-
1 исем
1) и́мя, имена́ || именно́йисемегез ничек? — как ва́ше и́мя? как вас зову́т?
кемнедер исеме белән атау — звать кого-л. по и́мени
исемнәр күрсәткече — именно́й указа́тель
2) назва́ние, наименова́ние (книги, кинофильма, деревни, города, растения)чәчәкләрне исемнәре белән билгеләү — по назва́нию определи́ть цветы́
3) (доброе) и́мя, сла́ва, изве́стностьяхшы исем — до́брое и́мя
яман исем — худа́я сла́ва
исеме дөньяга мәгълүм галим — всеми́рно изве́стный учёный; учёный с мировы́м и́менем
4) зва́ние (деятеля науки, заслуженного артиста)мактаулы исем бирү — присво́ить почётное зва́ние
5) прозва́ние, про́звищеатның исеме Маймыл — кли́чка ло́шади Обезья́на
аңа исем тактылар — ему́ да́ли про́звище
6) в косв. п.а) исеменнән от и́мени, от лица́, и́менем кого-л.; чего-л.халык исеменнән — от и́мени наро́да
закон исеменнән — и́менем зако́на
б) исеменә на чьё-л. и́мядиректор исеменә хат — письмо́ на и́мя дире́ктора
7) лингв. и́мя существи́тельное || именно́йкүмәклек исемнәре — нарица́тельные имена́
исем төрләнеше — именно́е склоне́ние
•- исем кушу
- исем йөртү
- исем кую
- исем туе
- исем бәйрәме
- исем фигыль
- исем шәриф
- исем шәрифләр••исемгә (чыгу) — приобрести́ дурну́ю сла́ву (репута́цию); осла́виться
исеме бар, җисеме юк — см. исемдә генә
исеме белән атау — называ́ть ве́щи свои́ми имена́ми
исеме дә ишетелмәү — и в поми́не нет
исеме китү — слыть, сла́виться; просла́виться
исеме корысын! — что́бы ему́ пропа́сть
исемем (фәлән) булмасын! — не будь я ( Иван), е́сли!
- исемдә генәисеменә карама, җисеменә кара — (посл.) не смотри́ на кли́чку, а смотри́ на пти́чку
-
2 газел кылу
= газел итү книжн.1) сверга́ть/све́ргнуть, низверга́ть (с престола)2) отстрани́ть от занима́емой до́лжности, уво́лить3) лиши́ть досто́инства, зва́нияишан исеменнән газел кылу — лиши́ть зва́ния иша́на
См. также в других словарях:
дилер — 1. Үз исеменнән һәм үз исәбенә товар сату алу белән шөгыльләнүче аерым кеше яки фирма 2. Үз исеменнән һәм үз исәбенә кыйммәтле кәгазьләр, валюта, асылташлар сату алу белән шөгыльләнүче банк, фонд биржасы әгъзасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
алама — с. 1. Иске, тузган, сәләмә. и. күч. Предмет яки зат исеменнән соң килеп, кемне яки нәрсәне начар, түбән итеп, мыскыллап әйтелә көтүче аламасы юри шулай тотты 2. и. Тузган, иске әйберләр, чүпрәк чапрак 3. күч. Ярлы, хәерче 4. күч. Начар, әшәке.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
байронизм — XIX гас. башында шәхси һәм милли азатлык идеяләре белән бергә пессимизм, төшенкелек белән дә характерлана торган әдәби иҗтимагый агым (инглиз шагыйре Байрон исеменнән) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бәй — I. Нәр. б. бәйләп куя торган бау, киндерә, чылбыр һ. б. ш. нәрсә. Бәйләвеч (1). Бәйләп, арканлап тоту тотылу хәле атын бәйгә куйды. II. БӘЙ – тар. 1. Мөселман динле Кавказ ханлыкларында: берәр райондагы яки шәһәрдәге идарә итүче 2. Ирләр… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бәк — тар. 1. Урта Азиянең феодаль ханлыкларында: берәр районда яки шәһәрдә идарә итүче 2. Ирләр исеменнән соң әйтелгәндә әфәнде мәгънәсен дә аңлаткан Хөршит бәк … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
вәкил — 1. Берәр кеше яки оешма кушуы буенча алар исеменнән эш йөртүче, ышанычлы кеше. Ил интересын яклаучы дәүләт хезмәткәре 2. Теге яки бу катламга, төркемгә караган һәм аларга хас сыйфатларны үзендә берләштергән кеше татар сәнгатенең күренекле вәкиле … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
вәли — иск. 1. Хуҗа, ия, башлык 2. Яклаучы, опекун 3. Изге. ВӘЛИ ВӘКИЛ – Никахка кадәр булган килешү (иҗабе кабул) вакытында кыз яки егет исеменнән эш йөртүче кеше. ВӘЛИ НИГЪМӘТ – иск. Ашамлык эчемлек иясе, туйдыручы кеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дини — с. 1. Дингә ышануга нигезләнгән; дин белән сугарылган. Дингә бәйләнешле, дин исеменнән эшләнгән 2. Динле дини карчык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
исем — 1. Кешегә тугач та бирелә торган шәхси атама; Ат (II) 2. Кеше яки хайван кушаматы. Әйберләр, күренешләр, төшенчәләр һ. б. атамасы 3. күч. Дан, танылганлык. Берәр нәрсә яки кешенең төрле сыйфатлары тур. гомуми фикер; дан саран дигән и. е чыккан 4 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
комитент — Комиссионерга үз исеменнән нин. б. сату алу эшләре башкарырга ышанып тапшырган кеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
наместник — 1. Екатерина II вакытында Россиядә бер яки берничә губернаның хәрби начальнигы 2. Патша Россиясенең чик буе өлкәләрендә югары дәүләт хокуклары булган, хөкүмәт башлыгы исеменнән идарә итә торган кеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
