-
21 душа
ж1) филос.; рел. җан, рух2) күңел, йөрәк3) дәрт, хис, күңел4) перен. ( чего) (вдохновитель) җаны, рухландыручысы5) ( человек) кеше, зат, җан, җан иясена душу населения — кеше башына, җан башына
•- в душе- взять на душу
- принять на душу
- влезть в душу
- залезть в душу
- в чём душа держится
- для души
- душа болит
- душа моя
- душа нараспашку
- душа не принимает
- душа радуется
- душа ушла в пятки
- душа человек
- души не чаять
- жить душа в душу
- за душой ни копейки
- отвести душу
- излить душу
- по душам
- по душе
- с души воротит
- сколько душе угодно
- стоять над душой
- торчать над душой -
22 дышать
несов.1) тын алу, сулау, сулыш алуеле дышать — көчкә сулыш алу, көчкә тын алу
2) перен. аңкып (сизелеп) тору•- дышать на ладанчем он дышит? — аның ни хәле бар икән?, ул ни эшләр бетереп ята икән?
-
23 еле-еле душа в теле
погов.1) ( о человеке) җаны чыгарга тора, җаны уч төбендә генә ( кеше турында)2) ( о ветхой вещи) таралырга тора ( ватык әйбер турында) -
24 жаловать
несов.1) (кого-что чем, кому что), уст. ( награждать) бүләкләү, бүләк итү, бүләк итеп бирү2) ( кого-что), разг. тәкъдир итү, ярату3) уст. (приходить, посещать) килү -
25 заплетаться
-
26 изменить
-
27 кто его знает
кем белгән аны, шайтан белә аны -
28 лета
мн.1) ( годы) ел2) ( возраст) яшьему лет под шестьдесят — аңарга алтмыш яшьләр бар[дыр]
в летах — яше бар инде, олы яшьтә инде
с малых лет — кечкенәдән [бирле], яшьтән [бирле]
с детских лет — балачактан [бирле]
войти в лета — яше бар инде, олыгаю, зураю
на склоне (старости) лет — карт көнендә, картаймыш көнендә,
по молодости лет — яшьлектән, яшьлеге белән, яшь булу сәбәпле
сколько лет сколько зим — күпме сулар акты; күпме вакыт үзды
-
29 на-
1) фигыльләр ясый; аның мәгънәләре татар теленә түбәндәгечә тәрҗемә ителәа) "бәрелү" фигыле ярдәмендәб) "өстенә", "күп булып", "бик күп" сүзләре ярдәмендә яки төп фигыльне тәрҗемә итү юлы беләннамёрзнуть — [өстенә] кату, күп булып кату
насохнуть — [өстенә] ябышып кибү
в) "берникадәр", "күп итеп", "бик күп" сүзләре, шулай ук "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендәнабрать ягод — ( берникадәр) җиләк җыю
настирать белья — ( берникадәр) кер юып кую
г) "бик яхшы", "бик әйбәт", "яхшылап", "әйбәтләп", "яхшы гына", "әйбәт кенә" сүзләре, шулай ук "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендәд) "-ся" кисәкчәле фигыльләр белән килгәндә, "туйганчы" сүзе яки "...ып тую" формасы ярдәмендәнаговориться — туйганчы сөйләшү, сөйләшеп тую
наслушаться — туйганчы тыңлау, тыңлап тую
е) "акрын гына" сүзләре ярдәмендәз) фигыльнең тәмамланган төр формасын ясаганда, төп фигыль белән яисә "чыгару" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә тәрҗемә ителәнапечатать — бастыру, бастырып чыгару
2) сыйфатлар ясый: бу очракта аның мәгьнәләре изафә ярдәмендә яки "...га тага (тагыла) торган", "...га элә (эленә) торган" сүзләре белән белдереләнагрудный — күкрәк...ы, күкрәккә тага торган
3) исемнәр ясыйнарукавник — җиңсә, беләксә
набалдашник — сакма, таяк чукмары, таяк башы
накрепко — нык итеп, ныклап; катгый рәвештә, кискен рәвештә
настрого — каты итеп, катгый рәвештә
насухо — коп-коры итеп, коп-коры булганчы, корытканчы
-
30 набежать
сов.1) на кого-что (натолкнуться с разбега) йөгереп барганда бәрелү, барып (килеп) бәрелү2) разг. ( сбежаться) [йөгереп килеп] җыелу3) (об облаках, тумане) кинәт каплау, каплап алу; ( о волнах) килеп бәрелү, каплау4) ( о ветре) кинәт исү, исеп китү; исеп кую5) разг. ( налиться) тулу, җыелунабежало с ведро воды — [бер] чиләккә якын су җыелды
6) барлыкка килү, чыгу7) перен.; разг. (о деньгах, процентах) җыелу -
31 накатить
сов.1) (что, чего) (прикатить) (берникадәр) тәгәрәтеп китереп кую; тәгәрәтеп кертү (кертеп кую)2) ( что) тәгәрәтеп мендерү (мендереп кую)3) перен.; прост. ( на кого-что) кинәт каплап алу, чолгап алу, басу, басып алу -
32 не
I частица1) отриц. при гл....ма2) при неопр. ф. гл....а алмау3) ( при противопоставлении) түгелне брат, а друг — абыйсы (энесе) түгел, ә дусты
4) (при неопределённом, неполном отриц.) түгелпиджак не пиджак, пальто не пальто — пиджак дисәң пиджак түгел, пальто дисәң пальто түгел
5) (при выраж. утвердительного знач.)...ме6) (при огранич. утверждении)не без —...мыйча түгел, шактый...п
чуть (едва) не... — аз гына...мау, аз гына,...мый калу,...а язу
он едва не погиб — ул аз гына һәлак булмый калган, ул һәлак була язган
едва ли не... —...мавы шикле;...вы бик мөмкин
•- не то..., не то...
- не только
- не только..., но и...
- не что иное как...
- тем не менее
- хотя и не..., но... II(всегда ударное, в сочет. с предлогами является отделяемой частью мест. "некого", "нечего") юкне к кому и некому приехать — килерлек кеше дә, килә торган кеше дә юк
-
33 переть
несов.; прост.1) бару, элдертү2) тыкшынып (төрткәләп) керү, этешә-төртешә бару3) (что) (тащить что-л. громоздкое) күтәреп алып бару, сөйрәп алып бару4) ташып тору, бәреп чыгып торузлоба так и прёт из него — аның ачуы ташып тора, аның ачуы йөзенә чыккан
-
34 подкосить
-
35 раскрыться
-
36 самозабвение
сонытылу, үз-үзеңне оныту, җаның-тәнең белән бирелү -
37 смотреть
несов.1) (что, на кого-что, во что) карау2) ( что) карау, тамаша кылу3) ( за кем-чем) карау, күзәтү, саклау, күз-колак булу4) ( на кого-что), разг. (брать пример с кого-л., считаться с кем-л.) карау, үрнәк алу5) перен. ( на что) карау, бәя бирүсмотрите, не опоздайте! — карагыз аны, соңга кала күрмәгез!
•- смотреть волком
- смотреть молодцом
- смотреть смерти в глаза
- смотря как
- смотря где
- смотря куда
- смотря какой -
38 теплиться
т`еплитьсянесов.1) ( слабо светиться) сүнәр-сүнмәс кенә янып тору, көчкә генә янып тору2) перен. бар булу;... сүнмәү -
39 тревожить
несов.1) ( кого-что) (волновать) борчу, тынычсызлау, хәвефләндерү, хафалау, хафаландыру, тәшвишләндерү2) ( кого-что) (нарушать покой) комачаулау, борчу3) ( что) (причинять боль) аздыру, ярсыту -
40 читаться
См. также в других словарях:
анықтаңқырау — анықтаңқыра етістігінің қимыл атауы … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
АНЫ — Анадырь (Угольный) код аэропорта авиа, Чукотский АО Источник: http://www.vinavia.com/airports/59456791008080516.shtml … Словарь сокращений и аббревиатур
аның — Ул алмашлыгының иялек килеш формасы. Күбесенчә җөмлә азагында инде сүзе белән килә мулласы нинди, мәхәлләсе дә шундый инде аның … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
қаны сұйық — (Жамб., Жуа.) қаны аз, қансыз, әлсіз. Ол қ а н ы с ұ й ы қ адам (Жамб., Жуа.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
анықталушы — зат. л и н г в . Анықталатын сөз, айқындалушы. Бірінші сыңары а н ы қ т а л у ш ы болады (Қазіргі қаз. тілі, 223) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
анықтаңқыра — ет. Анықтай түсу, нақтылаңқырау. Мұны а н ы қ т а ң қ ы р а п сұрап, ашып түсінуі керек еді, болмады (Б.Майлин, Таңд., 521) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
анықырақ — сын. Анықтау, айқынырақ … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
аны — Ул алмашлыгының төшем килеш формасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аны-моны — а. 1. (Ул бу) 2. Теге яки бу әйбер турында … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
анықы-мынықы — (Гур., Маңғ.) анау мұнау. А н ы қ ы м ы н ы қ ы дегенді қой да, тез жұмысқа бар (Гур., Маңғ.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
аны-мұны — (Сем.: Абай, Шұб., Көкп.) оны мұны. Есіман қалаға барып, а н ы м ұ н ы алып қайтыпты (Сем., Көкп.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі