-
1 аралау
перех.1) раздвига́ть/раздви́нуть (ребят, стоящих группой на пути) || раздвига́ниекешеләрне аралый-аралый үтү — проходи́ть, раздвига́я люде́й
2) раздвига́ть/раздви́нуть, разводи́ть/развести́ ( что) (кусты перед собой) || раздвига́ние; разведе́ние, разво́д, разво́дка; раздви́жка спец.камышны аралый-аралый күлгә керү — входи́ть в о́зеро, раздвига́я (разводя́) камыши́
3) перебира́ть/перебра́ть (овощи, фрукты, семена); разбира́ть/разобра́ть; сортирова́ть, рассортиро́вывать/ рассортирова́ть, пересортиро́вывать/пересортирова́ть || перебо́рка, разбо́р, разбо́рка; сортирова́ние, сортиро́вка, рассортиро́вывание, рассортиро́вка; пересортиро́вкаалманы аралап черекләрен аеру — перебира́ть я́блоки и отдели́ть гниль
4) перебира́ть/перебра́ть || перебо́ркабармаклар белән чәчне аралау — перебира́ть па́льцами во́лосы
5) разбира́ть/разобра́ть ( уложенную мотком или спутавшуюся верёвку) || разбо́р, разбо́рка6) проре́живать, разрежа́ть/разреди́ть (морковь, редиску на грядках)7) высвобожда́ть/вы́свободить; выпу́тывать/вы́путать (парашютиста, запутавшегося в стропах) || высвобожде́ние, выпу́тываниебәбине биләүләреннән аралау — вы́свободить ребёнка из пелёнок
8) разнима́ть/ разня́ть, разводи́ть/развести́ ( дерущихся); раста́скивать/растащи́ть || разнима́ние, разведе́ние, разво́д; раста́скивание9) отта́скивать/оттащи́ть; отводи́ть/отвести́ || отта́скивание ( дерущихся мальчиков); отведе́ние, отво́дярсыган егетне иптәшләре аралады — разъярённого па́рня оттащи́ли его́ това́рищи
10) вступа́ться/вступи́ться, заступа́ться/ заступи́ться ( за кого); защища́ть/защити́ть ( кого); вступа́ться/вступи́ться, заступа́ться/заступи́ться, защища́ть/защити́ть ( кого)көчсезләрне аралау — вступа́ться (заступа́ться) за сла́бых; защища́ть сла́бых
11) перен. огражда́ть/огради́ть, защища́ть/защити́ть (от нападения, нападков, сплетен)13) перен. обделя́ть (обдели́ть) (внима́нием); обходи́ть/обойти́; обижа́ть/оби́детьятим баланы аралаучы үги ана — ма́чеха, кото́рая обделя́ет ребёнка-сироту́
•- аралап калу
- аралап алып калу -
2 аралау
гл1. раздвигать, раздвинуть; разводить, развести2. сортировать, рассортировать, разбирать, разобрать3. заступаться, заступиться, вступаться, вступиться за кого-л4. разнимать, разнять, разводить, развести -
3 аралану
страд.-возвр. от аралау1) страд. раздвига́ться, разводи́ться, быть раздви́нутым (разведённым)2) перебира́ться (об овощах, фруктах, семенах и т. п.); сортирова́ться, пересортирова́ться3) разнима́ться, разводи́ться (о дерущихся и т.п.); раста́скиваться4) перен. огражда́ться, защища́ться ( от клеветы)5) перен. выгора́живаться6) возвр.; диал. рассе́иваться/рассе́яться, расходи́ться/разойти́сь ( о туче)7) перен.; разг. избега́ть/избежа́ть ( беды) -
4 аралап калу
-
5 аралату
перех.1) скрепля́ть/скрепи́ть перекла́диной, попере́чиной (калитку, забор, ворота, тележку)2) приде́лывать (приде́лать, ста́вить, вставля́ть/вста́вить) перекла́дину (попере́чину)3) ста́вить (поста́вить, де́лать, сде́лать) пла́нку-задви́жку4) понуд. от аралау 1)-7) -
6 аралашу
неперех.1) обща́ться, пообща́ться; сноси́ться, быть в свя́зях (конта́ктах, конта́кте), име́ть свя́зи (обще́ние, сноше́ния, конта́кты), име́ть де́ло (с кем-л.); води́ться, поводи́ться, зна́ться; якша́ться; сообща́ться (с кем-л.); приобща́ться/приобщи́ться ( к чему) || обще́ние, сноше́ние, сноше́ния, конта́кт, конта́кты, сообще́ниекешеләр белән аралаша белү — уме́ть обща́ться с людьми́
тышкы дөнья белән аралашу — обще́ние с вне́шним ми́ром
2) переме́шиваться/перемеша́ться, сме́шиваться/смеша́ться ( о разнородных предметах) || сме́шивание, смеше́ниетөрләр аралашу — смеше́ние ви́дов
тузан белән аралашкан сөрем шәһәр һавасын агулый — чад, смеша́вшийся (перемеша́вшийся) с пы́лью, отравля́ет городско́й во́здух
4) взаимн.-совм. от аралау 3), 5), 6), 8)•- аралашу юллары
- аралашып алу
- аралашып китү
- аралашып тору
См. также в других словарях:
аралау — 1. Җыелып торган кешеләрне яки тыгыз булып утырган нәрсәләрне як якка этәреп юл ачу, ара (1) булдыру 2. Сугышып яки бәхәсләшеп торучыларны аеру. Сугышучылар арасыннан берсен аерып алу, коткару. Нин. б. хәлдән йолып алып калу. Яклау, кимсетергә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аралау — (Қ орда: Сыр., Тер., Жал.; Орал, Казт.; Түрікм.: Таш., Көнеүр.) арашалау. Екі адам шатасып жатса, үшінші адам а р ал а п жібереді Қ орда., Жал.). Келінін а р а л а п алуы дұрыс ақ (Орал, Казт.). Байқасақ, әлгі екеуінің қызыл тұмсық болатын түрі… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қаралау — I қарала етістігінің қимыл атауы. II зат. этногр. Метал бетіне қарасу жүргізу ісі. III қарала(т а р ы н ы ) етістігінің қимыл атауы. Қуырған тарыны қ а р а л а у үшін қолданатын келіге үш төрт килограмм дән сияды (Қ.Толыбаев, Бабадан., 255) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
кәшәләү — Аралау, каккалап аерып алу; эләктереп алу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аеру — 1. Бөтенне яки тоташ нәрсәне ике яки берничә кисәккә, өлешкә бүлү, ике яки берничә итү 2. Ике яки берничә нәрсә арасында чик булдыру; әйберләрне бүлеп кую. Төркем булып бергә торган әйберләр яки кешеләр арасыннан юл яру, як якка тайпылдырып, ачык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
от — басын сабау. Қиянат, жәбір көрген адам қиянатшылға (озбырға) әлі жетпеген соң, оның үйіне барып, масқаралау мақсатында отының басын сабап, күлін шашу дәстүрі. – Құдайдан қорқып, аруақтан ұялсаң, болмай ма?! Бұл не қорлық! – деп, оның о т ы н ы ң… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
аралашу — 1. (Аралау (2) 2. Тыгыз бәйләнеш тоту, бергә булу 3. Икенче бер нәрсә белән буталу, кушылу 4. Фикер алышу. АРАЛАШУ ЮЛЛАРЫ – 1) Тимер юл, су юлы, һава юлы кебек бәйләнеш, элемтә, транспорт юллары 2) хәрби. Йөрү, бер урыннан икенчесенә чыгу, хәбәр… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йолу — 1. Коткару, аралау; саклап калу. Бетерү, юкка чыгару (гаепне, яман атны, гөнаһларны һ. б. ш.) 2. күч. Яшерү, дөресен әйтмәү төп сәбәпне йолып калу 3. Эләктереп алу кем шушыны йолып китә, үзенә була, диде … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төтен — и. 1. Берәр нәрсә янганда аксыл зәңгәр, каралҗым һ. б. төстәге газ булып һавага чыга, күтәрелә торган бик вак каты кисәкчекләр җыелмасы 2. Сизелер сизелмәс кенә күренә торган җиңелчә газ 3. Элекке заманда авылдагы йортларның, хуҗалыкларның санын… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
фракция — I. 1. Нин. б. партия членнарының парламентта, политик партиядә, җәмәгать оешмаларында һ. б. оешкан группасы 2. Политик партиянең эчендә аның кайбер положениеларына каршы килә торган политик программаны яклап чыккан группа. II. ФРАКЦИЯ – Сыек, газ … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
этәрү — 1. Кискен хәрәкәт белән этү, читкә кагу 2. Нәр. б. кул белән этеп берәр якка күчерү. Ян якка этү, аралау. Нин. б. көч ярдәмендә берәр нәрсәне кысрыклап чыгару 3. Көч һәм кискен хәрәкәт белән алга таба этеп җибәрү ядро этәрү ярышы 4. Нәр. б.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге