-
61 подлунный
уст.1. пош. замини, …и рӯи замин, …и дунё2. в знач. сущ. подлунная ж дунёи равшан, рӯи замин -
62 поднять
сов.1. кого-что бардоштан, баланд кардан; поднять упавший платок рӯмоли ба замин афтодаро бардоштан; поднять чемодан чамадонро бардоштан // что перен. разг. (одолеть) аз ӯҳда баромадан, иҷро карда тавонистан // что перен. разг. тафтиш кардан; поднять архив архивро тафтиш кардан2. кого--что бардоштан, боло кардан, баланд кардан, афроштан; поднять флаг байрақ афроштан; поднять занавес пардаро бардош-тан (боло кардан)3. кого-что хезондан, бархезондан, бардоштан, рост кардан; поднять лошадь аспро хезондан; поднять забор девор бардоштан (задан) // кого разг. (вылечить) сиҳат кардан, шифо додан // кого разг. (воспитать) тарбия кардан, парвариш додан, ба воя расондан4. кого-что хезондан, бархезондан, роҳ равондан, ба роҳ даровардан; поднять отрядь отдыха истироҳати отрядро қатъ кардан // бедор кардан, хезондан; поднять с постели бедор кардан, аз хоб хезондан // охот. тарсондан, рамондан, ҳаросондан, ваҳмондан; поднять зайца харгӯшро рамондан5. кого-что перен. барҳезондан, барангехтан, шӯрондан; -поднятьв атаку ба ҳуҷум (ба шӯриш) бархезондан6. что в сочет. с сущ. бардоштан, хезондан, кардан; поднять крик мағал бардоштан; поднять мятеж исён кардан7. что баланд кардан, баландтар бардоштан; поднять насыпь боз хок рехта теппаро баландтар кардан // кого-что перен. боло бардоштан, баланд кардан; поднять> кого-л. в общественном Мнении нуфузи касеро боло бардоштан, обрӯи касеро дар (байни) ҷамъият боло бардоштан; поднять на должную высоту ба дараҷаи даркорӣ боло бардоштан8. что балаид кардан, афзудаӣ, зиёд кардан; поднять урожай ҳосилро зиёд кардан; поднять интерес бештар завқманд кардан // перен. (настроение и т. п.) беҳтар кардан, баланд кардан, болр кардан, хушҳол кардан9. что дуруст (соз) кардан, брло бардоштан, ба роҳ мрндан, тараққӣ (ривоҷ) додан; поднять хозийство хоҷагиро ба роҳ мрндан; поднять торговлю савдоро ривоҷ додан10. что с.-х. замин гардондан, шудгор кардан, рондан, ҳай (ҷуфт) кардан; <поднять целину замини партавро обод кардан11. что муз. як парда болотар соз кардан; поднять скрипқу скрипкаро як парда брлотар соз кардан12. что геод., жив. аёнтар (равшантар, возеподнятьҳтар). кардан; поднять карту харитаро аёнтар (равшантар) ранг кардан <> поднять глаза на кого-что-л. ба касе, чизе чашм дӯхтан; чашм бардошта ба касе, чизе нигоҳ кардан; сар бардошта назар афқандан; поднять голову ҷон гирифтан, рӯҳбаланд шудан, фаъол шудан; поднять: голос 1) овоз баланд кардан; овозро сар додан 2) изҳор (баен) кардан 3) ҳуқуқи худро ҳимоя кардан; поднять меч шамшер кашидан, ҷанг эълон кардан, ҷангу ҷидол сар кардан; поднять нос мағрур шудан, кибр кардан; поднять пары фишори буғро баланд кардан; поднять руку на кого-л. 1) бар зидди касе даст бардоштан 2) дасти таадди дароз кардан; поднять из пепла чизи сӯхта харобшударо аз нав барқарор кардан; поднять на ноги 1) сиҳат кардан, дуруст кардан 2) тарбия кардан, ба воя расондан 3) фаъол кардан, ба фаъолият (ба кор) даровардан 4) ба ҳаяҷон овардан, ошуфта кардан; \поднять на щит кого-что таъриф (ситоищ, болобардор) кардан -
63 поземельный
…и замин; поземельный налог андози замин, хокпулӣ, заминпулй -
64 поставить
чемодан поставить кровать чамадонро ба зери кат мондан; положить поставить стекло ба таги шиша гузоштан; смотреть под ноги ба таги пой нигоҳ кардан // дар зери…, дар таги…; идти поставить дождем дар зери борон рафтан // (снизу) аз, аз зери…; взять под руку аз зери бағал гирифтан; срубить поставить корень аз реша буридан2. с вин. (с глаголами «взять», «отдать», «попасть» и т. п.) ба (дар) зери…, ба; взять поставить контроль ба зери назорат гирифтан; взять поставить свою защиту дар зери ҳимояти худ гирифтан; отдать поставить суд ба суд додан, ба маҳкама супурдан; подпасть поставить чё-л. влияние ба (дар) зери таъсири касе афтидан3. с вин. (указывает место,ккоторому направляется кто-л.) ба атрофи…, ба музофотӣ…; уехать на лето поставить Москву дар тобистон ба музофоти Москва рафтан4. с вин. (накануне, перед чем-л.) дар арафаи…, бегоҳи…, [дар] шаби…; қариби…, дар қарибии…, наздики…, дар дами…; поставить праздник дар арафаи ид, бегоҳи ид; в ночь поставить Новый год дар шаби Соли Нав; поставить утро қариби саҳар; поставить вечер дар қарибии шом // (о возрасте) ба таги…; ему поставить сорок синнаш ба таги чил рафт5. с вин. (в сопровождении чего-л.) дар [зери], бо, ҳамроҳи…; поставить звуки музыки дар зери садои мусиқй; писать поставить диктовку бо дикта навиштан; гуфтаҳои касеро навиштан; поставить аплодисменты бо чапакзанӣ о. с вин. (указывает назначение предмета) барои; банка поставить варенье зарфи мураббо; отвести участок поставить сад барои боғ замин ҷудо кардан7. с вин. (наподобие) монанди…, мисли…, …монанд, …барин; шуба поставить котик пӯстини пӯсташ ба пӯсти гурбаи обӣ монанд; отделать поставить мрамор ба мармар монанд кардан, худи мармар барин кардан; шкаф поставить красное дерево ҷевони чӯбаш аъломонанд // (с глаголами «стричь», «подстригать» и т. п.) монанди…, …барин; бо; подстричь поставить мальчика мӯйсарро аз они писарбача барин карда гирондан; остричь поставить машинку мошин[ка] катӣ гирондан, бо мошин[ка] тахт кунондан8. с вин. (в обмен на ручательство) бо; дать деньги поставить расписку пулро бо дастхат додан; отпустить поставить честное слово бо қавли виҷдон сар додан, ба лафзаш (ба қавлаш) бовар карда сар додан9. с тв. (на вопрос «где») дар зери…, дар таги…; поставить столом дар зери миз; поставить навесом дар таги айвон; поставить дождём дар таги борон; поставить огнём противника дар зери оташи душман10. с тв. (указывает состояние, в котором кто-что-л. находится) дар зери:.., дар таҳти…; ба туфайли…, ба шарофати…; поставить охраной закона дар таҳти ҳимояи қонун; поставить игом самодержавия дар зери юғи истибдод; поставить присмотром кого-л. дар таҳти назорати касе // в сочет.: поставить замком, поставить ключом қулф карда; держать поставить замком (ключом) қулф карда мондан 11, о тв. (вследствие) бо, дар натиҷаи…, дар зери…; сделатьчто-л. поставить угрозой кореро дар натиҷаи таҳдид кардан; поставить впечатлением концерта дар зери таассуроти концерт; поставить действием тепла аз (дар зери) таъсири гармӣ12. с тв. (около) дар наздикии…, назди…; дар музофоти…; жить поставить Москвой дар наздикии Москва зиндагӣ кардан13. с тв. (ука-зывает цель, назначение чего-л.) барои; поле поставить картофелем замин барои коштани картошка, замини картошкакорй14. с тв. (указывает характерный признак) бо, зери…, дор, «гӣ; дом поставить железной крышей хонаи бомаш аз тунука, хонаи тунукапӯш; судно поставить советским флагом киштии зери байрақи советӣ, киштии байрақаш советӣ; писать поставить псевдонимом бо тахаллус навиштанIIсов.1. кого-что мондан, гузоштан; - стол в угол мизро дар гӯша мондан2. кого-что гузоштан, ҷо ба ҷо кардан, мондан, ҷой додан; поставить машину в гараж мошинро дар гараж мондан3. что ниҳодан, мондан, гузоштан; поставить компресс тарбанд мондан4. что мондан, шинондан, сохтан, гузоштан; гузарондан, насб кардан; поставить: памятник ҳайкал гузоштан; поставить телефон телефон шинондан5. что мондан, гузоштан; поставить запятую вергул гузош-тан6. что ба роҳ мондан, ташкил (таъсис, барқарор) кардан;поставить работу корро ба роҳ мондан7. что театр. ҳозир (таҳия) кардан, ба саҳна гузоштан; поставить драму драмаро ба саҳна гузоштан8. кого таъин кардан, мондан; поставить нового сторожа қаровули нав таъин кардан9. что пешниҳод кардан, арз (таклиф) кардан; поставить вопрос на голосование масъаларо ба овоз мондан10. что додан, гузоштан; поставить глагол в повелительном наклонении ба феъл шакли сиғаи амрӣ додан11. что (на кон) ба кимор мондан (гузош-тан) О поставить вверх ногами чаппагардон кардан; чаппа мондан; поставить крест 1) на чём-л. аз баҳри чизе баромадан, умед аз чизе кандан 2) на ком-л. аз касе дасту дилро шустан; \поставить на колени кого гардан фуроварондан, таслим кунондан; \поставить на кон что таваккал кардан; \поставить на [своё] место касеро ба ҷояш шинонда мондан; \поставить (поднять) на ноги 1) сиҳат кардан 2) тарбия кардан, ба воя расондан 3) фаъол кардан, ба кор даровардан 4) ба ҳаяҷон овардан; \поставить на попа рост (раппа--рост) мондан; \поставить на широкую ногу нағз ташкил кардан, дуруст ба роҳ монданIIсов. таъмин кардан, мол супурдан, расондан, таҳвил додан -
65 потупить
сов. что хам (фурӯ) кардан, ба зер афкандан; ба замин дӯхтан; потупить голову сар хам (фурӯ) кардан; потупить глаза (взор) чашм ба замин дӯхтан -
66 почвенный
…и хок, …и замин, …и гил; почвенные зоны минтақаҳои хок, қитъаҳои замин; почвенные отложения таҳнишинҳои хок -
67 почвоутомление
с с.-х. камқувват шудани замин, аз қувват мондани замин -
68 приземлить
сов. что ав., спорт, ба замин фуровардан, фуруд овардан, ба замин шинондан -
69 приземлиться
сов. ав., спорт, ба замин фуромадан, ба замин фуромада нишастан, фуруд омадан -
70 приклониться
сов. разг. хам шудан, хамидан; приклониться к земле ба замин хам шудан, ба замин хамидан -
71 приникнуть
сов.1. к кому-чему хам (қат) шудан, ҷафс шудан, часпидан; приникнуть к земле ба замин хам шудан, сар ба замин фуруд овардан; ребёнок приник к матери бача ба модараш ҷафс шуд (часпид)2. перен. разг. руст шудан, пинҳон (ҷогоҳ) шудан; охотник приник за кустом шикорчӣ дар паси бутта руст шуд -
72 припасть
сов.1. к кому-чему хам (ҷафс) шудан, хамидан, часпидан, такя кардан, паҳлу задан; припасть к земле ба замин хам шудан, ба замин ҷафс шудан // на что фуромадан, поин шудан, нишастан; припасть на колено ба зону нишастан, зону зада хам шудан, чӯкка задан2. уст. разг. (появиться) зоҳир (пайдо) шудан -
73 притопнуть
сов. чем и без доп. по бар замин кӯфтан, покӯбӣ (почакзанӣ) кардан, пой кӯфтан (задан); притопнуть ногой по бар замин кӯфтан, пой (пояк, почак) задан -
74 провалиться
сов.1. афтодан, фурӯ рафтан, ғӯтидан, чӯкидан, ғалтидан; провалиться в яму ба чуқурӣ афтодан; провалиться в снег ба барф фурӯ рафтан (ғӯтидан)2. фурӯ рафтан, чӯкидан; крыша провалилась бом фурӯ рафт // (вогнуться) фурӯ хамидан, пахш шуда фурӯ рафтан; диван провалился нимқат пахш шуда фурӯ рафт (хамид)II(ввалиться - о глазах, щеках) коҳидан, кохистан, роғ мондан, чӯкидан, фурӯ рафтан3. перен. разг. (потерпеть неудачу) ноком шудан, барор наёфтан (накардан) // (быть раскрытым) ба даст афтодан; фош (ошкор) шудан // (на экзамене) дармондан, афтидан, ғалтидан4. перен. прост, (исчезнуть) гум (нест) шудан, беда рак (ғоиб) шудан, беному нишон шудан; куда он провалился? ӯ дар куҷо гум шуд?5. повел, провались (провалитесь)! прост, бран. гум шав(ед)!, нест ша-в(ед)! <> как (будто, словно, точно) сквозь землю -лея гӯё замин каши да бошад; я готов был сквозь землю провалиться замин накафид, ки ман дароям; провали сь я, провалиться мне на этом [самом] месте, провалиться мне сквозь землю прост, қасам ки…, қасам ба ҷонам ки…, аз ҷоям нахезам ки…, бало занад ки…. -
75 пропасть
Iсов.1. гум (бедарак, ғоиб) шудан, ғайб задан, мафқуд шудан у меня пропала книга китоби ман гум шуд пропасть без вести беному нишон шудан. бедарак рафтан2. ғоиб шудан, ғайб задан; горы пропали из виду кӯҳҳо аз назар ғоиб шуданд3. рафтан, намондан, аз даст (аз миён, аз байн) рафтан; у него пропало зрение ӯ кӯр (нобино) шуд; запах пропал бӯ рафт, бӯй парид маҳв шудан, нобуд шудан, халок шудан, мурдан; цветы пропали от мороза гулҳо аз хунукӣ нобуд шуданд4. зоеъ (беҳуда) рафтан, бар абас (ба хадар) рафтан, табоҳ шудан; у меня пропал даром целый час як соат вақтам беҳуда гузашт пан или пропал, либо пан, либо пропал погов. ё шоҳ ё гадо; хар чӣ бодо бод; пропади (пропадай) пропадом! нест шав!, дафъ шав!, гум шав!, садқаи сар!; пиши пропало мурдам гуфтан гир, сабил монд (расво шуд) гуфтан гирIIж1. чар, партгоҳ. ҷуқурии бетаг, варта, ғаркоб; горная тропинка вилась над пропастью пайраҳаи кӯҳӣ қад-кади партгоҳ мерафт // фазои бепоён, қаър, умқ; морская пропасть поглотан корабль қаъри баҳр киштиро фурў бурд2. перен. фарқи кал он, тафовути бузург; между ними лежит пропасть байни онҳо фарқи калон аст, фарқи байни онҳо аз замин то осмон аст3. разг аз ҳад зиёд (афзун), як дунё, як олам; у него пропасть дел ӯ як олам кор дорад4. в знач. межд. разг. [эҳ] сабилмонда. [эҳ] зормонда; тьфу [ты] пропасть ! А я не узнал тебя оббо (тавба)! Туро нашинохтаам пропасти нет на кого-что проста замин ба комаш намекашад, ки… -
76 противовес
м1. тех. порсанг, мувозина, вазни муқобил, вазна2. перен. [ҳодисаи] муқобили (акси, зидди) ягон чиз3. радио сими заминӣ, сими ба замин гӯршуда (барои антеннаи беруни)4. в противовес кому-чему-л. бар акси (бар зидди) касе, чизе; дар муқобили касе, чизе -
77 рак
Iм1. мед. реши равон, саратон; рак желудка саратони меъда2. бот. гурм; чашм; рак картофеля чашми картошкаIIм1. зоол. харчанг, саратон; на безрыбье и рак рыба посл. « аз беамакӣ хара амак, аз бенамакӣ санга намак2. (Р прописное) (знак зодиака) Саратон, галаситораи Саратон <> красный как рак супсурх, лаблабу (қаламфур) барин суп-сурх; когда рак свистнет прост. кай думи уштур ба замин расад; знать, где раки зимуют прост. дар таки замин ҷунбидани морро фаҳмидан; как рак на мели дар миёни замину осмон; показать, где раки зимуют кому-л. прост. онаи зори касеро нишон додан; покраснёть как рак лаблабу барин суп-сурх шудан; стоять раком чорпоя шудан; ползти раком чорпоя шуда хазидан -
78 рулить
несов. ав.1. (о лётчике) самолётро дар рӯи замин рондан2. (о самолёте) дар рӯи замин гаштан -
79 спутник
м1. ҳамроҳ, ҳамсафар; весёлый спутник ҳамроҳи шоддил; спутник жизни перен. ҳамсар, шавҳар2. перен. ҳо-мил; муха - спутник инфекции пашша ҳомили касалиҳои сироятист3. астр. радиф, спутник; Луна - спутник Земли Моҳ ҳамроҳи Замин мебошад; искусственные спутники Земли радифҳои маснӯъии Замин; метеорологический \спутник радифи обуҳавосанҷӣ -
80 тектоника
ж тектоника (1. геол. сохти қишри Замин ва процессҳои дар вай рӯйдиҳанда2. геол. соҳаи геология, ки сохти қишри Замин ва процессҳои дар вай рӯй медодагиро меомӯзад3. архит. хусусиятҳои нисбат ба ҳамдигар ҷой гирифтани қисмҳои бино ва шаклу таносуби онҳо)
См. также в других словарях:
ЗАМИН — Тот, кто обеспечивает что либо, гарант. Земля, почва; основа, фундамент. Сокращенный фонетический вариант имени Замин: Зам. От него образована фамилия Замов. Татарские, тюркские, мусульманские мужские имена. Словарь терминов … Словарь личных имен
замин — I [زمين] 1. хок 2. масоҳате, ки ба қитъаҳо ҷудо карда, дар он киштукор мекунанд, киштзор, мазраа; ислоҳоти замин ниг. ислоҳот; замини вақф таър. замине, ки аз тарафи касе ба масҷид, мадраса ва ғ. бахшида мешуд, ба шарти истифодаи даромади он ба… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
заминӣ — [زميني] мансуб ба замин; ҳар чизе, ки дар замин аст; муқоб. осмонӣ … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
Замин-юрт — урочище в республике Чечня; находится в месте слияния речек Гумс и Сунжа; раньше здесь находилось одноименное поселение. Зама – собственное имя основателя хутора Замин юрт … Топонимический словарь Кавказа
ЗАМИН — С замином. Яросл. С остановками, запинаясь (говорить). ЯОС 3, 84 … Большой словарь русских поговорок
замин — зам ин, а … Русский орфографический словарь
заминҷунбӣ — [زمين جنبي] ниг. зилзила … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
ботлоқзамин — [باتلاق زمين] ниг. ботлоқзор … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
заҳзамин — [زه زمين] замине, ки намнокиаш зиёд аст, замини заҳ … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
машриқзамин — [مشرق زمين] мамлакатҳое, ки дар самти офтоббаро – Шарқ воқеанд … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
сиёҳзамин — [سياه زمين] хоки ҳосилхези сиёҳранг, ки моддаҳои ба кишт ғизодеҳи зиёд дорад … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ