-
1 барлыгы
-
2 барлыгысы
-
3 барлык
I сущ.1) нали́чие, существова́ние; то, что есть, име́ется, существу́етбарлыгы мәгълүм — изве́стно, что он (оно́, она́) существу́ет (име́ется)
барлыгын беләм — зна́ю, что он есть (существу́ет)
2) су́щее, действи́тельностьбөтен барлык хәрәкәттә — всё су́щее в движе́нии
3) суще́ственно, есте́ственнобөтен барлыгым белән — всем мои́м существо́м
•- барлыкка килү
- барлыкка китерү II сущ.; разг.доста́ток, бога́тство••III мест. опред.; см. тж. бөтенбарлык яраштыра, юклык талаштыра — посл. доста́ток примиря́ет, недоста́ток (бе́дность) ссо́рит
весь, всябарлык илләрнең пролетарийлары берләшегез! — пролета́рии всех стран, соединя́йтесь!
барлык көчне туплап — собра́в все си́лы
-
4 бары
Iсез барыгыз да — и все вы (совоку́пно)
- барысыннан да II союз. опред.әй дусларым, җырлыйк әле, барыбыз бергә чакта — ( песня) споёмте-ка, друзья́, пока́ мы неразлу́чны (букв. пока́ все мы вме́сте)
всего́ лишь, то́лько лишь; всего́, то́лько, лишьул бары уналтыда гына — ему́ (ей) всего́ лишь шестна́дцать (лет)
бары шундыйлар — то́лько таки́е
син онытырсың мине, онытырсың, оныталмам бары мин генә — ( песня) ты забу́дешь меня́, позабу́дешь, лишь я забы́ть не смогу́
- бары тик- бары шул -
5 бөтенесе
мест. опред.1) все (из них); все; все до еди́ногоиптәшләрнең бөтенесе дә килгән — това́рищи пришли́ все
2) всего́, итого́ см. тж. барлыгыбөтенесе бер ел укырга — всего́ оди́н год учи́ться
бөтенесе ун сум — всего́ де́сять рубле́й; итого́ де́сять рубле́й
-
6 җыелу
возвр.-страд. от җыю1) собира́ться/собра́ться, ска́пливаться/скопи́ться || сбор (о нескольких или многих людях, вещах, предметах и т. п.)барлыгы йөз кеше җыелды — всего́ собрало́сь сто челове́к
җыелып беттегезме? — все ли собрали́сь?
вокзал янында җыелу — собра́ться у вокза́ла
җыела-җыела ил булыр, тама-тама күл булыр — посл. из собра́вшихся (люде́й) образу́ется наро́д, а из ка́-пель - о́зеро
2) ска́пливаться/скопи́ться, набира́ться/набра́ться, стека́ться, нали́ться, набежа́ть || скопле́ние ( о жидкости)чокырга су җыелды — в я́му набрала́сь вода́
бер чиләк су җыелды — набежа́ло ведро́ воды́
3) собира́ться, ска́пливатьсямаркаларның яхшы коллекциясе җыелды — со́брана хоро́шая колле́кция ма́рок
4) собира́ться/собра́ться, убира́ться, быть у́браннымигеннәр җыелды — урожа́й у́бран
савыт-саба җыелды — посу́да у́брана
5) собира́ться, набира́ться, подбира́ться, быть со́бранным, подо́браннымвак җиләк әкрен генә җыела — ме́лкая я́года набира́ется ме́дленно
6) набира́ться/набра́ться, копи́ться, нака́пливаться || накопле́ниеилле сумлап акча җыелды — де́нег набрало́сь рубле́й пятьдеся́т
7) перен.; разг. навали́ть; набрести́ ( кого-чего)бик күп халык җыелды — мно́го наро́ду навали́ло
8) отлага́ться/отложи́ться, осе́сть || отложе́ние (о сале, о масле)9) полигр. набира́ться, быть на́бранным•- җыелып бетү
- җыелып тору -
7 мисырлы
сущ.1)а) египтя́нин, египтя́нка; (мн. египтя́не, египтя́нки); жи́тель, жи́тельница Еги́птамисырлы хатын-кыз — египтя́нка
мисырлы киеме — оде́жда египтя́нина (египтя́нки)
б) мн. мисырлылар египтя́неборынгы мисырлыларга ук башка планеталар барлыгы мәгълүм булган — уже́ дре́вним египтя́нам бы́ло изве́стно о нали́чии други́х плане́т
2) уст. цыга́не -
8 барлык
то же, что бардык I;барлык менен жоктуктун кадырын билгем энекем фольк. моя матушка, познавшая суть богатства и бедности (букв. наличия и отсутствия);ай, Бокмурун кулунум, барлыгыңа салбагын фольк. о, мой милый (букв. жеребёнок) Бокмурун, не надейся на своё богатство;чарбасы өсүп барлык жагы жетишкен фольк. хозяйство его выросло, во всём (есть) достаток.
См. также в других словарях:
барлыгы — Барысы бергә. Барысы да … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
баш-аяк — җый. 1. Бөтен гәүдә, сан 2. Суелган малның башы һәм аяклары (түбән сортлы ит). БАШЫ АЯГЫ БЕЛӘН – Бөтен барлыгы, җаны тәне белән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
беткәнче — 1. Ахыр чиккә кадәр, үлгәнче 2. күч. Тулысынча, бик нык, бөтен барлыгы белән б. бирелергә кирәк ул эшкә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бөтенләй — рәв. 1. Тәмам, тулысынча 2. Кабатланмас, кире кайтмас китмәс рәвештә 3. БӨТЕНЛӘЕ – Барлыгы, бар булганы. БӨТЕНЛӘЙГӘ – рәв. Бөтенләй (1,2) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гомуми — с. 1. Һәркемгә, һәрнәрсәгә караган; барысын да эченә алган. Һәркем, һәркайсы өчен уртак, бердәм 2. Кем белән дә булса бергәләп башкарыла торган г. эш 3. Иң төп, асыл билгеләргә генә караган, детальләргә кермәгән г. рәвештә әйтү. Аерым фактларга… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җавап — 1. Бирелгән сорау буенча нәр. б. аңлату, раслау яки кире кагу тәртибендә әйтелгән сүз. Дәрестә куелган сорау яки бирем буенча укучының укытучы һәм класс алдында сөйләве 2. Үзеңнең барлыгыңны, кайда булуыңны һ. б. белдерү өчен аваз салу, эндәшү 3 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җан-тән — Кешенең бөтен барлыгы, рухы һәм тәне; кеше үзе тулысынча … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җыены — Барысы, барлыгы базар көнне җыенысы өч тиенлек җыены бергә карагач … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җыенысы — Барысы, барлыгы базар көнне җыенысы өч тиенлек җыены бергә карагач … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йозак — 1. Нәр. б. ачкыч белән бикләү өчен эшләнгән җайланма: бик, бикләвеч 2. Ату коралы затворы 3. күч. Берәр нәрсәнең барлыгы яки булуы өчен иң әһәмиятле шарт … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йомгак — 1. Шар форм. җеп чорнамы. Формасы белән шарга охшашлы әйбер тур. ут йомгагы 2. күч. Нин. б. эшнең, хезмәтнең нәтиҗәсе. Барлыгы, бөтенесе (исәп хисапта) 3. күч. Чишәргә, ачыкланырга тиеш булган буталчык нәрсәләр; сер җинаятьләр йомгагы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
