен табу••күңел белән дә, тәне белән дә — душо́й и те́лом
күңел(е) буш — (мне, тебе́, ему́) ску́чно, в (мое́й, твое́й, его́) душе́ пустота́
күңел даруы — бальза́м для души́; лека́рство от душе́вных мук
күңел җиңеләю — полегча́ть на душе́
күңел(не), күңелен җиңеләйтү — облегчи́ть (отвести́) ду́шу; изли́ть ду́шу
күңел иләсләнү — искуша́ться душо́й
күңел йогышу (йогу) — см. күңел яту
күңел курку — опаса́ться всей душо́й, си́льно боя́ться, тру́сить
күңел капчыгын чишү — изли́ть ду́шу (букв. развяза́ть мешо́к души́)
күңел (күңеле) киңәю — расще́дриться душо́й
күңел (күңеле) китек (сынык) — оби́женный (жизнью, обстоятельствами); впа́вший в уны́ние; нужда́ющийся в подде́ржке
күңел котырыгы (азынуы) — распу́щенность, жа́дность (до наслаждений, славы и т. п.)
күңел кошы — поэт. возлю́бленная (букв. пти́чка души́)
күңел кылы (кыллары) — поэт. стру́ны души́
күңел кылына тию — затро́нуть чу́вствительные стру́ны (души́)
күңел кымырҗу — беспоко́иться, име́ть жела́ние
күңел кытыклану — зуде́ть || зуд в душе́; лёгкое возбужде́ние в душе́
күңел кәгъбәсе (күңелгә кәгъбә) итү (кылу) — де́лать, сде́лать возлю́бленной (возлю́бленным); сде́лать да́мой се́рдца
күңел күге — поэт. духо́вный мир (букв. небеса́ души́)
күңел сүрелү — разочарова́ться; охладе́ть душо́й
күңел сыну — па́дать/пасть ду́хом; надломи́ться (вследствие неудач, разочарований и т. п.)
күңел (күңеле) тар — чёрствый, злой (душо́й); зави́стливый; скупо́й
күңел тарлыгы — чёрствость, злость в душе́; зави́стливость; ску́пость
күңел тарлыгыннан — от за́висти
күңел тартуы — влече́ние се́рдца
күңел тартылу — вле́чься, тяну́ться (о душе, сердце)
күңел (күңеле) төзек — с до́брыми чу́вствовами; добронра́вный, благонра́вный
күңел төзеклеге — до́брый настро́й души́, добронра́вие, благонра́вие
күңел (күңелеңне) төшерү — поддава́ться, подда́ться уны́нию
күңел тулу — расчу́вствоваться, доходи́ть до слёз; пла́кать от полноты́ чувств
күңел түгелү — см. күңел ташу
күңел үсү (үсеп китү) — окрыля́ться/окрыли́ться душо́й (после хорошего обращения, одобрения, успеха и т. п.)
күңел (күңеле) хуш — в до́бром расположе́нии ду́ха
күңел хушлану — удовлетворя́ться, умиротворя́ться ( малым)
күңел хушлыгы — удовлетворе́ние, умиротворе́ние, дово́льство ( малым)
күңел эрү — отта́ять душо́й
күңелгә авыр булу (килү, тоелу) — быть в тя́гость душе́; душа́ не лежи́т; дави́ть на ду́шу
күңелгә авырлык — тя́жесть на душе́
күңелеңә авыр алма, ләкин... — не воспринима́й тяжело́, но... (при нелицеприятном высказывании кому-л.)
күңелгә (кереп) утыру — ( навсегда) запомина́ться; запечатле́ться в душе́
күңелгә китерү — вспомина́ть, вспо́мнить (усилием воли, специально)
күңелгә таш булу (булып төшү) — лечь ка́мнем на́ душу (на́ сердце)
күңелгә төен (төер) — оса́док на душе́
күңелгә ут салу (ягу) — см. ут салу
күңелгә якын алу — принима́ть/приня́ть бли́зко к се́рдцу
күңелгә яту — нра́виться, понра́виться
күңелгә ятышлы (ятымлы) — уго́дный душе́
күңелдән алып ташлау — забы́ть насовсе́м, предава́ть забве́нию
күңелдән китмәү — остава́ться в па́мяти; ника́к не забыва́ться
күңелем синдә генә — то́лько к тебе́ лежи́т моё се́рдце
яшь чагында кемне сөйсәң, күңелең шуңарда була — ( песня) кого́ лю́бишь в мо́лодости, к тому́ и лежи́т се́рдце
күңелләр күтәренке — дух ( наш) бодр; настрое́ние припо́днятое
күңелең булсын! — будь по-тво́ему!
күңелне йомшарту — смягча́ть/смягчи́ть ду́шу (кого-л.), ублажа́ть (кого-л.)
- күңел җитүкүңелемне (өметемне) өзмим әле — я ещё наде́юсь на твою́ любо́вь
- күңел капчыгы
- күңел чиләге
- күңел чүлмәге
- күңел каралу
- күңел киң
- күңеле киң
- күңел китеклеге
- күңел кубу
- күңел кузгалу
- күңел кәгъбәсе
- күңел көзгесе
- күңел күзе
- күңел өшеткеч
- күңел салу
- күңел тарту
- күңел төбе
- күңел төшү
- күңел туңу
- күңел түре
- күңел түреннән
- күңел утыру
- күңел яту
- күңелгә яту
- күңелгә беркетү
- күңелгә керү
- күңелгә килү
- күңелгә салу
- күңелгә тию
- күңелдә төен булу
- күңелдә төер булу
- күңелдә төер булып калу
- күңелдә төер булып тору
- күңел ташу
- күңелгә утыру
- күңелдән чыгару
- күңелен алу
- күңелен аудару
- күңелен аулау
- күңелен сындыру
- күңелен китү
- күңел ачу
- күңелен ачу
- күңеле булу
- күңел булу
- күңелне биләү
- күңелен биләү
- күңелне бәйләү
- күңелне киң тоту
- күңелеңне киң тот!
- күңелне тырнау II сущ.; диал.грудь; торс, бюсткүңелдән ары күренми ул — то, что ни́же бю́ста, не должно́ быть ви́димым (т. е. неприлично рассматривать)
-
120 мемориал
сущ.1) мемориа́л (архитектурное сооружение, воздвигнутое для увековечения памяти о ком-л., чём-л.)тарихи мемориалларны саклау — охра́на истори́ческих мемориа́лов
2) мемориа́л (спортивное соревнование, посвящённое памяти выдающихся спортсменов)
См. также в других словарях:
саклау — (САКЛАНУ) (САКЛАНЫШ) – ф. 1. Куркынычсызлыкны тәэмин итеп тору 2. Югалу, бозылу зарарланудан имин тоту чәчәкне кыраудан саклау; Берәр максат өчен билгеләү, атап кую казны кунак килүгә саклау 3. Бик сак файдалану, кадерләп тоту 4. Истә тоту,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сакчы — Саклау өчен билгеләнеп, сакта торучы кеше, төркем һ. б … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
басу — I. и. Культуралы үсемлекләр үстерелә торган җир мәйданы, иген кыры. Иген кырының аерым бер иген үскән өлеше үлән басуы. БАСУ КАПКАСЫ – Авылдан кырга чыгу юлларында корылган капка, кыр капкасы. II. БАСУ – ф. 1. Аякка калкыну, вертикаль хәлгә килү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
битлек — I. 1. Битне бал кортлары чагудан саклау өчен киелә торган, кыл яки нечкә тимерчыбыктан үрелгән япма. Элекке заманда битне яраланудан саклау өчен сугышчылар, рыцарьлар кия торган бит каплавычы 2. Кеше яки җәнлек йөзе итеп ясалган, кеше танымасын… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дага — 1. Таюдан һәм зарарланудан саклау өчен ат тоягына кадаклап беркетелә торган, тояк формасына китереп бөгелгән яссы металл җайланма 2. Тузудан саклау өчен күн аяк киеме табанының алгы өлешенә һәм үкчәсенә кадаклап беркетелә торган юка металл… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йөзәрлек — Йөз сумлык кәгазь акча. II. ЙӨЗЛЕК – Йөзне нәр. б. саклау өчен эшләнгән әйбер; битлек. III. ЙӨЗЛЕК – 1. Ишек яки тәрәзә уеп куелган урын тирәли беркетелә торган, гадәттә сырлап бизәкләп эшләнгән юка тар планка (такта) 2. Сәкенең кырый тактасы 3.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
саклык — Сак булу хәле; сак кешегә яки башка нәрсәгә хас сыйфатлар 2. Саклану хисе, уе. саклау хисе, уе 3. Куркынычсызлык 4. Саклау каравыллау өчен куелган, билгеләнгән кеше яки төркем 5. Сакчыллык 6. с. Иң азакка саклап калдырылган. САКЛЫК КАССАСЫ –… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хәтер — 1. Элек булган истәлекләрне, тәэсирләрне, баштан узганнарны аңда саклау, яңарту сәләте 2. ХӘТЕРДӘ – Нәр. б. искә төшереп сөйләгәндә кулланыла; истә. ХӘТЕР КАЛУ – Кемгә дә булса үпкәләү, рәнҗү. ХӘТЕР САКЛАУ – Кемне дә булса үпкәләтмәскә тырышу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
яшерү — 1. Берәр затны яки әйберне күренмәслек итү, качыру 2. Сер итеп саклау, белгертмәү. Сиздермәү, күрсәтмәү (хис, халәтне) 3. Нәрсәдән дә булса саклау, ышыклау 4. күч. Бетерү, җую җинаятьнең очын яшерү 5. ЯШЕРЕП – рәв. Күрсәтмичә, сиздермичә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
авианосец — Самолетларны палубадан очырту һәм төшерү өчен махсус мәйданчыгы, шулай ук аларны саклау корылмасы булган хәрби кораб … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
алъяпкыч — Күлмәкнең алдын пычранудан, тапланудан, тузудан саклау өчен киелә торган кием … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге