-
1 γαίω
γαίω ( ΓΑF, vgl. gaudeo, gavisus sum, γαῦρος, ἀγαυρός, γαυριάω, γηϑέω, γάνυμαι), stolz sein auf etwas, sich dessen freuen; Hom. viermal, καϑέζετο κύδεϊ γαίων Versende, Iliad. 8, 51 vom Zeus, αὐτὸς δ' ἐν κορυφῇσι καϑέζετο κύδεϊ γαίων, älteste Stelle; 11, 81 vom Zeus, τῶν ἄλλων ἀπάνευϑε καϑέζετο κύδεϊ γαίων, der Vers ist mit seiner Umgebung interpolirt, s. Scholl. Aristonic. und Didym. 11, 78 u. vgl. Lachmann Betrachtungen über die Ilias S. 37; Iliad. 1, 405 vom Briareos, ὅς ῥα παρὰ Κρονίωνι καϑέζετο κύδεϊ γαίων, in der zweiten Fortsetzung des ersten Lachmannschen Liedes; 5, 906 vom Ares, πὰρ δὲ Διὶ Κρονίωνι καϑέζετο κύδεϊ γαίων, unächter Vers, entlehnt aus 1, 405, s. Scholl. Aristonic. 1, 405 u. 5, 906. Die Aristarchische Metalepsis des Wortes ist γαυριῶν, s. Scholl. Aristonic. 5, 906, vgl. Apollon. Lex. Homer. p. 53, 29. – Vgl. Empedocl. 24.
-
2 γαίω
γαίω, stolz sein auf etwas, sich dessen freuen -
3 gaudeo
gaudeo, gāvīsus sum, ēre (aus *gāvideo, vgl. griech. γηθέω, dorisch γαθέω aus *γαεθέω, γαίω aus *γαίω, γαῦρος), froh sein, sich innerlich freuen, Freude-, Wohlgefallen-, Vergnügen finden (Ggstz. dolere, moleste ferre, contrahere frontem; während laetari = sich fröhlich zeigen, Freude äußern, Ggstz. lugere), I) eig.: A) im allg.: α) rein intr.: gaudeo, Ter.: gaudebam, Ter.: gaudeat an doleat, Hor.: si est nunc ullus gaudendi locus, Cic. – de Bursa te gaudere certo scio, Cic. – poet. in griech. Konstr. mit folg. Partic. (wie χαίρω ἀκούσας u. dgl.), gaudent scribentes, schreiben mit od. nach Herzenslust (con amore), Hor.: gaudet potitus, Verg. – m. Dat. comm., tibi gratulor, mihi gaudeo, ich für meinen Teil, Cic.: gauderem tibi de victoria, quam praefers, Treb. Poll. – m. in u. Abl., in funere, Lucr.: in puero, Prop. – gew. m. Abl. causae, eig. »durch etw.« deutsch »an od. über etw.«, delicto dolere, correctione gaudere, Cic.: ingenio suo, sich seinem Hange nach Herzenslust (con amore) überlassen, Liv.: gaudet equo acri, reitet vergnügt auf usw., Verg.: gressu gaudens incedit Iuli, Verg.: nec his dolendum nec illis gaudendum, Sen. – selten mit Genet. (nach dem Griech.), voti, Apul. 1, 24. – m. folg. cum, Plaut., Lucil. fr. u.a.; m. folg. quia, Plaut. Amph. 958: m. folg. si, Komik., Hor. u.a. – β) tr., gew. (in klass. Prosa immer) m. folg.————Acc. u. Infin., quae perfecta esse gaudeo, Cic.: quos sibi oblatos gavisus, Caes.: selten (poet. u. nachaug.) m. bl. Infin., laedere gaudes, Hor.: funemque manu contingere gaudent, Verg.: gaudes discere, Sen.: laudari in bonis gaudent, Quint.: iterare culpam gaudebant, Tac.: nostra agmina percursare ripas gaudebant, Plin. pan.; vgl. Krebs-Schmalz Antib.7 1, 619. – m. folg. Satz m. quod (weil, daß), sane gaudeo, quod te interpellavi, Cic.: gavisus sibi, quod advocatum invenerat, Sen. – m. bl. Acc. (gew. m. Acc. pronom. oder m. homogen. Acc.): g. id (deshalb), Ter.: omnia haec mediocriter, Ter.: hoc aliud est, quod (worüber, weshalb) gaudeamus, Ter.: gaudium alcis, Ter. u. Cael. in Cic. ep.: alcis dolorem, Cael. in Cic. ep.: natorum fata, Stat.: advenientem, Fronto: dah. im Passiv, ista pars gaudenda mihi, Symm. – B) insbes.: 1) in sinu gaudere, sich im stillen freuen, Cic. Tusc. 3, 51. Sen. ep. 105, 3: ebenso in tacito sinu g., Tibull. 4, 13, 8: u. in se g., Catull. 22, 17. – 2) Infin., gaudere (χαίρειν), »Freude, Heil«, als Begrüßungsformel, Celso gaudere refer, bring' dem C. meinen Gruß, Hor. ep. 1, 8, 1. – II) übtr. (wie χαίρειν τινί) v. lebl. Subjj. = etw. lieben, gern haben, gern sehen, gern hören, murra gaudet rastris, Plin.: umore omnia hortensia gaudent, Plin.: gaudent praenomine molles auriculae, Hor.: brachia gaudentia loris, Prop.: scaena gaudens miraculis. Liv. – m. folg. Infin. = es lieben,————ballaenae mire gaudentes ibi parĕre, Plin. 9, 12 (u. so 21, 34 u. 47). – ⇒ Perf. gavisi, Liv. Andr. Odyss. fr. b Prisc. 8, 47 u. Cass. Hem. 2. fr. 25 P. – Depon. Nbf. gaudeor, wov. gaudetur u. gaudeatur, Augustin. serm. 9, 19. -
4 gaudeo
gaudeo, gāvīsus sum, ēre (aus *gāvideo, vgl. griech. γηθέω, dorisch γαθέω aus *γαϝεθέω, γαίω aus *γαϝίω, γαῦρος), froh sein, sich innerlich freuen, Freude-, Wohlgefallen-, Vergnügen finden (Ggstz. dolere, moleste ferre, contrahere frontem; während laetari = sich fröhlich zeigen, Freude äußern, Ggstz. lugere), I) eig.: A) im allg.: α) rein intr.: gaudeo, Ter.: gaudebam, Ter.: gaudeat an doleat, Hor.: si est nunc ullus gaudendi locus, Cic. – de Bursa te gaudere certo scio, Cic. – poet. in griech. Konstr. mit folg. Partic. (wie χαίρω ἀκούσας u. dgl.), gaudent scribentes, schreiben mit od. nach Herzenslust (con amore), Hor.: gaudet potitus, Verg. – m. Dat. comm., tibi gratulor, mihi gaudeo, ich für meinen Teil, Cic.: gauderem tibi de victoria, quam praefers, Treb. Poll. – m. in u. Abl., in funere, Lucr.: in puero, Prop. – gew. m. Abl. causae, eig. »durch etw.« deutsch »an od. über etw.«, delicto dolere, correctione gaudere, Cic.: ingenio suo, sich seinem Hange nach Herzenslust (con amore) überlassen, Liv.: gaudet equo acri, reitet vergnügt auf usw., Verg.: gressu gaudens incedit Iuli, Verg.: nec his dolendum nec illis gaudendum, Sen. – selten mit Genet. (nach dem Griech.), voti, Apul. 1, 24. – m. folg. cum, Plaut., Lucil. fr. u.a.; m. folg. quia, Plaut. Amph. 958: m. folg. si, Komik., Hor. u.a. – β) tr., gew. (in klass. Prosa immer) m. folg. Acc. u. Infin., quae perfecta esse gaudeo, Cic.: quos sibi oblatos gavisus, Caes.: selten (poet. u. nachaug.) m. bl. Infin., laedere gaudes, Hor.: funemque manu contingere gaudent, Verg.: gaudes discere, Sen.: laudari in bonis gaudent, Quint.: iterare culpam gaudebant, Tac.: nostra agmina percursare ripas gaudebant, Plin. pan.; vgl. Krebs-Schmalz Antib.7 1, 619. – m. folg. Satz m. quod (weil, daß), sane gaudeo, quod te interpellavi, Cic.: gavisus sibi, quod advocatum invenerat, Sen. – m. bl. Acc. (gew. m. Acc. pronom. oder m. homogen. Acc.): g. id (deshalb), Ter.: omnia haec mediocriter, Ter.: hoc aliud est, quod (worüber, weshalb) gaudeamus, Ter.: gaudium alcis, Ter. u. Cael. in Cic. ep.: alcis dolorem, Cael. in Cic. ep.: natorum fata, Stat.: advenientem, Fronto: dah. im Passiv, ista pars gaudenda mihi, Symm. – B) insbes.: 1) in sinu gaudere, sich im stillen freuen, Cic. Tusc. 3, 51. Sen. ep. 105, 3: ebenso in tacito sinu g., Tibull. 4, 13, 8: u. in se g., Catull. 22, 17. – 2) Infin., gaudere (χαίρειν), »Freude, Heil«, als Begrüßungsformel, Celso gaudere refer, bring' dem C. meinen Gruß, Hor. ep. 1, 8, 1. – II) übtr. (wie χαίρειν τινί) v. lebl. Subjj. = etw. lieben, gern haben, gern sehen, gern hören, murra gaudet rastris, Plin.: umore omnia hortensia gaudent, Plin.: gaudent praenomine molles auriculae, Hor.: brachia gaudentia loris, Prop.: scaena gaudens miraculis. Liv. – m. folg. Infin. = es lieben, ballaenae mire gaudentes ibi parĕre, Plin. 9, 12 (u. so 21, 34 u. 47). – / Perf. gavisi, Liv. Andr. Odyss. fr. b Prisc. 8, 47 u. Cass. Hem. 2. fr. 25 P. – Depon. Nbf. gaudeor, wov. gaudetur u. gaudeatur, Augustin. serm. 9, 19.
-
5 γαῦρος
γαῦρος, ον (ΓΑF, s. γαίω), freudig, fröhlich, καὶ ἱλαρός Plut.; gew. stolz, sich brüstend, ὄλβῳ Eur. Suppl. 862; vgl. 229; βοστρύχοις Archil. frg. 33; γαῦρος φρονήματι Plut. Rom. 18, wie Rufin. 37 (V, 27); καὶ μετέωρος Luc. Nigr. 5; oft in der Anth. μὴ γαῠρα φρυάσσου Mal. 22 (XII, 33); αὐχήν Iul. Aeg. 12 ( Plan. 203); νέμεσις ἣ τὰ γαῦρ' ἐποπτεύει Babr. 43, 6; Sp. auch im guten Sinne, ehrwürdig, Scheu einflößend, D. Cass. 68, 31.
-
6 βου-γάϊος
βου-γάϊος, der sich übermäßig freuet ( γαίω), Großprahler, Hom. zweimal, Vocativ, als Scheltwort, an derselben Stelle des Verses, Iliad. 13, 824 Αἶαν ἁμαρτοεπές, βουγάιε, ποῖον ἔειπες; Odyss. 18, 79 νῠν μὲν μήτ' εἴης, βουγάιε, μήτε γένοιο, εἰ δὴ τοῠτόν γε τρομέεις καὶ δείδιας αἰνῶς, ἄνδρα γέροντα, δύῃ ἀρημένον, ἥ μιν ἱκάνει. Scholl. Didym. Iliad. 13, 824 Ζηνόδοτος βουγήιε διὰ τοῠ η· ὁ δὲ Ἀρίσταρχος διὰ τοῦ α, τάχα ἐπεὶ γαίων ὡς ἐπὶ τὰ πλεῖστον ὁ ποιητὴς λέγει. Vgl. Apollon. Lex. Homer. p. 52, 11.
-
7 ἀπο-νέμω
ἀπο-νέμω (s. νέμω), ab-, zutheilen, ἕκαστα ἑκάστοις Plat. Theaet. 195 a; τὸ πρέπον ἑκατέροις Legg. VI, 757 c; τῷ ϑεῷ γέρας Prot. 341 e; Γαΐῳ τοὺς ἡμίσεις τῶν στρατιωτῶν Pol. 14, 4; συγγνώμην τινί Luc. Nigr. 14; ἑκάστῳ τὸ κατ' ἀξίαν Hdn. 2, 4, 5. So πλέον τῇ συγγνώμῃ ἢ τῷ δικαίῳ, mehr darauf geben, Din. 1, 55. – Auch absondern, pass., Plat. Polit. 276 d 280 d. – Med., für sich abnehmen, sich zutheilen, τῶν πατρῴων Plat. Rep. IX, 574 a; dah. sich zu Nutze machen, τί Ar. Av. 1289. Bei Pind. I. 2, 48 erkl. Schol. ἀπόνειμον (überbringe das Lied) schwerlich richtig durch ἀνάγνωϑι, u. führt aus Soph. frg. 150 γραμμάτων πτύχας ἔχων ἀπ. in der Bdtg vorlesen an; ἀπονεμητέον Arist. Nicom. 9, 2, 7.
-
8 ἀγαυός
ἀγαυός, ή, όν (Α-ΓΑμαι, vgl. ΓΑΙω, γαυρός, aaudeo, also Wurzel ΓΑF, VLL. ἔνδοξος), nur p., verehrungswürdig, Περσεφόνεια Od. 11, 213. 226; Beiwort vieler Helden: erlaucht; ganzer Völker, geachtet, berühmt, z. B. Φαίηκες Od. 13, 304, Τρῶες Il. 10, 563; ϑερά-ποντες 13, 281, κήρυκες 3, 268, μνηστῆρες Od. oft, die erlauchten; πομπῆες, treffliche Geleiter, Od. 13, 71; superlat. ἀγαυότατος Odyss. 15, 229. Νηλέα τε μεγά-ϑυμον, ἀγαυότατον ζωόντων. – Hes. οὐρανίωνες, Th. 462; Aesch. Πέρσαι, Pers. 948; Pind. Αἰολίδαι, P. 4, 72; Φυλεύς, Theocr. 25, 55; Orph. oft. Bei Arat. Phaen. 71 u. Maneth. II, 14. 131, ἀγαυότατος ζωδιακός, hell.
-
9 ἄγαμαι
ἄγαμαι (Α-ΓΑ, γαίω, vgl. ἄγαν), ἄγασαι Xen. Cyr. 3, 1, 15; ep. auch (von ἀγάομαι) ἀγάασϑαι, ἀγάασϑε, ἠγάασϑε, ἀγώμενος Hes. Th. 619; s. auch ἀγαίομαι; fut. ἀγάσομαι, ep. ἀγάσσομαι; aor. ἠγάσϑην, ep. ἠγασάμην, ἀγάσσασϑαι, doch auch Dem. 18, 204, ἀγάσαιτο. – 1) bewundern, οὔτε λίην ἄγα-μαι Od. 23, 175, οὔτε τι ϑαυμάζειν περιώσιον οὔτ' ἀγάασϑαι 16, 263, abs. ὑπερφιάλως ἀγάσαντο, staunten, 18, 71; oft μῦϑον ἀγασσάμενοι, worin zugleich gut heißen liegt; ὡς σέ, γύναι, ἄγ. τε τέϑηπά τε Od. 6, 168; – δύνασιν ἀγασϑείς Pind. P. 4, 238; cf Her. 4, 46. 8, 144; Plat. Prot. 361 e; Xen. Cyr. 7, 3, 6; Isocr. Pan. 84; bes. oft Plut. u. Ep. neben u. für ϑαυμάζειν; – τινός, Eur. Rhes. 245; Arist. Ach. 489; Xen. Oec. 4, 21 Mem. 2, 6, 34; Plat. Gorg. 526 a; Dem. 18, 264. 66, 26, s. nachher; – τινί, Her. πυρίῃ ἀγάμενοι 4, 75, Freude habend an; Xen. Cyr. 6, 4, 9; 2, 4, 9 τούτοις, οἷς ἀγασϑείη, kann Attraction sein; τῷ ἔργῳ Plat. Conv. 179 c, wo jedoch einige mss. ἕργον haben; ἐπί τινι Ath. XIII, 594 c. – Häufiger in Prosa, u. com., vgl. B. A. 335, mit dem gen. der Person, schätzen u. lieben, wo die Sache a) im acc. steht: Γοργίου ταῦτα ἀγ. Plat. Men. 95 c; αὐτοῦ τὴν φύσιν theaet. 142 c; σ οῦ πολλά Xen. Conv. 8, 12; doch auch umgekehrt: τούτους τῆς ἀνδρείας Plat. Rep. IV, 426 d; τινὰ τῆς πραότητος Xen. Cyr. 2, 3, 21; τῆς σοφίας αὐτοῖν Plat. Euthyd. 276 d; – b) ein Satz folgt: ἀγ. σοῦ ὅτι Plat. Hipp. mai. 221 e; Xen. Ag. 8, 4; ἀγ. σοῠ, διότι οὐ προείλου Mem. 4, 2, 9; τοῦ πατρός, ὅσα πέπραχε Cyr. 3, 1, 15; – c) c. partic., Ἐρασίνου οὐ προδιδόντος τοὺς πολιήτας Her. 6, 76; αὐτοῠ εἰπόντος ἀγασϑείς Plat. Rep. I, 823 d. – 2) im schlimmen Sinn: aufgebracht sein gegen Jemand, zürnen (vgl. ἀγαίομαι, VLL. ὀργίζεσϑαι), Hom. ἀγασσάμενοι περὶ νίκης Il. 23, 633, u. τινί, Ποσειδάων' ἀγάσασϑαι ἡμῖν Od. 8, 565, ϑεαῖςἀγάασϑε παρ' ἀν-δράσιν εὐνάζεσϑαι, darüber, daß sie, 5, 113; vgl. Il. 17, 71; mit acc. Od. 2, 67 ἀγασσάμενοι κακὰ ἕργα, 23, 64 ὕβριν ἀγασσάμενος ϑυμαλγέα καὶ κακὰ ἔργα. Hierher zieht man auch Odyss. 16, 249 ὅτε δή μιν πάντες ἀγασσάμεϑ' ἐξερέοντες, s. Scholl.
См. также в других словарях:
Γαίω — Γαΐω , Γαῗος masc nom/voc/acc dual Γαΐω , Γαῗος masc gen sg (doric aeolic) Γαῖον neut nom/voc/acc dual Γαῖον neut gen sg (doric aeolic) Γαῖος masc nom/voc/acc dual Γαῖος masc gen sg (doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
γαίω — γαΐω , γάιος onland masc/fem/neut nom/voc/acc dual (doric) γαΐω , γάιος onland masc/fem/neut gen sg (doric aeolic) γαιόω make land pres imperat act 2nd sg (doric aeolic) γαιόω make land imperf ind act 3rd sg (doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
γαίω — (Α) καμαρώνω για κάτι. [ΕΤΥΜΟΛ. < *γaFiω < (ινδοευρ.) *gαu «χαίρομαι, καυχώμαι» (πρβλ. γάνυμαι, γηθέω). Στην Ιλιάδα μαρτυρείται μόνο η μετοχή γαίων μαρτυρείται επίσης ένας τ. γαίεσκον «έχαιρον» (Ησύχ.)] … Dictionary of Greek
γαιώ — γαιῶ ( όω) (AM) [γαία] γεμίζω κάποιον χώρο με χώμα και τον καθιστώ στερεό αρχ. παθ. γαιοῡμαι γίνομαι χώμα … Dictionary of Greek
Γαίῳ — Γαΐῳ , Γαῗος masc dat sg Γαῖον neut dat sg Γαῖος masc dat sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
γαίῳ — γαΐῳ , γάιος onland masc/fem/neut dat sg (doric) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
γαῖον — γαίω rejoice pres part act masc voc sg γαίω rejoice pres part act neut nom/voc/acc sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
γαίοντος — γαίω rejoice pres part act masc/neut gen sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
γαίουσα — γαίω rejoice pres part act fem nom/voc sg (attic epic doric ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ἀγγαῖον — ἀνά γαίω rejoice pres part act masc voc sg ἀνά γαίω rejoice pres part act neut nom/voc/acc sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
огурь — ж. упрямство, лень , новгор., тверск., вологодск., перм., тамб., огурный упрямый лентяй, тунеядец , огуряться отлынивать (Даль). Неясно. Возм., связано с греч. γαῦρος гордый , γαύρηξ хвастун , γαυριάω я заносчив , которые сближаются с γαίω… … Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера