-
1 ансатлык
-
2 аныксызлык
сущ.1) нето́чность, нечёткость, неопределённость, нея́сность (вопроса, ответа, поэзии, положения, формулировки, темы)бурычның аныксызлыгы — нея́сность зада́чи
теманың аныксызлыгы — неопределённость те́мы
сызыкларның аныксызлыгы — нечёткость ли́ний
2) мат.; мн. аныксызлыклар неопределённости -
3 бердән
нареч.1) вдруг, внеза́пно, неожи́даннобердән тавыш купты — неожи́данно возни́к шум
музыка бердән тынды — вдруг сти́хла му́зыка
2) сра́зу, одновре́ме́нно, вме́стебөтенесе бердән ахылдадылар — все сра́зу зао́хали
алар икесе бердән килеп керделәр — они́ о́ба пришли́ одновре́ме́нно
3) в оди́н приём; сра́зубурычның бөтенесен бердән түләү — все долги́ уплати́ть сра́зу
4) в одну́ ко́сучәчне бердән үреп кую — заплести́ во́лосы в одну́ ко́су
5) в знач. вводн. сл. во-пе́рвых, пре́жде всего́бердән, минем күршеләрем - бик әйбәт кешеләр, икенчедән, урыныбыз уңайлы — во-пе́рвых, мои́ сосе́ди - о́чень хоро́шие лю́ди; во-вторы́х, ме́сто удо́бное
-
4 исәпләнү
неперех.1) счита́ться, исчисля́ться, насчи́тываться, быть исчи́сленным, быть подсчи́таннымзаводта йөзләрчә ударник исәпләнә — на заво́де насчи́тывается со́тни уда́рников
икмәк запасы миллионнарча тонналар белән исәпләнә — запа́сы хле́ба исчисля́ются миллио́нами тонн
а) чи́слиться, зна́читься, счита́тьсяул инженер булып исәпләнә — он зна́чится инжене́ром
исемлектә илле кеше исәпләнә — по спи́ску чи́слится пятьдеся́т челове́к
б) счита́ться, слыть, почита́ться как; име́ть репута́цию кого-л.ул тәҗрибәле очучы булып исәпләнә — он слывёт о́пытным лётчиком
в) в сочет. с некоторыми прилагательными имеет значение приходи́ться, доводи́тьсятуганым тиешле исәпләнә — он мне дово́дится ро́дственником
баҗай тиешле исәпләнә — он мне прихо́дится свояко́м
3) засчи́тываться/заче́сться; быть засчи́таннымбу акчалар бурычны түләүгә исәпләнсен — пусть э́ти де́ньги зачту́тся в счёт упла́ты долго́в
4) (кемгә исәпләнү, нәрсәгә исәпләнү) рассчита́ть; годи́ться на что, быть го́дным, подходи́ть к чему-л.китап балаларга (дип) исәпләнгән — кни́га рассчи́тана на дете́й
-
5 кайтару
перех.1) возвраща́ть/возврати́ть, верну́ть позволя́ть/позво́лить верну́ться, вороти́ть || возвраще́ниехалыкны үз җирләренә кайтару — возвраща́ть наро́д на иско́нные зе́мли
2) позволя́ть/позво́лить уйти́, уе́хать ( домой); отпуска́ть/отпусти́ть (домой, на родину, туристов)3) сдава́ть/сдать, возвраща́ть/возврати́ть, отдава́ть/отда́ть наза́д, верну́ть || сда́ча, возвраще́ниекитапны кайтару — верну́ть кни́гу
бурычны кайтару — верну́ть долг
кулъязманы кайтару — возврати́ть ру́копись
билетны кире кайтару — сдать биле́т обра́тно
4) возмеща́ть/возмести́ть, окупа́ть/окупи́ть, опра́вдывать/оправда́ть || возмеще́ние, оправда́ниеюл расходларын кайтару — оправда́ть доро́жные расхо́ды
бакча түгелгән көчләрне кайтарды — сад возмести́л затра́ченные си́лы
5) отпла́чивать/отплати́ть, воздава́ть/возда́ть, отвеча́ть || отпла́таусаллыкка яхшылык белән кайтару — возда́ть добро́м за зло
шаяртуга шаярту белән кайтару — отве́тить шу́ткой на шу́тку
сезнең хөрмәтегезне ни белән кайтарыйм? — чем отплати́ть за ва́ше внима́ние?
6) возвраща́ть/возврати́ть, верну́ть ( что-то утраченное) || возвраще́ние, возвра́тсәламәтлекне кайтару — верну́ть здоро́вье
үткәннәрне кайтарып булмый — про́шлое не верну́ть
7) вози́ть, привози́ть/привезти́, подвози́ть/подвезти́, завози́ть/завести́ || приво́з, заво́збазага азык-төлек кайтару — завести́ продово́льствие на ба́зу
утын кайтару — привезти́ дрова́
бүрәнә кайтару — подвезти́ брёвна
8) отгиба́ть/отогну́ть, отки́дывать/отки́нуть, отвора́чивать/отверну́ть, откла́дывать/отложи́ть, завора́чивать/заверну́тьэскәтерне кайтарып кую — отогну́ть ска́терть
җиңне кайтарып кую — заверну́ть рука́в
палатканың кырыен кайтару — отогну́ть край пала́тки
пәрдәне кайтарып кую — отки́нуть занаве́ску
пальто итәген кайтару — отверну́ть подо́л пальто́
яканы кайтару — отложи́ть воротни́к
9) отбива́ть/отби́ть, отража́ть/отрази́ть || отбива́ние, отраже́ниедошман атакасын кайтару — отби́ть ата́ку врага́
һөҗүмне кайтару — отраже́ние уда́ра
10) тупи́ть, затупля́ть/затупи́ть, де́лать, сде́лать тупы́м; зазу́бривать/зазу́бритьпәке йөзен кайтару — затупи́ть ле́звие но́жичка
балта йөзен кайтару — затупи́ть ле́звие топора́
11) в знач. нареч. кайтарыпа) повто́рно; за́ново, сно́вакайтарып сорау — спроси́ть повто́рно
кайтарып җавап бирү — отве́тить сно́ва
б) обра́тнокайтарып алу — получи́ть обра́тно, взять обра́тно, верну́ть себе́
кайтарып бирү — возврати́ть (верну́ть) обра́тно ( книгу)
•- кайтарып калдыру
- кайтарып килү
- кайтарып кую
- кайтарып ташлау
- кайтарып ачып ташлау -
6 онлата
-
7 тутырып
нареч.1)а) дополна́; до́верхутутырып салу — нагрузи́ть ( машину) дополна́ (до́верху)
б) по́лностьюсм. тж. тулысынчабурычны тутырып кайтардым — я отда́л свой долг по́лностью
2) перен.; разг. на весь, во весьурам тутырып кычкыру — крича́ть на всю у́лицу
авыз тутырып әйтү — сказа́ть во весь го́лос
күзне тутырып карау — смотре́ть (гляде́ть) во все глаза́
тутырып ачу — открыва́ть/откры́ть во всю ( двери)
3) перен.; разг. мно́го; о́чень мно́готутырып күчтәнәч бирдем — я дал мно́го гости́нцев
-
8 вернуть
сов.( кого-что)1) кире кайтару, кайтарып бирү, кайтару, кире бирү; кайтарып алу2) кире кайтару, борып кайтару, кирегә бору -
9 взыскать
сов.1) ( что с кого) түләтү, түләттерү2) с кого за что (привлечь к ответственности) җавапка тарту, шелтәләү•- не взыщи- не взыщите -
10 возврат
-
11 задержать
сов.1) ( кого-что) тоткарлау, тотып калу2) ( что) (отсрочить) кичектерү, соңгарак калдыру3) ( что) туктату, әкренәйтү4) ( кого-что) тоту, кулга алу5) ( не отдать вовремя) вакытында кайтармау, озак тотузадержать долг зарплату — бурычны, хезмәт хакын вакытында кайтармау, бирмәү
задержать книгу — китапны озак тоту, китапны вакытында кайтармау
-
12 зачесться
сов.исәпләү, исәпкә алыну -
13 неплатежеспособность
жтүли алмаучылык, түләргә сәләтсезлек (мәс. бурычны) -
14 неплатежеспособный
-ая; -оетүли алмый торган, түләргә сәләтсез (мәс. бурычны) -
15 отдать
сов.1) ( кого-что) бирү; кайтару, кайтарып бирү2) ( кого-что) бирү3) ( что) (заплатить) түләү4) (кого-кому, за кого), уст. (выдать замуж) кияүгә бирү5) (кого-что) (вручить, поместить куда л.) бирү, ( берәр җиргә) урнаштыру6) (кого-что), разг. (продать) бирү, сату7) ( что) бирү8) ( об оружии при выстреле) сугу, бәрү9) (что) (освободить, отвязать) ташлау•- отдать должное
- отдать последний долг -
16 отработать
сов.1) ( что) (возместить трудом) эшләп түләү, ( бурычны) эш белән түләү2) ( что) эшләү, эшләп үткәрү ( берникадәр вакытны)3) ( кончить работать) эшләп бетерү, эшне бетерү, эштән туктау4) ( что) эшкәртеп җиткерү5) ( что) (изучить) өйрәнү, яхшы итеп өйрәнү, үзләштерү -
17 поквитаться
сов.; разг.1) ( отдать долг сполна) исәпләшү, бурычны түләп бетерү2) перен. ( отомстить) үч алу, үч кайтару, исәпләшү -
18 покрыть
сов.1) ( кого-что) ябу, җәю, бөркәү, өртү, каплау2) ( что) тышлау3) ( что) каплау, томалау, каплап алу4) ( что) каплау, түләп бетерү, кайтару5) ( что) (заглушить) басу, басып китү, күмеп китү6) перен., ( кого-что) (помочь скрыть) яшерү, каплау, яшереп (каплап) калу7) (что) (преодолеть какое-л. расстояние) үтү, узу8) ( что), карт. басу; ябу9) ( кого), спец. ( оплодотворить) каплату, чаптыру•- покрыть славой
- покрыть тайной -
19 расквитаться
сов.( с кем)1) ( расплатиться) исәпне өзү, исәп-хисапны өзү; исәпләшү, бурычны түләп бетерү2) ( отомстить) үч алу, үч кайтару, исәпләшү -
20 рассрочить
сов.( что) срокларга бүлү, берничә срокка бүлү; срогын озынайту
См. также в других словарях:
әда — ИТҮ (КЫЛУ) – иск. 1) Үтәү мулла вазифасын әда кылу 2) Түләү (бурычны) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дуен — I. Агым суның төбендәге яки яры буендагы утырма. диал. Юшкын. II. ДУЕН – диал. Берәр эшнең, тамашаның иң кызган чагы, өлеше; эшнең бурычның иң хәтәр, иң авыр өлеше һ. б. ш. мәҗлеснең дуенына өлгерү уеннан соң дуены була … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кампания — 1. Билгеле бер урында барлыкка килгән вакытлы сугыш 2. Берәр әһәмиятле бурычны тормышка ашыру өчен билгеле бер вакыт эчендә үткәрелә торган эшләр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
лозунг — 1. Берәр җитәкче идеяне, бурычны яки политик таләпне белдерә торган кыска өндәмә; бик кыска форм. шундый эчтәлекле мөрәҗәгать 2. Шундый өндәмә язылган плакат … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
мобилизация — 1. Сугыш башлану уңае белән запастагы хәрби хезмәткә яраклы кешеләрне солдат хезмәтенә алу. күч. Хезмәт ияләрен, барлык көчне нин. б. ашыгыч гомум бурычны үтәү өчен туплау, оештыру эше 2. Тыныч вакыттагы барлык кораллы көчләрне сугышчан хәлгә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пени — Закон яисә килешү белән билгеләнгән нин. б. бурычны вакытында үтәмәгән өчен штраф … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пеня — Закон яисә килешү белән билгеләнгән нин. б. бурычны вакытында үтәмәгән өчен штраф … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
поход — (ПОХОД ЙӨРҮ (ЧЫГУ) ) – 1. Гаскәр яки оешкан отрядның нин. б. бурычны үтәү өчен бер урыннан икенчегә күчүе 2. с. Шундый күчүләрдә була торган, шундый күчүләргә хас. Шундый күчүләр өчен махсус билгеләнгән яки әзерләнгән. Хәрәкәттәге гаскәр яки… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
түзү — (ТҮЗЕЛҮ) – 1. (Авырлыкларга, интегүләргә һ. б. ш.) чыдау; сабыр итү. Берәр эштән тыелып калу 2. Берәр нәрсәнең булуы, яшәве белән килешү ялганга ничек түзсен 3. Тышкы тәэсирләргә бирешмичә, үзенең элекке үзлекләрне саклау; чыдау күпер бу ташуга… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
түләү — I. 1. Сатып алган яки файдаланылган әйбер, башкарылган эш яки гомумән нин. б. башка хезмәт өчен акча яисә шуңа тәңгәл берәр нәрсә бирү. с. Шул эшкә бәйләнешле 2. Йөкләмәләрне үтәү җыемнарны үз вакытында түләү и. Һәртөрле салып, җыем, налог 3.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хезмәт — 1. Кешедән акыл яки физик көч таләп итә торган максатлык эшчәнлек, эш 2. Шундый эш нәтиҗәсе буларак фәнни, әдәби яки сәнгать әсәре 3. Көч, энергия әз хезмәт түкмәдем. Тырышлык 4. Эш (урыны) , вазифа директорлык хезмәтеннән тыш укыта да 5. Армиядә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге