-
1 зурлыгы
послелог; = зурлыгындас основн. п. с, величино́й с (с вин. п.), величино́й в (с вин. п.)этләре бозау зурлыгы бар — соба́ка их величино́й с телёнка
өй зурлыгында — величино́й с дом
китап зурлыгы — (величино́й) с кни́гу
әнисе зурлыгы — ро́стом с ма́му
бармак башы зурлыгы — с напёрсток, с ногото́к ( очень маленький)
чикләвек зурлыгы — величино́й с оре́х
-
2 зурлыгы
посл.сл. величиной с, большой, как -
3 зурлыгында
= зурлыгы -
4 zurlığı
-
5 зурлык
сущ.1) величина́, разме́р (объём); масси́вность (фигуры, здания и т. п.), колосса́льность (размеров, разницы и т. п.)зурлыгы белән аерылып тору — отлича́ться свои́ми больши́ми разме́рами
төзелешнең зурлыгы гаҗәпкә калдыра — колосса́льность строи́тельства поража́ет
2) мат.; физ. величина́ (всё то, что можно измерить и исчислить, дискретная, постоянная, переменная, неизвестная и т. п.);чикле зурлык — коне́чная величина́; преде́льная величина́
зурлык кларның якынчалыгы — мат. прибли-жённость величи́н
3) перен. вели́чие, вели́чественность; величина́шәһәрләрнең зурлыгы — вели́чие городо́в
4) перен. высо́кое положе́ние, почёт••ялкаулык - хурлык, тырышлык - зурлык — погов. лень прино́сит позо́р, а стара́ние - почёт
зурлык кка ирешү — дости́чь высо́кого положе́ния
• -
6 сан
I сущ.1) число́ || числово́йбөтен сан — це́лое число́
вакланмалы сан — дро́бное число́
так сан — нечётное число́
гади саннар — просты́е чи́сла
саннар рәте — числово́й ряд
сан зурлыгы — числова́я величина́
2) число́, коли́чество, чи́сленность || коли́чественный, чи́сленныймал саны — чи́сленность скота́
җитәрлек кеше саны бар — име́ется доста́точное число́ люде́й
сан ягыннан үзгәреш — коли́чественное измене́ние
3) лингв.а) и́мя числи́тельноетөп сан — коли́чественное числи́тельное
чама саны — приблизи́тельное числи́тельное
б) число́берлек саны — еди́нственное число́
күплек саны — мно́жественное число́
4) но́мер (газеты, журнала)"Казан утлары" журналының беренче саны — пе́рвый но́мер журна́ла "Каза́н утлары́"
5) обычно во мн. ч. ци́фрыконтроль саннар — контро́льные ци́фры
статистика күрсәтә торган саннар — ци́фры, кото́рые пока́зывает стати́стика
•- сан алу- сан ягыннан••II сущ.1) книжн. уваже́ние, почте́ниезур санга ия булу — по́льзоваться больши́м уваже́нием
2) цена́, це́нностьисәпкә бар, санга юк — (погов.) чи́слится, но це́нности нет (не це́нится)
••- санга санау
- санга сугу
- санга сукмау
- санга санамау III сущ.1) часть те́ла, часть ту́шисыерның ал саны — пере́дняя часть ту́ши коро́вы
арт саны — за́дняя часть ту́ши
2) разг. те́лосанын тота алмый — не мо́жет управля́ть свои́м те́лом
сан белән орыну — каса́ться те́лом
-
7 тәңгәл килү
1) быть ра́вным (сходным, похожим); быть величино́й с (со)...зурлыгы тәңгәл килә — величино́й приме́рно сто́лько
2) соотве́тствовать3) совпада́тьпочмаклар тәңгәл килә — углы́ совпада́ют
-
8 шае
послелог; диал.йодрык шае шеш — ши́шка с кула́к
моның шае — вот сто́лько
2) с направит. п. добыелга шае — до э́того го́да
кичкә шае эшләү — рабо́тать до ве́чера
3) как; подо́бный, похо́жийбезнең шае — как мы, похо́жий на нас
-
9 квадратура
ж -
10 размер
-
11 сила
ж1) көч, куәт, гайрәт, кодрәт, егәр, дәрман, хәл2) физ; тех. көч, егәрлек, зурлык3) обычно мн. силы көчләр4) көч5) тәэсир көче, йогынты6) көч, гамәл7) мн. силы көчләр8) мн. силы ( войска) көчләр•- в силах- в силе
- в силу
- от силы
- сил нет
- силою обстоятельств
- через силу
- что есть силы -
12 числовой
-
13 зурлык
1. величина, размер, объём2. величие, солидность3. авторитетзурлыгы, зурлыгында величиной с..., большой как...
См. также в других словарях:
зурлыгы — Бер әйберне икенчесе белән чагыштырганда: чаклы, кадәр, күләмендә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
габарит — 1. и. Машина яки корылмаларны тышкы чик сызыгы; зурлыгы, күләме. Гомумән нәр. б. зурлыгы, күләме 2. Тимер юлдан поездлар орынмыйча үтсен өчен, корылмалар төзергә яки әйбер куярга рөхсәт ителми торган аралык 3. Әйбернең үз зурлыгындагы моделе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
калибр — 1. Ату коралы көпшәсенең диаметры, юанлыгы 2. Массакүләм эшләп чыгарыла торган кайбер предметларның төгәл зурлыгы 3. күч. сөйл. Нәр. б. зурлыгы, формасы, күләме, төре … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
күләм — 1. Нәр. б. озынлык, биеклек һәм киңлек ягыннан куб берәмлекләр белән үлчәнә торган зурлыгы 2. Нәр. б. тышкы сызыклары буенча зурлыгы. Нәр. б. микъдар ягыннан эчтәлеге 3. Нин. б. күренеш, эшчәнлек һ. б. ш. җәелү дәрәҗәсе, колачы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
алым — 1. Берәр нәрсәне тормышка ашыру юлы, ысулы, методы 2. Атлау рәвеше бу атның алымы зур 3. Нин. б. эшчәнлекнең, хәрәкәтнең күләмлелеге, зурлыгы тур. ; колач (2) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
баланс — 1. Тигезлек, тотрыклылык. үлчәү көянтәсенең тигез торышы 2. Тигезләгеч авырлык, балансирның хәрәкәтчән кисәге 3. Керем белән чыгымның чагыштырма йомгагын чагылдырган хисап айлык баланс. Бер берсен тутырырга, тигезләргә тиешле өлешләрнең… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
вак — с. 1. Күләме, зурлыгы ягыннан кечкенә; киресе: эре 2. Яшь, кечкенә (балалар тур.). и. Яшь, кечкенә бала 3. Кечкенә күләмле бериш, бертөрле кисәкләрдән торган. и. Кирпеч, печән, агач кебекләрнең вакланган, уалган оны, чүбе, тузаны печән вагы 4.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ваклану — 1. (Ваклау (1) 2. Зурлыгы, күләме ягыннан кечерәю 3. күч. Яшь ягыннан кечерәю, яшәрү 4. күч. Дәрәҗә төшерердәй юк бар, вак төяк эшләргә катнашу 5. күч. Вак төяк, юк бар нәрсәләргә артык әһәмият бирү; вакчыллану … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дәүмәле — ге – ТӘҮМӘКЛЕ диал.) бәйл. Чаклы, хәтле, кадәрле, зурлыгы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ешлык — и. 1. Нәрсәләрнең дә булса бер тирәгә күп һәм бер берсенә бик якын, тыгыз урнашуы 2. Нәр. б. еш кабатлану дәрәҗәсе. Билгеле бер вакыт эчендәге хәрәкәтнең, тирбәнешнең саны, зурлыгы тавыш ешлыгы, ун килогерц ешлык 3 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җитди — с. 1. Тормышта, эштә үзен төпле, акыллы тота торган, һәркайчан уйлап эш итүчән; киресе: җилбәзәк, җилкуар. Эшкә җаваплы карый торган, эшенә һәм үз үзенә таләпчән (кеше) , эшне булдырырлык (кеше) 2. Иң мөһим, әһәмияте ягыннан аерылып торган иң… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге