-
1 φιλοτιμια
ἥ1) честолюбие, гордость Her.φ. τινός и ἐπί τινι Plat., ὑπέρ τινος, περί и πρός τι Polyb. — честолюбивое рвение к чему-л.;
τέν φιλοτιμίαν φιλοτιμεῖσθαι πρός τι Luc. — с честолюбивым рвением заниматься чем-л.;διὰ φιλοτιμίαν и ὑπὸ φιλοτιμίας Plat., φιλοτιμίας ἕνεκεν Lys. или φιλοτιμίᾳ Dem. — из (оскорбленного) самолюбия, из честолюбия или из тщеславия;δοῦλοι φιλοτιμιῶν τινων μωρῶν Xen. — рабы каких-то глупых амбиций2) соревнование, соперничество(φιλονεικίαι καὴ φιλοτιμίαι Plat.; φθόνος καὴ φ. Isocr., Plut.)
αἱ φιλοτιμίαι τῶν συγγραφέων Polyb. — соперничество между писателями;φ. πλούτου Lys. — соревнование в богатстве3) честолюбивая расточительность Dem.φιλοτιμίας τὸν δῆμον ἀναλαμβάνειν Plut. — щедротами привлекать к себе народ;
τὰς οὐσίας εἰς τέν πρός τινα φιλοτιμίαν ἀναλίσκειν Aeschin. — растрачивать имущество на щедрые подачки кому-л.4) честь, почет(φιλοτιμίαν κτᾶσθαι Aeschin.)
ἔχειν φιλοτιμίαν τινί Dem. — служить к чести кому-л.;ἀποστερεῖσθαι τῆς φιλοτιμίας и τῶν φιλοτιμιῶν Dem. — лишаться чести (почестей) -
2 φιλοτιμία
η1) самолюбие; чувство собственного достоинства; честь;ζήτημα φιλοτιμίας — вопрос чести;
2) усердие, рвение, старательность;§ την ανάγκη φιλοτιμία ποιοδμαι — или κάνω την ανάγκη φιλοτιμία — делать хорошую мину при плохой игре
-
3 φιλοτιμον
-
4 ακερδης
21) невыгодный, убыточный, причиняющий вред(χάρις Soph.; ἀλυσιτελές καὴ ἀ. Plat.)
2) бескорыстный(φιλοτιμία Plut.)
-
5 ανυπερβλητος
-
6 αφιλοτιμια
-
7 εκμελης
21) неблагозвучный, нестройный(ἐ. τε καὴ ἀνάρμοστος Plat.)
2) несообразный, неумеренный(φιλοτιμία Plut.)
-
8 ενεχω
ἐνέχω, ἐνίσχω(fut. ἐνέξω, aor. 2 ἐνέσχον; pass.: fut. ἐνέξομαι, aor. 1 ἐνεσχέθην, aor. 2 ἐνεσχόμην)1) иметь в душе, питать, хранить в себе(χόλον τινί Her.)
2) pass. быть схваченным, находиться во власти (чьей-л. или чего-л.), быть подвергнутым или подверженнымἐ. ἐν τοῖς τῆς νεὼς σκεύεσι Plat. — запутаться в корабельных снастях;
ἐ. τοῖς σταυροῖς Xen. — зацепиться за колья;ἐ. τῇ πάγῃ Her. — попасться в капкан;φιλοτιμίᾳ ἐνέχεται Eur. — он одержим честолюбием;παθήμασι ἐ. Plut. — находиться во власти страстей;ἐ. ἐν τῷ νόμῳ Plat. и τῷ νόμῳ Plut. — быть подвластным закону;οὐ δικαίοις ἐ. λόγοις Aesch. — подвергаться несправедливым упрекам;ταῖς αἰτίαις ἐ. Plat. — подвергаться обвинениям;(ἐν) τοῖς ἐπιτιμίοις ἐ. Aeschin., Dem.; — подлежать наказаниям;ἐ. ἐν ἀπορίῃσι Her. и ἐν ταῖς δυσχερείαις Arst. — оказаться в затруднительном положении;ἐν ταύτῃ ἐνέσχετο Plat. — на этом он стал втупик;τέν φωνέν ἐνισχόμενος Plut. — прерывающимся голосом;τὰ ἐπιῤῥέοντα ἐνισχόμενά τινι Plut. — задержанное чем-л. течение вод;ἐν τῷ ἄγει Her. и ἀρᾷ ἐ. Plat., Plut.; — быть преданным проклятию;ἐν θωύματι μεγάλῳ ἐ. Her. — быть крайне удивленным;δόγμασι Ὀρφικοῖς ἐ. Plut. — быть преданным орфическому учению3) входить, проникать(εἰς τὸν κόλπον Xen.; κατὰ τὸ ἰνίον Plut.)
4) приступать (с требованиями), приставать(τινι NT.)
-
9 ενισχω...
ἐνίσχω...ἐνέχω, ἐνίσχω(fut. ἐνέξω, aor. 2 ἐνέσχον; pass.: fut. ἐνέξομαι, aor. 1 ἐνεσχέθην, aor. 2 ἐνεσχόμην)1) иметь в душе, питать, хранить в себе(χόλον τινί Her.)
2) pass. быть схваченным, находиться во власти (чьей-л. или чего-л.), быть подвергнутым или подверженнымἐ. ἐν τοῖς τῆς νεὼς σκεύεσι Plat. — запутаться в корабельных снастях;
ἐ. τοῖς σταυροῖς Xen. — зацепиться за колья;ἐ. τῇ πάγῃ Her. — попасться в капкан;φιλοτιμίᾳ ἐνέχεται Eur. — он одержим честолюбием;παθήμασι ἐ. Plut. — находиться во власти страстей;ἐ. ἐν τῷ νόμῳ Plat. и τῷ νόμῳ Plut. — быть подвластным закону;οὐ δικαίοις ἐ. λόγοις Aesch. — подвергаться несправедливым упрекам;ταῖς αἰτίαις ἐ. Plat. — подвергаться обвинениям;(ἐν) τοῖς ἐπιτιμίοις ἐ. Aeschin., Dem.; — подлежать наказаниям;ἐ. ἐν ἀπορίῃσι Her. и ἐν ταῖς δυσχερείαις Arst. — оказаться в затруднительном положении;ἐν ταύτῃ ἐνέσχετο Plat. — на этом он стал втупик;τέν φωνέν ἐνισχόμενος Plut. — прерывающимся голосом;τὰ ἐπιῤῥέοντα ἐνισχόμενά τινι Plut. — задержанное чем-л. течение вод;ἐν τῷ ἄγει Her. и ἀρᾷ ἐ. Plat., Plut.; — быть преданным проклятию;ἐν θωύματι μεγάλῳ ἐ. Her. — быть крайне удивленным;δόγμασι Ὀρφικοῖς ἐ. Plut. — быть преданным орфическому учению3) входить, проникать(εἰς τὸν κόλπον Xen.; κατὰ τὸ ἰνίον Plut.)
4) приступать (с требованиями), приставать(τινι NT.)
-
10 μονομαχικος
-
11 υπερβαλλω
эп.-ион. тж. ὑπειρβάλλω, ион. ὑπερβαλέω тж. med.1) перекидывать дальшеὑ. τι Hom. — перебрасывать (копье) через что-л.;
δουρὴ ὑπερβαλεῖν τινα Hom. — победить кого-л. в копьеметании2) выбегать дальше, забегать вперед(οἱ κύνες ὑπερβάλλουσι Xen.)
3) опережать, перегонятьὑπερβαλεῖν φρυάγμαθ΄ ἱππικά Soph. — промчаться мимо храпящих коней (соперника);
ὑ. τοῖς χρήμασι Her. — предлагать все большую цену;4) переходить, пересекать(γῆς ὅρους Eur.; τὰς Ἄλπεις Plut.)
5) обходить, миновать(τέν ἄκραν Thuc.)
6) переходить, вступать, проникать(ἐς τέν Μακεδονίην Her.)
ὑ. κατὰ λόφους ἐκ τοῦ ἐναντίου Xen. — занимать обратные скаты холмов7) литься через край, разливатьсяοἱ λέβητες ἔζεσαν καὴ ὑπερέβαλον Her. — котлы закипели, и (вода) полилась через край;
ἢν ὑπερβάλῃ πόντος Eur. — когда разбушуется море8) наводнять, затоплять(ὅ ποταμὸς ὑπερέβαλε τὰς ἀρούρας Her.)
9) выходить за пределы, переходить меруδέδοικα μή σου γλῶσσ΄ ὑπερβάλῃ κακοῖς Eur. — боюсь, не сказал бы с горя твой язык лишнего;
ὑ. τῇ μοχθηρίᾳ Plut. — не знать меры в своей порочности;ὑπερβαλλόντων τῶν κακῶν Thuc. — ввиду множества бедствий;ὑ. τῇ φιλοτιμίᾳ τὸν καιρόν Plut. — быть безрассудно честолюбивым;ὅ ἥλιος ὑπερβάλλων Her. — беспощадно палящее солнце10) преобладать, перевешиватьὑ. πρός τι Arst. — преобладать (численно) над чем-л. (ср. 13)11) тж. med. превосходить, превышатьὑ. τινά τινι Xen., Plat.; — превосходить кого-л. чем-л. (в чём-л);
μήθ΄ ὑ. μητ΄ ἀπολείπειν Hes. — не быть ни выше, ни ниже;τὸ τέν τοῦ μετρίου φύσιν ὑπερβάλλον καὴ ὑπερβαλλόμενον ὑπ΄ αὐτῆς Plat. — превышение естественной нормы и превышаемое ею, т.е. отклонения от нормы в ту и другую сторону;τὰ ὑπερβάλλοντα τὰ ἱκανά Xen. — излишества;ὑπερβαλεῖν τὸν χρόνον Xen. — просрочить время;ἔτεα εἴκοσι καὴ ἐκατὸν ὑ. Her. — жить дольше 120 лет;πλήθεϊ ὑπερβαλλόμενος Her. — обладая численным превосходством12) med. одолевать, осиливать(τινα Her.; μάχῃ ὑπερβαλεῖν τινα Eur.)
13) выдаваться, отличатьсяἙλλήνων ὑπερεβάλοντο ἀρετῇ Λακεδαιμόνιοι Her. — среди греков отличались (своей) храбростью лакедемоняне14) med. откладывать, медлитьὑπερβάλλεσθαί τι Her. — откладывать что-л., медлить с чем-л.;
ἢν ὑπερβάλωνται κείνην τέν ἡμέραν συμβολέν μέ ποιεύμενοι Her. — если (персы) проведут этот день без сражения;εἰσαῦθις ὑπερβαλέσθαι Plat. — отложить до другого раза - см. тж. ὑπερβάλλων -
12 ανάγκη
η1) нужда, необходимость, настоятельная потребность;πράγματα ( — или είδη) πρώτης ανάγκης — предметы первой необходимости;
είναι (απόλυτη) ανάγκη να... — очень нужно, (крайне) необходимо (сделать что-л.);
έχω ανάγκη από κάτι — нуждаться в чём-л.;
έχω ανάγκη από ξεκούραση — мне необходим отдых;
έχω ανάγκη θεραπείας — нуждаться в лечении;
έχω την ανάγκη κάποιου — а) нуждаться в ком-л.; — б) зависеть от кого-л.;
δεν σ· έχω ανάγκη — или δεν έχω την ανάγκη σου — а) ты мне не нужен, я в тебе не нуждаюсь; — б) я от тебя не завишу;
δεν υπάρχει καμμιά ανάγκη — нет никакой необходимости;
σε ώρα ανάγκη(ς) — в момент необходимости;
από ανάγκη — или εξ ανάγκης — или (κατ·) ανάγκη — по необходимости, в силу необходимости;
είναι εθνική ανάγκη... — национальные интересы требуют...;
σε περίπτωση (εσχάτης) ανάγκης — или εν (εσχάτη) ανάγκη — в крайнем случае, в случае (крайней) необходимости;
2) недостаток, нужда, бедность;έχω ανάγκη — нуждаться;
είναι άνθρωπος της ανάγκης — он беден, он нуждается;
3) естественная надобность; нужда (прост.);κάνω την ανάγκη μου — отправлять естественную надобность;
§ κατάσταση εκτάκτου ανάγκης — чрезвычайное положение;
την ανάγκη φιλοτιμία ν ποιούμαι — делать хорошую мину при плохой игре
-
13 θίγω
μετ.1) трогать, прикасаться к...; δεν εθιξε κδν το φαγητό του он даже не притронулся к еде; 2) касаться, затрагивать;θίγω τό ζήτημα — касаться вопроса;
3) перен. задевать, оскорблять, обижать; уязвлять;θίγω την φιλοτιμία — или θίγω κάποιον στο φιλότιμο — задевать чьё-л. самолюбие;
κανένα δεν θίγω — никого не трогать;
θίγω τό αδύνατο σημείο — задевать больное место;
θίγω τα συμφέροντα τίνος — задевать чьй-л. интересы;
τον έθιξες ты задел, обидел его -
14 ικανοποιώ
(ε) μετ.1) удовлетворить;ικανοποιώ τη δίψα — утолять жажду;
την περιέργεια (παράκληση) — удовлетворять любопытство (просьбу);ικανοποιώ τίς ανάγκες — удовлетворять потребности;
ικανοποιώ όλων τα γούστα — удовлетворять вкусам всех, каждого;
ικανοποιώ τα αιτήματα ( — или τίς απαιτήσεις) κάποιου — принимать, удовлетворять чьи-л требования;
ικανοποιώ την τρωθείσα φιλοτιμία μου — удовлетворять уязвлённое самолюбие;
2) компенсировать, вознаграждать;ικανοποιούμαι — удовлетворяться, довольствоваться; — оставаться довольным
См. также в других словарях:
φιλοτιμία — η, ΝΜΑ, και ιων. τ. φιλοτιμίη Α [φιλότιμος] μεγαλοψυχία, γενναιοδωρία, απλοχεριά νεοελλ. 1. έντονη συναίσθηση τής προσωπικής τιμής και αξιοπρέπειας, ευθιξία, φιλότιμο («τού έθιξε την φιλοτιμία του») 2. προθυμία στην εκτέλεση εντολής ή καθήκοντος… … Dictionary of Greek
φιλοτιμία — η 1. η ιδιότητα του φιλότιμου ανθρώπου, ο χαρακτήρας και η διαγωγή του, η ζωηρή αγάπη του για την τιμή (τη δόξα, την αξιοπρέπεια), η φιλοδοξία. 2. ζωηρή και διαρκής συναίσθηση της προσωπικής τιμής και αξιοπρέπειας, προσωπικός εγωισμός, ευθιξία,… … Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)
φιλοτιμία — φιλοτῑμίᾱ , φιλοτιμία love of honour fem nom/voc/acc dual φιλοτῑμίᾱ , φιλοτιμία love of honour fem nom/voc sg (attic doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
φιλοτιμίᾳ — φιλοτῑμίαι , φιλοτιμία love of honour fem nom/voc pl φιλοτῑμίᾱͅ , φιλοτιμία love of honour fem dat sg (attic doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
φιλοτιμούμαι — φιλοτιμοῡμαι, έομαι, ΝΜΑ, και ενεργ. τ. φιλοτιμώ και φιλοτιμῶ, έω, ΝΜ, και φιλοτιμώ, άω, και φιλοτιμιούμαι, και φιλοτιμιέμαι, Ν [φιλότιμος] νεοελλ. 1. ενεργ. διεγείρω την φιλοτιμία κάποιου 2. μέσ. α) παρακινούμαι από φιλοτιμία να κάνω κάτι… … Dictionary of Greek
φιλοτιμώ — φιλοτίμησα, φιλοτιμήθηκα 1. μτβ., διεγείρω τη φιλοτιμία κάποιου, τον κάνω να δείξει ζήλο, να φανεί φιλότιμος: Ο λοχαγός τούς φιλοτίμησε για την επίθεση. 2. το μέσ., φιλοτιμούμαι και φιλοτιμιούμαι και φιλοτιμιέμαι παρακινούμαι από φιλοτιμία να… … Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)
φιλότιμος — Έλληνας γιατρός, μαθητής του Πραξαγόρα του Κώου, που αναφέρεται κυρίως για τη δραστηριότητά του το 320 π.Χ. Aσχολήθηκε με την ανατομία και επιχείρησε να περιγράψει διάφορα όργανα, όπως τον εγκέφαλο, τον οποίο θεωρούσε κατώτερης σημασίας.… … Dictionary of Greek
ՊԱՏՈՒԱՍԻՐՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 2 0619 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 13c գ. φιλοτιμία, φιλοτίμημα, φιλοτιμόν honoris studium, ambitio, conatus. Պատուասէրն լինել. փառասիրութիւն. փոյթ փառաց. եւ պատույ անձին. *(ընդդէմ դնել) պատուասիրութեան… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
φιλοτιμί' — φιλοτῑμίαι , φιλοτιμία love of honour fem nom/voc pl φιλοτῑμίᾱͅ , φιλοτιμία love of honour fem dat sg (attic doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
φιλοτιμίαι — φιλοτῑμίαι , φιλοτιμία love of honour fem nom/voc pl φιλοτῑμίᾱͅ , φιλοτιμία love of honour fem dat sg (attic doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
φιλοτιμίας — φιλοτῑμίᾱς , φιλοτιμία love of honour fem acc pl φιλοτῑμίᾱς , φιλοτιμία love of honour fem gen sg (attic doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)