-
101 калым
м1) калым (кайбер көнчыгыш халыкларында ыруглык йоласының калдыгы: кияү тарафыннан кәләшнең ата-аналарына түләнә торган акча, мал)2) прост. калым, чумара (җәмгыятькә зарарлы аштан килгән табыш, керем) -
102 карантин
ма) берәр эпидемия булган урыннан килгән кешеләрне, пароходларны, товарларны тикшерү өчен санитария пунктыб) йогышлы авыру белән авырган яки шундый авырулар белән аралашкан кешене вакытлы рәвештә башкалардан аерып тоту -
103 коллектор
ма) тех. төрле трубалардан килгән сыекчаларны, газларны җыеп, кая да булса җибәрү өчен канал яки юан торбаб) тех. динамо-машинада алмаш токны даими токка әйләндерү җайланмасы -
104 колонист
-
105 кунак
мкунак (Кавказның тау халыкларында һәм төрки халыкларда дус кеше, якын иптәш, хәл белеп ял итәргә килгән кеше) -
106 медвяная роса бот.
бал яву (үлән бетләре эшләп чыгарган яки авыру сәбәпле үләннәрдә барлыкка килгән лайла) -
107 между прочим
-
108 место
с ( не общий)1) урын2) урын3) урын4) урын5) обычно мн. места як, җир6) мн. места урыннар; урындагы оешмалар7) (должность, служба) урын, эш, эш урыны8) кисәк, төргәк, әйбер•- к месту
- места общего пользования
- на месте
- на месте преступления
- на месте уложить
- на месте убить
- не к месту
- не у места
- не место
- не находить места
- не находить себе места
- не на своем месте
- нет места
- не должно быть места
- ни с места!
- поставить на место
- поставить на свое место
- поставить себя место
- сердце не на месте
- душа не на месте
- с места в карьер
- стоять на месте
- оставаться на месте -
109 миазмы
только мн.; книжн. -
110 мутант
-
111 мягкий
-ая; -ое1) йомшак2) йомшак3) (о походке, движении) җиңел, салмак4) перен. йомшак, юаш5) йомшак, җиңел, җиңелчә6) (о климате, погоде) җылы, йомшакмягкая зима — җылы [килгән] кыш
•- мягкие согласные
- мягкий вагон
- мягкий знак
- мягко выражаясь -
112 на-
1) фигыльләр ясый; аның мәгънәләре татар теленә түбәндәгечә тәрҗемә ителәа) "бәрелү" фигыле ярдәмендәб) "өстенә", "күп булып", "бик күп" сүзләре ярдәмендә яки төп фигыльне тәрҗемә итү юлы беләннамёрзнуть — [өстенә] кату, күп булып кату
насохнуть — [өстенә] ябышып кибү
в) "берникадәр", "күп итеп", "бик күп" сүзләре, шулай ук "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендәнабрать ягод — ( берникадәр) җиләк җыю
настирать белья — ( берникадәр) кер юып кую
г) "бик яхшы", "бик әйбәт", "яхшылап", "әйбәтләп", "яхшы гына", "әйбәт кенә" сүзләре, шулай ук "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендәд) "-ся" кисәкчәле фигыльләр белән килгәндә, "туйганчы" сүзе яки "...ып тую" формасы ярдәмендәнаговориться — туйганчы сөйләшү, сөйләшеп тую
наслушаться — туйганчы тыңлау, тыңлап тую
е) "акрын гына" сүзләре ярдәмендәз) фигыльнең тәмамланган төр формасын ясаганда, төп фигыль белән яисә "чыгару" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә тәрҗемә ителәнапечатать — бастыру, бастырып чыгару
2) сыйфатлар ясый: бу очракта аның мәгьнәләре изафә ярдәмендә яки "...га тага (тагыла) торган", "...га элә (эленә) торган" сүзләре белән белдереләнагрудный — күкрәк...ы, күкрәккә тага торган
3) исемнәр ясыйнарукавник — җиңсә, беләксә
набалдашник — сакма, таяк чукмары, таяк башы
накрепко — нык итеп, ныклап; катгый рәвештә, кискен рәвештә
настрого — каты итеп, катгый рәвештә
насухо — коп-коры итеп, коп-коры булганчы, корытканчы
-
113 набежать
сов.1) на кого-что (натолкнуться с разбега) йөгереп барганда бәрелү, барып (килеп) бәрелү2) разг. ( сбежаться) [йөгереп килеп] җыелу3) (об облаках, тумане) кинәт каплау, каплап алу; ( о волнах) килеп бәрелү, каплау4) ( о ветре) кинәт исү, исеп китү; исеп кую5) разг. ( налиться) тулу, җыелунабежало с ведро воды — [бер] чиләккә якын су җыелды
6) барлыкка килү, чыгу7) перен.; разг. (о деньгах, процентах) җыелу -
114 навещать
несов.( кого-что) хәл белү, хәл белә тору, хәл белергә килү (килгәләү, килеп йөрү), хәл белергә бару (баргалап тору) -
115 наводниться
-
116 наезжать
I несов.; см. наездить II несов.1) см. наехать2) разг. ( посещать время от времени) килгәләү, кереп чыккалау, узганда-барганда кереп чыккалау -
117 наказание
с1) җәза; җәза бирү2) разг. бәла -
118 наплыть
сов.1) ( на кого-что) [йөзеп барганда] бәрелү, [йөзеп килгәндә] бәрелү; барып керүнаплыть на камень — [йөзеп барганда] ташка бәрелү
2) [бик күп] агып килеп җыелу, утыру3) перен. (о туче, облаке и т. п.) каплау -
119 натурализм
мнатурализм (әдәбиятта һәм сәнгатьтә төшенкелеккә бирелүенең нәтиҗәсе буларак барлыкка килгән һәм чынбарлыкны, идея ягына игътибар итмичә, тышкы яктан гына төгәл тасвирларга омтыла торган юнәлеш) -
120 незваный
См. также в других словарях:
Килг — Характеристика Длина 20 км Площадь бассейна 98,1 км² Бассейн Каспийское море Водоток Устье Унжа · Местоположение 200 км по правому бер … Википедия
чүп — I. 1. Өйдә, урамда һ. б. ш. урыннарда була торган ташландык, кирәкмәгән вак төяк кисәкләр, калдыклар 2. Берәр нәрсәне эшкәрткәндә барлыкка килгән вак кисәкләр, вак калдык. Нәр. б. бер кечкенә кисәге, бөртеге; кечкенә бер чит нәрсә күзгә чүп керү… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
беренче — 1. Тәртип саны: бер. рәв. Барысынан да алдарак, башта 2. Санап үтелгәннән соң башкалардан алда аталаган кешене, әйберне һ. б. ш. күрсәтү өчен кулланыла 3. Башлангыч, башлангыч чордагы. Берәрсенең нин. б. башлангыч эше, тәҗрибәсе, уңышы турында.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
иярчен — 1. Кемгә дә булса иярүче, аның юлыннан баручы кеше 2. күч. Куштан, ялагай кеше 3. Үзаллы булмаган, бәйле нәрсәгә яки кешегә карата әйтелә 4. Планета яки йолдыз тирәсендә әйләнеп йөри торган күк җисеме. ИЯРЧЕН БАЛА – Анасы икенче иргә чыкканда… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шыбыр-шыбыр — 1. Агач яфраклары, үлән һ. б. лар җилдән бер беренә җиңелчә орынудан барлыкка килгән тавышны белдерә 2. Яңгыр яки су тамчылары күпләп билгеле бер ритм белән тамганда барлыкка килгән тонык тавышны белдерә. Бөртекле әйберләр коелганда барлыкка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шыпыр-шыпыр — 1. Агач яфраклары, үлән һ. б. лар җилдән бер беренә җиңелчә орынудан барлыкка килгән тавышны белдерә 2. Яңгыр яки су тамчылары күпләп билгеле бер ритм белән тамганда барлыкка килгән тонык тавышны белдерә. Бөртекле әйберләр коелганда барлыкка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Унжа (приток Волги) — У этого термина существуют и другие значения, см. Унжа. Унжа Унжа около города Кологрива … Википедия
Новые Карьявды (Новобалтачевский сельсовет) — У этого термина существуют и другие значения, см. Новые Карьявды. Село Новые Карьявды башк. Яңы Ҡаръяуҙы Страна … Википедия
ара — I. 1. Ике нәрсә арасындагы бушлык, ачыклык. Ике нәрсәне аерган урталык 2. Бер объекттан икенчегә кадәрге юлны (ераклыкны) , ике ноктаның бәйләнешен аңлатканда кулл. 3. с. Ике категория, төр һ. б. ш. уртасындагы, арадаш ара күренешләр 4. бәйл.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аш — I. 1. Ашарга яки эчәргә яраклы ашамлык, азык аш кашыгы 2. Беренчегә бирелә торган шулпалы азык 3. Ашау, азык кабул итү. Иртәнге , көндезге , кичке сүзләре белән килгәндә, билгеле бер ашау вакытын белдерә. Шул вакытларга билгеләп әзерләнгән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
берәүләр — Кайберләре, кайсыберләре. эвф. Киная белән әйтелгәндә кулланыла б. нең йокысы килгән 5. юкл. Дә белән килгәндә: һичкем б. белән дә йөрми … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге