-
1 меж
1. предлогсм. между2. предлог с твор. и род. п.араһы, араһына, араһында, араһындағы, араһынанмежду делом — эш араһында, бушаған арала
бик ауыр, ҡурҡыныс хәлдә; между небом и землёй: — 1) йорт-ерһеҙ (йәшәү, тороп ҡалыу)
2) билдәһеҙ хәлдә (булыу, ҡалыу), ер менән күк араһында; между нами говоря — үҙ-ара ғына әйткәндә
между прочим: — 1) былай ғына
2) һүҙ араһында (яйы килгәндә, һүҙ ыңғайында) әйткәндә; между тем — шул арала (саҡта, ваҡытта)
а между тем — ысындан да, дөрөҫөндә
-
2 среди
1. предлог с род. п.в середине, в центре чего-л.; в промежутке между концом и началом какого-л. временного отрезкауртаһында2. предлог с род. п.между, посреди, в окружении чего-л.араһында -
3 о
I1. предлогс вин. п. ОБ и ОБОпри указании на соприкосновение, столкновение-на/-нә2. предлогс вин. п. ОБ и ОБОв наречных сочетаниях со значением рядом, вплотную друг к другу(-ға) йәнәш3. предлогс предл. п. ОБ и ОБОпри указании на предмет речи, мысли, чувстватурала, хаҡта; тураһында, хаҡында4. предлогс предл. п.; уст. ОБ и ОБОпри обозначении коли-чества однородных частей кого-чего-л.-лы/-леII1. межд.в риторическом обращенииәй, һәй2. межд.при выражении какого-л. сильного чувстваай, һай, әй, һәй, ихо, кого я вижу — һай, кемде күрәм
о, как жаль — их, ниндәй ҡыҙғаныс
о, как здесь хорошо — һай, ҡайһылай бында яҡшы
3. межд.при усилении утверждения или отрицанияәо, да — әй, шулай
о, нет — әй, юҡ
-
4 близлежащий
прил.яҡындағы, йәнәштәге, яҡын-тирәләге, эргәләге, яҡында (эргәлә) урынлашҡан, яҡында (эргәлә) ятҡанблизлежащий город — яҡында ятҡан, (урынлашҡан) ҡала
-
5 перед
1. предлог с твор. п.употребляется при указании предмета, места и т.п., напротив которого находится кто-что-л., происходит что-л.алдына, ҡаршыһына, алдында, ҡаршыһында2. предлог с твор. п.употребляется при указании на лицо, в присутствии которого, на виду у которого что-л. делаетсяалдында, ҡаршыһында, алда3. предлог с твор. п.употребляется при указании на лицо или явление, по отношению к которому совершается какое-л. действие, испытывается состояниеалдында, ҡаршыһында, алды4. предлог с твор. п.употребляется при сравнении, сопоставлении с кем-чем-л.алдында, алда, янында, янда5. предлог с твор. п.употребляется при указании на события, явления, действия, которым предшествует другое действие, в знач. за некоторое время до, прежде, раньшеалда, алдан, алдынан -
6 при
1. предлог с предл. п.около, возлеэргәһендә, янында, тирәһендә2. предлог с предл. п.при указании на предмет, учреждение, в составе которого что-л. находитсяэргәһендәге, ҡарамағындағы, ҡаршыһындағы3. предлог с предл. п.при указании явления, события, с которым совпадает по времени какое-л. действиеваҡытында, ваҡытта, заманында, дәүерендә4. предлог с предл. п.при указании на наличие чего-л. у кого-л.үҙ янында, үҙең менән, менән, -да/-дә5. предлог с предл. п.при указании на обстановку, условия, в которых происходит что-л.ваҡытта, саҡта, -да/-дә6. предлог с предл. п.при обозначении лица, в присутствии которого что-л. происходиткүҙ алдында7. предлог с предл. п.в сочетаниях, близких по значению предлогам `посредством`, `благодаря`, `вследствие`ярҙамында, менән, -ып/-еп ҡына/кенә -
7 про
предлог с вин. п.; разг.соответствует по значению предлогу `о`хаҡында, тураһында, турала -
8 аймак
1. маймаҡБүрәт Республикаһында, Алтай Республикаһында – административ район2. маймаҡМонгол Халыҡ Республикаһында эре административ-территориаль берәмек3. м ист.аймаҡтөньяҡ-көнсығыш Башҡортостанда боронғо этник бүленеш; көтөүлектәрҙе бергә файҙаланыу нигеҙендә ойошҡан территориаль берләшмә -
9 бесплодный
1. прил.неспособный производить потомствоүрсемһеҙ, емешһеҙ (үҫемлектәр хаҡында); түлһеҙ, биҙәү (ҡатындар хаҡында); ҡыҫыр (хайуандар хаҡында)2. прил.неплодородныйуңдырышһыҙ3. прил.бесполезный, напрасныйфайҙаһыҙ, һөҙөмтәһеҙ, бушбесплодная попытка — һөҙөмтәһеҙ маташыу, файҙаһыҙға тырышыу
-
10 ближайший
1. прил. превосх. от близкийиң яҡын, иң яҡындағы2. прил.первоочереднойберенсе сираттағы, яҡындағы3. прил.непосредственный, прямойтуранан-тура, туп-тура, төп, яҡындан -
11 ближний
1. прил.яҡын, яҡындағы, яҡын ятҡан2. прил.кратчайший, недальнийтура, урау булмаған, ҡыҫҡа3. прил., уст.находящийся в кровном родствеҡан-ҡәрҙәш, (бик) яҡын4. в знач. сущ.о человекеяҡын кеше -
12 близкий
1. прил.недалёкийяҡын, яҡындағы2. прил., разг.короткийоҙон түгел, ҡыҫҡа3. прил.о временияҡын, яҡында буласаҡ4. прил.о родствеяҡынблизкий родственник — яҡын туған, бауырҙаш
5. в знач. сущ. мн. близкиетуғандар, яҡындар, ҡәрҙәштәр6. прил.об отношенияхдуҫлыҡ, әшнәлек мөнәсәбәтендә булған, яҡын дуҫ, әшнә (кеше)7. прил., в чём, чему, по чему, к чему и без доп.сходный, похожийяҡын, оҡшаш -
13 ведение
1. сидара (етәкселек) итеү, ҡарамағында булыу, ҡарамағында тороу, ҡарамағына алыу2. с см. вести 1, 3, 7 -
14 исход
-
15 каботаж
м; мор.каботажбер илдең порттары араһында караптарҙа йөҙөү -
16 коротковолновый
прил.ҡыҫҡа тулҡындағы -
17 мирный
1. прил.тыныс2. прил.не враждебныйдуҫтарса, тыныс3. прил.тыныслыҡ һөйөүсе4. прил.тыныслыҡ тураһындағы -
18 насчёт
предлог с род. п.; разг.относительно кого-чего-л.тураһында, ҡарата, хаҡында -
19 относительно
1. нареч. и предлогнареч.сағыштырмаса, аҙмы-күпме2. нареч. и предлогпредлог с род. п.тураһында, ҡарата, хаҡында -
20 передо
1. предлог с твор. п.употребляется при указании предмета, места и т.п., напротив которого находится кто-что-л., происходит что-л.алдына, ҡаршыһына, алдында, ҡаршыһында2. предлог с твор. п.употребляется при указании на лицо, в присутствии которого, на виду у которого что-л. делаетсяалдында, ҡаршыһында, алда3. предлог с твор. п.употребляется при указании на лицо или явление, по отношению к которому совершается какое-л. действие, испытывается состояниеалдында, ҡаршыһында, алды4. предлог с твор. п.употребляется при сравнении, сопоставлении с кем-чем-л.алдында, алда, янында, янда5. предлог с твор. п.употребляется при указании на события, явления, действия, которым предшествует другое действие, в знач. за некоторое время до, прежде, раньшеалда, алдан, алдынан6. предлогсм. перед
См. также в других словарях:
ұжымдық қауіпсіздік аймағындағы көп жақты күштер мен құрал-дардың басшылығы — (Командование многосторонних сил и средств в регионе (районе) коллективной безопасности) ұжымдық қауіпсіздік аймағындағы (ауданындағы) көп жақты күштер мен құралдарды тікелей басқару үшін Ұжымдық қауіпсіздік кеңесінің шешімімен белгіленген,… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
шығындаңқырау — шығындаңқыра етістігінің қимыл атауы … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
соңында — Берәр эш хәлдән, вакыттан соң, шул узгач … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бұғаз аймағындағы қорғаныс — (Оборона проливной зоны) бұғаз аймағын қарсыластың басып алуынан қорғау, оның кемелерінің бұзып өтуіне жол бермеу мақсатында әскерлер мен флот күштерінің жүргізетін ұрыс қимылдары мен іс шараларының жиынтығы. Ол теңіз жағалауындағы қорғанысты да… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
жақындағы ұрыс — (Ближний бой) мотоатқыштар (мотожаяу әскер, жаяу әскер), танк және әуе десанттық бөлімшелер қорғаныс құрылыстарында орналасқан қарсыластарды жою үшін қолданатын ұрыс түрі. Ж.ұ. түнде, орманда, елді мекендерде ұрыс әрекеттерін жүргізу үшін қажет.… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
ұшақтың құйрығындағы қанат — (Хвостовое оперение) ұшақтың артқы бөлігінде орналасқан тік және көлденең жазықтықтар жүйесі. Ұ.қ.қ. ұшақтың тұрақты басқарылуын қамтамасыз етуге арналған. Ол қозғалмайтын бөліктер көлденең тұрақтандырғыш пен тік кильден, қозғалатын бөліктер… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
атағындағы — (Қ орда: Қаз., Қарм.) атындағы. Каганович а т а ғ ы н д а ғ ы колхозда малдың іш тастау індеті көбейіп барады («Стал. туы», 1939, №5) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
жарлығында — (Сем., Абай) қарауында. Біз Алматының ж а р л ы ғ ы н д а м ы з (Сем., Абай) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
жастығында — (Гур., Есб.) жасында, жас кезінде. Біреуі ж а с т ы ғ ы н д а екіншісі соғыста қайтты (Гур., Есб.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шорқындаған — (Алм., Кег.) аздаған, шамалаған, болар болмас, шама шарқы аз. Бұрынғы кезде ш о р қ ы н д а ғ а н, шегенелеген малы бар адамдар жайлауға шықпай, осы маңайда қалады (Алм., Кег.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қызғында — ет. жерг. Қызып алу, елігу, еліру. Оған біресе оза шығып, біресе кейін қалып қ ы з ғ ы н д а ғ а н қызыл жағалылардың бұл әрекеті бірден ұнамады (О.Сәрсенбай, Шеңбер, 8) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі