-
1 тенджыз
море/ Хы. Тенджызырэ пэт ткIуэпс-ткIуэпсу зэхэтщ. (погов.) -
2 тенджыз
1. море2. в знач. опр. морской -
3 морской
-ая, -ое тенджыз; морская волна тенджыз толъкъун; морское животное тенджыз псэущхьэ; морской флот тенджыз флот -
4 къыIунэн
а) (къыIуенэ) перех. гл. 1. оставить кого-что-л. напротив чего-л./ Зыгуэрым и гупэ, Iуфэ с. ху. деж зыгуэр къыщынэн.* Зы тенджыз гуэрым зэрынэсу, шууиплIыр тенджыз Iуфэм къыIуинэри, езыр зэпрыкIащ. фольк.2. оставить невырванным (напр. зуб)/ КъыIуумычу къэгъэнэн (дзэр).3. переносное оставить кого-л. на прежней должности, работе/ Зыгуэр и къулыкъум, лэжьыгъэм къыбгъэдэнэн.IэнатIэм къыIуанащ.б) (къыIуонэ) неперех. гл. остаться напротив чего-л./ Зыгуэрым и гупэ, Iуфэ с. ху. деж къыщынэн.* Iэдииху и чэтэн лъэмыжыр трипхъуэтыжырти, Псэбыдэ къезыхужьа бийхэр адрыщI псы Iуфэм къыIунэрт. Нарт. -
5 флот
1. флот ( совокупность судов)/ Зы унафэщI зиIэ, зы къалэн зыгъэзащIэ, зы щIыпIэм щыIэ кхъухь гупышхуэ.Тенджыз фIыцIэ флот. Сату флот.2. военно-морские силы ( страны)/ Къэралым и зауэ-тенджыз къарухэр. -
6 deniz
3) (denizdalgası, tsunami) хыо/ хыуэ -
7 адмирал
адмирал/ Тенджыз флотым къулыкъу щызыщIэхэм я унафэщI нэхъыщхьэ икIи абы ират цIэ. -
8 аргъей
лосось/ Хым хэс бдзэжьеишхуэ лъэпкъ.* ЛIыгъур тенджыз Iуфэм нэсауэ, зы аргъеижь гуэр толъкъуным ныджэм къытридзэри къытенауэ пIэтIауэу телъу илъэгъуащ. КI. Т., Акъ. З. -
9 бдзэжьеящэ
1. рыбак/ Бдзэжьей ещэ, бдзэжьей къэзыубыд цIыху.* Зы бдзэжьеящэ гуэр тенджыз Iуфэм Iусу бдзэжьей ещэрт. Iуащхь.2. рыбалка/ Бдзэжьей къаубыдыну зэрыкIуэм ироджэ.Бдзэжьеящэ кIуэн. -
10 бжьэдыгъу
бжедуги (одна из этнических групп в составе адыгейцев) Адыгейм щыпсэу адыгэ лъэпкъхэм языхэз.* Бжьэдыгъухэм я дежи, тенджыз Iуфэм Iус шапсыгъхэм я дежи щIышхуэ щиIэт Сэфар. Ш. А. Ем щыгъуэ бжьэдыгъухэр зэшщ. (погов.) -
11 борэнпежьэ
буревестник/ Тенджыз щIыIум къыщызылъэтыхь къуалэбзу лъэпкъ, и пэр къуаншэу, и дамэхэр псыгъуэ кIыхьу. -
12 егъэзыпIэ
1. укрытие; пристанище/ Зыгуэр щагъэтIылъ, щагъэув, щахъумэ щIыпIэ, увыпIэ.Уэшх къешхыу щыхуежьэм, Iэхъуэм жэмхэр егъэзыпIэм къихужащ.* Псоми яфIэфIщ къуршым еплъыну, яфIэфIщ къыщыувыIэн, зыщагъэпсэхун егъэзыпIэ зэрыхуагъэхьэзырар ящIэу къуршым къыщакIухьыну, ирикъуху зыщаплъыхьыну. КI. Т.2. переносное уединенное, укромное место/ КъуэгъэнапIэ, ущыув, укъыщыувыIэ хъу щIыпIэ.* Тенджыз Iуфэхэм и нэхъ егъэзыпIэхэм деж цIыхухэм бдзэжьей къыщаубыдырт. Ижь. д. и ист. -
13 епкIэуэн
(цопкIауэ) неперех. гл. вильнуть хвостом ( о рыбе)/ Бдзэжьейр кIэмажьэкIэ хущIэрыуэн.* Бдзэжьейр епкIауэри тенджыз щIагъым ехыжащ. Ад. таур. -
14 есылIэн
I (йосылIэ) неперех. гл. подплыть, приплыть к кому-чему-л./ Есурэ, зыгуэрым бгъэдыхьэн.Ныджэм ысылIэн. кхъухьыр тенджыз Iуфэм есылIащ.II (иресылIэ) перех. гл. 1. подсадить вплотную что-л. к чему-л. ( о растениях)/ Зыгуэрым и гъунэгъуу щIым зыгуэр хэщIэн, хэсэн.Бжыхьым жыг есылIэн.2. подставить (подпорку)/ Зыгуэрым щIэгъэкъуэн хуэщIын.Бжыхьым пкъо есылIэн.II подпорка/ ЩIэгъэкъуэн.ЕсылIэн къэшэн. ЕсылIэн гъэхьэзырын. -
15 есыпIэ
пляж/ Псым щес, дыгъэм зыщрагъэс щIыпIэ.Тенджыз есыпIэ. ЗыгъэпсэхуакIуэхэр есыпIэм кIуащ. -
16 ехын
I (йох) неперех. гл. 1. сойти, спуститься с чего-л./ ЛъагапIэм икIыу лъахъшапIэм кIуэн, и кIэм кIуэн.* Къуажэм узэрыдыхьэжу гъуэгур егъэзыхыгъуэ защIэу ехырт. Iуащхь. Шухэр бгым йохри тенджыз Iуфэм Iуохьэ. Ш. А.2. идти, ехать в северном направлении/ ИщхъэрэкIэ кIуэн.ИщхъэрэкIэ ехын.II:адыгагъэ ехын см. адыгагъэ.Лей ехын см. лей.Нэлат ехын см. нэлат.Сэлам ехын см. сэлам.ХьэщIагъэ ехын см. хьэщIагъэ. -
17 зэгуэхун
а) (зэгуеху) перех. гл. 1. разъединить; рассечь (стадо, толпу и т. п.)/ ТIу ищIыкIын, зэпэIэщIэ щIын (гуартэ сыт хуэдэхэр).Гуартэр зэгуэхун.2. бороздить ( воду-о судах)/ Зэгуэтхъун, зэгуэгъэзын (псы, тенджыз сыт хуэдэхэр).Кхъухьым псыр зэгуихуу къокIуэ.б) (зэгуоху) неперех. гл. развалиться, распасться ( на две части)/ ЗэгуэщIыкIын, зэгуэудын, зэгуэщхьэхукIын.Хъарбызыр зэгуэхуащ.ЩIыр зэгуэхуу дэхуэн я кум см. щIы. -
18 зэлъэгъэIэсын
/ ЗэлъэIэсын псалъэм и каузативщ.КIапсэ кIапэхэр зэлъэгъэIэсын.2. соединять, связывать что-л. друг с другом/ ЗэпыщIэн, зэпхын.Волга-Дон каналым Каспийскэ тенджызымрэ тенджыз ФIыцIэмрэ зэлъегъэIэс. Къуажэхэр псори телефонкIэ зэлъагъэIэсащ. Шум къуажэкIэри къуажапщэри зэлъигъэIэсащ.3. распространять ( вести)/ ХэIущIыIу щIын, яхэлъхьэн, зэлъэщIысын. -
19 зэпрыгъуэлъыкIын
(зэпрогъуэлъыкI) неперех. гл. 1. перейти, переправиться через что-л. и расположиться там/ ЗэпрыкIыу (псы, тенджыз, гуэл сыт хуэдэхэм) игъуэлъыкIын, адрыщIыр увыIэпIэ щIын.Дзэшхуэр хым зэпрыгъуэлъыкIауэ тхьэмахуэ хъуауэ загъэбыдауэ щылът.2. лечь поперек чего-л. (напр. реки, рва, балки и т. п.)/ Зыгуэрым и IуфитIыр зэлъэгъэIэсауэ зэпрууэ гъуэлъын.* Жыгым и ныбжьыр лъэмыжым хуэдэу, зэпрыууэ хуейм зэпрыгъуэлъыкIащ. КI. Т. -
20 кIафэч
тонкие прутья/ Чы псыгъуэ.* Унэпкъыр зэтелъхьэн зэраухыу щIалэ нэхъыщIэм унафэ хуащIащ кIафэч игъэхьэзырыну. Къэб./ Къэбэрдей адыгэхэр Адыгеймрэ тенджыз ФIыцIэ Iуфэмрэ щыпсэу адыгэхэм зэреджэ цIэ.
Страницы
См. также в других словарях:
тенджыз — (тенджызыр) океан Хышхо Тенджызым къухьэхэр щэзекIох … Адыгабзэм изэхэф гущыIалъ