-
1 айлык
1. прил.1)а) ме́сячный ( дом отдыха); во́зрастом в оди́н ме́сяц ( ребёнок)айлык бозау — ме́сячный телёнок
б) ме́сячный, продолжи́тельностью в оди́н ме́сяц (срок, отдых, отпуск, стаж)айлык сынау шарты белән — с ме́сячным испыта́тельным сро́ком
в) ме́сячный, на ме́сяц (план, рацион, запас)айлык трамвай-троллейбус билетлары — ме́сячные трамва́йно-тролле́йбусные биле́ты
г) ме́сячный, за ме́сяц ( итог)айлык табыш — при́быль за ме́сяц; ме́сячная при́быль
айлык явым-төшем микъдары — ме́сячное коли́чество оса́дков; коли́чество оса́дков за ме́сяц
2) ежеме́сячный, -ежеме́сячник, ежеме́сячникайлык басмалар — ежеме́сячные изда́ния; изда́ния-ежеме́сячники
2. сущ.айлык журнал — ежеме́сячный журна́л; журна́л-ежеме́сячник; ежеме́сячник
1) ме́сячник (книги, зарубежных фильмов, по охране природы)хәрәкәт иминлеге айлыгы — ме́сячник по безопа́сности движе́ния
әдәбият айлыгы — ме́сячник литерату́ры
2) разг. ме́сячное жа́лованье, окла́д, зарпла́та3) мед. ме́сячные, менструа́ция -
2 айлык
aylık -
3 айлык
I. пр1. месячный, помесячный, за месяц2. ежемесячныйII. сущ1. месячник (татарской книги)2. месячные -
4 айлык
monatlich -
5 айлык
1. сущ. 1) в знач.месячникyul qurqınıçsızlığı aylığı ― месячник безопасности
2) месячные 2. прил. 1) месячный, помесячный, за месяцaylıq plan ― месячный план
2) -месячный (вторая часть сложных слов)öç aylıq ― трехмесячный
3) ежемесячный (например, журнал) -
6 алты айлык
1) шестиме́сячный (ребёнок, срок)2) шестиме́сячный; за шесть ме́сяцев (отчёт, зарплата) -
7 алтышар айлык
шестиме́сячные ( дети) -
8 биш айлык
пятиме́сячный, пятиме́сячного во́зраста -
9 уңайлык
сущ.1) удо́бство, комфо́ртбөтен уңайлыклары булган квартира — кварти́ра со все́ми удо́бствами
2) лад, нала́женностьэш уңайлыгы — нала́женность рабо́ты
-
10 уңайлык
удобство, комфорт -
11 уңайлык
Bequemlichkeit f.; Komfort m. -
12 уңайлык
сущ. удобство, комфорт -
13 aylıq
-
14 алты
числ. колич.1)а) шесть; ше́стероалты ай көтү — ждать шесть ме́сяцев
алты көннән кайтыр — вернётся че́рез шесть дней
алты дус — ше́стеро друзе́й
алты бала үстерделәр — они́ вы́растили шестеры́х дете́й
б) шестёрка (чего, кого)алты ат җиккән чана — са́ни, запряжённые шестёркой коне́й
колонна булып алты автомашина бара иде — в коло́нне шла шестёрка автомаши́н
2) в знач. сущ.; в притяж. ф. алтыбыз, алтыгыз, алтысы ше́стеро (шесть) из; (нас, вас, их) ше́стеро; шестёрка; алтыбыз да (мы) все ше́стеро; все шесть из нас; вся на́ша шестёркаалтыбыз казыр, калганнарыбыз агач утыртыр — ше́стеро из нас бу́дут копа́ть, а остальны́е - са́женцы выса́живать
алтыныкы бетәр - алтмышныкы калыр — (посл.) ше́стеро сде́лают, а шестьдеся́т - затя́нут (букв. где ше́стеро, там зако́нчат, а где шестьдеся́т - там (де́ло) затя́нется)
3) в сочет. со словами на -лы или -лык шести-, с шестью́, из шести́, в шестьалты басулы — шестипо́льный
алты бүлмәле — шестико́мнатный; из шести́ (в шесть) ко́мнат
алты серияле фильм — шестисери́йный (из шести́ се́рий, в шесть се́рий) фильм
алты тәрәзәле — в шесть о́кон; с шестью́ о́кнами
4) мат.а) шестью́алты җидең - кырык ике — шестью́ семь - со́рок два
б) алтыдан шеста́я часть, из шести́алтыдан биш — пять шесты́х
алтыдан өчкә алтыдан икене кушу — к трём шесты́м приба́вить две шесты́х
5) в знач. сущ.; разг.а) шестёрка, шесто́й ( трамвай)анда алты белән барасы — туда́ на́до е́хать на шестёрке (шесто́м)
б) карт. шестёркаалтыдан йөрү — ходи́ть с шестёрки (шестёрок)
в) шесть (лет, го́диков); шесто́й (год, го́дик)аңа әле генә алты тулды — ему́ то́лько испо́лнилось шесть
укырга алтыда ук өйрәнде — чита́ть он научи́лся ещё в шесть лет
алтыга чыкты инде, алты белән бара инде — ему́ уже́ шесто́й (год) пошёл; ему́ уже́ идёт шесто́й го́дик (год)
г) шесть (часо́в); шесто́й (час)алтыдан алтыга эшләү — рабо́тать с (от) шести́ до шести́ (часо́в)
д) алтылар о́коло шести́ (часо́в); приме́рно шесть (часо́в)алтыларга кил — приди́ часа́м (так, приме́рно) к шести́
6) в знач. сущ.а) алтылары приме́рно (приблизи́тельно) шесто́е (число́)алтыларына тәмамларбыз — заверши́м приме́рно к шесто́му (числу́)
б) алтыларында приме́рно (приблизи́тельно, о́коло) шесто́го (числа́)в) алтысы шесто́е (число́)айның алтысы — шесто́е число́ (ме́сяца)
алтысына каршы төндә — в ночь на шесто́е
•- алты ат көчле
- алты атылышлы
- алты бармаклы
- алты баскычлы
- алты басулы чәчү әйләнеше
- алты дюймлы
- алты еллык
- алты җирдә
- алты ишкәкле
- алты йөз
- алты йөз ат көчле
- алты йөзьеллык
- алты йөз метрлы
- алты йөзле
- алты йөзлек
- алты кат
- алты катлап
- алты көнлек
- алты метрлы
- алты почмаклы
- алты сумлык
- алты тапкыр
- алты мәртәбә
- алтытомлык
- алтыурынлы
- алты яшьлек
- алты яшьтәге
- алтыдан бер••алтың алты якка китү — расходи́ться (разойти́сь) кто куда́; расходи́ться все в ра́зные сто́роны
-
15 алтышар
числ. разд.1) по шесть (шести́)алтышар сәгать кенә эшләү — рабо́тать то́лько по шесть часо́в
ел саен алтышар журнал алып бару — ежего́дно выпи́сывать по шесть журна́лов
һәр командада алтышар кеше — в ка́ждой кома́нде по шесть челове́к
2) в сочет. со словами на -лы шести-; по шесть (шести́)... ка́ждый, с шестью́... ка́ждый, из (на, о) шести́... ка́ждыйалтышар бүлмәле квартирлар — шестико́мнатные кварти́ры; кварти́ры с шестью́ ко́мнатами ка́ждая
алтышар тәрәзәле өйләр — и́збы в шесть о́кон (с шестью́ о́кнами) ка́ждая
3) алтышардан из расчёта по шесть (шести́)4) в наречном употр.; разг. по шесть (шести́) раз (повторять, прочитывать, делать что)алтышар әйтү — говори́ть (кому-л.) по шесть раз
• -
16 баланс
сущ.; в разн. знач.бала́нсайлык баланс — ме́сячный бала́нс
актив (пассив) баланс — акти́вный (пасси́вный) бала́нс
- баланс чыгымнарычыгымнар балансы — бала́нс расхо́дов
- баланс чыгару
- баланс ясау
- баланс төзү
- баланслар кенәгәсе
- баланс кенәгәсе
- баланска керү
- баланс та тору -
17 биш
числ.; колич.1) пять, пя́теробиш көн эчендә — в тече́ние пяти́ дней
биш метр озынлыгында — длино́ю в пять ме́тров
биш тегүче — пять (пя́теро) портны́х
биш дус — пя́теро друзе́й
2) в знач. сущ.; в притяж. ф. бишебез, бишегез, бишесе пя́теро (пять) из ( кого), нас (вас, их) пя́теро; пятёркабишебез дә — (мы) все пя́теро; все пя́теро из (нас)
бишегездән дә — от всех вас пятеры́х
бишесенә дә — всем (им) пятеры́м; всем пятеры́м из них
3) в сочет. со словами на -лы, -лык: пяти-, с пятью́, из пяти́, в пятьбиш басулы — пятипо́льный ( севооборот)
биш тонналы — пятито́нный
биш тонналы машина — маши́на-пятито́нка
биш бүлмәле өй — дом из пяти́ ко́мнат
биш юллы шигырь — пятисти́шие
биш меңле отряд — пятиты́сячный отря́д
биш көнлек сәяхәт — пятидне́вное путеше́ствие
4) мат.а) пя́тьюбиш бишең (биш тапкыр бишең, биш (җирдә) бишең) - егерме биш — пя́тью пять - два́дцать пять
биш җидең (биш тапкыр (җирдә) җидең) - утыз биш — пя́тью семь - три́дцать пять
б) биштән пя́таябиш бер өлеш — пя́тая часть; одна́ пя́тая
5) в знач. сущ.; разг.а) пятёрка, пя́тый ( трамвай)бишкә утырып китик соң — пое́дем же на пятёрке
б) пять (лет, годиков)балага биш тулды инде — ребёнку уже́ испо́лнилось пять
ул биштә әзерлек группасына йөри башлады — в пять лет он на́чал ходи́ть в подготови́тельную гру́ппу
в) пять (часо́в); пя́тый (час)бишкә җыелабыз — собира́емся к пяти́ (часа́м)
биштән бишкә кадәр эшләделәр — рабо́тали с (от) пяти́ до пяти́ (часо́в);
г) бишләр о́коло пяти́ часо́в; приме́рно пять (часо́в)бишләрдә өстәл артына утырабыз — ся́дем за стол о́коло пяти́ (часо́в)
6) в знач. сущ.а) бишләре приме́рно (приблизи́тельно) пя́тое (число́)бишләреннән соңга калмый — не поздне́е приме́рно (числа́) пя́того
б) бишләрендә (приблизи́тельно) о́коло пя́того (числа́); числа́ так пя́тогов) бишесе пя́тое (число́)айның бишесе — пя́тое число́ ме́сяца
- биш ат җигүле арбабишесенә каршы — төндә в ночь на пя́тое
- биш бармак
- биш бармаклы
- биш башлы
- биш гөмбәзле
- биш иҗекле
- биш йөз метр ара
- биш йөз ел
- биш йөзлек
- биш катлы
- биш кырлы
- биш класслы
- биш тиен
- биш тапкыр
- биш яшьлек••- биш былтыр -
18 йөк
I сущ.1) воз || возово́йөч йөк печән хәзерләү — загото́вить три во́за се́на
йөк артыннан җәяүләп бару — идти́ пешко́м за во́зом
йөк печәне — возово́е се́но
йөк үлчәве — возовы́е весы́
йөктән төшкән - югалган — (посл.) что с во́зу упа́ло, то пропа́ло
2) груз, покла́жа; кладь, но́ша, вьюк || грузово́й, това́рный; вью́чныййөк күтәрү — поднима́ть груз
кул йөге — ручна́я кладь
йөк ташу — перевози́ть груз, перево́зка гру́за
юлчының йөге — покла́жа пу́тника
ишәк аркасындагы йөк — вьюк на спине́ осла́
йөк судносы — грузово́е су́дно
йөк вагоннары — това́рные ваго́ны
йөк амбары — това́рный склад
йөк хайваннары — вью́чные живо́тные
йөк әйләнеше — грузооборо́т
3) как первый компонент русских слож. слов грузо-йөк күтәргеч җайланмалар — грузоподъёмные сре́дства
йөк агышы — грузопото́к
йөк җибәрүче — грузоотправи́тель
4) нагру́зкайөрәккә артык йөк — ли́шняя нагру́зка для се́рдца
җәмәгать эшләре йөге — обще́ственная нагру́зка
бер кешегә ике йөк — одному́ челове́ку две нагру́зки
5) перен. обу́за, бре́мя; груз, тя́гость, тя́жестькайгы (мәшәкать) йөге — груз печа́ли (забо́т)
дөньяда дус бул, йөк булма — в жи́зни будь дру́гом, а не обу́зой
йөкнең авыры аңа төште — основна́я тя́жесть вы́пала на него́
•- йөк аты- йөк бушату
- йөк бушатучы
- йөк вагоны
- йөк көймәсе
- йөк салу
- йөк төяү
- йөк ташучы
- йөк йөртүче
- йөк төяүче
- йөк урыны••йөге белән — це́лый воз (т. е. очень много)
йөге кыйшайган — прост. пья́ный
йөгенә керә алмау — не мочь поручи́ться (за достоверность чего-л.)
II сущ.; разг.йөк булып тору — тяготи́ть; быть в тя́гость кому, чему, для кого, чего
состоя́ние бере́менности- йөккә калуаның айлык йөге бар — у неё ме́сячная бере́менность
- йөккә узган
- йөктән котылу -
19 комфорт
-
20 комфортлылык
- 1
- 2
См. также в других словарях:
айлык — с. 1. Күпмедер айга җитәрлек 2. Бер ай эчендә үтәлергә тиешле, бер айга билгеләнгән а. план 3. Күпмедер айга сузыла торган өч а. курслар 4. Туганнан соң күпмедер ай яшәгәнлек тур. сөйләгәндә кулл. биш а. бала. Нәр. б. үсү вакытын билгеләү өчен… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
авыр — I. с. 1. Үлчәүгә күп тарта торган, зур үлчәүле; киресе: җиңел 2. Кайгылы, борчулы. Матди яктан кыенлашкан, җитмәүчелекле, бәхетсез (тормыш, язмыш тур.) 3. рәв. Әкрен, ашыкмыйча, салмак 4. Каты, җитди авыр яра 5. Зур хезмәт, физик яки акыл көче… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
баланс — 1. Тигезлек, тотрыклылык. үлчәү көянтәсенең тигез торышы 2. Тигезләгеч авырлык, балансирның хәрәкәтчән кисәге 3. Керем белән чыгымның чагыштырма йомгагын чагылдырган хисап айлык баланс. Бер берсен тутырырга, тигезләргә тиешле өлешләрнең… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
басма — I. и. 1. Баскычның басып менә торган аратасы яки киртләче 2. Өйалды баскычы. Басып яки утырып тору өчен бер генә тактадан торган җайланма көймә б. сы 3. Су кырыеннан эчкәрәк кереп басып торырга (йөрергә) уңайлы булсын өчен ясалган, корылган… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бройлер — Ике айлык ит тавыгы. Шундый тавык токымы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дә — ТӘ – 1. кис. Үзе караган сүзгә басым ясауны белдерә бик тә салкын. Үзе караган сүзгә басым ясап, чикләүне, аерып күрсәтүне белдерә балыкның да ниндие!. Соклану хисен белдергән тезмәдә, кабатлап әйтелгән исемнәр арасында килеп, басымны куәтли аты… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җиңеллек — 1. Җиңел булу; киресе: авырлык; кыенлык. Авырлык, кыенлыктан котылу, иркен сулу алу; тормыш, яшәү җиңеләю 2. Рәхәтлек, күңел күтәренкелеге 3. Ял иткәннән соң була торган көч, энергия. Тиз хәрәкәт итүчәнлек, җитезлек 4. Җилбәзәклек, җилбәзәк… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
класс — 1. Бүлек, төркем; катлам. Нин. б. уртак үзлеккә, мөнәсәбәткә ия булган төрдәш предметлар җыелмасы. Үсемлекләр һәм хайваннар дөньясы бүленешендә иң зур төркемнәрнең берсе имезүчеләр к. ы мат. Өч янәшә разрядлы санның цифрлар җыелмасы (мәс. икенче… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
күрем — Җенси яктан өлгергән хатын кызларда аналыктан ай саен кан килү; айлык, менструация … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
менструация — Хатын кызларда ай саен аналыктан кан килү хәле; Күрем, айлык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәртип — и. 1. Әйберләр, җансыз нәрсәләр куелышында, торышында эзлеклелек, җыйнаклык, уңайлык халәте. (Эш, тормыш һ. б.) тиешле рәв. көйләнгәнлек, оешканлык 2. күч. Иҗтимагый төзелешнең, идарә итүнең билгеле бер системасы, дәүләт төзелеше 3. Эш барышында… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге