-
41 куылу
страд. от куу1) быть гони́мымҗил белән куылган болытлар — ту́чи, гони́мые ве́тром
2) изгоня́ться, быть и́згнанным || изгна́ниеһәр ярыннан куыла иде — изгоня́лся отовсю́ду; везде́ его́ гна́ли (гоня́ли)
-
42 кызылсу
-
43 өелешү
взаимно-совм. от өелү1) сгру́ди́ться, ску́чиваться/ску́читься; собира́ться/собра́ться в ку́чуболытлар (бер урынга) өелешкән — облака́ ску́чились
2) толпи́ться/ столпи́тьсябилет кассасы янына өелешү — столпи́ться у биле́тной ка́ссы
3) в знач. нареч.өелешепөелешеп урамга чыгу — гурьбо́й вы́йти на у́лицу
-
44 өелмә
1. сущ.1) ку́ча, на́сыпьсм. тж. өем 1), 2)балчык өелмәсе — ку́ча гли́ны
2) зано́с, нано́с ( снега), сугро́бсм. тж. көрт2. прил.кучево́йсм. тж. өем-өемөелмә болытлар — кучевы́е облака́
-
45 өем-өем
прил.1) гру́дами, ку́чамиидәндә өем-өем газеталар — на полу́ гру́дами лежа́ли газе́ты
басу өем-өем тирес белән чуарланган — по́ле пестре́ло ку́чами (хо́лмиками) наво́за
2) кучево́йөем-өем болытлар — кучевы́е облака́
-
46 өер-өер
-
47 өркелү
неперех.1) дви́гаться, подви́гаться, сдвига́ться, надвига́ться ма́ссойкыйбладан зур болытлар өркелә — с ю́га надвига́ются больши́е ту́чи
-
48 рәвешле
прил.1)а) име́ющий (какую-л.) фо́рму (о́браз, цвет), похо́жий на (что-л.)соры томан рәвешле сыек болытлар — жи́дкие облака́, похо́жие на се́рый тума́н
б) в ви́де (чего-л.)сәнәк рәвешле тамга — ли́чный знак (тамга́) в ви́де вил
2) в знач. послелога как; подо́бныйүзе рәвешле хатыннар (кешеләр) белән — вме́сте с таки́ми же же́нщинами (людьми́), как она́ сама́
3) с мест. бу, шул, шушы, ни образу́ет местоимённо-наре́чные словосочета́ния: так, таки́м о́бразомсүзне бу рәвешле башлау — разгово́р нача́ть так
шушы рәвешле ачулану — так руга́ть
ни рәвешле — как, каки́м о́бразом
үзен ни рәвешле тотарга белмәү — не знать, как себя́ вести́
-
49 салмак
1. прил.1) пла́вный, ро́вный, неторопли́вый, разме́ренный, ме́рный (движения, звук, речь)салмак адымнар — разме́ренные ( мерные) шаги́
салмак сөйләмле кеше — челове́к с неторопли́вой ре́чью
кошларның салмак кына канат кагуы — пла́вный взмах кры́льев птиц
салмак бию — пла́вный та́нец
салмак тавыш — ро́вный го́лос
2) перен. нави́сший; тяжёлый; па́смурный; пону́рыйсалмак болытлар — нави́сшие облака́
салмак көн — па́смурный день
салмак күк йөзе — тяжёлое не́бо
3) тяжёлый, уве́систыйсм. тж. саллысалмак иген бөртекләре — тяжёлые хле́бные зёрна
салмак башаклар — тяжёлые коло́сья
салмак зур чүкеч — большо́й уве́систый мо́лот
4) ро́вный, неторопли́вый; уравнове́шенный, споко́йный (человек, его характер)салмак табигатьле — с ро́вным хара́ктером
салмак кеше — неторопли́вый челове́к
5) разме́ренный, ти́хий; равноме́рный, ме́рный, ми́рныйсалмак тормыш — разме́ренная жизнь
2. нареч.салмак уеннар — ти́хие и́гры
пла́вно, ро́вно, неторопли́во, разме́ренно, ме́рно (говорить, звучать, двигаться и т. п.)салмак атлау — шага́ть (ходи́ть) неторопли́во
салмак сөйләшү — разгова́ривать разме́ренно
-
50 салынкы
1. прил.1) обви́слый, отви́слый, отви́сший; опу́щенныйсалынкы каш — обви́слые бро́ви
салынкы борын — опу́щенный нос
салынкы капка — отви́сшие воро́та
агачның салынкы ботаклары — отви́сшие ве́тки де́рева
2) нави́сший; тяжёлыйсалынкы болытлар — нави́сшие облака́
3) па́смурный, хму́рый, се́рыйсалынкы көн — па́смурный день
4) перен. пону́рый, уны́лый, пода́вленныйсалынкы кәеф — уны́лое настрое́ние
5) ме́дленный, вя́лый, ослабе́вший2. нареч.салынкы адымнар — вя́лые шаги́
1) перен. пону́ро, уны́ло, пода́вленносалынкы йөрү — ходи́ть пону́ро
2) перен. медли́тельно, ослабе́вши, вя́лосалынкы гына сөйләшү — разгова́ривать вя́ло
-
51 салынкылану
неперех.1) обвиса́ть/обви́снуть, отвиса́ть/отви́снуть, оттяну́ться, опусти́ться кни́зу || обвиса́ние, отвиса́ниекаенның ботаклары салынкыланган — ве́тки берёзы обви́сли
җилкәләре салынкыланган — пле́чи его́ опусти́лись
ияк салынкыланган — подборо́док стал обви́слым
2) нависа́ть/нави́снуть, повиса́ть/пови́снуть, тяжеле́тьболытлар салынкыланды, яңгыр явар ахыры — ту́чи нави́сли, наве́рное, бу́дет дождь
3) станови́ться/стать тяжёлым, па́смурным, хму́рымяңгыр алдыннан көн салынкылана — пого́да пе́ред дождём стано́вится тяжёлой
4) перен. станови́ться/стать пону́рым, уны́лым, пода́вленнымкичкә таба кәеф салынкыланды — к ве́черу настрое́ние ста́ло пода́вленным
5) замедля́ться/заме́длиться, ослабе́ть, станови́ться/стать вя́лым || замедле́ние, ослабле́ниеэш ахырга таба салынкылана башлады — рабо́та к концу́ заме́длилась
-
52 салыну
I страд. от салу I II страд. от салу II III неперех.1) висе́ть, ви́снуть, све́шиваться/све́ситься, свиса́ть/сви́снуть, спуска́ться, спада́ть; ниспада́ть/ниспа́стькүлмәк итәге салынган — подо́л пла́тья свиса́ет
шәл чуклары салынган — ки́сти ша́ли вися́т
түшәмнән салынган лампа — свиса́вшая с потолка́ ла́мпа
сакалы күкрәгенә салынган — борода́ его́ ниспада́ет на грудь
идәнгә хәтле салыну — спуска́ться/свиса́ть до по́ла
2)а) висе́ть, све́шиваться, отвиса́ть/отви́снуть, обвиса́ть/обви́снуть, опуска́ться/опусти́ться внизэтнең колаклары салынган — у соба́ки у́ши отви́сли
мыегының очы салынган — концы́ усо́в обви́сли
куллары салынды — опусти́лись ру́ки
аның аскы ирене салынган — у него́ ни́жняя губа́ отви́сла
б) склоня́ться/склони́ться, ни́кнуть, пони́кнутьбаш салынды — голова́ пони́кла
3) ви́снуть, пови́снутькыз, хәле бетеп, безнең кулларга салынды — де́вушка, обесси́лев, пови́сла на на́ших рука́х
4) нависа́ть/нави́снуть; станови́ться/стать тяжёлым (пасмурным, хмурым)болытлар салынды — ту́чи нави́сли
кичкә таба көн салынды — к ве́черу пого́да ста́ла хму́рой
5) полага́ться, рассчи́тывать/рассчита́ть ( на что) (на помощь других)хөкүмәткә салыну — рассчи́тывать на госуда́рство
6) притворя́ться/притвори́ться, прики́дываться/прики́нутьсяишетмәмешкә салыну — притвори́ться, что не слы́шал
белмәмешкә салыну — притвори́ться незна́ющим
авыруга салыну — прики́дываться больны́м
7) предава́ться/преда́тьсяялкаулыкка салыну — предава́ться ле́ни
бозыклыкка салыну — предава́ться развра́ту
-
53 сүсчел
-
54 сыдырылу
страд.-возвр. от сыдыру1) сдира́ться/содра́ться, цара́паться, расцара́патьсяаның бите сыдырылган — у неё поцара́пано лицо́
чыбыкларга сыдырылу — расцара́паться о ве́тки
2) сдира́ться/содра́ться, снима́ться/сня́тьсяҗирнең өске катламы бульдозер белән сыдырылган — ве́рхний слой земли́ снят (со́дран) бульдо́зером
3) задира́ться/задра́тьсяаның уң балагы сыдырылган — пра́вая штани́на его́ задрала́сь
4) цепля́тьсяболытлар агач башларына сыдырылып үтә — облака́ проплыва́ют, цепля́ясь за кро́ны дере́вьев
•- сыдырылып алу
- сыдырылып бетү
- сыдырылып китү -
55 сыек
1. прил.1)а) жи́дкийсыек аш — жи́дкий суп
сыек газ — жи́дкий газ
сыек ягулык — жи́дкое то́пливо
сыек ботка — жи́дкая ка́ша
сыек җисемнәр — жи́дкие тела́
б) жи́дкий, водяни́стыйсыек кара — жи́дкие черни́ла
сыек сөт — жи́дкое молоко́
2) диал. жи́дкий, ре́дкий; сла́быйсыек чәчләр — жи́дкие во́лосы
сыек болытлар — жи́дкие (ре́дкие) облака́
сыек томан — сла́бый тума́н
3) перен. жи́дкий, сла́быйсыек мускуллар — жи́дкие му́скулы
тез буыннары сыек — коле́ни слабова́тые
сыек кул чабулар — жи́дкие аплодисме́нты
сыек такталар — жи́дкие до́ски
сыек оборона — сла́бая оборо́на
4) ги́бкий, эласти́чныйсыек чыбык — упру́гая лоза́, ги́бкий прут
5) сла́бый, бле́дный; ту́склыйсыек яктылык — сла́бый свет
сыек караңгылык — ту́склая темнота́
сыек шәүлә — сла́бая (бле́дная) тень
6) первая часть составных прилагательных, соответствующая значению бледно-сыек яшел — бле́дно-зелёный
сыек зәңгәр — бле́дно-голубо́й
7) перен. бле́дный, ску́дный, убо́гийсыек эчтәлек — ску́дное содержа́ние
2. нареч.сыек сый — ску́дное угоще́ние
1) жи́дко2) перен. сла́бо, бле́дно, ту́склобуяулары сыек чыга — кра́ски проявля́ются ту́скло (сла́бо)
-
56 сыекча
1. сущ.1) жи́дкостьсыекчалар үлчәве — ме́ры жи́д-костей
ягулык сыекча — горю́чая жи́дкость
2) жи́жатирес сыекчасы — наво́зная жи́жа
куе сыекча — густа́я жи́жа
болганчык сыекча — му́тная жи́жа
3) сокашказаны сыекчасы — желу́дочный сок
2. прил.; диал.сыекча бүлеп чыгару — вы́делить сок
1) жи́дкий, ре́дкийсыекча болытлар — жи́дкие облака́
2) сла́бый, ту́склыйсыекча караңгылык — ту́склая темь
-
57 таралучан
предик.; прил.1) скло́нный || скло́нен, спосо́бный || спосо́бен, могу́чий || мо́жет расходи́ться, разойти́сь, разбреда́ться/разбрести́сьтаралучан болытлар — ту́чи, скло́нные расходи́ться
2)а) скло́нный || скло́нен, спосо́бный || спосо́бен, мо́гущий || мо́жет разва́ливаться/развали́ться, разруша́ться/разру́шиться; рассыпа́тьсяб) ры́хлый, рассы́пчатыйтаралучан туфрак — ры́хлая, рассы́пчатая по́чва
-
58 таркау
I 1. прил.1) разбро́санный, раски́данный; находя́щийся там и сямтарка́у өемнәр — раски́данные ку́чи ( сена)
тарка́у болытлар — находя́щиеся там и сям облака́
2) несо́бранный, неорганизо́ванный ( о личных качествах)тарка́у кеше инде ул — он уж тако́й несо́бранный
3) перен. забы́вчивый, невнима́тельный, рассе́янныймин аны тарка́у хәлдә күрдем — я его́ уви́дел (заста́л) в рассе́янном состоя́нии
4) беспоря́дочный (о мыслях наблюдениях и т. п.)2. нареч.1) беспоря́дочно, вразбро́сәйберләрең тарка́у ята — ве́щи твои́ лежа́т вразбро́с
2) вразбро́дтарка́у йөрмәгез — не ходи́те вразбро́д
3) несо́бранно, неорганизо́ваннотарка́у эшләү — рабо́тать неорганизо́ванно
4) перен. невнима́тельно, рассе́янноII сущ.; уст.тарка́у сөйләшү — разгова́ривать невнима́тельно, рассе́янно
сму́та, междоусо́бица, беспоря́док ( в государстве)илгә тарка́у кертү — вверга́ть страну́ в междоусо́бицу
-
59 тау-тау
прил.1) гора́ми, в ви́де ря́да гортау-тау болытлар — облака́ в ви́де гор
2) перен. го́ры (о́чень мно́го)тау-тау китаплар укыды — прочёл го́ры книг
-
60 толыкман-толыкман
нареч.; диал.грома́дами, грома́динами, глы́бами; в ви́де огро́мных куско́в, глыбтолыкман-толыкман болытлар — ту́чи глы́бами, грома́динами
См. также в других словарях:
өем — 1. Берәр урынга калку итеп өеп куелган яки калку хасил иткән нәрсә. Тәртипсез рәвештә өелеп яткан нәрсә 2. Берсе өстенә икенчесе күп итеп, тәртип белән өеп куелган нәрсәләр кирпеч өеме 3. Киптерү өчен җиргә утыртылып, өстеннән көлтә белән каплап… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Юнус, Миргазиян — В Википедии есть статьи о других людях с такой фамилией, см. Юнусов. Миргазиян Юнус Миргазиян Юныс Имя при рождении: Миргазиян Закирович Юнусов Дата рождения: 25 мая 1927(1927 05 25) (85 лет) … Википедия
Миргазиян Юнус — Миргазиян Юныс писатель Дата рождения: 25 мая 1927 … Википедия
Юнус Миргазиян — Миргазиян Юнус Миргазиян Юныс писатель Дата рождения: 25 мая 1927 … Википедия
Уразова, Гузель Аскаровна — Гузель Уразова 220px Профессиональная фотография Основная информация Дата рождения 8 января 1982(1982 01 08) (30 лет) Место рождения … Википедия
агу — I. и. 1. Тере органнарны зарарлый, үтерә торган матдә 2. күч. Күңелне яралый, әрнетә торган нәрсә, мәкерле явызлык, зәһәрлек. с. Явыз, мәкерле, зәһәр агу телле кеше. АГУ ҮЛӘНЕ – Түндербаш. II. АГУ – ф. 1. Берәр юнәлештә агым булып хәрәкәт итү.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аязлык — 1. Аяз булу 2. Болытлар арасындагы ачыклык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җәймә — I. и. 1. Түшәк, матрас өстенә җәелә торган материя, түшәк япмасы; простыня 2. Ашъяулык, өстәл япмасы, эскәтер 3. Токмач кисү һ. б. өчен юка итеп җәелгән камыр 4. Юка итеп җәеп пешерелгән камыр ашы. II. ҖӘЙМӘ – с. 1. Җәелгән, җәенке җәймә авыз 2.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ишелеп — күч. Бик яхшы, мул, куе булып. Бик күп булып, берсе өстенә икенчесе өелеп (болытлар, төтен, дулкын һ. б. ш. тур.). II. ИШЕЛҮ – 1. (Ишү (II) 2. күч. Боргалану елан төсле ишелеп 3. Сарылу, назланып сыену … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
оешык — с. сир. 1. Бергә укмашкан, оешкан, чәбәләнгән оешык йон, оешык болытлар 2. диал. күч. Тыныч, талгын … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өзгәләнү — 1. Ертылу, ертылып бетү; аерым кисәкләргә бүлгәләнү (кием һ. б. ш.) 2. Нәрсәдә дә булса ачык аралар, ачыклыклар барлыкка килү; ертылган, теткәләнгән кебек булып күренү өзгәләнгән соры болытлар агыла 3. күч. Бик нык борчылу, ачыргалану, газаплану … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге